Το βαθύ εγκλωβισμό της γυναίκας σε καθεστώς ανισοτιμίας, που εξυπηρετεί γενικότερα η κυβερνητική πολιτική, έρχονται να αναπαράγουν οι πρόσφατες πρωθυπουργικές εξαγγελίες, αυτήν τη φορά με έναν προκλητικό εμπαιγμό της εργαζόμενης μητέρας. Ουσιαστικά, πρόκειται για μέτρα που «ανακουφίζουν» την εργοδοσία και δεν αγγίζουν ούτε στο ελάχιστο τις πραγματικές ανάγκες των εργαζόμενων γυναικών. Ο «Ρ» μιλά σήμερα με την Αιμιλία Αγκαβανάκη, υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής για την Ισοτιμία της Γυναίκας της ΚΕ του ΚΚΕ, επιχειρώντας να ξεδιαλύνει τι μεθοδεύουν, αλλά και τι «κουκουλώνουν» οι νέες, προεκλογικές εξαγγελίες.

- Οι συνθήκες, μέσα στις οποίες η σύγχρονη εργαζόμενη καλείται να αντεπεξέλθει στον πολλαπλό ρόλο της, συνεχώς χειροτερεύουν: Απουσία κοινωνικής πολιτικής, συρρίκνωση των μέτρων στήριξης της μητρότητας, ανεργία. Πόσο εξομαλύνουν την κατάσταση τα νέα μέτρα;

- Με τα νέα μέτρα, θα προσλαμβάνεται για ένα τετράμηνο μια άνεργη, ώστε να αντικαταστήσει μια έγκυο που θα γεννήσει. Αυτό βαφτίζεται μέτρο υπέρ των γυναικών και, σύμφωνα με την κυβέρνηση, «μειώνει» την ανεργία των γυναικών. Μιλάμε πραγματικά, για κοροϊδία.

Αφού η πολιτική του ΠΑΣΟΚ, δημιούργησε τις στρατιές των ανέργων, γυναικών και αντρών, τώρα, με χρήματα των ίδιων των εργαζομένων (κρατικός προϋπολογισμός σημαίνει και φορολογούμενη εργαζόμενη), επιδοτούν την εργοδοσία, το κεφάλαιο, υποκρινόμενοι ότι προστατεύουν τη μητρότητα. Μετά τη γέννα, οι καπιταλιστές θα ξαναδεχτούν τις εργαζόμενες, αφού κάποιες άλλες άνεργες θα μπορέσουν να χαμογελάσουν για λίγους μήνες, επειδή θα έχουν κάποιο μισθό. Κάτω από τα ίδια «συναισθήματα», προφανώς επιδοτούν το κεφάλαιο, για να το ευαισθητοποιήσουν και να μην αφήνει στους πέντε δρόμους έγκυες γυναίκες. Ο νόμος που δεν επιτρέπει να απολυθεί έγκυος γυναίκα, καταπατείται συνεχώς. Πέρα από το ότι κυριαρχεί εργοδοτική αυθαιρεσία, ακόμα και οι επιθεωρήσεις εργασίας σπάνια ανταποκρίνονται, ενώ οι εργαζόμενες διστάζουν να καταφύγουν σε δικαστήριο. Αυτό σημαίνει προστασία της μητρότητας. Θαυμάστε τον φαρισαϊσμό τους!

- Στις εξαγγελίες, γίνεται ειδική αναφορά στις μονογονεϊκές οικογένειες και στην αγρότισσα.

- Είναι αστείο να πιστέψει κανείς ότι η οδυνηρή για αυτές τις γυναίκες πραγματικότητα «αντιμετωπίζεται» με τις κυβερνητικές εξαγγελίες παροχών πενταροδεκάρας. Μέτρα όπως αυτό για τις μονογονεϊκές οικογένειες, μπορούν να χαρακτηριστούν από γελοία έως καθαρή ελεημοσύνη. Το «κοινωνικό» ΠΑΣΟΚ, μετά από τόσα χρόνια στη διακυβέρνηση, θεωρεί μεγάλη παροχή να αποκτούν τέτοιες οικογένειες, προτεραιότητα στους παιδικούς σταθμούς και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τη στιγμή που είναι στοιχειώδες δικαίωμά τους.

