Στα τέλη της χρονιάς που πέρασε (22/12) η αμερικανική Γερουσία επικύρωσε τη συμφωνία μείωσης των πυρηνικών όπλων, που είχαν καταλήξει τον Απρίλη του 2010 ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, με τον Ρώσο ομόλογό του, Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

Ακολούθησε, στις 24/12, η επικύρωσή της από τη ρωσική Κρατική Δούμα (σε πρώτη ανάγνωση), εξέλιξη που έδωσε την ευκαιρία σε ορισμένα ΜΜΕ να πανηγυρίσουν πως ο κόσμος μας έγινε δήθεν «ασφαλέστερος». Να υπενθυμίζουμε πως κατά την υπογραφή αυτής της συμφωνίας ο Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και του ΠΑΣΟΚ, Γ. Παπανδρέου, την είχε χαρακτηρίσει «πολύ σημαντικό βήμα για την παγκόσμια ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα».

Ας δούμε όμως το τι προβλέπει η συγκεκριμένη συμφωνία, η 3η συνεχόμενη (START - 3), μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας για τη μείωση των στρατηγικών πυρηνικών όπλων.

• Στη συμφωνία αναφέρεται πως η κάθε πλευρά θα πρέπει μέσα στα επόμενα 7 χρόνια να μειώσει τον αριθμό των πυρηνικών κεφαλών, που έχει στη διάθεσή της σε 1.550. Σήμερα, με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία, οι ΗΠΑ έχουν 1.950 πυρηνικές κεφαλές και η Ρωσία 2.540.
• Επίσης, η κάθε πλευρά δεν πρέπει να έχει πάνω από 700 διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους και έως 800 συστήματα εκτόξευσης στρατηγικών πυρηνικών, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων εκτόξευσης των διηπειρωτικών πυραύλων, των υποβρυχίων και των στρατηγικών βομβαρδιστικών. Σήμερα, οι ΗΠΑ έχουν 798 συστήματα εκτόξευσης στρατηγικών πυρηνικών και η Ρωσία 574.
• Η συμφωνία απαγορεύει στις δύο πλευρές να εγκαταστήσουν στρατηγικούς επιθετικούς εξοπλισμούς εκτός των συνόρων των χωρών τους.
• Την ίδια ώρα, δε θέτει κάποια εμπόδια στην έρευνα, στην αντικατάσταση και «τελειοποίηση» των ήδη υπαρχόντων πυρηνικών στρατηγικών όπλων.
• Απλοποιεί το σύστημα ελέγχου της τήρησης της συμφωνίας.
• Η μείωση που προβλέπεται στα στρατηγικά πυρηνικά όπλα είναι της τάξης του 1/3.

Μια πρώτη εντύπωση, που μπορεί να δώσουν τα παραπάνω σ' έναν βιαστικό αναγνώστη θα 'ταν πως πράγματι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση ενός κόσμου απαλλαγμένου από τον εφιάλτη των πυρηνικών. Κι απ' αυτήν την άποψη, ένα βήμα που θα έπρεπε να χαιρετιστεί απ' όλους. Τα φαινόμενα, όμως, απατούν και να γιατί:

• Καταρχήν, ακόμη κι αν τηρηθεί η συγκεκριμένη συμφωνία, τα πυρηνικά που απομένουν θα είναι σε θέση να τινάξουν τον πλανήτη μας στον αέρα πολλές φορές.
• Στη συμφωνία δε διευκρινίζεται, αν η μείωση των στρατηγικών πυρηνικών σημαίνει την καταστροφή των πλεοναζουσών ή την αποσυναρμολόγηση των πυρηνικών κεφαλών και την αποθήκευσή τους, κάτι που σημαίνει την άμεση αποκατάστασή τους, σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο. Για το ζήτημα αυτό και στο παρελθόν υπήρχαν έντονες διαμάχες και διαφορές ερμηνειών ανάμεσα στις δύο πλευρές.
• Δε θίγει καθόλου το καθεστώς των τακτικών πυρηνικών όπλων, καθώς των πυραύλων που εκτοξεύονται από την επιφάνεια της θάλασσας.
• Δε θίγει καθόλου τα σχέδια στρατιωτικοποίησης του διαστήματος, που προωθούνται κυρίως από τις ΗΠΑ.
• Δε λαμβάνονται υπόψη τα πυρηνικά οπλοστάσια των άλλων χωρών του ΝΑΤΟ, όπως της Γαλλίας και της Μ. Βρετανίας.
• ΗΠΑ και Ρωσία, παρά την προβλεπόμενη μείωση, δε θα σταματήσουν ούτε λεπτό την έρευνα, την κατασκευή νέων πυρηνικών όπλων και την αντικατάσταση των παλιών με πιο εκσυγχρονισμένα, πιο «τελειοποιημένα» πυρηνικά «εργαλεία» θανάτου. Η κυβέρνηση Ομπάμα υπόσχεται να ξοδέψει γι' αυτό το σκοπό 85 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, ενώ η κυβέρνηση Μεντβέντεφ - Πούτιν σχεδιάζει να ξοδέψει 20 τρισεκατομμύρια ρούβλια για το εξοπλιστικό της πρόγραμμα, που μεταξύ άλλων προβλέπει την ανανέωση σε ποσοστό 90% των στρατηγικών πυραύλων της.

