ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 7 Μάρτη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Καλύτερες και εύκαμπτες οθόνες από οργανικές μεμβράνες

Η χρωματική λάμψη ξεπηδά από ένα ειδικό σάντουιτς υλικών, όταν εφαρμοστεί τάση. «Τρύπες» (θετικά φορτία) από τα στρώματα τύπου-p και ηλεκτρόνια, από τα στρώματα τύπου-n εκπέμπουν φωτόνια συγκεκριμένου μήκους κύματος, όταν συναντηθούν στα ενεργά στρώματα εκπομπής. Οι αποχρώσεις εξαρτώνται από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται σ' αυτά τα στρώματα
Η χρωματική λάμψη ξεπηδά από ένα ειδικό σάντουιτς υλικών, όταν εφαρμοστεί τάση. «Τρύπες» (θετικά φορτία) από τα στρώματα τύπου-p και ηλεκτρόνια, από τα στρώματα τύπου-n εκπέμπουν φωτόνια συγκεκριμένου μήκους κύματος, όταν συναντηθούν στα ενεργά στρώματα εκπομπής. Οι αποχρώσεις εξαρτώνται από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται σ' αυτά τα στρώματα
Πριν το συνδυασμό βίντεο και τηλεόρασης υπήρχε ο προβολέας ταινιών και η πάνινη ή πλαστική λευκή οθόνη. Αν και ο νέος μηχανισμός αναπαραγωγής κινούμενης εικόνας και ήχου υπερέχει σε πολλά σημεία από τον παλιό, ωστόσο ο τελευταίος είχε ένα πλεονέκτημα: Η οθόνη ήταν ελαφριά, λεπτή σχεδόν όσο ένα χαρτί και μπορούσε να τυλιχτεί σε έναν εύκολα μεταφερόμενο σωλήνα. Η σύγκριση αυτής της οθόνης με τις ογκώδεις τηλεοράσεις και τις οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών καθοδικού σωλήνα δείχνει ένα σαφές πλεονέκτημα. Μπορεί άραγε η ευκολία του παρελθόντος να παντρευτεί με την τεχνολογία του σήμερα;

Η απάντηση είναι ναι, χάρη στα νέα οργανικά* υλικά εκπομπής φωτός, που υπόσχονται πιο αποδοτικές αλλά ταυτόχρονα και εύκαμπτες οθόνες. Οι οθόνες αυτές είναι πιο φωτεινές, καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και είναι πιο εύκολο να κατασκευαστούν (γι' αυτό και δυνητικά φτηνότερες) από τις υπάρχουσες οθόνες μικρού όγκου, που βασίζονται σε υγρούς κρυστάλλους.

Επειδή οι οργανικές δίοδοι εκπομπής φωτός (OLED) εκπέμπουν οι ίδιες φως, καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, ιδίως σε μικρά μεγέθη, συγκριτικά με τις οθόνες υγρών κρυστάλλων (LCD) που χρειάζονται οπίσθιο φωτισμό. Οι OLED προσφέρουν και άλλα πλεονεκτήματα συγκριτικά με τις συνηθισμένες ανόργανες διόδους εκπομπής φωτός (LED): Το υλικό από το οποίο κατασκευάζονται δε χρειάζεται να είναι σε κρυσταλλική μορφή και εκεί βρίσκεται η ευκολία της κατασκευής τους. Ετσι, μπορούν να απλωθούν σε λεπτές μεμβράνες, πετυχαίνοντας πολύ μικρό πάχος οθόνης. Επιπλέον, διαφορετικά υλικά (για διαφορετικά χρώματα) μπορούν να τοποθετηθούν πολύ κοντά το ένα στο άλλο πάνω σε ένα υπόστρωμα, για να σχηματιστούν έγχρωμες εικόνες υψηλής ανάλυσης. Σαν υπόστρωμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί γυαλί, αλλά και εύκαμπτο πλαστικό ή ακόμα και μεταλλικό φύλλο.

