Τα κείμενα της παρούσας συλλογής έχουν σκοπό να φωτίσουν αρκετές ιστορικές πτυχές της θεωρητικής και της πρακτικής δράσης των μπολσεβίκων και έχουν επιλεγεί με κριτήριο να φέρουν τον αναγνώστη σ' επαφή με αυτήν τη σχετικά λιγότερο γνωστή πτυχή της πάλης των μπολσεβίκων - τη μαχητική τους πείρα. Οπως σε κάθε επανάσταση, διαμορφώθηκε επαναστατική ιδεολογία και επαναστατικές αποφάσεις, αλλά και μια δύναμη αποφασισμένων ανθρώπων ν' αγωνιστούν με κάθε τρόπο και όποιο κόστος για την επιτυχία της. Το Κόμμα των Μπολσεβίκων κατάφερε σε όλα τα προεπαναστατικά χρόνια να κινηθεί ως ένα κόμμα επαναστατικό, με τις αντίστοιχες αρχές οργάνωσης και λειτουργίας, αλλά και το απαιτούμενο επίπεδο μαχητικής ικανότητας.

Είναι οι θέσεις που ανέπτυξε ο Λένιν στην εισήγησή του «Για τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην τωρινή επανάσταση». Οι θέσεις αυτές έδωσαν στο Μπολσεβίκικο Κόμμα και στο ρωσικό προλεταριάτο σχέδιο πάλης για το πέρασμα από την αστικοδημοκρατική στη σοσιαλιστική επανάσταση. Η εισήγηση δημοσιεύτηκε στην «Πράβντα», αρ. φύλ. 26, 7 Απρίλη 1917, με την υπογραφή «Ν. Λένιν».

Η παρούσα έκδοση αποτελεί συλλογή κειμένων του Β. Ι. Λένιν που γράφτηκαν σε μια μεγάλη χρονική περίοδο, από τις πρώτες μέρες επικράτησης της σοβιετικής εξουσίας μέχρι το θάνατό του. Στα κείμενα περιλαμβάνονται ομιλίες σε συνέδρια του Κόμματος των Μπολσεβίκων και των Σοβιέτ, μπροσούρες και άρθρα που αφορούν ζητήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Η παράθεση των κειμένων με χρονολογική σειρά βοηθάει τον αναγνώστη στην παρακολούθηση της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης της περιόδου, της εξέλιξης των επεξεργασιών του Β. Ι. Λένιν και της πολιτικής του Κόμματος των Μπολσεβίκων.

Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση έφερε στο προσκήνιο μια ανώτερη οργάνωση της κοινωνίας, που διέφερε και διαφέρει ριζικά απ' όλα τα συστήματα που προηγήθηκαν ιστορικά και τα οποία είχαν ως κοινό χαρακτηριστικό την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ετσι, η σοσιαλιστική κοινωνία πραγμάτωσε εντυπωσιακές κατακτήσεις και επιτεύγματα στον τομέα της Λαϊκής Παιδείας. Επιτεύγματα που ακόμα και σήμερα, με το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης στον καπιταλιστικό κόσμο, φαντάζουν άπιαστα.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αναδεικνύεται η προσωπικότητα της Βασιλίσα Μαλίγκινα - που έζησε την περίοδο της προετοιμασίας και νίκης της Οκτωβριανής Επανάστασης, αλλά και τα πρώτα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης - και της στάσης της για την υπερνίκηση κάθε ταλάντευσης όταν ήρθε αντιμέτωπη με το δίλημμα αν μπορεί να συνεχίζει τη συζυγική της σχέση, εφόσον εκτιμούσε ότι ο άνθρωπος με τον οποίο είχε στενά συνδέσει τη ζωή της τις φλογισμένες μέρες του Οκτώβρη του 1917 πλέον δεν αντιπροσώπευε τον συνδυασμένο ρόλο του συντρόφου - φίλου - εραστή.

