Η έκτη μεγάλου μήκους ταινία του Τάσου Ψαρρά,που είναι μια συμπαραγωγή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ,με τίτλο "Οι αριθμημένοι",αφού έκανε πρεμιέρα σε 9 κινηματογράφους στην Αθήνα και σε 3 της Θεσσαλονίκης, επιλέχθηκε και θα παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

"Οι αριθμημένοι" είναι η πιο σύγχρονη από τις ταινίες του σκηνοθέτη, όχι μόνο γιατί θεματογραφικά αναφέρεται στο παρόν, αλλά γιατί προσπαθεί να προσεγγίσει την κοινωνία των "αριθμών" και των "ψηφίων". Ο κεντρικός ήρωας είναι χρήστης του Ιντερνετ, χρησιμοποιεί την ηλεκτρονική του ταυτότητα για τις συναλλαγές του και έχει καταγραμμένα σε αρχεία τις προσωπικές του συνήθειες. Σε ηλεκτρονικά αρχεία, όμως, είναι καταγραμμένες οι φορολογικές, τραπεζικές οικονομικές, κοινωνικές και κατά προέκταση πολιτικές δραστηριότητες όλων μας. Από αυτή την άποψη, ίσως προκαλέσει κάποιο σοκ, όταν φανεί πόσο εύκολο είναι να σπάσουν αυτά τα αρχεία και οι προσωπικές μας συνήθειες και δραστηριότητες και να περιέλθουν σε γνώση αυτών που ενδεχομένως θελήσουν να ελέγξουν τη βούλησή μας.

Η ταινία αφηγηματικά δείχνει να είναι θρίλερ, αφού διατηρεί τα στοιχεία της αστυνομικής δομής, αλλά υπάρχει και ένας συνεχής κοινωνικός σχολιασμός, με σύγχρονους όρους, ανατροπές και ένα υπόγειο καταλυτικό χιούμορ, που όλα συντελούν στην ανάδειξη των στόχων της ταινίας, που όπως επισημαίνει ο σκηνοθέτης είναι "ο προσδιορισμός της ταυτότητας σε μια ηλεκτρονική δημοκρατία και η ψευδαίσθηση για την ελευθερία της βούλησης και δράσης μέσα σ' ένα σύστημα αριθμών".

Το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Τάσου Ψαρρά,η φωτογραφία και το μοντάζ του Ντίνου Κατσουρίδη,τα σκηνικά - κοστούμια της Ιουλίας Σταυρίδη,ο ήχος του Μαρίνου Αθανασόπουλου,η διεύθυνση παραγωγής του Αλέξη Κάραμποτ και η μουσική του Μιχάλη Δέλτα.Παίζουν: Κώστας Αρζόγλου, Δήμητρα Χατούπη, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Αλκης Παναγιωτίδης, Ηλίας Λογοθέτης, Μάκης Ρευματάς, Βίκυ Πρωτογεράκη, Ντενίς Μπαλτσαβιά, Φώτης Σπύρος, Γιώργος Αρμένης κ.ά.

- Πόσο έχει γίνει συνείδηση ο κίνδυνος που θα προέλθει πιθανά και πολύ γρήγορα στις κοινωνίες μας; Και ποιος είναι αυτός ο κίνδυνος;

- "Σε όλους μας πια έχει αρχίσει, πιστεύω, να γίνεται εφιαλτική αυτή η οντολογική υποκατάσταση, αυτός ο ηλεκτρονικός προσδιορισμός της προσωπικότητας. Οδηγούμαστε σε μια κοινωνία επεξεργασμένων στοιχείων. Θα μου πείτε, πάντα δε γινόταν κάτι τέτοιο; Υπάρχει μια διαφορά. Η επεξεργασία των στοιχείων ήταν στα χέρια των ανθρώπων, ενώ τώρα, με την ταχύτητα με την οποία γίνονται όλα, οδηγούμαστε σε μια ομοιόμορφη κοινωνία, που εύκολα μπορεί να ποδηγετηθεί σύμφωνα με τα οργανωμένα συμφέροντα. Καθημερινά γίνεται και πιο εμφανές στον κόσμο ότι τα επεξεργασμένα στοιχεία μπορούν να καθοδηγηθούν προς όφελος ορισμένων οργανωμένων συμφερόντων.Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι είμαι εναντίον της εξέλιξης της τεχνολογίας. Αντίθετα, πιστεύω, ότι μπορεί να μας δώσει στοιχεία απελευθέρωσης από το χρόνο της διαδικασίας και πολλά άλλα θετικά. Αλλά αυτό, μόνο αν μπουν κανόνες που θα προστατεύουν το άτομο".

