ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 8 Μάη 2021 - Κυριακή 9 Μάη 2021
Σελ. /48
Πανδημία, εμβόλια και εμβολιαστικό πρόγραμμα

Eurokinissi

Η πανδημία COVID-19 ξεκίνησε επειδή ο άνθρωπος για λόγους βιοποριστικούς ήρθε (και θα συνεχίσει να έρχεται) σε επαφή με την άγρια πανίδα. Ιοί των οποίων τα ζώα ήταν αθώοι ξενιστές πέρασαν στον άνθρωπο με καταστροφικά αποτελέσματα λόγω διαφορετικού γενετικού υποστρώματος και διαφορετικής ανοσολογικής απαντήσεως.

Οι Ryan Essex και Sharon M. Weldon, σε ένα άρθρο τους στο περιοδικό «New Engl J Med», γράφουν: «Η νόσος Covid-19 όχι μόνο επισήμανε τη συλλογική μας ευπάθεια αλλά επίσης αποκάλυψε τον αντίκτυπο δεκαετιών υποχρηματοδότησης και παραμέλησης των συστημάτων Υγείας, καθώς και μια πιο πρόσφατη περιφρόνηση για την επιστήμη».

Στη χώρα μας δεν υπάρχει ένα σύστημα πρωτοβάθμιας υγειονομικής φροντίδας που θα μπορούσε να ανιχνεύσει τα κρούσματα στην πρώτη φάση της πανδημίας, να τα απομονώσει και να διαγνώσει ποιοι κινδύνευαν ώστε σε μια πρώιμη φάση της νόσου τους να λάβουν φάρμακα, όπως είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα, και ορισμένοι αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, που ίσως να περιόριζαν τους θανάτους.

Η μεταφορά των ασθενών στα νοσοκομεία αποτελεί μια πρώτη ήττα του ανθρώπου απέναντι στον ιό. Η ανάγκη αυτή όμως υποδηλώνει ότι χρειαζόμαστε και άρτια και επαρκή σε αριθμό κρεβατιών ΜΕΘ και αυξημένης φροντίδας νοσοκομεία.


Η πανδημία όμως δεν ανακόπτεται στα νοσοκομεία. Ανακόπτεται στη γειτονιά. Τα όπλα μας εκεί είναι το σύστημα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, τα φάρμακα και τα εμβόλια. Θα εστιάσω στα εμβόλια και στο εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Ολα τα εμβόλια που μέχρι σήμερα διαθέτουμε κωδικοποιούν και τελικώς απελευθερώνουν και παρουσιάζουν στο ανοσολογικό μας σύστημα την πρωτεΐνη-ακίδα - μια πρωτεΐνη του ιού SARS-CoV-2, που αποτελεί το αίτιο της νόσου COVID-19 και η οποία εξέχει πολύ πάνω από την επιφάνειά του και δίνει την εντύπωση ενός στέμματος. Την πρωτεΐνη αυτή χρησιμοποιεί ο ιός για να προσκολληθεί σε έναν υποδοχέα που διαθέτουν τα κύτταρά μας, μέσω δε αυτού να εισέλθει στον οργανισμό μας.

Η λογική των εμβολίων είναι να διεγείρουν το ανοσολογικό μας σύστημα ώστε να παρασκευάσει αντισώματα κατά της πρωτεΐνης-ακίδας τα οποία, συνδεόμενα επάνω σε αυτή, θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν τη σύνδεση του ιού στα κύτταρά μας, και σε μια δεύτερη φάση να καταστρέψουν τον ιό.

Οι μελέτες έγκρισης των εμβολίων αυτών περιελάμβαναν μερικές δεκάδες χιλιάδες εθελοντές και διεξήχθησαν σε βεβαρημένες ενδημικά περιοχές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Βραζιλία, οι ΗΠΑ και η Νότιος Αφρική, επειδή εκεί υπήρχε μεγαλύτερη πιθανότητα να εκτεθούν στον ιό οι εθελοντές και να έχουμε αξιόπιστες παρατηρήσεις. Οι μελέτες ήταν διπλές - τυφλές ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο.

