Οξύνονται οι κόντρες και οι ανταγωνισμοί εντός και εκτός ΕΕ, ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 16 και 17 Δεκέμβρη, αλλά και των νέων δεδομένων που δημιουργεί στον πόλεμο των νομισμάτων η απόφαση της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ να ενισχύσει την αμερικάνικη οικονομία με επιπλέον 600 δισ. δολάρια και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συνεχίσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων με επιτόκιο 1%.

Τους ανταγωνισμούς αυτούς, αλλά και την ενιαία στρατηγική του κεφαλαίου ενάντια στο λαό, αντανακλά σε μεγάλο βαθμό η έκθεση για την Ευρωζώνη που παρουσίασε το ΔΝΤ στη χτεσινή συνεδρίαση του Γιουρογκρούπ.

Σύμφωνα με την Εκθεση «η ευρωζώνη θα πρέπει να έχει ένα πιο εύρωστο ταμείο διάσωσης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα πρέπει να επεκτείνει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων», καθώς «το πακέτο διάσωσης, ύψους 85 δισεκατομμυρίων ευρώ, που αποφασίστηκε να δοθεί στην Ιρλανδία και τα σχέδια για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού για την αντιμετώπιση των κρίσεων, στον οποίο θα παίρνει μέρος και ο ιδιωτικός τομέας, είναι ευπρόσδεκτα, δεν είναι όμως αρκετά».

Φτάνοντας στο διά ταύτα, το ΔΝΤ συμπεραίνει ότι «εθνικά σχέδια διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, χρηματοοικονομική σταθεροποίηση και η ανόρθωση του τραπεζικού συστήματος είναι πρώτα στη γραμμή άμυνας εναντίον των αναταράξεων των χρηματαγορών, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα». Με άλλα λόγια, ο διεθνής ιμπεριαλιστικός οργανισμός ισχυρίζεται ότι η λιτότητα και η διαρκής προσαρμογή των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων στις ανάγκες του κεφαλαίου, είναι εκ των ων ουκ άνευ για να ξεπεραστεί η κρίση προς όφελος της πλουτοκρατίας.

Γι' αυτό και το ΔΝΤ συστήνει ο μηχανισμός στήριξης της ευρωζώνης «να χρησιμοποιείται για χώρες που προχωρούν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, αλλά παραμένουν υπό την πίεση των αγορών». Κατά τα άλλα, το ΔΝΤ προτείνει να ανοίξει και άλλο η κάνουλα της παροχής ρευστού στις τράπεζες και ζητάει να επιβάλλονται κυρώσεις σε χώρες - μέλη της ευρωζώνης που δε σχεδιάζουν τους προϋπολογισμούς τους σύμφωνα με τις παραμέτρους της ΕΕ.

Την ίδια ώρα, κλιμακώνεται η αντιπαράθεση μερίδων του κεφαλαίου για τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί η ελεγχόμενη καταστροφή κεφαλαίου, σαν αναγκαία προϋπόθεση για να ξεπεραστεί η κρίση.

Σαν αντίβαρο στο μηχανισμό δανειοδότησης που στηρίζουν κράτη όπως η Γερμανία, ο πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, και ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, Τζούλιο Τρεμόντι, με κοινό άρθρο στην εφημερίδα Financial Times, παρουσίασαν χτες ένα σχέδιο για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (European Debt Agency) που θα μπορεί να εκδίδει ευρωπαϊκά ομόλογα («E-bonds») έως του ποσού που αντιστοιχεί στο 40% του ΑΕΠ της ΕΕ και κάθε χώρας - μέλους της.

Στην ιδέα αντιδρά η Γερμανία, προσπαθώντας για λογαριασμό της δικής της αστικής τάξης να αναλάβει αυξημένο μερίδιο στην ελεγχόμενη χρεοκοπία κρατών - μελών της ΕΕ. Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγελα Μέρκελ εκτίμησε χτες ότι η έκδοση ευρωομολόγων για όλα τα κράτη - μέλη της ευρωζώνης με ενιαίο επιτόκιο «δεν επιτρέπει τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιτοκίων, που συνδέεται με το χρέος της κάθε χώρας», όπως δήλωσε σε συνάντησή της με τον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ.

