ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 6 Αυγούστου 2022 - Κυριακή 7 Αυγούστου 2022
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
ΝΟΤΙΟΣ ΚΑΥΚΑΣΟΣ
«Σιγοβράζει» η ιμπεριαλιστική σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

Νέο ένοπλο επεισόδιο μεταξύ Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή που συγκεντρώνονται πολλοί ανταγωνιστές

Από πυραυλικό χτύπημα στις 3 Αυγούστου του Αζερμπαϊτζάν σε θέσεις των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ
Από πυραυλικό χτύπημα στις 3 Αυγούστου του Αζερμπαϊτζάν σε θέσεις των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ
Μια ακόμη εστία ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης, που «σιγοβράζει» εδώ και χρόνια, επιδεινώνεται σταθερά τους τελευταίους μήνες. Ο κίνδυνος κλιμάκωσης στη σύγκρουση Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν παραμένει μετά το νέο ένοπλο επεισόδιο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και ενώ εντείνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ διαφόρων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που «ενδιαφέρονται» για την περιοχή του Νότιου Καυκάσου.

Μετά την ένοπλη σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, που έληξε τον Νοέμβρη του 2020 με μια εύθραυστη τριμερή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν - Ρωσίας, πολλές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ανταγωνίζονται για επιρροή στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν έχουν ανακοινώσει την έναρξη «ειρηνευτικών συνομιλιών» και διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μεταξύ τους συνόρων, με τη Ρωσία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ να διεκδικούν πρωταγωνιστικό διαμεσολαβητικό ρόλο, ενώ σημαντικός «παίκτης» στην περιοχή και σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν είναι η Τουρκία.

Το βέβαιο είναι πως τα υπόγεια παζάρια και η «κινητικότητα» στην περιοχή έχουν αυξηθεί και ορισμένοι αναλυτές συνέδεαν τις πρόσφατες μεγάλες αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις στην Αρμενία με τον οξυμένο ανταγωνισμό.

Οι δύο λαοί, που ζούσαν ειρηνικά επί ΕΣΣΔ, μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού έχουν ανοίξει έναν μακρύ κύκλο αίματος εξαιτίας των συμφερόντων των αστικών τάξεων των δύο χωρών, που έχουν τη στήριξη ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσίας, ΕΕ, Τουρκίας) οι οποίες προωθούν τα δικά τους συμφέροντα στη γεωστρατηγικά και ενεργειακά σημαντική ευρύτερη περιοχή του Καυκάσου και της Κασπίας.

Σοβαρό ένοπλο επεισόδιο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

Στα σύνορα Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν, που παραμένουν ακαθόριστα μετά τη λήξη του τελευταίου πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, σημειώνονται συχνά ένοπλα επεισόδια με ανταλλαγή πυρών, με τις δυο πλευρές να αλληλοκατηγορούνται για παραβίαση της εκεχειρίας.

Μάχες με νεκρούς και τραυματίες ξέσπασαν την Τετάρτη κοντά στον διάδρομο Λατσίν - δρόμο που συνδέει την Αρμενία και την αυτοαποκαλούμενη Δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ - μετά από απαίτηση των Αζέρων να εγκαταλείψουν οι Αρμένιοι του Καραμπάχ αυτή τη διαδρομή και να χρησιμοποιούν μια νέα που κατασκευάστηκε για σύνδεση με την Αρμενία.

Οι Αρμένιοι αρνήθηκαν και το Μπακού κήρυξε την έναρξη μιας στρατιωτικής επιχείρησης με τίτλο «Εκδίκηση». Το αζέρικο υπουργείο Αμυνας υποστηρίζει ότι στην περιοχή δρουν «παράνομοι στρατιωτικοί σχηματισμοί» των Αρμενίων, τους οποίους «συνέτριψε» και κατέλαβε ορισμένα υψώματα.

Στη συνέχεια η αυτοαποκαλούμενη Δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ ανακοίνωσε μερική στρατιωτική κινητοποίηση.

«Γκρίνιες» από την Αρμενία για τις ρωσικές δυνάμεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

Η Ρωσία κάλεσε όλα τα μέρη σε αυτοσυγκράτηση και «το πιο σημαντικό, να εφαρμόσουν όλες τις προβλέψεις των τριμερών συμφωνιών», τόνισε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμ. Πεσκόφ, αναφερόμενος στην εύθραυστη τριμερή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν - Ρωσίας τον Νοέμβρη του 2020.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, περίπου 2.000 Ρώσοι στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στη «γραμμή απεμπλοκής» στον διάδρομο Λατσίν, ενώ η Αρμενία εξέφρασε τη δυσαρέσκεια για τον ρόλο τους, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν επιτελούν την «αποστολή» τους.

