Eurokinissi

Μαθητές, γονείς κι εργαζόμενοι πρέπει να γνωρίζουν τον πραγματικό λόγο για τον οποίο ανοίγει τώρα θέμα αλλαγής Εξεταστικού: Σκοπεύουν να προσαρμόσουν και το σχολείο και το σύστημα πρόσβασης στις αναδιαρθρώσεις που προχωρούν ήδη στην Ανώτατη Εκπαίδευση, να προσαρμόσουν το σύνολο του συστήματος στις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Δεν την πήρε ο πόνος ξαφνικά την κυβέρνηση για τα φροντιστήρια και την απαξίωση του Λυκείου. Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει 4-5 υποτιθέμενες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης κι όμως τα προβλήματα παραμένουν ίδια. Το Εξεταστικό παραμένει ίδιο, δείχνοντας ότι οι «αλλαγές» ήταν απλώς «παραλλαγές». Αν ανατρέξει κανείς σ' αυτές τις παλιότερες μεταρρυθμίσεις, θα διαπιστώσει ότι όλες πλασάρονταν με τα ίδια επιχειρήματα που ακούγονται και τώρα: Υπόσχονταν μαζικότερη (έως και «ελεύθερη») πρόσβαση, υπόσχονταν πάταξη της παραπαιδείας και αχρήστευση των φροντιστηρίων, λιγότερα βάρη για τους μαθητές, αναβάθμιση της εκπαίδευσης... Αυτή είναι μια καταγεγραμμένη εμπειρία, για να είναι κατ' αρχήν δύσπιστοι οι γονείς και οι εργαζόμενοι απέναντι σε όσα ακούν ως «καλές προθέσεις» σήμερα. Γιατί η εμπειρία δείχνει ότι τα προβλήματα δε λύνονται και γιατί έχει αποδειχθεί ότι δε βελτιώνεται το σχολείο αλλάζοντας τις εξετάσεις.

Αυτή την εμπειρία τη λαμβάνει υπόψη της και η κυβέρνηση. Η αλλαγή του συστήματος πρόσβασης είναι στην ουσία το δόλωμα αυτού του διαλόγου και των αναδιαρθρώσεων που θα ακολουθήσουν, οι οποίες στο επίκεντρό τους θα έχουν το ίδιο το σχολείο. Στην ημερήσια διάταξη του «διαλόγου» εξάλλου, που έδωσε στη δημοσιότητα ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, ενόψει της εναρκτήριας συνεδρίασης του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας - Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ) την ερχόμενη Τετάρτη, προκύπτει ότι θα συζητηθεί η αναμόρφωση του Λυκείου, αλλά και η αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων Δημοτικού και Γυμνασίου. Για να το πούμε διαφορετικά: Οταν οι αναδιαρθρώσεις προχωρούν σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, όταν δρομολογούνται και για τα σχολεία, τότε μοιραία θα πρέπει να αναμορφωθεί και το σύστημα πρόσβασης (η σύνδεση, δηλαδή, της μιας βαθμίδας με την άλλη) ώστε να προσαρμοστεί σ' αυτές τις αναδιαρθρώσεις. Για παράδειγμα, δεν μπορεί το πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί ως επιχείρηση, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς του, να μην έχει λόγο στην επιλογή των φοιτητών του...

Κι όταν μιλούν για «αναμόρφωση» του σχολείου - κι εμείς μιλούμε για αναδιαρθρώσεις - δεν πρόκειται για κάτι άγνωστο. Δεκάδες κείμενα της ΕΕ, συνυπογεγραμμένα και συναποφασισμένα από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και σε κάποιες περιπτώσεις και το ΣΥΝ, περιγράφουν τις κατευθύνσεις του τι σχολείο θέλει σήμερα το κεφάλαιο: Σχολείο που δε θα μορφώνει ολοκληρωμένα και δε θα διαπλάθει προσωπικότητα, αλλά θα δίνει τις απαραίτητες δεξιότητες για τους αυριανούς απασχολήσιμους εργαζόμενους. Σχολείο που θα επιλέγει από πολύ νωρίς ποιος θα προχωρήσει και ποιος όχι, ποιος θα μάθει και ποιος όχι και, φυσικά, αυτή η επιλογή θα είναι ταξικά προσδιορισμένη στην ταξική κοινωνία στην οποία ζούμε.