Φάνηκε ότι η χρήση των εμβολίων είχε αποτελεσματικότητα από 75% για ορισμένα εμβόλια, μέχρι 95% για άλλα. Το εύρημα αυτό σήμαινε ότι αν 1 εκατομμύριο άτομα που έλαβαν το εμβόλιο έρχονταν σε επαφή με τον ιό, 750 - 950.000 δεν θα μολύνονταν. Συνεπώς τα εμβόλια αποτελούν ένα ισχυρό όπλο για την ανάσχεση της πανδημίας.

Τα ποσοστά των μη αποκρινόμενων είναι μικρά και όχι επαρκή για να τροφοδοτήσουν τον κύκλο μετάδοσης του ιού, αν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού (περίπου 70%) εμβολιαστεί. Συνεπώς όλα τα διαθέσιμα σήμερα εμβόλια είναι χρήσιμα και απαραίτητα για να προσεγγίσουμε αυτό το ποσοστό εμβολιασμού. Δεν περισσεύει κανένα.

Το κύριο αρνητικό στοιχείο στις μελέτες εγκρίσεως των εμβολίων ήταν ο βραχύς χρόνος παρακολούθησης που σε ορισμένες μελέτες κυμαινόταν από μία εβδομάδα για κάποιους εθελοντές μέχρι 6 μήνες για άλλους. Το γεγονός αυτό οφειλόταν στις πιέσεις των κρατών προς τις εταιρείες - κατασκευαστές προκειμένου να απελευθερώσουν γρήγορα τα προϊόντα τους στην αγορά, ώστε να περιοριστεί η πανδημία.

Αυτοί οι λόγοι ανάγκασαν τις ρυθμιστικές αρχές Ευρώπης και Αμερικής να δώσουν έγκριση για επείγουσα χρήση στα εμβόλια - μια απόφαση που σημαίνει ότι σε περίπτωση συχνών ανεπιθύμητων παρενεργειών θα ανακληθεί η άδεια χρήσης τους. Οι εταιρείες - κατασκευαστές, με τη σειρά τους, ζήτησαν ασυλία από αστικές διώξεις αναγνωρίζοντας ότι ο χρόνος ελέγχου των προϊόντων τους ήταν πολύ μικρός και υπήρχε κίνδυνος παρενεργειών που δεν είχαν επισημανθεί.

Η έγκριση για επείγουσα χρήση όμως εγείρει την ανάγκη για διαφάνεια στην παρακολούθηση του εμβολιαστικού προγράμματος και αυξημένη φαρμακοεπαγρύπνηση. Με τον όρο αυτό εννοούμε την πλήρη καταγραφή συμβαμάτων, τα οποία έχουν χρονική συνάφεια με τον εμβολιασμό, τόσο τα άμεσα, όπως πυρετός, κακουχία, πόνος στο σημείο της ένεσης, αλλεργικό σοκ, αλλεργικά εξανθήματα κ.λπ., όσο και τα απώτερα, τα οποία δεν καταγράφονται τόσο στις μελέτες έγκρισης επειδή δεν παρατηρήθηκαν στο βραχύ χρόνο παρακολούθησης των εθελοντών, αλλά παρατηρήθηκαν με την ευρεία χρήση των εμβολίων.

Τα όχι άμεσα συμβάματα ήταν μερικές σπάνιες αλλά αντιμετωπίσιμες νευρολογικές επιπλοκές, θρομβοπενία και θρόμβωση, τα οποία συνήθως αναπτύσσονται μεταξύ 4 και 20 ημερών από τον εμβολιασμό.

Μερικοί αρνητές των εμβολίων δηλώνουν ότι αν αποφασίσω να κάνω το εμβόλιο θα το βάλω στον οργανισμό μου στα σίγουρα, ενώ αν δεν το κάνω δεν είναι σίγουρο ότι θα μολυνθώ από τον ιό. Δυστυχώς όλοι θα έρθουμε σε επαφή με τον ιό είτε φέτος είτε του χρόνου, επειδή θα γίνει ενδημικός και θα τον συναντάμε κάθε χρόνο. Από τον ιό που στο 30% των σοβαρών λοιμώξεων προκαλεί θρομβώσεις προτιμώ το εμβόλιο που προκαλεί 1 - 3 θρομβώσεις στο εκατομμύριο.

