ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 8 Απρίλη 2012
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
ΜΑΛΙ
Στα πρόθυρα διχοτόμησης

Σκληρή η διαμάχη για τον τεράστιο φυσικό πλούτο της χώρας

Μαλινέζοι αξιωματικοί ποζάρουν για φωτογραφία μετά από αντιτρομοκρατικές ασκήσεις με Αμερικανούς εκπαιδευτές...
Μαλινέζοι αξιωματικοί ποζάρουν για φωτογραφία μετά από αντιτρομοκρατικές ασκήσεις με Αμερικανούς εκπαιδευτές...
Ορατότερος από ποτέ είναι για το δυτικοαφρικανικό Μάλι των 14,5 εκατομμυρίων κατοίκων (πρώην γαλλικής αποικίας) ο κίνδυνος διχοτόμησής του. Aιτία είναι η κατάληψη του 60% της χώρας από ενόπλους της φυλής Τουαρέγκ του «Εθνικού Κινήματος για την Απελευθέρωση του Αζαουάντ» (στα γαλλικά «ΜΝLA» και στα αγγλικά «NMLA») και ισλαμιστές οργανώσεων - παρακλαδιών της οργάνωσης - φάντασμα «Αλ Κάιντα» από το περασμένο Σαββατοκύριακο, οπότε έθεσαν υπό έλεγχο όλο το βόρειο τμήμα καταλαμβάνοντας σημαντικές πόλεις, όπως το ιστορικό Τιμπουκτού, το Γκάο (μεγαλύτερη πόλη του βορρά) και το Κιντάλ, ενώ την Παρασκευή ανακοίνωσαν την «ανεξαρτησία του Αζουάντ» κάτι που προκάλεσε την αρνητική αντίδραση της Γαλλίας.

Η κατάληψη του βορρά από τις παραπάνω ετερόκλητες δυνάμεις προκαλεί στους άμαχους πόνο και τρόμο. Ισλαμιστές (που εμπλέκονται την τελευταία 10ετία στο λαθρεμπόριο κοκαΐνης, χασίς και όπλων κατά μήκος αρχαίων εμπορικών δρόμων της Σαχάρας), όπως τα μέλη της οργάνωσης «Υπερασπιστές της Πίστης» (Αnsar Dine) και της «Αλ Κάιντα του Μαγκρέμπ» (ΑQIM),άδραξαν την ευκαιρία που προκάλεσε ο ένοπλος ξεσηκωμός των Τουαρέγκ συμμετέχοντας σε επιχειρήσεις κατά του στρατού. Κατέλαβαν πόλεις όπως το Κιντάλ και το Γκάο, προχωρώντας αμέσως μετά σε εκτενείς λεηλασίες δημόσιων υπηρεσιών, αποθηκών τροφίμων του ΟΗΕ, ξενοδοχείων, τραπεζών και ναών. Τα νέα «αφεντικά» προσπάθησαν έτσι να σπάσουν το ηθικό των αλλόθρησκων κατοίκων επιβάλλοντας με το ζόρι ισλαμικό νόμο (σαρία)...

Ετερόκλητη συμμαχία

Κρίνοντας από τις δηλώσεις ηγετικών στελεχών των Τουαρέγκ φαίνεται πως κατέλαβαν τον (πλούσιο σε κοιτάσματα ουρανίου...) βορρά, πιστεύοντας ότι απελευθέρωσαν μέρος της πατρίδας τους που αποκαλούν «Αζαουάντ» (που εκτός από το βόρειο Μάλι συμπεριλαμβάνει περιοχές της νότιας Αλγερίας και του βορειοδυτικού Νίγηρα). Ωστόσο, σημαντικό μέρος των Μαλινέζων του βορρά δεν ανήκει στη νομαδική φυλή των Τουαρέγκ, δε συμμερίζεται τους στόχους του «MNLA» και δε θέλει την ανεξαρτησία.

Αρκετοί αναλυτές βλέπουν την κίνηση των ενόπλων του «MNLA» (που ξεκίνησε στις 17/1/2012) ως έμμεσο αποτέλεσμα των εξελίξεων στη Λιβύη έπειτα από την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι, υποστηρίζοντας πως οι αυτονομιστικές διαθέσεις τους εντάθηκαν όταν αρκετοί από τους Τουαρέγκ πολέμησαν στο πλευρό του τελευταίου ως μισθοφόροι, κερδίζοντας σε μαχητική εμπειρία, όπλα και χρήμα. Ωστόσο, οι συγκεκριμένοι αναλυτές «ξεχνούν» πως οι αυτονομιστές Τουαρέγκ εξεγέρθηκαν τουλάχιστον τρεις φορές μέσα στον 20ό αιώνα (1916-'19, 1962-'64, 1991-'92)...

