ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 7 Αυγούστου 2011
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
ΧΩΡΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΣΙΑΣ
Ερχονται «συγκρούσεις» και για το νερό

Ο ποταμός Σιρ Ντάρια στο Τατζικιστάν, που διασχίζει και άλλες χώρες, είναι το «μήλον της Εριδος» μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες
Ο ποταμός Σιρ Ντάρια στο Τατζικιστάν, που διασχίζει και άλλες χώρες, είναι το «μήλον της Εριδος» μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες
Ο χορός της αντιπαράθεσης για τους φυσικούς (πέρα από τους υδρογονάνθρακες) και υδάτινους πόρους καθώς και τους δρόμους της μεταφοράς τους έχει ήδη ανοίξει στα εδάφη της Κεντρικής Ασίας. Ιδιαίτερα σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από έλλειψη του νερού. Μάλιστα υπάρχουν προβλέψεις που αναφέρουν πως μέσα στα επόμενα 20-25 χρόνια το πρόβλημα του γλυκού νερού θα οξυνθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, με αποτέλεσμα η περιοχή της Κεντρικής Ασίας να βρεθεί σε μια πολύ κρίσιμη κατάσταση, όπου οι διενέξεις για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα δώσουν τη θέση τους στους πολέμους - συγκρούσεις για το νερό...

Ηδη οι διαμάχες και οι αντιπαραθέσεις για την κατοχή των υδάτινων πόρων έχουν κάνει την εμφάνισή τους στις πιο επιβαρυμένες περιοχές, όπως είναι η Αφρική και η Μέση Ανατολή. Η επέκταση αυτού του είδους «αψιμαχιών» και σε άλλες περιοχές - όπως στις χώρες της Κεντρικής Ασίας - αλλά και η διόγκωσή τους υπό τη μορφή πολεμικών συγκρούσεων, δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανο ενδεχόμενο.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το ζήτημα της διαχείρισης του νερού ολοένα και απασχολεί τις διαπεριφερειακές κρατικές οργανώσεις που έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή με την ενεργή πρωτοβουλία της Ρωσίας και της Κίνας, όπως είναι η «Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης», η «Ευρωασιατική Οικονομική Ενωση», η «Οργάνωση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας», αλλά και ΗΠΑ, ΕΕ κ.ά. αυξάνοντας τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.

Η Κιργιζία, το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν - περιοχές όπου συχνά σημειώνονται διάφορες διαμάχες - ενώνονται με δύο βασικά ποτάμια, τον Σιρ Ντάρια, που έχει μήκος 2.337 χλμ και έχει ετησίως 36,6 κυβικά χλμ νερού και τον Αμού Ντάρια, με μήκος 2.540 χλμ και υπολογίζεται πως ρέουν ετησίως 79,4 κυβικά χλμ νερού.

Λυμένο το πρόβλημα επί σοσιαλισμού

Κατά τη διάρκεια της ύπαρξης της Σοβιετικής Ενωσης, οι σημερινές χώρες της Κεντρικής Ασίας εντάσσονταν ως Σοβιετικές Δημοκρατίες στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ, όπου υπήρχε ο κεντρικός σχεδιασμός και δινόταν η δυνατότητα διατήρησης της ισορροπίας των σχέσεων μεταξύ των πλούσιων σε υδρογονάνθρακα Δημοκρατιών - το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν και των Δημοκρατιών που έχουν τεράστια αποθέματα νερού, όπως είναι το Τατζικιστάν και η Κιργιζία. Οι ορεινές Δημοκρατίες, το Τατζικιστάν και η Κιργιζία, διέθεταν φράγματα και εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και μπορούσαν να παράγουν ηλεκτρισμό και να διαθέτουν νερό για το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν, οι οποίες από την πλευρά τους φρόντιζαν να καλύπτουν τις ορεινές Δημοκρατίες σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την παλινόρθωση του καπιταλισμού τα πέντε κεντρο-ασιατικά κράτη βρέθηκαν σε άνισες συνθήκες, καθώς όσες διέθεταν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια την πουλούσαν, ενώ το νερό έτρεχε δωρεάν στις χώρες που βρίσκονταν πιο κάτω από το ρεύμα των ποταμών. Με την «ανεξαρτησία» τους εμφανίστηκαν σημαντικά προβλήματα, τόσο στον οικονομικό - κοινωνικό τομέα, όσο και στον πολιτικό. Με εξαίρεση του Καζακστάν, το επίπεδο διαβίωσης των υπολοίπων πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών μειώθηκε δραστικά, φτάνοντας σε πολλές περιπτώσεις σε επίπεδα χωρών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Σήμερα οι πλούσιες σε νερό χώρες, το Τατζικιστάν και η Κιργιζία, τάσσονται κατηγορηματικά κατά της δωρεάν παραχώρησης του νερού στους γείτονες και απαιτούν μάλιστα ενεργειακούς πόρους σε αντάλλαγμα για το νερό. Στο Τατζικιστάν βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή ενός δικτύου υδροηλεκτρικών κόμβων στην περιοχή του άνω ρου. Η πρώτη σκέψη για αυτήν την πρωτοβουλία υπήρξε το 1959 και στη συνέχεια, το 1976 ξεκίνησε η κατασκευή της, η οποία όμως διακόπηκε μετά την ανατροπή της Σοβιετικής Ενωσης. Από 2010 το σημερινό Τατζικιστάν βρίσκεται σε αναζήτηση 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να ολοκληρώσει την κατασκευή. Στα τέλη του Απρίλη του 2010 η κυβέρνηση είχε συγκεντρώσει μόλις 184 εκατομμύρια δολάρια, ικανά για να συνεχιστούν οι εργασίες μόνο δύο χρόνων.