Πέρα όμως από τα παραπάνω, το κύριο είναι πως ούτε για δευτερόλεπτο δεν παύουν οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Ανταγωνισμοί, που διεξάγονται για τις πρώτες ύλες, τους δρόμους μεταφοράς τους, τα μερίδια των αγορών. Οταν, λοιπόν, μας δείχνουν πώς «κλαδεύουν» το «δέντρο» που λέγεται «πυρηνικά όπλα», προσπαθούν να αποσπάσουν την προσοχή μας από το «δάσος» που λέγεται «ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός» και που η κατασκευή νέων οπλικών συστημάτων και η χρήση τους «οργιάζει». Οπου η σπατάλη χρημάτων για τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Οπου ανοίγουν διαρκώς νέα «μέτωπα» αντιπαραθέσεων σε διπλωματικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο. Οπου η χρήση στρατευμάτων και η επέμβασή τους σε κάθε γωνιά του πλανήτη (βλέπε νέα στρατηγική ΝΑΤΟ) μπορεί να εξηγηθεί και με την πιο περίεργη δικαιολογία, από την «κυβερνοεπίθεση», έως τη ... διασφάλιση των υδάτινων πόρων. Οταν, λοιπόν, δείχνουν το «δέντρο», επιδιώκουν να ρίξουν «στάχτη στα μάτια» των λαών...

Η παραπάνω συμφωνία, όσες καλές μαρτυρίες κι αν έχει για το «θετικό κλίμα», που διαμορφώνει στις σχέσεις ΗΠΑ - Ρωσίας, δεν μπορεί για παράδειγμα να εξαλείψει τον ανταγωνισμό των δύο δυνάμεων για τον έλεγχο του ενεργειακού πλούτου της Κασπίας, της Κεντρικής Ασίας και της Αρκτικής. Ούτε τους ανταγωνισμούς τους στα πλαίσια της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς (ΠΟΕ, ΔΝΤ κ.ά.), αλλά απλώς να αμβλύνει για κάποιο διάστημα κάποιες πλευρές αυτού του ανταγωνισμού. Δεν χρειάζεται δηλαδή κανένας εφησυχασμός του λαϊκού κινήματος, από τέτοιου είδους συμφωνίες, ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, που ο «αρπακτικός» χαρακτήρας τους καθορίζεται από τον καπιταλιστικό χαρακτήρα των σχέσεων παραγωγής, από τα οικονομικά «κύτταρά» τους, που είναι τα μονοπώλια.

Ηδη από την επομένη της επικύρωσης της συμφωνίας άρχισαν οι αντεγκλήσεις ανάμεσα σε παράγοντες των δύο χωρών σχετικά με τα όσα προβλέπονται στο προοίμιο της συμφωνίας. Εκεί υπάρχει μια αναφορά πως η συγκεκριμένη συμφωνία μείωσης των στρατηγικών πυρηνικών όπλων συνδέεται και με τα συστήματα αντιπυραυλικής προστασίας. Πρόκειται για αναφορά που τέθηκε μετά από την επιμονή της ρωσικής πλευράς. Ωστόσο, κατά την επικύρωση της συμφωνίας από την αμερικανική Γερουσία, η τελευταία ενέκρινε μια δήλωση, σύμφωνα με την οποία οι διατάξεις του προοιμίου της συνθήκης δεν δημιουργούν νομική υποχρέωση ούτε για τη Ρωσία, ούτε και για τις ΗΠΑ.