Η αγρότισσα, είναι πραγματικά σε χειρότερη μοίρα από τις υπόλοιπες εργαζόμενες, καθώς εξαρτάται τελείως πια από τον άνδρα της. Για μια (μικρομεσαία) αγροτική οικογένεια με το χαμηλό εισόδημα που έχει, είναι δύσκολο να πληρώνει δύο εισφορές στον ασφαλιστικό τομέα. Συνήθως η γυναίκα δεν πληρώνει γιατί δεν μπορεί. Ετσι, δεν έχει σύνταξη, παρ' όλο που δουλεύει και στο χωράφι, και στο σπίτι, και στα παιδιά, όλη μέρα. Εχει μόνο ιατροφαρμακευτική περίθαλψη από τον άνδρα της. Αν πεθάνει ο άνδρας της θα πάρει ένα κομμάτι από τη σύνταξη, και μ' αυτό θα προσπαθήσει να ζήσει, ή θα επαιτεί τα παιδιά της. Ταυτόχρονα, η αγρότισσα δεν έχει άδειες. Θα γεννήσει κι ίσως την επόμενη μέρα πάει στο χωράφι. Δεν υπάρχει γι' αυτήν επίδομα κύησης, επίδομα οικογένειας και παιδιού.

- Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εργαζόμενες, περιορίζονται σε όσα η κυβέρνηση διαλαλεί πως αντιμετωπίζει με τα νέα μέτρα;

- Υπάρχουν ακόμη μεγαλύτερα. Το πρόβλημα της ανεργίας π.χ. είναι τεράστιο για τις γυναίκες. Πάνω από 16% είναι άνεργες, ενώ στους μακρά άνεργους, το 72% είναι γυναίκες. Η ανεργία στις εργαζόμενες κάτω των 25 ξεπερνά το 27%. Οσον αφορά στις νοικοκυρές, ένα μεγάλο ποσοστό μένει στο σπίτι και δε δουλεύει, όχι εκ πεποιθήσεως και γιατί δε θέλουν να δουλέψουν, αλλά γιατί δε βρίσκουν πού να δουλέψουν, ή, υποχρεώθηκαν κάποια στιγμή, προκειμένου να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, να φύγουν από τη δουλιά που είχαν. Εξάλλου συχνά, το κόστος της φροντίδας των παιδιών από τρίτο πρόσωπο είναι μεγαλύτερο από ένα μισθό. Ενας καλός παιδικός σταθμός είναι πανάκριβος. Και, όταν το παιδί μεγαλώσει, είναι δύσκολο με την ανεργία που υπάρχει, να βρεθεί δουλιά. Το πιο επικίνδυνο ζήτημα, όμως, είναι ο στόχος της κυβέρνησης να λύσει την ανεργία με «ευέλικτες» μορφές εργασίας, με τη μερική απασχόληση. Οι 25.000 που, όπως εξήγγειλε η κυβέρνηση, θα προσληφθούν στο Δημόσιο με καθεστώς μερικής απασχόλησης, είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό, γυναίκες. Πρόκειται συνήθως για θέσεις στον τομέα της λεγόμενης κοινωνικής εργασίας, σε παιδικούς σταθμούς, στη φύλαξη σχολείων, που απευθύνονται κυρίως σε γυναίκες.