- Ολα αυτά σημαίνουν ότι υπάρχει στην ταινία σαφής ιδεολογική θέση;

- "Σαφέστατα υπάρχει ιδεολογική θέση. Αλλωστε στο φιλμ μου, πέρα από το σασπένς που υπάρχει και γι' αυτό ίσως θεωρήθηκε θρίλερ - πιστεύω ότι δεν είναι καν πολιτικό θρίλερ - είναι μια πολιτική ταινία. Μια ταινία με πολιτικούς στόχους, αφού αναλύεται ο κοινωνικός χώρος, οι σχέσεις, ο μετασχηματισμός της παραδοσιακής βιοτεχνίας σε περιφερειακό χρηματιστηριακό κεφάλαιο κλπ. Ολα τα στοιχεία συγκλίνουν σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα η οποία τείνει να φύγει έξω από τον έλεγχο της ανθρώπινης αξίας και μονάδας. Η ηλεκτρονική προσωπικότητα, πλέον, είτε έχει να κάνει με τη διακίνηση του κεφαλαίου, είτε με τη διακίνηση αρχείων, συνθλίβεται μέσα σε οργανωμένα συμφέροντα".

- Το γεγονός ότι η ταινία σας παίχτηκε σε εννιά αθηναϊκές αίθουσες, μπορεί να θεωρηθεί θετικό στοιχείο για τον ελληνικό κινηματογράφο;

- "Από μια πλευρά είναι θετικό. Εχει όμως και μια άλλη πλευρά η οποία έχει να κάνει κυρίως με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν την ελληνική ταινία. Η ελληνική ταινία αντιμετωπίζεται συνήθως σαν συμπλήρωμα της μεγάλης διανομής. Η ελληνική ταινία δε χρειάζεται απαραίτητα 9 αίθουσες. Δεν πρόκειται να γεμίσει τόσες αίθουσες. Ακόμη και ο Αγγελόπουλος πάει μέτρια. Μια ελληνική ταινία θέλει λιγότερες αίθουσες. Ομως τα γραφεία εκμεταλλεύσεως λένε ότι έχουμε στο κύκλωμά μας 10, 12, 9 αίθουσες και δεν μπορούμε να αφήσουμε τις μισές αίθουσες χωρίς ταινία πρώτης προβολής ή να ανταγωνιστούμε μεταξύ μας. Χρειάζεται μεγαλύτερη μελέτη για την εκμετάλλευση της ελληνικής ταινίας. Φέτος έχουμε και ένα άλλο φαινόμενο. Γενικά η ευρωπαϊκή ταινία δεν κινείται, αντίθετα με τις μεγάλες αμερικάνικες υπερπαραγωγές, όπως οι "Αρμαγεδδών", "Γκοτζίλα" κλπ, που διαφημίζονται πολύ πριν έρθουν στην Ελλάδα. Αυτές οι ταινίες σε σχέση με τις ευρωπαϊκές υπερέχουν συντριπτικά".

- Ποιο είναι το πρωταρχικό στοιχείο προκειμένου να πάει καλά εμπορικά μια ταινία. Η διαφήμιση και προώθηση ή το περιεχόμενο;

- "Και τα δύο. Το ένα είναι πώς πλασάρεται ένα προϊόν και από την άλλη τι περιμένει ο θεατής από ένα προϊόν. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι ευρωπαϊκές ταινίες, πολύ πιο διαφημισμένες από τις ελληνικές, δεν είχαν την αποδοχή που περίμεναν οι εταιρίες εκμετάλλευσης. Ο Ρενέ έκοψε λιγότερα εισιτήρια από μένα. Και είναι μια ταινία που διαφημίστηκε και από έναν σκηνοθέτη από τους εγκυρότερους στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Αντίθετα, λοιπόν, ταινίες όπως ο "Γκοτζίλα", που δεν μπορεί να καυχηθεί κανείς, ούτε ο δημιουργός, ούτε οι εταιρίες διανομής ότι είναι μια ταινία που συμβάλλει στο ελάχιστο στην κινηματογραφική τέχνη, έχει κάνει δεκαπλάσιο αριθμό εισιτηρίων... Πλησιάζει τις 300.000 εισιτήρια. Εμείς έχουμε σαν όριο να φτάσουμε τις 20-30.000.

