Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα την παρέμβαση που έκανε ο Μ. Γκορμπατσόφ, κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου στο Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο, στην Τουρκία. Την ίδια παρέμβαση, δημοσίευσε η εφημερίδα «Πράβντα Ποσί» στις 26 Ιουλίου του 2000. Η εφημερίδα μας δημοσιεύει την παρακάτω παρέμβαση - ομολογία του τελευταίου και τραγικού ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης χωρίς σχόλια, μια που από μόνη της είναι άκρως αποκαλυπτική και - πιστεύουμε - απόλυτα κατανοητή για τους αναγνώστες μας.

«Οστόχος ολόκληρης της ζωής μου ήταν η εξολόθρευση του κομμουνισμού, αυτής της ανυπόφορης δικτατορίας κατά των ανθρώπων.

Η σύζυγός μου, που αναγνώρισε αυτήν την αναγκαιότητα, μάλιστα, πριν από μένα, με στήριξε με όλες τις δυνάμεις της σε αυτήν την προσπάθεια. Ακριβώς για να πετύχω αυτόν το σκοπό, χρησιμοποίησα τη θέση μου στο κόμμα και στη χώρα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η σύζυγός μου με ωθούσε να αναλάβω όλο και υψηλότερες θέσεις στη χώρα. Οταν γνωρίστηκα προσωπικά με τη Δύση, αντιλήφθηκα ότι δε θα έπρεπε να εγκαταλείψω το στόχο που είχα θέσει και ότι για να τον πετύχω έπρεπε να αντικαταστήσω ολόκληρη την ηγεσία του ΚΚΣΕ και της Σοβιετικής Ενωσης, καθώς και τις ηγεσίες σε όλες τις σοσιαλιστικές χώρες. Το ιδανικό μου, εκείνη την εποχή, ήταν ο δρόμος των σοσιαλδημοκρατικών χωρών. Η οικονομία σχεδιασμού δεν επέτρεπε τη ρευστοποίηση του δυναμικού, που είχαν οι λαοί του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Μόνο η μετάβαση στην οικονομία της αγοράς παρείχε στις χώρες μας τη δυνατότητα της δυναμικής ανάπτυξης.

Κατάφερα να βρω συναγωνιστές για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου. Μεταξύ αυτών, μία εξέχουσα θέση κατέλαβαν ο Α. Ν. Γιάκοβλεβ και ο Ε. Α. Σεβαρντνάτζε, των οποίων η συνεισφορά στην κοινή υπόθεση είναι ανεκτίμητη.

Η οικουμένη θα φαντάζει πολύ καλύτερη χωρίς τον κομμουνισμό. Μετά το έτος 2000 θα ξεκινήσει μία εποχή της ειρήνης και της γενικής άνθησης. Ωστόσο, υπάρχει στον κόσμο ακόμα μία δύναμη, που θα μας εμποδίσει να προχωρήσουμε προς την ειρήνη και τη δημιουργία. Και εννοώ την Κίνα.

Είχα επισκεφθεί την Κίνα τον καιρό των μεγάλων φοιτητικών διαδηλώσεων, όταν διαφαινόταν ότι ο κομμουνισμός στην Κίνα θα έπεφτε. Είχα σκοπό να εμφανιστώ μπροστά στους διαδηλωτές σε εκείνη την τεράστια πλατεία και να τους εκφράσω τη συμπάθειά μου, να τους διαβεβαιώσω την υποστήριξή μου, καθώς και να τους παροτρύνω να συνεχίσουν τον αγώνα τους, έτσι ώστε να ξεκινήσει και στη χώρα τους μία περεστρόικα. Η κινέζικη ηγεσία δεν υποστήριξε το φοιτητικό κίνημα, προχώρησε στην κτηνώδη καταστολή των διαδηλωτών και ...διέπραξε ένα τεράστιο λάθος. Αν είχε ξεκινήσει το τέλος του κομμουνισμού στην Κίνα, ο κόσμος θα μπορούσε πιο εύκολα να προχωρήσει στο δρόμο της ομόνοιας και της δικαιοσύνης.