«Ο ανταγωνισμός των επιτοκίων είναι ένα έναυσμα για να γίνονται σεβαστά τα κριτήρια σταθερότητας», εκτίμησε η Μέρκελ, καθώς οι επενδυτές ανταμείβουν με χαμηλά επιτόκια τις χώρες με μικρό χρέος. Οπως πρόσθεσε με νόημα, «κάθε χώρα της ευρωζώνης είναι υπεύθυνη για τη δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική της πολιτική και τα ευρωομόλογα θα παρέκκλιναν από αυτήν την αρχή».

Ομοίως, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μιλώντας στους Financial Times ισχυρίζεται ότι η έκδοση κοινά εγγυημένων ευρωομολόγων απαιτεί θεμελιώδεις αλλαγές στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες.

Στο σχέδιο των Γιούνκερ και Τρεμόντι περιγράφονται δύο φάσεις στην έκδοση ευρωομολόγων: Η πρώτη προβλέπει την έκδοση του 50% των νέων ομολόγων των χωρών - μελών της ΕΕ από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, ενώ για τις χώρες με προβλήματα πρόσβασης στις αγορές το ποσοστό μπορεί να φθάσει στο 100%.

Το δεύτερο βήμα αφορά στη δυνατότητα μετατροπής υφιστάμενων ομολόγων που έχουν εκδοθεί από τις χώρες της ΕΕ με ευρωομόλογα. Ο Οργανισμός Διαχείρισης Ευρωπαϊκού Χρέους, σύμφωνα με τους δύο πολιτικούς, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ήδη από τον τρέχοντα μήνα, εφόσον υπάρξει σχετική έγκριση από τις χώρες της ΕΕ.

Οι εκπρόσωποι του ευρωενωσιακού κεφαλαίου βρίσκουν αρωγό στην πρότασή τους τη συμβιβασμένη ηγεσία της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, ο πρόεδρος της οποίας, Τζον Μονκς, απευθύνει με επιστολή του έκκληση προς τους υπουργούς Οικονομίας της ΕΕ να εξετάσουν το ενδεχόμενο έκδοσης ευρωομολόγων, που να καλύπτουν το δημόσιο χρέος μιας χώρας έως και το 60% του ΑΕΠ της.

Μιλώντας την ίδια γλώσσα με την πλουτοκρατία, ο εργατοπατέρας ανησυχεί ότι με «τη μέχρι τώρα στάση της η Ευρώπη επιτρέπει στις αγορές να έχουν βάλει στο στόχαστρο τη μια ευρωπαϊκή οικονομία μετά την άλλη και να παίζουν κερδοσκοπικά παιχνίδια εις βάρος του ευρώ», γι' αυτό «θα πρέπει να υπάρξει μετατροπή ενός σημαντικού τμήματος του εθνικού χρέους μιας χώρας σε ένα εργαλείο διαχείρισης ευρωπαϊκού χρέους με την παράλληλη χρηματοδότηση ενός γενναίου προγράμματος οικονομικής ανάκαμψης με έμφαση στις επενδύσεις».

Ολα αυτά, στον απόηχο των αναταράξεων που δημιουργούν οι κόντρες για το ευρώ, με τον προεδρεύντα του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, να λέει από το Λονδίνο ότι «το ευρώ θα επιζήσει της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη» και να κατακρίνει έμμεσα τη Γερμανίδα καγκελάριο ότι είναι «επικίνδυνη βλακεία, το να δηλώνουμε δημόσια ότι το ευρώ απειλείται».