Η ζωή του μπολσεβίκου επαναστάτη Σιμόν Τερ-Πετροσιάν (1882 - 1922), που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο Καμό, αφιερώθηκε ολόκληρη στα υψηλότερα ιδανικά της ανθρώπινης απελευθέρωσης από τη σκλαβιά της τσαρικής απολυταρχίας και του καπιταλισμού. Ο Καμό, τον οποίο ο Λένιν χαρακτήριζε ως «άνθρωπο πέρα για πέρα απόλυτης αφοσίωσης, ανδρείας και δραστηριότητας», υπήρξε σπουδαία φυσιογνωμία των μπολσεβίκων, με ιδιαίτερο ταλέντο στην παράνομη δουλειά, με έντονη και μαχητική δράση.

«Διάβασα με τεράστιο ενδιαφέρον και με αμείωτη προσοχή το βιβλίο του Τζον Ριντ "Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο" και συνιστώ ολόψυχα να διαβάσουν το έργο αυτό οι εργάτες όλων των χωρών. Θα ήθελα το βιβλίο αυτό να κυκλοφορήσει σ' εκατομμύρια αντίτυπα και να μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες, γιατί δίνει μια αληθινή και μ' εξαιρετική ζωντάνια γραμμένη εξιστόρηση των γεγονότων, τα οποία είναι τόσο βασικά για να κατανοηθεί τι είναι προλεταριακή επανάσταση, τι είναι δικτατορία του προλεταριάτου. Τα ζητήματα αυτά σήμερα συζητιούνται πλατιά, όμως, πριν γίνουν αποδεκτές είτε πριν απορριφθούν οι ιδέες αυτές, πρέπει να κατανοηθεί όλη η σημασία της απόφασης που θα παρθεί. Χωρίς αμφιβολία, το βιβλίο του Τζον Ριντ θα βοηθήσει να διευκρινιστεί το ζήτημα αυτό, που αποτελεί το βασικό πρόβλημα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος» (Λένιν, 1919.)

Ο συγγραφέας Νικολάι Οστρόφσκι έγινε σύμβολο ηρωισμού και ακλόνητης πίστης στα ιδανικά της λευτεριάς και της δικαιοσύνης, αγαπήθηκε απ' όλο τον κόσμο και πέρασε στην αθανασία. Το βιβλίο είναι στην ουσία αυτοβιογραφικό. Ο ήρωάς του, ο κομσομόλος Πάβελ Κορτσάγκιν, ο οποίος υπερασπίστηκε στα πεδία των μαχών την Επανάσταση στη διάρκεια του εμφυλίου 1919 - 1922, προσωποποιεί τα καλύτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γενιάς που πραγματοποίησε τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία.

Ο τίτλος της νουβέλας είναι εμπνευσμένος από ένα τετράδιο με γαλάζιο εξώφυλλο, όπου ο Λένιν είχε συγκεντρώσει την ύλη, στην οποία στηρίχτηκε για να δώσει την τελική μορφή στο βιβλίο του «Κράτος και επανάσταση». Στις 7 Ιούλη 1917 η Προσωρινή Κυβέρνηση δημοσίευσε διάταγμα για τη σύλληψη και προσαγωγή του Λένιν σε δίκη. Η πλοκή του έργου εκτυλίσσεται στο δίμηνο της παραμονής του Λένιν στο κρησφύγετο στο Ραζλίφ την περίοδο που πέρασε στην παρανομία. Η λογοτεχνική αφήγηση είναι βασισμένη στα πραγματικά γεγονότα από την περίοδο που ο Λένιν επεξεργάστηκε και έθεσε νέα γραμμή, με στόχο την άμεση κατάληψη της εξουσίας από τις επαναστατικές εργατικές δυνάμεις, τις γνωστές «Θέσεις του Απρίλη» του 1917.