Σε αυτή την εξέλιξη, τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο αν συνυπολογίσει κανείς τις κλιματικές αλλαγές. Γενικά, υπολογίζεται ότι τα επόμενα 50 περίπου χρόνια, εξαιτίας της αναθέρμανσης του πλανήτη και το λιώσιμο των πάγων, οι χώρες της Κεντρικής Ασίας πιθανά να δουν μια αύξηση της ροής του νερού από τα βουνά.

Η σημαντική γεωστρατηγική θέση της περιοχής, καθώς βρίσκεται μεταξύ 3 μεγάλων ανερχόμενων δυνάμεων (Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας), σε συνδυασμό με τα σημαντικά αποθέματα σε καύσιμα που διαθέτει, την τοποθετεί στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων και των ενδο-ιμπεριαλιστικών αντιπαραθέσεων τα επόμενα χρόνια.


Κλωντίν ΧΕΣΠΕΡ


Ζωντανή η σοσιαλιστική προοπτική

Είναι χαρακτηριστική η αγωνιώδης επίμονη προσπάθεια της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να πείθει σε κάθε πολιτικό βήμα της, σε κάθε ενέργειά της για τη δικαιολόγηση συγκεκριμένων αντιλαϊκών μέτρων και αποφάσεων στο γενικό πλαίσιο της πολιτικής της. Αυτή η αγωνιώδης προσπάθεια κατανοείται λόγω των ισχυρών πιέσεων που δέχονται βουλευτές, στελέχη και μέλη του ΠΑΣΟΚ από ευρύτατα λαϊκά στρώματα που αποτέλεσαν την εκλογική και κομματική του βάση. Η σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχει καταδικάσει επανειλημμένα την πολιτική του των προηγούμενων δεκαετιών ως παρωχημένη, μη ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες ανάγκες εκτεταμένων διαρθρωτικών αλλαγών. Αυτό ομολογεί τη βαθιά δομική ιδεολογικοπολιτική του αλλαγή ακόμη κι από θέσεις σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης, αντιλήψεις και ενέργειες που αποτελούσαν δειλά βήματα ξεχασμένων υποσχέσεων για μια νέα Ελλάδα ισότητας και δικαιοσύνης.

Ομολογεί τη βαθιά αρνητική μετάλλαξη των πιο στοιχειωδών πολιτικών κανόνων, που αγγίζει τα όρια «πολιτικού πατροκτόνου». Ως εκ τούτου το ζήτημα της κρίσης του ΠΑΣΟΚ είναι βαθιά ιδεολογικοπολιτικό. Οσοι πίστεψαν στη δήθεν δημιουργία μιας «νέας Ελλάδας της δημοκρατίας, της προόδου και του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού» δοκιμάζονται στο τωρινό ιδεολογικοπολιτικό χωνευτήρι του ΠΑΣΟΚ, που αρνείται ακόμη και τα πρώτα δειλά βήματα της πρώτης κυβερνητικής τετραετίας.

Ωστόσο, η ιστορία της σοσιαλιστικής προοπτικής δε σταματά εδώ. Τα πολιτικά κενά σύντομα αποκαλύπτονται από φορείς και κόμματα που στο μακρύ διάβα του χρόνου μπόρεσαν να σταθούν όρθια. Κι όχι μόνο αυτό. Μπορούν να τινάζουν από πάνω τους μικρά και μεγάλα ψεγάδια του παρελθόντος, να ανανεώνουν την ιδεολογική και πολιτική τους φαρέτρα και να προχωρούν με σύγχρονη επαναστατική αντίληψη. Εχουν την ικανότητα να καταλαβαίνουν ότι η διαρκής επαναστατική αμφισβήτηση και η ορθολογική παρέμβαση ολοκληρώνονται όταν δογματικά κατεστημένα που ο εμπειρικός χρόνος απέδειξε την άκρως αρνητική τους παρουσία πετιούνται στο καλάθι της ιστορικής αχρηστίας. Αυτά τα κόμματα και οι φορείς δύνανται νηφάλια να πουν ότι αγγίζουν και στο ελάχιστο το σφυγμό της Ιστορίας.

Είναι η ιστορική πάγια ερώτηση της εποχής μας: Διαχείριση του υπαρκτού κοινωνικού καθεστώτος ή καθολική του άρνηση; Συνεχής ενίσχυση της ανάπτυξής του ή επαναστατική του αντικατάσταση με ανάπτυξη της σχεδιασμένης σοσιαλιστικής οικονομίας; Η πάγια ιστορική αυτή ερώτηση επεκτείνεται και στο πολιτικό εποικοδόμημα: Αστική δημοκρατία ή σοσιαλιστική δημοκρατία; Εμμεσος αστικός κοινοβουλευτικός έλεγχος ή άμεσος εργατικός έλεγχος με άμεση ανακλητότητα πολιτικών και κρατικών υπαλλήλων; Επιβολή νόμων και διαταγμάτων με το μηχανισμό της αστικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ή δημιουργία εργατικού νομοθετικού πλαισίου που εξυπηρετεί τη σχεδιασμένη σοσιαλιστική οικονομία και την πλέρια κάλυψη λαϊκών, εθνικών και κοινωνικών αναγκών; Αυτόνομη εθνική λαϊκή παρουσία ή εξαρτημένη από το σύμπλεγμα ντόπιων και ξένων ολιγαρχικών συμφερόντων; Αυτές οι καίριες ερωτήσεις διαπερνούν την κρίση του ΠΑΣΟΚ και την εμφανή διάσταση απόψεων μεταξύ της κορυφαίας του διεύθυνσης και της κομματικής εκλογικής του βάσης.


Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