Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο «διόρθωσης» του συγκεκριμένου κειμένου και το περιθώριο τριών μηνών που ζήτησαν, χτες, οι ηγεσίες της ΠΟΣΔΕΠ και της ΟΣΕΠ ΤΕΙ δεν είναι τίποτα άλλο από ένα άλλοθι για να φανεί πως διαφοροποιούνται. Ο νόμος - πλαίσιο είναι ευθυγραμμισμένος και με την πολιτική και τις προτάσεις της ΝΔ, ενώ ο ΛΑ.Ο.Σ. έσπευσε, ήδη, να δηλώσει τη συμφωνία του.

Παρουσιάζουμε τις βασικές αλλαγές που προωθούνται:

Τα είδη «πτυχίων» που θα δίνουν τα πανεπιστήμια είναι ...αμέτρητα και πλήρως απαξιωμένα: Θα υπάρχει το πτυχίο των τριών χρόνων (κατ' ελάχιστο). Παράλληλα, θα μπορούν οι σχολές να διοργανώνουν προπαρασκευαστικό έτος, που θα ονομάζεται «γενικό πρόγραμμα σπουδών» και να ακολουθούν τα «ειδικά προγράμματα» σπουδών. Θα υπάρχουν και τα «πτυχία» - φαστ φουντ του ενός ή των δύο χρόνων που θα καταλήγουν σε απονομή τίτλου σπουδών. Τα πανεπιστήμια θα έχουν και προγράμματα διά βίου μάθησης και θα επιλέγουν αν σε αυτά θα βάζουν δίδακτρα. Μετά τα «πτυχία» της ...πρώτης κατηγορίας (3χρονα), που θεωρούνται ο πρώτος κύκλος σπουδών, θα ακολουθεί ο δεύτερος κύκλος σπουδών (μεταπτυχιακά) και ο τρίτος κύκλος σπουδών (διδακτορικό). Μέσα στα ιδρύματα θα υπάρχουν και τα Κέντρα Αριστείας για να «παράγεται» και μια ελίτ επιστημόνων.

Τα προγράμματα σπουδών θα πιστοποιούνται απ' την αναβαθμισμένη ΑΔΙΠ, που μετονομάζεται σε Αρχή Διασφάλισης και πιστοποίησης της ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Σε κάθε ίδρυμα θα υπάρχει αντίστοιχη αρχή (ΜΟΔΙΠ), που συνεργάζεται με την ΑΔΙΠ. Η ΑΔΙΠ θα διορίζεται και μέσω εμπειρογνωμόνων και διαφόρων κριτηρίων θα πιστοποιεί τα προγράμματα σπουδών. Πρακτικά, πρόκειται για έναν ακόμα μηχανισμό εξασφάλισης της «ανταγωνιστικότητας» των πανεπιστημίων και του περιεχομένου σπουδών τους, που πρέπει να συμβαδίζει με τις απαιτήσεις της «αγοράς». Χαρακτηριστικό είναι πως ανάμεσα στα κριτήρια πιστοποίησης είναι η «ζήτηση στην αγορά εργασίας των αποκτώμενων προσόντων» στις σχολές, αλλά και «η ακαδημαϊκή φυσιογνωμία και ο προσανατολισμός των σπουδών» με βάση τις αρχές της ΕΕ.

Στο πανεπιστήμιο - επιχείρηση δε χωρά ο πολιτικός συνδικαλισμός των φοιτητών: Στο σχέδιο αναφέρεται πως για τους φοιτητές «σε συλλογικά όργανα του ιδρύματος, οι εκπρόσωποι εκλέγονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο». Με αυτόν τον τρόπο θέλουν να χτυπήσουν κάθε πολιτική πάλη μέσα στις σχολές. Σχετικός νέος «θεσμός» με τα παραπάνω σχέδια είναι ο «Συνήγορος του φοιτητή», που θέλουν να υποκαταστήσει τη συλλογική διεκδίκηση με ένα ...κέντρο παραπόνων. Παράλληλα, προβλέπει ότι οι φοιτητικές εκλογές για τους φοιτητικούς - σπουδαστικούς συλλόγους μπορούν να γίνονται με «ηλεκτρονική» ψηφοφορία υπό την... αιγίδα της διεύθυνσης/κοσμητείας της σχολής!

