Η Ντίνα Παπαρούνη,τα τελευταία χρόνια αποφάσισε να ασχοληθεί με το εμπόριο. Εχει κατάστημα γυναικείων ρούχων στην Καλλιθέα κι αν η λέξη "έμπορος" για κάποιους σημαίνει ένα καλό εισόδημα και καλές συνθήκες δουλιάς, η ίδια μας λέει ότι μικρομεσαίος έμπορος σημαίνει μεγάλες ευθύνες και μεγάλα προβλήματα.

Οπως τονίζει: "Η ζωή της γυναίκας - επαγγελματία είναι δύσκολη. Κατ' αρχήν είναι εργαζόμενη και μάλιστα κάτω από άσχημες συνθήκες. Προσωπικά, εκτός του ότι εργάζομαι πολλές ώρες, έχω και το άγχος των παραγγελιών, της διακόσμησης. Αγχος για το αν θα πάει καλά η δουλιά. Ολες αυτές οι σκέψεις, τα προβλήματα που υπάρχουν κι αυτά που προκύπτουν καθημερινά, δημιουργούν μια αφόρητη πολλές φορές κατάσταση και σε συνδυασμό με όλες τις άλλες ευθύνες που έχω σαν μητέρα, νοικοκυρά κλπ., επιβαρύνουν την κατάσταση".

Να και οι συνθήκες εργασίας: "Είμαι τρεις μέρες τη βδομάδα πρωί - απόγευμα στο κατάστημα. Στην ουσία, δηλαδή, έχω τρία απογεύματα, στα οποία πρέπει να "χωρέσω" την οικογένειά μου, τη συνδικαλιστική, την κοινωνική μου ζωή".

Την κατάσταση αυτή δυσκολεύει ακόμα περισσότερο το γεγονός ότι ο σύζυγός της είναι ναυτικός κι έτσι δεν υπάρχει και κάποιος άλλος να μοιραστεί μαζί του κάποιες απ' αυτές τις υποχρεώσεις. "Σκέφτομαι - συνεχίζει - ότι αν δεν υπήρχε αυτή η οικονομική κρίση, αποτέλεσμα της πολύχρονης λιτότητας, το εμπόριο θα πήγαινε καλύτερα. Ισως να υπήρχε δυνατότητα να απασχολώ κάποιον υπάλληλο, αλλά με τις υπάρχουσες συνθήκες κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Οι πολιτικές που μέχρι σήμερα ακολουθήθηκαν ήταν καταστροφικές για τη μικρομεσαία επιχείρηση και κατά συνέπεια και για τους επαγγελματίες".

Αλλά παρότι της λείπει χρόνος, παρόλη την κούρασή της και τα προβλήματα, ούτε αυτή το "βάζει κάτω", αφού στον ελάχιστο χρόνο της μπόρεσε να, "χωρέσει" τη δραστηριοποίησή της στην Ενωση Επαγγελματοβιοτεχνών Καλλιθέας, όπου είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Ντίνα σημειώνει, όμως, ότι και στον κλάδο της η συμμετοχή και κυρίως η συμμετοχή των γυναικών δεν είναι ικανοποιητική, παρότι όταν συμμετέχουν τις διακρίνει μια σταθερότητα."Βέβαια - επισημαίνει - χωρίς να θέλω να δικαιολογήσω τίποτα, αυτό δεν είναι ανεξήγητο. Το να συμμετέχεις, δημιουργεί επιπλέον υποχρεώσεις και καθήκοντα για τα οποία δεν υπάρχει χρόνος ή και διάθεση, αφού μας απασχολούν όλα τα υπόλοιπα προβλήματα. Για να συμμετέχεις σε συνδικαλιστικά όργανα και αγώνες, πρέπει να αποσπάσεις χρόνο από άλλες δραστηριότητες, να αφήσεις κάποιους τομείς της ζωής σου πίσω και οι περισσότερες γυναίκες δεν το κάνουν. Ισως γιατί δεν έχουν πειστεί ακόμα, δεν έχουν συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα της κατάστασης".

Τη ρωτάμε να μας πει την άποψή της, τι πιστεύει ότι πρέπει να γίνει για να καλυτερεύσει η κατάσταση και η απάντησή της έρχεται αμέσως και χωρίς ενδοιασμούς: "Μα βέβαια να αλλάξει η πολιτική που ακολουθείται", αλλά χρειάζεται και "αγώνας για να διατηρήσουμε κάποιες κατακτήσεις που παίρνονται πίσω. Για παράδειγμα εργασιακές σχέσεις, το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων. Ποια μητέρα μπορεί να δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ, για ποια οικογένεια μιλάμε και για ποια προσωπική ζωή; ".