Ταυτόχρονα, όμως, είναι επιτακτικό, πρώτον, να εκπονήσουμε ορισμένα προληπτικά μέτρα σχετικά με τις ήδη γνωστές πιθανές παρενέργειες και να τα κυκλοφορήσουμε ως οδηγία προς τους εμβολιαζόμενους, και, δεύτερον, να εκπονήσουμε ένα περισσότερο αυστηρό πρόγραμμα φαρμακοεπαγρύπνησης υιοθετώντας λεπτομερή ερωτηματολόγια, πιέζοντας για νεκροτομές επί αιφνίδιων θανάτων που έχουν χρονική συνάφεια με τα εμβόλια και να ενημερώσουμε την Επιτροπή Εμβολιασμών.

Πιστεύω ότι το εμβολιαστικό πρόγραμμα αν αποτύχει, αυτό θα οφείλεται στην αδιαφάνεια, στην κακή οργάνωση (π.χ. έλλειψη υποδομών και προσωπικού) και την έλλειψη εμβολίων και όχι στην καταγραφή ανεπιθύμητων παρενεργειών. Το Ηνωμένο Βασίλειο κάθε εβδομάδα ανακοινώνει σύνοψη παρενεργειών, όπως αυτές προκύπτουν από τις κίτρινες κάρτες, χωρίς μεγάλη συζήτηση για τους μηχανισμούς που παράγουν τα ανεπιθύμητα συμβάντα, μολονότι τέτοιοι μηχανισμοί αρχίζουν να αποκαλύπτονται.

Είναι πολύ άσχημο, ένα τόσο σημαντικό επίτευγμα της σύγχρονης επιστήμης, όπως είναι τα εμβόλια έναντι της Covid-19, τα οποία μπορούν να σώσουν εκατομμύρια ζωές, αντί να παρέχεται μαζικά και με ασφάλεια σε όλους τους ανθρώπους, να αποτελεί αντικείμενο κερδοσκοπίας και εμπορικών ανταγωνισμών.

Συμπερασματικά, τα εμβόλια αποτελούν σήμερα το περισσότερο ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, χωρίς το οποίο η απαλλαγή μας από αυτή θα είναι πολύ δύσκολη, πολύ βραδεία και πολυδάπανη. Με τις μέχρι τώρα μετρήσεις όλα τα εμβόλια παραμένουν ασφαλή και εξαιρετικά χρήσιμα. Διαφάνεια, ενημέρωση και μια επίθεση ενδιαφέροντος και φροντίδας προς τους πολίτες θα τους πείσουν ότι δεν πρέπει να φοβούνται και να αμφισβητούν την επιστήμη και τα συμπεράσματά της και θα καταλάβουν ότι κανένας πολίτης δεν είναι μόνος του σε αυτήν την τεράστια υγειονομική κρίση.

(Το κείμενο αποτελεί την ομιλία - παρέμβαση στην εκδήλωση του ΚΚΕ για την Υγεία, που έγινε στις 26 Απρίλη στον Περισσό)


Του
Παναγιώτη ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ*
* Καθηγητής Παθολογίας - ΑνοσολογίαςΙατρικής Σχολής ΕΚΠΑ


ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ
Μετακινήσεις επ' αόριστον αντί για μαζικές προσλήψεις στις δομές Υγείας

Την προσπάθεια «εμπέδωσης» των επικίνδυνων, αντιεπιστημονικών και ανορθολογικών μετακινήσεων ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, μέσω του εκφοβισμού και των διώξεων, συνεχίζει το υπουργείο Υγείας, με εγκύκλιο που έστειλε στις ΥΠΕ και στα νοσοκομεία στις 23 Απρίλη, με θέμα «Μετακινήσεις ιατρικού και λοιπού προσωπικού λόγω Covid-19».

Με την εγκύκλιο επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε μαζικές προσλήψεις προσωπικού και ότι θα συνεχίσει τη γνωστή πρακτική «μπαλώματος» των μεγάλων κενών με μετακινήσεις προσωπικού (ενδονοσοκομειακά, ενδοπεριφερειακά και διαπεριφερειακά), που εν τέλει λειτουργεί σε βάρος της συνολικής λειτουργίας των νοσοκομείων και σε βάρος των ασθενών.