Είχα σκοπό να διατηρήσω την ΕΣΣΔ στα τότε υπάρχοντα σύνορα, βέβαια κάτω από μία νέα ονομασία, που θα εξέφραζε την ουσία των δημοκρατικών αλλαγών που είχαν συντελεστεί. Δεν το κατάφερα, ο Γιέλτσιν πίεζε φοβερά για την εξουσία, χωρίς να έχει την παραμικρή ιδέα πώς είναι ένα δημοκρατικό κράτος. Αυτός ήταν, άλλωστε, εκείνος που κατακερμάτισε την ΕΣΣΔ, γεγονός που οδήγησε σε ένα πολιτικό χάος και σε όλες τις επακόλουθες δυσκολίες, που περνούν σήμερα οι λαοί όλων των πρώην Δημοκρατιών της Σοβιετικής Ενωσης.

Η Ρωσία δεν μπορεί να είναι μεγάλη δύναμη χωρίς την Ουκρανία, το Καζαχστάν, τις Δημοκρατίες του Καυκάσου. Ωστόσο, αυτές έχουν ήδη πάρει το δικό τους δρόμο και η μηχανική ενοποίησή τους δεν έχει νόημα, εφόσον θα οδηγούσε σε ένα συνταγματικό χάος. Ανεξάρτητα κράτη μπορούν να ενωθούν μόνο στη βάση μιας κοινής πολιτικής ιδέας, της οικονομίας της αγοράς, της δημοκρατίας, των ίσων δικαιωμάτων για όλους τους λαούς.

Οταν ο Γιέλτσιν κατέστρεψε την ΕΣΣΔ, εγκατέλειψα το Κρεμλίνο, και μερικοί δημοσιογράφοι πίστεψαν πως θα έκλαιγα. Ομως, εγώ δεν έκλαψα γιατί κατάφερα να θέσω τέλος στον κομμουνισμό στην Ευρώπη. Βέβαια, θα πρέπει να καταργηθεί και στην Ασία, γιατί αποτελεί το κύριο εμπόδιο στο δρόμο της ανθρωπότητας στην επίτευξη των ιδανικών της ειρήνης και της ομόνοιας.

Η διάλυση της ΕΣΣΔ δεν απέφερε καθόλου οφέλη στις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν έχουν σήμερα έναν αντίστοιχο εταίρο στον κόσμο, του οποίου το ρόλο θα μπορούσε να παίξει μόνο μία δημοκρατική ΕΣΣΔ. Για να διατηρηθεί η προηγούμενη συντομογραφία "ΕΣΣΔ", θα μπορούσαμε να είχαμε μετονομάσει τη χώρα σε Ενωση Ελεύθερων Κυρίαρχων Δημοκρατιών (σ.σ. τα πρώτα γράμματα και των δύο ονομασιών είναι στα ρώσικα ίδια). Ομως, δεν το κατάφερα. Οι ΗΠΑ μπαίνουν στον πειρασμό, χωρίς έναν ισότιμο εταίρο, να ιδιοποιηθούν το ρόλο της μοναδικής ηγετικής δύναμης στον κόσμο, η οποία δεν υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των άλλων (κυρίως των μικρότερων κρατών). Αυτό είναι ένα λάθος, που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους, τόσο για τις ΗΠΑ, όσο και για την ανθρωπότητα στο σύνολό της.

Η πορεία των λαών προς μία πραγματική ειρήνη είναι μακριά και δύσκολη, θα στεφθεί, όμως, οπωσδήποτε με επιτυχία. Γι' αυτόν το σκοπό θα πρέπει ολόκληρη η ανθρωπότητα να απελευθερωθεί από τον κομμουνισμό».