Οι ισλαμιστές εξτρεμιστές, από την άλλη, πέρα από τη θρησκευτικά υποκριτική ατζέντα τους για την επιβολή σαρίας, επιδιώκουν να δημιουργήσουν μία μόνιμη σταθερή βάση προκειμένου να εξασφαλίσουν την πρωτοκαθεδρία στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών, όπλων και στο δουλεμπόριο ανθρώπων κυρίως από τη Μαυριτανία στην ευρύτερη περιοχή της ερήμου Σαχάρας. Στόχος; Να αυγατίσουν τα κέρδη τους και να χρηματοδοτήσουν την εξαπόλυση επιθέσεων σε χώρες της περιοχής ώστε να αυξήσουν την επιρροή τους στην ευρύτερη περιοχή... Βέβαια, η παρουσία τους είναι «βούτυρο στο ψωμί» ιμπεριαλιστών που βλέπουν στο πρόσωπό τους το καλύτερο πρόσχημα για επέμβαση, είτε έμμεση (μέσω ECOWAS), είτε άμεση. Στο όνομα πάντα αποτροπής «τρομοκρατικών» επιθέσεων είτε στην Αφρική, είτε σε ΗΠΑ και ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίσουν την υφαρπαγή μαλινέζικου ορυκτού πλούτου όχι μόνο σε χρυσό, αλλά και σε βωξίτη, χαλκό, σιδηρομεταλλεύματα, ψευδάργυρο, γρανίτη και φώσφορο...

Το πραξικόπημα του (εκπαιδευμένου στις ΗΠΑ...) Σανόγκο

Πάντως, λίγες μέρες πριν την κατάληψη του βορρά, προηγήθηκε η (μάλλον βολική...) ανατροπή της αστικής κυβέρνησης του Προέδρου, Αμάντου Τουμανί Τουρέ, που είχε δέσει την τύχη της χώρας με την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και πολυεθνικές. Στις 22 Μάρτη, στασιαστές στρατιωτικοί με επικεφαλής τον (εκπαιδευμένο σε αμερικανικές στρατιωτικές σχολές) 40χρονο λοχαγό Αμάντου Χάγιε Σανόγκο έκαναν πραξικόπημα καταλαμβάνοντας το Προεδρικό Μέγαρο.

Δεν αποκλείεται το πραξικόπημα, που σημειώθηκε ένα μήνα πριν τις προεδρικές εκλογές της 23ης Απρίλη, να έγινε μετά από συνεννόηση του λοχαγού Σανόγκο με τους Αμερικανούς, μιας και αξιωματικούς γνώριζε από τον καιρό στρατιωτικής εκπαίδευσής του σε βάσεις και σχολές πεζοναυτών στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τις εφημερίδες «Τάιμς Ν. Υόρκης» και «Ουάσιγκτον Ποστ», η στρατιωτική εκπαίδευση του Σανόγκο στις ΗΠΑ ξεκίνησε όταν κατετάγη το 2004 στο Κέντρο Εκπαίδευσης Πεζοναυτών στο Κουάντικο της Βιρτζίνια. Ακολούθως, εκπαιδεύτηκε σε επιχειρήσεις αντικατασκοπείας στο Φορτ Ουατσούκα της Αριζόνας, παρακολούθησε το Αμυντικό Ινστιτούτο Γλώσσας του αμερικανικού στρατού και συμμετείχε σε ασκήσεις «αντιτρομοκρατίας» ως το Δεκέμβρη του 2010 στο Μαρόκο και άλλες βορειοαφρικανικές χώρες. Διόλου τυχαία, ο Σανόγκο επέλεξε να εμφανιστεί την επομένη του πραξικοπήματος φορώντας στο στήθος καρφίτσα με το έμβλημα των Αμερικανών πεζοναυτών SEAL...

Εμφανίστηκε ως πρόεδρος της «Εθνικής Επιτροπής για την Επάνοδο της Δημοκρατίας και την Αποκατάσταση του Κράτους» (CNRDR). Κατήγγειλε τη διεφθαρμένη κυβέρνηση για ανικανότητα και προδοσία, δίχως βέβαια να δυσκολευτεί να πείσει τους περισσότερους, αφού όλοι γνώριζαν ακριβώς πώς ο Πρόεδρος Αμάντου Τουμανί Τουρέ είχε, μερικά χρόνια πριν, ξεπουλήσει σε ντόπιους και ξένους πλουτοκράτες δημόσιες εταιρείες όπως η «Εταιρεία για την Ανάπτυξη της Κλωστοϋφαντουργίας» (CMDT). Πώς είχε αρπάξει δεκάδες χιλιάδες εκτάρια χωραφιών που ανήκαν παραδοσιακά σε τοπικές κοινότητες για να τα παραδώσει σε ξένες εταιρείες παραγωγής βιοκαυσίμων. Πώς η ντόπια ελίτ λεηλάτησε τα πλούτη που απέφεραν τα χρυσωρυχεία που παράγουν το 1/3 του χρυσού στην Αφρική αλλά που εκμεταλλεύονται καναδικές, νοτιοαφρικανικές κ.ά. εταιρείες χρυσoύ (Anglo Gold Asanti, IAM Gold, Raingold Resources Lmt). Πώς ο Τουρέ είχε μετατρέψει το βόρειο τμήμα της χώρας του σε ...παιδική χαρά ισλαμιστών, λαθρεμπόρων και ανταρτών, παρά τα εκατομμύρια δολάρια αμερικανικής «αντιτρομοκρατικής βοήθειας»...