Επιχειρείται ταυτόχρονα ο εκφοβισμός των υγειονομικών που τολμούν να διαμαρτύρονται και να αναδεικνύουν τους κινδύνους από τη μετατροπή των νοσοκομείων σε μίας νόσου, αλλά και τις επιπτώσεις από τη μετακίνηση γιατρών αλλότριων ειδικοτήτων, κυρίως ειδικευόμενων και επικουρικών, στη διαχείριση και νοσηλεία Covid ασθενών.

Με τέτοιες εγκυκλίους και «εντέλλεσθε», επικαλούμενη την «έκτακτη ανάγκη», προσπαθεί η κυβέρνηση να δικαιολογήσει μετακινήσεις όπως οι περίπου 40 που έγιναν για τον μήνα Μάη στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, με πιο αποκαλυπτική τη μετακίνηση στη ΜΕΘ επικουρικών Χειρουργικής, ΩΡΛ και ειδικευόμενων Ουρολογίας και Παιδοχειρουργικής! Την ίδια ώρα, στο «Ιπποκράτειο» παραμένουν κενές 97 οργανικές θέσεις ειδικών γιατρών, 129 ειδικευόμενων και εκατοντάδες ακόμα λοιπού προσωπικού.

Με τη συγκεκριμένη εγκύκλιο, που υπογράφεται από τον αναπληρωτή υπουργό Β. Κοντοζαμάνη, διευκρινίζεται ότι στο μετακινούμενο προσωπικό εμπίπτουν ουσιαστικά όλοι οι εργαζόμενοι των μονάδων Υγείας του ΕΣΥ (γιατροί, νοσηλευτές, επιστημονικό μη ιατρικό προσωπικό, τεχνικό, διοικητικό, βοηθητικό κ.λπ.), οι ειδικευόμενοι γιατροί και το προσωπικό φύλαξης, καθαριότητας, εστίασης με σύμβαση Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου.

Επικαλείται τον νόμο του 2005, σύμφωνα με τον οποίο «ο ιατρός οφείλει να παρέχει τις υπηρεσίες του για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών ανεξάρτητα από την ειδικότητά του», ενώ «η υποχρέωση αυτή τον βαρύνει ακόμα και όταν δεν υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα για την άσκηση της ιατρικής». Από τον συνδυασμό των διατάξεων που παραθέτει η εγκύκλιος προκύπτει ότι:

Οι γιατροί του ΕΣΥ που μετακινούνται σε κλινικές Covid «έχουν ως δημόσιοι λειτουργοί πρωταρχική υποχρέωση να συμμορφώνονται με την κείμενη νομοθεσία και με τις αποφάσεις μετακίνησης». Επιπροσθέτως, υποχρεούνται «ανεξαρτήτως ειδικότητας, να παρέχουν τις υπηρεσίες τους για την καλύτερη λειτουργία των κλινικών Covid-19 και να συνδράμουν τους συναφούς ειδικότητας με το αντικείμενο ιατρούς που υπηρετούν σε αυτές, σε λειτουργικά θέματα των κλινικών, διαχειριστικά ζητήματα ασθενών, καθώς και επιστημονικά και ιατρικά ζητήματα συναφή με την ειδικότητά τους».

«Η άρνηση παροχής ιατρικών υπηρεσιών από τους γιατρούς που μετακινούνται δεν δικαιολογείται για λόγους σχετιζόμενους με την ειδικότητά τους», ξεκαθαρίζει η εγκύκλιος, για να προλάβει αρνήσεις, αντιδράσεις και διεκδικήσεις, και καταλήγει με «ηθικές» παραινέσεις - απειλές στους γιατρούς ότι «οι συστάσεις και παροτρύνσεις συλλογικών φορέων περί δήθεν έλλειψης νομικής υποχρέωσης των μετακινούμενων ιατρών δεν ανταποκρίνονται στην ηθική και δεοντολογική επιταγή προσφοράς προς τους πάσχοντες συνανθρώπους και προστασίας του υπέρτατου αγαθού της ανθρώπινης ζωής»,το οποίο πρώτο το κράτος και οι κυβερνήσεις του βάζουν στο ζύγι του κόστους - οφέλους για το κεφάλαιο.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