Το άσυλο καταργείται και ...αντικαθίσταται από μια «ακαδημαϊκή ελευθερία» των επιχειρήσεων. Το κάθε ίδρυμα θα ορίζει το περιεχόμενο αυτής της «ελευθερίας». Πρακτικά, οι αστυνομικές δυνάμεις θα μπορούν να μπαίνουν όποτε θέλουν στα ιδρύματα - επιχειρήσεις. Επιπλέον, στο πανεπιστήμιο - επιχείρηση η «διακοπή του εκπαιδευτικού έργου αλλά και της εν γένει λειτουργίας ενός ιδρύματος επιτρέπεται με απόφαση του πρύτανη και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις», δηλαδή, οποιαδήποτε κινητοποίηση φοιτητών «διακόπτει» την εκπαιδευτική λειτουργία θα διώκεται!

Τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ θα διοικούνται από τα Συμβούλια, που θα αποτελούνται από 15 μέλη (ή 9 για τα μικρότερα ιδρύματα). Τα οκτώ (ή τα πέντε) θα είναι καθηγητές (εκλεγμένοι από το σύνολο των καθηγητών του ιδρύματος) και ένας εκπρόσωπος φοιτητών (εκλεγμένος με ενιαίο ψηφοδέλτιο από τους ενεργούς προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές). Τα υπόλοιπα 7 μέλη θα είναι «εξωτερικά». Τα Συμβούλια θα είναι πανίσχυρα και θα λειτουργούν σαν ΔΣ μιας ΑΕ. Ο πρύτανης θα επιλέγεται απ' το Συμβούλιο. Αντίστοιχη διοίκηση θα έχουν οι σχολές με επικεφαλής τον κοσμήτορα και το Συμβούλιο της Σχολής.

Τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ θα λειτουργούν με ένα μίνιμουμ γενικών κανόνων και από κει και πέρα το καθένα θα ορίζει τους δικούς του όρους λειτουργίας, τα προγράμματα σπουδών, τη διάρκεια σπουδών κ.ο.κ.: Οι αρχές και οι κανόνες λειτουργίας του κάθε ιδρύματος θα ορίζονται στον «οργανισμό» και τον «εσωτερικό κανονισμό» του. Εκεί θα συγκεκριμενοποιούνται όλα, τα προγράμματα σπουδών, οι προϋποθέσεις πρόσληψης καθηγητών, οι μπίζνες κ.ά. Ο «οργανισμός» του κάθε ιδρύματος θα εκδίδεται σε ΠΔ μετά από απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησής του.

Στον «οργανισμό» θα εξειδικεύονται: Η οργάνωση της ακαδημαϊκής, διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας, η λειτουργία των οργάνων, «τα ειδικά προσόντα επιλογής και εξέλιξης των μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού», οι υποχρεώσεις καθηγητών και φοιτητών, τα όργανα ελέγχου, τα προγράμματα σπουδών, η ίδρυση μεταπτυχιακής σχολής, η εκπροσώπηση φοιτητών και καθηγητών κ.ά. Με απόφαση του Συμβουλίου θα υπάρχει και «εσωτερικός κανονισμός», όπου θα ορίζονται πιο ...ειδικά ζητήματα. Μεταξύ αυτών είναι ο τρόπος αξιολόγησης των φοιτητών και «οι ειδικότεροι τύποι πτυχίων ή τίτλοι σπουδών ανά σχολή και πρόγραμμα σπουδών», «ειδικότερα θέματα φύλαξης της περιουσίας του ιδρύματος» κ.ά.

Τυπικά θα υπάρχουν τρεις βαθμίδες καθηγητών (καθηγητής, αναπληρωτής, επίκουρος), αλλά ουσιαστικά οι διδάσκοντες, στην πλειοψηφία τους, θα απασχολούνται με συμβάσεις και ελαστικές εργασιακές σχέσεις. Πρακτικά, μόνο οι δύο πρώτες βαθμίδες θα έχουν μονιμότητα (η οποία θα είναι υπό αμφισβήτηση με διαρκείας κρίσεις), ενώ ο επίκουρος θα είναι στην ουσία ένας συμβασιούχος τετραετίας. Παράλληλα, θα υπάρχουν εντεταλμένοι καθηγητές με ατομικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου (από μονοετείς έως και τριετείς συμβάσεις), ιδιωτικού δικαίου, πλήρους απασχόλησης. Τα ιδρύματα (ως επιχειρήσεις) θα έχουν τον τελικό λόγο για τη συγκεκριμενοποίηση των κριτηρίων που ζητούν απ' τους ελαστικά απασχολούμενους εργαζομένους τους. Τυπικά οι καθηγητές θα πρέπει να έχουν διδακτορικό, αλλά το σχέδιο έχει και «παράθυρα» για διδάσκοντες χωρίς διδακτορικό.