Πριν τελειώσουμε την κουβέντα μας, η Ντίνα απευθύνει έκκληση σε όλες τις συναδέλφισσές της, αλλά και τις άλλες εργαζόμενες, τις καλεί να: "Αγωνιστούν ενάντια στην εκμετάλλευση, στη μονοπώληση της αγοράς από λίγες πολυεθνικές. Να αγωνιστούν για ένα σωστό εκπαιδευτικό σύστημα, αφού κι αυτό έτσι όπως το έχουν καταντήσει, δυσκολεύει αφόρητα τη ζωή της εργαζόμενης μητέρας. Οταν δεν υπάρχει παιδικός σταθμός να εμπιστευτεί το παιδί της, όταν πρέπει ανάμεσα στα άλλα να ανησυχεί και για το μέλλον του παιδιού της, τότε καταλαβαίνετε τι γίνεται".

"Απαιτούμε από την κυβέρνηση - καταλήγει με αγανάκτηση - να πάρει μέτρα για να διευκολύνει τη ζωή της εργαζόμενης μητέρας, κι αφού από μόνη δεν πρόκειται να το κάνει τότε πρέπει να πάρουμε εμείς την υπόθεση στα χέρια μας και θα την πάρουμε".

Τα κείμενα έγραψε η Βάσω ΝΙΕΡΗ

Δύο γυναίκες, δύο πανομοιότυπες πορείες ζωής. Μια εμποροϋπάλληλος, η Ελευθερία Καστρινού, και μια επαγγελματίας, η Ντίνα Παπαρούνη, μιλάνε στο "Ρ" για τα προβλήματά τους, για τα αιτήματα και τις προσδοκίες τους. Μιλάνε για τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, που ανέτρεψε ωράρια, σάρωσε στο διάβα της τα εργασιακά δικαιώματα και κατέστησε αβέβαιο το επαγγελματικό μέλλον ιδιαίτερα στο χώρο του εμπορίου. Μιλάνε, όμως, και για το πώς μπορεί και πρέπει να ανατραπεί αυτή η κατάσταση.

Η Ελευθερία εργάζεται σχεδόν τρεις δεκαετίες στον κλάδο του εμπορίου, "μετράει" τρεις δεκαετίες αγώνων και με πίκρα βλέπει σήμερα να ανατρέπονται όσα κερδήθηκαν από τους αγώνες αυτούς, όπως η ίδια τονίζει: "Με σκληρούς αγώνες, καταφέραμε να κατακτήσουμε ένα σταθερό και ελεγχόμενο ωράριο, πλήρη απασχόληση και ασφάλιση. Ολα αυτά έδιναν στον εργαζόμενο, πέρα από τα άλλα, τη δυνατότητα ενός κάποιου προγραμματισμού στη ζωή του. Με την επιβολή του αποδεσμευμένου ωραρίου, ανατράπηκαν τα πάντα. Η κατάσταση που τώρα επικρατεί είναι χαοτική".

Η Ελευθερία αρνείται τους ισχυρισμούς των αρμοδίων ότι η αποδέσμευση του ωραρίου αύξησε δήθεν τις θέσεις εργασίας. Οπως επισημαίνει, αυτό δεν ήταν τίποτα άλλο παρά "ένα μεγάλο ψέμα" και συνεχίζει, αναφέροντας: "Η μείωση των θέσεων εργασίας είναι αισθητή. Αν έχουν στοιχειώδη εντιμότητα, ας δώσουν τα στοιχεία, πόσοι απασχολούνταν στα μεγάλα καταστήματα πριν και πόσοι μετά την αποδέσμευση. Και το πιο σημαντικό, πώς απασχολούνται αυτοί οι εργαζόμενοι.Οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου και οι ωρομίσθιοι κατέχουν τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων. Αυτά τα ωράρια και οι εργασιακές σχέσεις δημιουργούν άγχος, ανασφάλεια, εξαναγκασμό στους εργαζόμενους".