Η Αρμενία αναμένει από το ρωσικό «ειρηνευτικό σώμα» να ακυρώσει κάθε προσπάθεια παραβίασης της γραμμής απεμπλοκής στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, επισήμανε ο πρωθυπουργός, Ν. Πασινιάν, διαφορετικά «είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα για την επιβολή αυτής της εντολής σε διεθνές επίπεδο ή να δοθεί στους ειρηνευτές μια ευρύτερη διεθνής εντολή», δηλαδή να εμπλακούν κι άλλες δυνάμεις ενδεχομένως του ΟΗΕ ή του ΟΑΣΕ.

Ωστόσο, οι εξουσίες του ρωσικού «ειρηνευτικού σώματος» σε αυτή την κατάσταση είναι σοβαρά περιορισμένες, καθώς η Μόσχα δεν θέλει να επιδεινωθούν οι σχέσεις της με το Αζερμπαϊτζάν, σχολιάζει η ρωσική εφημερίδα «Kommersant». Το Αζερμπαϊτζάν έχει παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη γεωπολιτική σημασία για τη Δύση και την Τουρκία, με σημαντικούς αγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου, ιδιαίτερα σε μια φάση που η ΕΕ προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.

Το Μπακού φέρεται να είναι δυσαρεστημένο με τις ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ ο Αρμένιος πρωθυπουργός υπενθύμισε με νόημα ότι «το Αζερμπαϊτζάν αρνήθηκε να υπογράψει την εντολή για τις δραστηριότητες των Ρώσων ειρηνευτικών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ η Αρμενία την υπέγραψε τον Νοέμβρη του 2020».

«Βαθιά ανήσυχη» για τις νέες μάχες Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν δήλωσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ. «Καλούμε να ληφθούν άμεσα μέτρα για να μειωθούν οι εντάσεις και να αποτραπεί περαιτέρω κλιμάκωση», είπε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ν. Πράις.

Η ΕΕ απηύθυνε έκκληση για άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών και κάλεσε τις αντιμαχόμενες πλευρές να σεβαστούν την εκεχειρία.


ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟ
Αναστολή της έντασης, μέχρι το επόμενο επεισόδιο

ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ ανταγωνίζονται με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες δυνάμεις στα Βαλκάνια, αξιοποιώντας το πολυεθνοτικό μωσαϊκό της περιοχής, όπου ενισχύθηκαν οι εθνικιστικές εντάσεις μετά ιδιαίτερα την ευρωατλαντική επέμβαση το 1999 για τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.

Χαρακτηριστικό το περιστατικό στην αρχή της βδομάδας, με την κίνηση του πρωθυπουργού των Κοσοβάρων Αλβανών Αλμπίν Κούρτι να αναβάλει για την 1η Σεπτέμβρη την απόφασή του να επιβάλει μέτρα για τις πινακίδες κυκλοφορίας των ΙΧ αυτοκινήτων και τις διελεύσεις μελών της σερβικής κοινότητας από και προς τη Σερβία, στα δύο φυλάκια που υπάρχουν στα διοικητικά σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο σε Γιαρίνιε και Μπρνιάκ.

Η απόφαση της κυβέρνησης Κούρτι είχε ξεσηκώσει τους Σέρβους του προτεκτοράτου, που έχουν διαμορφώσει ΝΑΤΟ και ΕΕ, οι οποίοι έστησαν οδοφράγματα κατά μήκος δύο κομβικών οδικών αρτηριών που οδηγούν στα διοικητικά όρια με τη Σερβία. Παράλληλα, ο Σέρβος Πρόεδρος Αλεξάντερ Βούτσιτς, που επιδιώκει καλές σχέσεις και με την ΕΕ και με τη Ρωσία, είχε προειδοποιήσει ακόμη και με πόλεμο σε περίπτωση που η σερβική κοινότητα του Κοσσυφοπεδίου γίνει στόχος «νέου πογκρόμ».

Παρέμβαση είχε κάνει νωρίτερα και η εκπρόσωπος Τύπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, που κάλεσε την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου, τις ΗΠΑ και την ΕΕ να σταματήσουν τις προκλήσεις και να σεβαστούν τα δικαιώματα των Σέρβων. Επικαλέστηκε τα οδοφράγματα και τις απειλές για βία της κυβέρνησης των Κοσοβάρων Αλβανών σαν επιπρόσθετη απόδειξη αποτυχίας της πολυετούς διαμεσολαβητικής αποστολής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις τεταμένες σχέσεις Βελιγραδίου - Πρίστινας που παραμένουν. Η ίδια δεν παρέλειψε να σχολιάσει τις σκοπιμότητες και την πολιτική της ΕΕ στην περιοχή, που χρόνια τώρα συνδέει την ενταξιακή πορεία της Σερβίας στην ΕΕ με την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου. Οπως είπε, τα τελευταία γεγονότα είναι «ένα παράδειγμα ως προς το ποια θέση προετοίμασαν για τη Σερβία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προτείνοντας στο Βελιγράδι να συμφιλιωθεί de facto με τη στέρηση των δικαιωμάτων των συμπατριωτών του».