«Μπόνους» με βάση την «ανταγωνιστικότητα»: Το κράτος θα χρηματοδοτεί τα ιδρύματα για τα λειτουργικά τους έξοδα και από εκεί και πέρα θα δίνεται επιπλέον χρήμα με κριτήρια «ανταγωνιστικότητας». Με λίγα λόγια, τα «καλύτερα» με όρους αγοράς θα παίρνουν και μεγαλύτερο «μπόνους». Τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ και τυπικά, πια, θα μπορούν να χρηματοδοτούνται από επιχειρήσεις. Τα ίδια τα ιδρύματα θα μπορούν να θέτουν και αυτά στόχους - κριτήρια για τη χρηματοδότηση - «μπόνους».

Το κάθε ίδρυμα θα έχει το δικό του Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου «με τη μορφή Ανώνυμης Εταιρείας». Αυτή η ΑΕ θα διαχειρίζεται την περιουσία του πανεπιστημίου και όλη τη χρηματοδότηση, πλην του κρατικού προϋπολογισμού. Θα μπορεί να κάνει μπίζνες, επενδύσεις, να εκχωρεί άδεια ή διάθεση «εμπορικής εκμετάλλευσης προϊόντων», να ιδρύει εκδοτικούς οίκους, να διαχειρίζεται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια τη σίτιση, τη στέγαση κ.ά.

Το υπουργείο, ανάμεσα στα άλλα, έχει βάλει και δύο διατάξεις που παρουσιάζονται σαν ...κοινωνικές παροχές: Τα φοιτητικά δάνεια και τη μερική φοίτηση για τους εργαζόμενους φοιτητές. Τα φοιτητικά δάνεια, όπου έχουν εφαρμοστεί, οι φοιτητές τα αποπληρώνουν για μια ζωή. Για τους εργαζόμενους φοιτητές τα «προνόμια» δεν είναι τίποτα άλλο από στάχτη στα μάτια. Χαρακτηριστικό είναι πως εργαζόμενοι φοιτητές θεωρούνται όσοι αποδεδειγμένα δουλεύουν από 20 ώρες τη βδομάδα και πάνω. Οσοι καταφέρνουν να εξασφαλίζουν απ' τους εργοδότες πως δουλεύουν, θα έχουν δυνατότητα φοίτησης το διπλάσιο χρονικό διάστημα απ' το ελάχιστο (π.χ., έξι αντί για τρία χρόνια).

Με αφορμή το νέο νόμο - πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση, η Εκτελεστική Γραμματεία του ΠΑΜΕ εξέδωσε την παρακάτω ανακοίνωση:

«Μεσούσης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και αξιοποιώντας αυτήν την κρίση, η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα σχέδιο νόμου - πλαισίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση, μέσα από το οποίο εφαρμόζει το σύνολο των προσχεδιασμένων από τις γαλαζοπράσινες κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ενωση αντιδραστικών αντιεκπαιδευτικών ανατροπών.

Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που εναρμονίζεται απόλυτα με τη γενικότερη αντιλαϊκή κυβερνητική πολιτική. Μέσα από τις διατάξεις του, η Ανώτατη Εκπαίδευση προσαρμόζεται πλήρως ως προς το περιεχόμενο και τη δομή στα άμεσα συμφέροντα και στις στρατηγικές στοχεύσεις της κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου. Η σαρωτική υποβάθμιση των ΑΕΙ - ΤΕΙ φαίνεται στο νομοσχέδιο από το πέρασμα, και θεσμικά, των 3 κύκλων σπουδών, από τα ολιγοετή προγράμματα σπουδών, τα προγράμματα κατάρτισης - διά βίου εκμετάλλευσης. Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα θα παρέχουν για τη μεγάλη πλειοψηφία των σπουδαστών υποβαθμισμένα πτυχία πολλών ταχυτήτων, προορισμένα για τα παιδιά των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, ως εισιτήρια στην ανεργία και στην επανακατάρτιση. Τα προγράμματα σπουδών θα αξιολογούνται και θα πιστοποιούνται από τις επιχειρήσεις και τους εκπροσώπους τους μέσα στα Ιδρύματα. Η αποσύνδεση του πτυχίου από το επάγγελμα, με την πιστοποίηση από τις επιχειρήσεις, προσαρμόζει πιο καίρια τους αποφοίτους στο μοντέλο του φτηνού και επανακαταρτίσιμου εργαζόμενου.