Οπως τονίζει, όλη αυτή η κατάσταση στον κλάδο επιδρά άσχημα στην ψυχολογία της γυναίκας και επηρεάζει την προσωπική και οικογενειακή της ζωή. "Σκεφτείτε - σημειώνει - μια γυναίκα που διακατέχεται συνεχώς από άγχος, ανασφάλειες κλπ., θα μπορούσαμε αυτήν να τη χαρακτηρίσουμε σωματικά και ψυχικά υγιή; Σκεφτείτε ακόμα ότι αυτή η γυναίκα έχει κι άλλους σημαντικούς ρόλους, στους οποίους πρέπει να αντεπεξέλθει με επιτυχία, νοικοκυρά, σύζυγος, μητέρα".

Ρωτάμε για το κατά πόσο η γυναίκα εργαζόμενη μπορεί να αφήσει τα προβλήματα της δουλιάς έξω από το σπίτι και η απάντησή της είναι αποστομωτική: "Η κόρη μου στις γιορτές μου ζήτησε σαν δώρο να μην έχω νεύρα!". Κι αυτό - όπως λέει - αφορά την πλειοψηφία των γυναικών του κλάδου, αφού "το άγχος, η ανασφάλεια για το μέλλον της δουλιάς μας, η πίεση σαφώς και μεταφέρονται στο σπίτι και κατ' επέκταση στα παιδιά. Πώς μια γυναίκα, μέσα στην έντονα ταξική κοινωνία που ζει, με τα αρνητικά βιώματα που κουβαλά και τον ιδιότυπο ρατσισμό που αντιμετωπίζει, μπορεί να έχει σωστή κι ολοκληρωμένη προσωπική και κοινωνική ζωή; Οταν ένας σημαντικός παράγοντας της ζωής μας, αυτός της εργασίας, είναι υποβαθμισμένος, με τις δίμηνες συμβάσεις, τα 3ωρα - 4ωρα, τις εξευτελιστικές αποδοχές, την τρομοκρατία στους χώρους δουλιάς;".

Ωστόσο, η πολύχρονη εμπειρία της στο συνδικαλιστικό κίνημα τής έχει αποδείξει ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν, αλλά αυτό - τονίζει - προϋποθέτει αγώνα. "Δε θα μπορούσα - σημειώνει - να μείνω μακριά από τους αγώνες. Πώς είναι δυνατόν να είμαι μητέρα, να σκέφτομαι το καλύτερο για τη ζωή του παιδιού μου και τη δική μου και να μην αγωνίζομαι να το πραγματοποιήσω; Δε συνδέονται άμεσα το σταθερό ωράριο και η καλυτέρευση των αποδοχών μου μόνο με την καλυτέρευση της δικής μου ζωής, αλλά και της κοινωνίας, αφού βάζει φραγμό στην απληστία της εκμετάλλευσης από τους απατεώνες μεγαλοκαρχαρίες";

Και συνεχίζει: "Δυστυχώς, δε γίνεται αντιληπτή η σύνδεση των προσωπικών μας προβλημάτων με τα γενικότερα από τις γυναίκες και η συμμετοχή δεν είναι ικανοποιητική. Λυπάμαι που το λέω, αλλά η κοινωνική συνείδηση είναι λιγότερο αναπτυγμένη, όσον αφορά τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων. Και, βέβαια, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μακρόχρονη και πολύπλευρη καταπίεσή μας".

Τι άλλο φταίει; Η Ελευθερία είναι "χείμαρρος": "Πέρα από μας και το "ζαβό το ριζικό μας", ευθύνονται ακόμα: Οι κυβερνήσεις, που σε όλους τους τόνους προσπαθούν να πείσουν το λαό ότι το ρουσφέτι, η κομπίνα και το ατομικό βόλεμα λύνουν τα προβλήματά τους. Στην ίδια "συχνότητα", με μεγαλύτερη αμεσότητα και επικινδυνότητα, εκπέμπουν και τα μέσα ενημέρωσης. Και, βεβαίως, ευθύνες φέρουν και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, αφού οι περισσότερες είναι δεμένες στα γρανάζια των κυβερνήσεων και των μίντια".

Τέλος, τονίζει ότι θα πρέπει άμεσα "το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα να απελευθερώσει όλες του τις δυνάμεις και με τόλμη να απευθυνθεί στους εργαζόμενους, που η προσωπική μου πολύχρονη πείρα λέει ότι περιμένουν και έχουν την ανάγκη του. Ετσι, όλοι μαζί να αγωνιστούμε για ίσες ευκαιρίες, για πλήρη απασχόληση και ασφάλιση, για τα δικαιώματά μας. Οι γυναίκες, που μπορούν να προσφέρουν πολλά σ' αυτόν τον αγώνα, πρέπει να πρωτοστατήσουν για να σταματήσει η εκμετάλλευση που υφίστανται".