Ο Αγγελόπουλος με την τόση μεγάλη διαφήμιση, που έχει, που κινητοποιήθηκε όλη η κυβέρνηση, που πήρε βραβείο στις Κάννες, έκλεισε τις δύο πρώτες εβδομάδες με 30.000 εισιτήρια και η δική μου με 9.700 εισιτήρια. Από άποψη θεματογραφίας δεν υπάρχει άνθρωπος που είδε την ταινία μου και δεν εντυπωσιάστηκε. Το ζήτημα είναι πώς μπορούμε να τον πείσουμε να δει μια ελληνική ταινία.Μας έλεγαν διάφοροι κινηματογράφοι ότι όταν έπαιρναν να ρωτήσουν την ώρα προβολών και μάθαιναν ότι πρόκειται για ελληνική ταινία, σταματούσε εκεί και το τηλεφώνημα. Η χρονιά ξεκίνησε με λιγότερους καλούς οιωνούς από ό,τι η περσινή, κυρίως για την ευρωπαϊκή ταινία. Αν ο μέσος όρος εισιτηρίων έχει ανέβει, είναι γιατί βρέθηκαν πέντε αμερικάνικες υπερπαραγωγές, οι οποίες θα συνεχίσουν να έρχονται και θα ανεβάσουν ακόμη το μέσο όρο των εισιτηρίων. Ακόμη και ο πολυδιαφημισμένος Βίτεμπεργκ με την "Οικογενειακή υπόθεση" κινήθηκε κάτω από τον Αγγελόπουλο".

- Τα τελευταία χρόνια ο κινηματογραφικός κόσμος είχε αρχίσει να ελπίζει. Ηταν παροδικό, συμπτωματικό;

- "Οχι. Ελπίζουμε πάντα. Αλλά αν δει κανείς τη γεωγραφία του κινηματογραφικού χώρου, θα δει ότι οι αλλαγές που συντελούνται δε θα ενισχύσουν την ευρωπαϊκή ταινία και μάλιστα μια ταινία προβληματισμού. Είναι αλλαγές που θα ενισχύσουν την ταινία μεγάλης ψυχαγωγίας. Πρέπει να δούμε τι είδους κινηματογράφο θέλουμε. Θέλουμε να κάνουμε κινηματογράφο αντιγράφοντας διεθνή πρότυπα; Νομίζω πως όχι. Από την άλλη, πιστεύω ότι η ελληνική ταινία πρέπει να έχει ιδιαίτερη μεταχείριση, στη διανομή. Δεν προσφέρονται όλες οι αίθουσες για την ελληνική ταινία και μάλιστα όταν δεν είναι πολυδιαφημισμένη, πολύ περισσότερο μάλιστα, όταν παίζεται σε περιόδους που δεν είναι εμπορικά ελκυστικές, όπως είναι η αρχή ή το τέλος της σεζόν".

"Ενα άλλο στοιχείο που δε βοηθάει στην προώθηση της ελληνικής κινηματογραφίας είναι οι ημερομηνίες διεξαγωγής του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που φέτος, μάλιστα, περνάει σε μια τελείως διαφορετική μορφή, που δεν ευνοεί την ελληνική ταινία.Οσο το Φεστιβάλ ήταν διαγωνιστικό, όσο ήταν το κέντρο των εκδηλώσεων της Θεσσαλονίκης, η ελληνική ταινία τύγχανε της προσοχής των δημοσιογράφων και των θεατών. Τώρα είναι ένα Πανόραμα προβολής και σε ώρες εντελώς ακατάλληλες. Καλύτερη ημερομηνία, εφόσον το Φεστιβάλ θέλει να προωθήσει τον ελληνικό κινηματογράφο και να μην είναι μόνο ένας χώρος επίδειξης γενικών τάσεων, είναι οι αρχές του Σεπτέμβρη. Γιατί τότε υπάρχει η δυνατότητα σε μια ταινία που θα αρέσει και θα διακριθεί να προετοιμαστεί εμπορικά και διαφημιστικά για να βγει σε καλές χρονικές στιγμές. Φέτος, λοιπόν, η ελληνική ταινία παίζεται σε ένα περιθωριακό πρόγραμμα και απλά θα απονεμηθούν τα Κρατικά Βραβεία ποιότητας - και για να χρυσώσουν το χάπι θα γίνουν με μια τελετή στα πρότυπα των όσκαρ. Αυτά δεν έχουν να κάνουν με την ουσία της ταινίας. Γιατί αυτή δε διαφημίζεται μόνο από τα κρατικά βραβεία. Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, λοιπόν, για ποιους";

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

Η Δήμητρα Χατούπη, σε σκηνή της ταινίας "Οι αριθμημένοι"

Σκηνή από την ταινία (Φώτης Σπύρου)