Γίνεται έτσι κατανοητό ότι η πρόσβαση από ένα τέτοιο έντονα ταξικό σχολείο προς ένα πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί όλο και περισσότερο ως επιχείρηση, θα γίνεται όλο και περισσότερο ατομική υπόθεση του κάθε υποψηφίου και, παράλληλα, θα γίνεται όλο και πιο ελιτίστικη.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που όλες οι προτάσεις για το σύστημα πρόσβασης που είδαν τους τελευταίους δυο μήνες το φως της δημοσιότητας (από το ΠΑΣΟΚ, το ΣΥΝ, διαφόρους φορείς, έως τον Βερέμη και τον Μπαμπινιώτη) έχουν ως κοινό στοιχείο την ένταση των ταξικών φραγμών στη διαδικασία της επιλογής και της πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Το ΠΑΣΟΚ κάνει λόγο για αλλαγή του τρόπου πρόσβασης από τάξη σε τάξη μέσα στο ίδιο το Λύκειο και μετά, ένα ακόμα σύστημα εξετάσεων μετά το Λύκειο, που η επίδοση του μαθητή σε όλα αυτά θα μετράει και, με βάση αυτή την επίδοση, ο μαθητής θα βλέπει σε ποιες σχολές μπορεί να μπει (με βάση τα κριτήρια που θα έχουν ορίσει οι σχολές), θα χτυπάει την πόρτα τους και τέλος θα υποβάλλεται ενδεχομένως σε νέες δοκιμασίες που θα ορίζουν οι σχολές προκειμένου να τον δεχτούν! Στο ίδιο πνεύμα, η πρόταση Μπαμπινιώτη προβλέπει να μετράνε για την πρόσβαση οι βαθμολογίες του μαθητή σε κάθε τάξη του Λυκείου.

Ο ΣΥΝ προτείνει εξετάσεις στο τέλος του πρώτου έτους των ΑΕΙ (και μείωση των ετών, βλέπε υποβάθμιση, των σπουδών), σύστημα που εξ ορισμού γίνεται πιο ελιτίστικο, αφού τα ΑΕΙ πάντα πιέζουν για λιγότερους φοιτητές (και δεν το κάνουν μόνο λόγω έλλειψης υποδομών, γιατί π.χ. αν έχουν ένα αμφιθέατρο που χωράει 2.000 φοιτητές, αυτό δε σημαίνει ότι μπορεί να γίνει μάθημα σωστό με 2.000 φοιτητές!). Αυξημένο ρόλο για τα ΑΕΙ προτείνουν και οι πρυτάνεις, στον καθορισμό των επιστημονικών πεδίων και της ύλης των μαθημάτων που θα δίνονται σε ένα σύστημα γενικών εξετάσεων, ενώ συγκλίνουν με το ΣΥΝ στην πρόταση για ένα γενικό, εισαγωγικό και εν τέλει άχρηστο ...έτος σπουδών ως πρώτο έτος των ΑΕΙ.

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλες οι προτάσεις (κι άλλες που έχουν καταγραφεί και δεν αναφέρονται εδώ) εντείνουν τα ταξικά φίλτρα ή, στην καλύτερη περίπτωση, προτείνουν ένα σύστημα ίδιο με το σημερινό.

Κανένας γονιός, εργαζόμενος ή μαθητής δεν πρέπει να έχει αυταπάτες ότι στην εκμεταλλευτική κοινωνία που ζούμε μπορεί να υπάρξει εκπαιδευτικό σύστημα απαλλαγμένο από ταξικούς διαχωρισμούς. Κι αυτοί οι διαχωρισμοί θα απλώνονται σε όλες τις βαθμίδες του και στη διαδικασία της πρόσβασης. Ετσι, οι όποιες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης στο πλαίσιο του καπιταλισμού δε θα μπορούσαν φυσικά να εξαλείψουν το στοιχείο ότι πρόκειται για μια ταξική επιλογή. Θα μπορούσαν ίσως να ανακουφίσουν εν μέρει τις λαϊκές οικογένειες από κάποια βάρη, αλλά όπως δείχνουν όλα τα παραπάνω δεν υπάρχει ούτε καν η πρόθεση ανακούφισης, αντίθετα τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα.

Γι' αυτό και η κυβέρνηση επέλεξε το δόλωμα του «διαλόγου». Γι' αυτό και δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα μέχρι τώρα τη δική της συγκεκριμένη πρόταση για το σύστημα πρόσβασης και τις αλλαγές που θέλει να κάνει στο σχολείο. Γιατί γνωρίζει ότι ο λαός θα υποδεχόταν αρνητικά οποιαδήποτε κυβερνητική νομοθετική πρωτοβουλία, αφού έχει εμπειρία από το «έργο» της μέχρι τώρα και στην Παιδεία και σε όλους τους άλλους τομείς. Ετσι σερβίρει «διάλογο» και βάζει τα κόμματα του ευρωμονοδρόμου και διαφόρους φορείς του συμβιβασμού να κάνουν «προτάσεις», στοιχεία των οποίων κάλλιστα μπορεί να υιοθετήσει και να αξιοποιήσει στην πορεία προσαρμογής του σχολείου και του συστήματος πρόσβασης στις αναδιαρθρώσεις που απαιτεί το κεφάλαιο.