Ο Φ. Τζερζίνσκι υπήρξε ακλόνητος κομμουνιστής, αφοσιωμένος υπερασπιστής της Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Το προσωνύμιο «Σιδηρός Φέλιξ» που του δόθηκε σηματοδοτεί την καθοριστική του συμβολή στην τεχνική - στρατιωτική προετοιμασία της Οκτωβριανής Επανάστασης και στην οργάνωση των αναγκαίων μηχανισμών της εργατικής εξουσίας για τη συντριβή της αντεπανάστασης. Αφού πέρασε 11 χρόνια, το ένα τέταρτο της σχετικά σύντομης ζωής του, στις φυλακές και την εξορία, αφοσιώθηκε με απαράμιλλο σθένος σε πολλά σημαντικά πόστα της εργατικής εξουσίας. Η ζωή και η δράση του αποτελούν παράδειγμα και έμπνευση για τη σύγχρονη επαναστατική πάλη.

Η έκδοση παρουσιάζει αναλυτικά το μεγαλύτερο έως σήμερα επαναστατικό άλμα της ανθρωπότητας προς το μέλλον. Η εξέλιξη των γεγονότων παρουσιάζεται ανά μήνα, ανασυνθέτοντας έτσι με ζωντάνια την ατμόσφαιρα της συναρπαστικής αυτής περιόδου. Στην έκδοση παρουσιάζεται το πυκνό σε πολιτικά γεγονότα 1917 αξιοποιώντας εικόνες και ντοκουμέντα της εποχής, χαρακτηριστικές τοποθετήσεις των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που συγκρούστηκαν κατά την Επανάσταση, δημοσιεύματα των εφημερίδων, μικρές καθημερινές ειδήσεις, αποσπάσματα από μυστικές εκθέσεις της τσαρικής αστυνομίας, εκτιμήσεις ξένων διπλωματών.

Ο συγγραφέας περιγράφει το χρονικό της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Με γλαφυρό λογοτεχνικό ύφος παρουσιάζει τα βασικά σημεία της πάλης των μπολσεβίκων και του επαναστατικού κινήματος στη Ρωσία. Στηρίζεται σε πρωτότυπες πηγές καθώς και σε αρκετές «αναμνήσεις» πρωταγωνιστών της εποχής για ν' αναπαραστήσει το κλίμα και τη γενικότερη ατμόσφαιρα των γεγονότων, όπως αναφέρει.

Αν και φαινομενικά η γραφή του βιβλίου και η ιστορικότητά του ταιριάζει ως εκλαΐκευση ιδιαίτερα για τις νεότερες ηλικίες, στην πραγματικότητα αναδεικνύει μέσα από τα ιστορικά γεγονότα πολύ σημαντικά ζητήματα της επαναστατικής θεωρίας και δράσης: Τη διαλεκτική σχέση Κόμματος και εργατικών - λαϊκών μαζών. Τον ρόλο της ηγετικής προσωπικότητας στο επαναστατικό κίνημα. Τη διαλεκτική σχέση επιστημονικής γνώσης και πείρας από τον ταξικό αγώνα.

Η έξοδος από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έφερε το 1917 τη νίκη της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία και τη δημιουργία του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο. Για την κατάπνιξη της σοβιετικής εξουσίας, 14 καπιταλιστικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έστειλαν στρατό ενάντια στη Σοβιετική Ρωσία. Μεγάλη συμβολή στη νίκη της σοβιετικής εξουσίας είχε ο Προλεταριακός Διεθνισμός, η στήριξη των εργατών στην Ευρώπη και σε πολλά μέρη του κόσμου. Ξεχωριστή συμβολή είχε και η ανταρσία - η στάση - των πληρωμάτων του γαλλικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία επέφερε την αποχώρησή τους και την επιστροφή τους στη Γαλλία. Η καταγραφή αυτή του Αντρέ Μαρτί έχει ξεχωριστή αξία, αφού ήταν και o ίδιος μέλος των πληρωμάτων. Η αφήγησή του αναδεικνύει πως ο «παράγοντας άνθρωπος» είναι που μπορεί να αχρηστέψει ακόμα και την πιο σύγχρονη πολεμική μηχανή.

Η παρούσα έκδοση αποτελεί μια σύντομη και περιεκτική παρουσίαση της ιστορικής πορείας του εργατικού κινήματος της Ρωσίας από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τη νίκη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης το 1917.