Τα φωσφορίζοντα δενδριμερή αποτελούν τον πυρήνα γύρω από τον οποίο συνδέονται οι αρωματικοί δακτύλιοι, σχηματίζοντας μια μεγάλη μοριακή μπάλα. Η χρήση δενδριμερών σε οργανικούς πομπούς συνδυάζει τα βασικά πλεονεκτήματα των OLED (πιο πλούσια χρώματα) με αυτά των PLED (οικονομικότερη κατασκευή). Οι ενώσεις που προσαρτώνται στις ομάδες σύνδεσης κάνουν το μόριο διαλυτό, διευκολύνοντας την κατασκευή οθονών
Τα φωσφορίζοντα δενδριμερή αποτελούν τον πυρήνα γύρω από τον οποίο συνδέονται οι αρωματικοί δακτύλιοι, σχηματίζοντας μια μεγάλη μοριακή μπάλα. Η χρήση δενδριμερών σε οργανικούς πομπούς συνδυάζει τα βασικά πλεονεκτήματα των OLED (πιο πλούσια χρώματα) με αυτά των PLED (οικονομικότερη κατασκευή). Οι ενώσεις που προσαρτώνται στις ομάδες σύνδεσης κάνουν το μόριο διαλυτό, διευκολύνοντας την κατασκευή οθονών
Τόσο τα LED όσο και τα OLED κατασκευάζονται από στρώματα ημιαγωγών (υλικά των οποίων η αγωγιμότητα βρίσκεται ανάμεσα σ' αυτή των αγωγών, όπως ο χαλκός, και των μονωτών, όπως το λάστιχο). Οι ημιαγωγοί, όπως το πυρίτιο, έχουν ένα μικρό ενεργειακό χάσμα ανάμεσα στα ηλεκτρόνια που είναι δεσμευμένα και τα ηλεκτρόνια που είναι ελεύθερα να κινούνται, δημιουργώντας το ηλεκτρικό ρεύμα. Με παροχή αρκετής ενέργειας υπό τη μορφή μιας διαφοράς δυναμικού, τα δεσμευμένα ηλεκτρόνια μπορούν να «πηδήξουν» το ενεργειακό χάσμα και να αρχίσουν να κινούνται συμβάλλοντας στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Ενας ημιαγωγός μπορεί να γίνει πιο αγώγιμος με «μόλυνσή» του με ειδικές ουσίες. Αν τα άτομα που προστίθενται στον ημιαγωγό έχουν μικρότερο αριθμό ηλεκτρονίων από αυτά που αντικαθιστούν, το αποτέλεσμα είναι σαν να έχουν αφαιρεθεί ηλεκτρόνια και να έχουν μείνει στη θέση τους θετικά φορτισμένες «τρύπες». Τότε μιλάμε για ημιαγωγό τύπου-p. Εναλλακτικά, αν τα νέα άτομα έχουν περίσσεια ηλεκτρονίων σε σχέση με τα άτομα που αντικαθιστούν, τότε παίρνουμε ημιαγωγό τύπου-n. Οταν ένα ηλεκτρόνιο προστεθεί σε ημιαγωγό τύπου-p, τότε μπορεί να συναντήσει μια «τρύπα» και να καταπέσει στη χαμηλότερη ενεργειακή στάθμη (δηλαδή να δεσμευτεί από το άτομο), εκπέμποντας τη διαφορά ενέργειας (ίση με το ενεργειακό χάσμα των δύο σταθμών) με τη μορφή ενός φωτονίου. Το μήκος κύματος (άρα και το χρώμα) του φωτονίου εξαρτάται από το ενεργειακό χάσμα του ημιαγωγού.

Στη φάση του πρωτοτύπου είναι προϊόντα όπως αυτό με οθόνη OLED, διαμέτρου 15,5 ιντσών και πάχους μόλις 1,8 χιλιοστών
Στη φάση του πρωτοτύπου είναι προϊόντα όπως αυτό με οθόνη OLED, διαμέτρου 15,5 ιντσών και πάχους μόλις 1,8 χιλιοστών
Ως το τέλος της δεκαετίας μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες τηλεοράσεις μεγάλης οθόνης και οι πρώτες οθόνες υπολογιστή που θα τυλίγονται σε ρολό μετά το τέλος της χρήσης τους. Μικρότερες οθόνες ίσως φοριούνται σαν ρολόγια χειρός ή βρίσκονται ενσωματωμένες σε κάποια ρούχα. Τα φύλλα με OLED θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και σαν φωτιστικά για κάποια αρχιτεκτονικά στοιχεία ή σαν ταπετσαρία σε ταβάνια ή τοίχους.

Προς το παρόν, τα LED έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής από τους οργανικούς πομπούς φωτός και μάλλον θα συνεχίσουν για πολύ να κυριαρχούν σαν λαμπάκια ενδείξεων στις ηλεκτρονικές συσκευές. Αλλά τα OLED δείχνουν να πλεονεκτούν στις οθόνες. Παρέχουν φωτεινότητα 100 καντέλες ανά τετραγωνικό μέτρο (όσο και η φωτεινότητα των οθονών των φορητών υπολογιστών) και τη διατηρούν επί αρκετά χρόνια πριν εξασθενήσουν τελικά στο μισό της αρχικής.

Περισσότερες από 100 εταιρίες σε όλο τον κόσμο αναπτύσσουν ήδη εφαρμογές της νέας τεχνολογίας, επικεντρώνοντας προς το παρόν κυρίως στις μικρές οθόνες χαμηλής κατανάλωσης ρεύματος, ξεκινώντας από οθόνες για ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, μέχρι οθόνες 15 ιντσών για φορητούς υπολογιστές. Μερικές συσκευές έχουν ήδη βγει στην αγορά, ενώ άλλες είναι στη φάση του πρωτοτύπου.

Ενας δεύτερος τύπος οργανικών εκπομπών φωτός είναι ορισμένα είδη μακρομοριακών πολυμερών, γνωστά ως πολυμερείς δίοδοι εκπομπής φωτός (PLED). Αυτά κατασκευάζονται με τεχνικές ακόμα πιο εύκολες σε σχέση με εκείνες των OLED και επιπλέον λόγω της μεγαλύτερης αγωγιμότητας των πολυμερών στρωμάτων απαιτούν χαμηλότερη τάση λειτουργίας (άρα καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια).

*Οργανικές ουσίες είναι οι ενώσεις του άνθρακα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