Αμεση ήταν η αντίδραση της Ρωσίας, η οποία διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών της, Σ. Λαβρόφ, διαμήνυσε πως η Ρωσία δε συμφωνεί με μια τέτοια ερμηνεία, αφού όπως δήλωσε «οποιαδήποτε συνθήκη, αποτελεί ένα όλον και ένα σύνολο συμφωνιών που εξασφαλίστηκαν με τίμημα μακρά εργασία και πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό της, χωρίς κανέναν περιορισμό».

Η ρωσική πλευρά δεν κρύβει πως, πριν κιόλας «στεγνώσει το μελάνι» της επικύρωσης, θα μπορούσε να αποχωρήσει από τη νέα συνθήκη μείωσης των στρατηγικών πυρηνικών όπλων, εφόσον οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ προχωρήσουν στην εγκατάσταση της δικής τους αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη, αγνοώντας τις διαφωνίες της Ρωσίας και τις προτάσεις της για μια κοινή αντιπυραυλική άμυνα Ρωσίας - ΝΑΤΟ.

Ο κίνδυνος ενός ιμπεριαλιστικού πυρηνικού πολέμου, με ανυπολόγιστες και τραγικές συνέπειες για την ανθρωπότητα, δεν έχει καθόλου εκλείψει, ιδιαίτερα αν πάρουμε υπόψη μας τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και σχεδιασμούς σε περιοχές, όπως η Κορεατική Χερσόνησος και ο Περσικός Κόλπος. Εξελίξεις που συνδέονται με την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών μεταξύ ιμπεριαλιστικών κέντρων, ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων που παίζουν ή αποβλέπουν σε ένα αναβαθμισμένο περιφερειακό και διεθνή ρόλο.

Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, που πάντα υπήρχαν, στο παρελθόν αμβλύνονταν μπροστά στην ανάγκη αντιμετώπισης της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών. Σήμερα, παρατηρείται νέα όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αφού είναι γεγονός ότι σε συνθήκες όξυνσης της καπιταλιστικής κρίσης ο ιμπεριαλισμός γίνεται πιο επικίνδυνος και επιθετικός. Το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού πλήγματος ή ακόμη και μιας γενικευμένης σύρραξης αποτελεί μέρος αυτού του αδυσώπητου ανταγωνισμού.

Οι κομμουνιστές απαιτείται να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, ώστε νέες μάζες εργαζομένων να ενταχθούν στην πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τους οργανισμούς του (όπως το ΝΑΤΟ που εκσυγχρονίζεται και διευρύνει τη δράση του), ενάντια στην κυριαρχία των μονοπωλίων και την εκμετάλλευση.

Η κρισιμότητα σήμερα προϋποθέτει την όξυνση και διεύρυνση του ιδεολογικού μετώπου απέναντι στα αστικά ρεύματα, τη σοσιαλδημοκρατία και τον οπορτουνισμό. Τα Κομμουνιστικά Κόμματα έχουν μεγάλη ευθύνη στο ζήτημα της αποκάλυψης της ταξικής φύσης του ιμπεριαλισμού, στην εμπόδιση εκείνων των δυνάμεων που σπρώχνουν τους λαούς να ταχθούν με τον έναν ιμπεριαλιστή ενάντια στον άλλο, λ.χ. με την ΕΕ απέναντι στις ΗΠΑ, αποσιωπώντας τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της ΕΕ.

Ο λεγόμενος «πολυ-πολικός κόσμος» δεν εξασφαλίζει την ειρήνη και ασφάλεια για τους λαούς, όσο δεν επιλύεται η αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας! Ο αγώνας ενάντια στα πυρηνικά είναι αναπόσπαστος από τον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα, που σήμερα εντάσσεται οργανικά στον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού. Αποκτά ζωτική σημασία η αντεπίθεση των Κομμουνιστικών Κομμάτων που πιστεύουν στην αναγκαιότητα και ρεαλιστικότητα της πάλης για το σοσιαλισμό.