Δείχνοντας το μέγεθος των ανταγωνισμών που θεριεύουν, πρόσθεσε ότι «οι "μεγάλοι" της ηπείρου μας ας γνωρίζουν ότι είναι "μεγάλοι" στα μάτια τους και μόνον, όχι όμως και στα μάτια της Ινδίας, της Κίνας, των ΗΠΑ». Στο ίδιο πνεύμα, ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δήλωσε το Σάββατο ότι εμπιστεύεται το ευρώ, «ένα αξιόπιστο νόμισμα, αποδεκτό αποθεματικό διεθνές νόμισμα για μία 10ετία, πλέον».

Σύμφωνα, εξάλλου, με τον Guardian, η Γερμανίδα καγκελάριος είχε δηλώσει σε Σύνοδο Κορυφής τον Οκτώβρη ότι η Γερμανία ενδεχομένως να αποχωρήσει από τη ζώνη του ευρώ, αν δεν περνούσαν οι προτάσεις για τους όρους λειτουργίας του μηχανισμού δανειοδότησης και κυρίως της στέρησης ψήφου για όσες χώρες αναγκάζονταν να ζητήσουν την οικονομική στήριξη των εταίρων τους.

Την ίδια ώρα, παρά τους καλύτερους συγκριτικά ρυθμούς ανάπτυξης της Γερμανίας, φαίνεται πως αυξάνεται το κόστος δανεισμού της, καθώς το επιτόκιο του γερμανικού ομολόγου αναφοράς, με κουπόνι 2,5% και λήξη τον Ιανουάριο του 2021, διαμορφώθηκε χτες στο 2,85% και είναι λίγο μόνο χαμηλότερο από την απόδοση του αντίστοιχου αμερικανικού ομολόγου, η οποία διαμορφώθηκε στο 2,95%.

Στον πόλεμο των νομισμάτων, μετά τη φετινή κακή επίδοση του ευρώ έναντι του δολαρίου, που είναι η χειρότερη από το 2005, η κατρακύλα στην ισοτιμία δεν αποκλείεται να συνεχιστεί και το 2011, όπως εκτιμούν τεχνοκράτες των καπιταλιστικών αγορών. Η Standard Chartered, προβλέπει ότι το ευρώ θα εξασθενίσει σε χαμηλότερα επίπεδα από το 1,20 του δολαρίου έως τα μέσα του 2001, σε σύγκριση με το 1,33 δολ. που είναι η σημερινή ισοτιμία του και η Westpac Banking Corp. συμπληρώνει ότι το ευρώ θα κινηθεί πτωτικά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Μέσα σ' αυτό το κλίμα, αυξάνεται η προθυμία των καπιταλιστικών κυβερνήσεων των χωρών της ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της ΕΕ, να υποστηρίξουν την ένταξή τους στο ευρώ. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, ο Πρόεδρος της Τσεχίας Βάστλαβ Κλάους ζήτησε από την κυβέρνηση να εξετάσει αν μπορεί να αθετήσει την υποχρέωσή της να ενταχθεί στην Ευρωζώνη, ενώ ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας Μάρεκ Μπέλκα δήλωσε πρόσφατα ότι η χώρα του δεν πρέπει να βιασθεί να υιοθετήσει το ευρώ.

Στον απόηχο αυτών και άλλων εξελίξεων, ο κεντρικός τραπεζίτης των ΗΠΑ, Μπεν Μπερνάνκι, διέγνωσε ότι είναι μικρή η αναπτυξιακή ισχύς που παρουσιάζει η οικονομία των ΗΠΑ και για το λόγο αυτό η Fed δεν αποκλείεται να διαθέτει άνω των 600 δισ. δολαρίων - πακέτο που είχε ανακοινωθεί τον προηγούμενο μήνα - για την ενίσχυση της οικονομίας. «Δεν απέχουμε πολύ από το επίπεδο που η οικονομία δεν θα μπορεί να αναπτυχθεί», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μπερνάνκι, τονίζοντας ότι χρειάζεται ανάπτυξη 2,5% μόνο για να διατηρηθεί το τρέχον επίπεδο ανεργίας και να μην επιδεινωθεί.