Αντιδράσεις από ΗΠΑ, ΕΕ, ΕCOWAS

Το πραξικόπημα του Σανόγκο καταδικάστηκε από τις ΗΠΑ, που «πάγωσαν» τα περίπου 180.000.000 δολάρια που έδιναν ετησίως ως «αναπτυξιακή» και στρατιωτική βοήθεια.

Η ΕΕ αποδοκίμασε το πραξικόπημα ζητώντας αποκατάσταση της «δημοκρατίας», ενώ ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Αλέν Ζιπέ, διεμήνυσε πως το Παρίσι δεν προτίθεται (τώρα...) να επέμβει στρατιωτικά.

Σε «δυναμικότερο» ρόλο εμφανίστηκε η «Δυτικοαφρικανική Οικονομική Κοινότητα» (ECOWAS), που επέβαλε μπαράζ κυρώσεων σε βάρος του Μάλι, θέλοντας να δείξει πως δε θα συνομιλήσει με τον λοχαγό Σανόγκο. Ο προεδρεύων του οργανισμού (πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού), Αλασάν Ουταρά, προσπάθησε να δημιουργήσει εντυπώσεις εντεινόμενης πίεσης για πιθανή επέμβαση, θέτοντας σε επιφυλακή τους 2.000 στρατιώτες της δύναμης ταχείας επέμβασης, η οποία υπάρχει μόνο στα χαρτιά...

Γεγονός είναι πάντως πως οι κυρώσεις της ECOWAS - που υποστηρίχτηκαν αργότερα και από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ - προκάλεσαν έντονη ανησυχία στους περισσότερους Μαλινέζους του νότου, που έσπευσαν σε τράπεζες και βενζινάδικα από το φόβο ελλείψεων σε καύσιμα, τρόφιμα και νερό.

Οι πιέσεις ανάγκασαν τον Σανόγκο να ανακοινώσει, στα μέσα της βδομάδας, εκλογές (δίχως συγκεκριμένη ημερομηνία) και «αποκατάσταση» του Συντάγματος του 1992. Κάποιοι θεωρούν πως η παραμονή του Σανόγκο στην εξουσία είναι στοίχημα ενάντια στο χρόνο, αφού οι ρητορικές επιθέσεις κατά του διεφθαρμένου Προέδρου δε θα καταφέρουν να αυξήσουν την υποστήριξή του από ένα λαό που χρόνια τώρα βλέπει τον πλούτο του να λεηλατείται είτε από στρατιωτικές, είτε από «δημοκρατικά» εκλεγμένες κυβερνήσεις και να στενάζει από τη φτώχεια σε μία χώρα που είναι η τρίτη σε παραγωγή χρυσού σε όλη την Αφρική και μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς βάμβακος και κτηνοτροφικών προϊόντων!

Ο λοχαγός Σανόγκο μάλλον παίζει επικίνδυνα παιχνίδια για λογαριασμό των μέντορών του Αμερικανών στρατιωτικών. Εάν τελικά παραμείνει στην εξουσία (μολονότι αυτή δεν αναγνωρίζεται ούτε στο εξωτερικό, ούτε στο εσωτερικό) θα υποχρεωθεί να διαπραγματευτεί τη διχοτόμηση της χώρας, η οποία όσο περνούν οι μέρες, παγιώνεται και καθίσταται ντε φάκτο ανατρέποντας τα έως πρότινος δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή.

Την Πέμπτη οι ένοπλοι του MNLA ανακοίνωσαν εκεχειρία και την Παρασκευή κήρυξαν μονομερώς την «ανεξαρτησία του Αζαουάντ», σε μία προσπάθεια να εδραιώσουν την εξουσία τους... Εντούτοις, η κατάσταση παραμένει ρευστή, αφού από τις πρώτες μέρες κατάληψης του βορρά διαφάνηκε το πρώτο ρήγμα ανάμεσα στους Τουαρέγκ του MNLA και τους ισλαμιστές. Την ώρα που οι Τουαρέγκ καταλάμβαναν στρατιωτικές βάσεις του βορρά υψώνοντας τη σημαία τους στις πόλεις, οι ισλαμιστές πήγαιναν εκεί (όπως έγινε στο Τιμπουκτού), έκαιγαν τη σημαία των συμμάχων τους και έστηναν τη δική τους, λεηλατώντας, τρομοκρατώντας και προσπαθώντας να επιβάλουν τη «σαρία».

Προφανώς η αντοχή της ετερόκλητης συμμαχίας είναι εύθραυστη και κάποιοι θα εκμεταλλευτούν, παντοιοτρόπως, είτε την ύπαρξη, είτε την απουσία της για να προωθήσουν συμφέροντα αλλότρια από εκείνα του μαλινέζικου λαού.


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