Η διοικητική δομή των Ιδρυμάτων συγκεντροποιείται, μια χούφτα καθηγητές και στελέχη επιχειρήσεων αποκτούν πλήρεις αρμοδιότητες να συνδιαλέγονται με τα μονοπώλια. Γενικεύονται οι ελαστικές σχέσεις εργασίας του εκπαιδευτικού και λοιπού προσωπικού, οι εκπαιδευτικοί χάνουν τη μονιμότητα. Ενισχύεται η λειτουργία της Ανώτατης Εκπαίδευσης με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια, η εκπαίδευση στα ΑΕΙ και ΤΕΙ γίνεται εμπορεύσιμο είδος. Η φτωχή λαϊκή οικογένεια και τα παιδιά της θα χώνουν ακόμα πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για κάθε είδους φοιτητικές υπηρεσίες (σπουδές, σίτιση, στέγαση, συγγράμματα). Επιχειρείται δραστικό χτύπημα στην οργανωτική συνδικαλιστική δομή του φοιτητικού κινήματος. Τέλος, μεθοδεύεται η κατάργηση του ασύλου, με στόχο το χτύπημα του οργανωμένου πολιτικοποιημένου λαϊκού και φοιτητικού κινήματος.

Το νομοσχέδιο χτυπάει πρώτα απ' όλα τους εργαζόμενους φοιτητές και σπουδαστές, βάζοντας περιορισμούς στο χρόνο αποπεράτωσης σπουδών, ενισχύοντας τα οικονομικά βάρη για τις σπουδές, που γίνονται θηλιά στο λαιμό των παιδιών των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Το ΠΑΜΕ, το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα της χώρας μας, καταγγέλλει και καταδικάζει το κυβερνητικό νομοσχέδιο και τους αντιλαϊκούς αντιεκπαιδευτικούς σχεδιασμούς που εμπεριέχει. Θεωρώντας ότι το ζήτημα της Παιδείας είναι ζήτημα που αφορά από κάθε άποψη την εργατική τάξη, θα πρωτοστατήσει μαζί με τους εργάτες, τους φοιτητές, τους εκπαιδευτικούς, τους αγρότες, τους αυτοαπασχολούμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα, μέσα από δυναμικούς αγώνες για να μην περάσει στην πράξη αυτό το νομοσχέδιο, αλλά και για γενικότερες κοινωνικοοικονομικές αλλαγές και για λαϊκή παιδεία που θα υπηρετεί αυτές τις αλλαγές και θα υπηρετείται απ' αυτές».

Mε αφορμή τη δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου για την Ανώτατη Εκπαίδευση, το Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ συζήτησε το θέμα, στη συνεδρίαση της ΓΣ του Τμήματος στις 4/7/11 και ομόφωνα αποφάσισε:

• Θεωρεί ότι το προτεινόμενο σχέδιο νόμου διαλύει το ελληνικό πανεπιστήμιο.
• Ζητά την άμεση απόσυρση του σχεδίου νόμου για τα πανεπιστήμια.
• Δηλώνει ότι και αν ακόμα ψηφιστεί το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, δε θα το εφαρμόσουν στην πράξη.

«Από το ακαδημαϊκό έτος 2014-15 παύει η διανομή των διδακτικών συγγραμμάτων στους φοιτητές με δαπάνες του Δημοσίου και θεσπίζεται η υποχρέωση ανάρτησης στο διαδίκτυο της αναλυτικής ύλης των παραδόσεων/σημειώσεων των μαθημάτων που διδάσκουν οι καθηγητές όλων των βαθμίδων», λέει το άρθρο 37 του σχεδίου νόμου.

Δηλαδή από το 2014 οι φοιτητές θα σταματήσουν να παίρνουν δωρεάν βιβλία στα χέρια τους και θα επωμιστούν το οικονομικό βάρος της εκτύπωσης χιλιάδων σελίδων από τα διαδικτυακά συγγράμματα (προκειμένου να μπορούν να διαβάζουν χωρίς να ζαλίζονται από τις οθόνες και να κρατούν καμιά σημείωση) ή της απευθείας αγοράς των απαραίτητων βιβλίων από το εμπόριο.

Μέχρι την πλήρη κατάργηση της δωρεάν διανομής έντυπων συγγραμμάτων (2014) οι φοιτητές θα δικαιούνται δωρεάν μόνο ένα βιβλίο ανά μάθημα και τα υπόλοιπα απαραίτητα, πάλι θα αναγκάζονται να τα αγοράσουν.

Επίσης καταργείται από τώρα η δωρεάν χορήγηση συγγραμμάτων σε φοιτητές που έχουν πάρει ήδη ένα πτυχίο και βρίσκονται στο δεύτερο. Επίσης, αν σε κάποιο μάθημα αλλάξει το βιβλίο, οι φοιτητές που το χρωστούν κι έχουν λάβει το παλιό βιβλίο σε προηγούμενο έτος, δεν θα δικαιούνται δωρεάν το νέο βιβλίο.