Εδώ, υπάρχει ένα ζήτημα που ανοίγουν ιδεολογικά τα κόμματα της πλουτοκρατίας ότι πρέπει να εξυπηρετείται ο πολλαπλός ρόλος της γυναίκας: Να είναι συγχρόνως «ανεξάρτητη», αλλά και να χειρίζεται την οικογένεια, το νοικοκυριό κτλ., κάτι που εναρμονίζεται με κατευθύνσεις της ΕΕ. Στις άλλες χώρες της ΕΕ έχει ήδη εφαρμοστεί από χρόνια, η γενίκευση της μερικής απασχόλησης, γενικά στους εργαζόμενους, αλλά και ειδικά στις γυναίκες. Ακριβώς με τη λογική ότι, «η μερική απασχόληση συμφέρει τις γυναίκες», που, «πρέπει να είναι στο σπίτι, να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά, να μην ξεφύγουν, να μην πέσουν στα ναρκωτικά, αλλά και να μη ζητούν απ' τον άνδρα συνέχεια χαρτζιλίκι». Είναι ψέμα ότι η γυναίκα θέλει τη μερική απασχόληση και την προσωρινή εργασία. Ποιος άνθρωπος θέλει να ζει μερική ζωή, αφού θα έχει μερικό μισθό, μερική ασφάλιση, μερική σύνταξη; Αυτό το μέτρο όχι μόνο δε βελτιώνει τη θέση της γυναίκας, αλλά αντίθετα γυρνάει τη γυναίκα πίσω, χειροτερεύει την ανισότιμη θέση της στην κοινωνία, αφού μεγαλώνει την ταξική ανισότητα με την αύξηση της εκμετάλλευσης της εργατικής της δύναμης. Καλλιεργείται η ηττοπάθεια, κλείνει η πόρτα στην προοπτική για απαιτήσεις και δικαιώματα.

- Πώς πρέπει να αντιδράσει το κίνημα, ποια είναι η κατεύθυνση που θα φέρει την εργαζόμενη πιο κοντά στη δικαίωση των αιτημάτων της;

- Η γυναίκα πρέπει σήμερα να απαιτήσει όλα όσα χρειάζεται, για να μπορεί να συνδυάζει τον εργασιακό της ρόλο, με τον αναπαραγωγικό και το ρόλο της διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Οι διεκδικήσεις πρέπει να συμβαδίζουν με τις σύγχρονες ανάγκες, που είναι πολλές, όπως για παράδειγμα, το δικαίωμα της γυναίκας στον ελεύθερο χρόνο, για να ψυχαγωγείται, να πηγαίνει διακοπές, να κάνει κάτι για τον εαυτό της. Για να δικαιωθούν τέτοια αιτήματα, που συνδέονται και με τη μείωση των ωρών εργασίας (το γνωστό 35ωρο με σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο), είναι αιτήματα διεκδίκησης του γυναικείου κινήματος από κοινού με το ταξικό, συνδικαλιστικό κίνημα. Υπάρχουν και οι δυνατότητες και οι προϋποθέσεις. Επίσημα στατιστικά στοιχεία επιβεβαιώνουν την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, ενώ η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία.

Το κύριο είναι ότι με αυτά τα μέτρα η κυβέρνηση στοχεύει να διαχειριστεί τη φτώχεια, την κρίση του συστήματος, που αντανακλάται στο βιοτικό επίπεδο των εργαζόμενων. Εχουν ήδη αφαιρεθεί κατακτήσεις και δικαιώματα των εργαζομένων (όπως το 8ωρο), και έχει ήδη μεγαλώσει η εκμετάλλευση της γυναίκας στο όνομα της ισότητας, των «ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών», τώρα προσπαθούν να δημιουργήσουν εντυπώσεις και όχι να βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής των γυναικών. Κάποια στιγμή θα κατανοήσουν οι εργαζόμενοι, και έτσι κι οι γυναίκες ότι, κάτι πρέπει να κάνουν με όλα αυτά τα προβλήματα, με την ακρίβεια, την επιδείνωση της φτώχειας. Κι αυτό η κυβέρνηση θέλει να το προλάβει. Είναι απαραίτητη η καθημερινή όξυνση της ταξικής πάλης, όπως λέει και το ΚΚΕ, και η συγκρότηση του λαϊκού μετώπου με τη στήριξη των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που έχουν στόχο να διεκδικήσουν λύσεις στα προβλήματα, με βάση τις σύγχρονες ανάγκες, αντιπαλεύοντας την πολιτική των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού. Μέχρι που η εργατική τάξη θα διεκδικήσει τη λαϊκή εξουσία, για να οργανώσει τη λαϊκή οικονομία, ώστε ο πλούτος που παράγεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους να είναι και δική τους περιουσία.