Η προσωρινή συμμόρφωση του Κούρτι

Οι δηλώσεις της Ζαχάροβα στο πλευρό των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου (που αποβλέπουν στη διατήρηση της γεωπολιτικής επιρροής τους στη Σερβία και ευρύτερα τα Βαλκάνια) προκάλεσαν τα αντανακλαστικά των ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ. Αμερικανοί και Ευρωενωσιακοί διπλωμάτες «συνέστησαν» στην κυβέρνηση Κούρτι να καθυστερήσει για έναν μήνα την εφαρμογή των μέτρων για τις πινακίδες και τα επιπρόσθετα «ταξιδιωτικά έγγραφα» για τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου. Ο Κούρτι συμμορφώθηκε άμεσα πλέκοντας το εγκώμιο του Αμερικανού πρέσβη στην Πρίστινα, Τζεφ Χάβενιερ, ώστε να δείξει πως δεν ενέδωσε στις αντιδράσεις της Ρωσίας αλλά στα «αφεντικά» της Δύσης.

Η αναβολή του μέτρου προκάλεσε την άρση των οδοφραγμάτων που είχαν στήσει οι Σέρβοι της περιοχής κοντά στα διοικητικά όρια με τη Σερβία. Είναι προφανές πως η εξέλιξη αναβάλλει μόνο προσωρινά την ένταση. Τα αντιτιθέμενα συμφέροντα μονοπωλίων στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία, της επικείμενης ενεργειακής αλλά και μίας περαιτέρω επιτάχυνσης της καπιταλιστικής κρίσης στη Γερμανία και σε άλλες χώρες της ΕΕ, αναμένεται να ρίξουν νέο «λάδι στη φωτιά» της ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης, που περιλαμβάνει και τα Βαλκάνια.

Ρόλοι και σκοπιμότητες

Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, οι προσπάθειες ισχυρών χωρών της ΕΕ για μεγαλύτερο ρόλο στα Δυτικά Βαλκάνια βγάζουν μάτι.

Δεν είναι τυχαία η επιλογή του Ισπανού Σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ να πραγματοποιήσει περιοδεία σε πέντε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων την περασμένη βδομάδα, ολοκληρώνοντάς την στα Τίρανα την περασμένη Δευτέρα (κάνοντας την ιστορική, πρώτη επίσκεψη Ισπανού πρωθυπουργού στην Αλβανία).

Η επίσκεψη Σάντσεθ σε Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη και Αλβανία (πλην Κοσσυφοπεδίου το οποίο η Ισπανία δεν αναγνωρίζει για τους δικούς της λόγους και όχι από «ευαισθησία» στο διεθνές δίκαιο...) πηγάζει από την όξυνση των ανταγωνισμών στα Βαλκάνια και από την ανάγκη της Μαδρίτης να εξασφαλίσει το δικό της «μερτικό» στη γεωπολιτική «πίτα» των Δυτικών Βαλκανίων, που επιχειρείται να ξαναμοιραστεί είτε μέσω της ευρωατλαντικής «ολοκλήρωσης», είτε με ανάφλεξη συγκρούσεων κ.λπ.

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή παίζει βεβαίως και η Γερμανία, η οποία μέσω της λεγόμενης «διαδικασίας του Βερολίνου» επιδιώκει να διατηρήσει το «πάνω χέρι» στις διπλωματικές και οικονομικές διεργασίες της περιοχής, στο φόντο του ανταγωνισμού με άλλες δυνάμεις. Η κυβέρνηση του Γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς έχει ήδη προγραμματίσει για τον Νοέμβρη τη νέα Σύνοδο Κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων, σε μία περίοδο κατά την οποία θα έχουν ήδη διεξαχθεί οι κρίσιμες πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 2ας Οκτώβρη στη Βουλγαρία (άλλη μία χώρα στο πλέγμα των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών ΕΕ, ΝΑΤΟ - Ρωσίας). Εκείνη την περίοδο αναμένεται πως θα συνεχίζονται, με σκαμπανεβάσματα, τα προβλήματα μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, ενώ θα έχουν ξεκινήσει τα πρώτα βήματα για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας στην ΕΕ, μετά το «πράσινο φως» που έδωσαν οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα τέλη Ιούλη.

Παράλληλα στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη θα συνεχίζει να σιγοβράζει η μακροχρόνια κρίση με ορατό το διόλου απίθανο ενδεχόμενο διάλυσης, με απόσχιση του σερβικού πληθυσμού.

Μιλώντας για τον ρόλο ισχυρών χωρών της ΕΕ, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και τις πιέσεις που άσκησε τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν σε Σκόπια και Σόφια, παίζοντας ρόλο «μεσολαβητή» για την επίλυση των διαφορών που εμπόδιζε έως τα τέλη Ιούλη την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ.


Δ.ΟΡΦ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