Associated Press

Οι Αμερικάνοι «Ράμπο» στο Ιράκ επί ...το έργον

Και ο τρόπος αναζητείται εγχωρίως και διεθνώς. Αναζήτηση σχετικώς διαφοροποιημένη όσον αφορά τον προκάτοχό του Τζορτζ Ου. Μπους, καθώς «η Αμερική είναι σκληραγωγημένη από τον πόλεμο», όπως την περιγράφει, και «πειθαρχημένη από την καταστροφική οικονομική κρίση». Το συμπέρασμα, δε, που συνάγεται από τα «βάρη» αυτά είναι ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συνεχίσουν να μάχονται σε δύο εκτεταμένους και, να σημειώσουμε, ατελέσφορους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν και την ίδια στιγμή να είναι σε θέση να μπορούν να ανταποκριθούν στις άλλες τους δεσμεύσεις. Σημειώνει, ακόμη, ότι ενώ οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα πραγματικό στρατιωτικό ανταγωνιστή, η παγκόσμια ισχύς τους συνεχώς κατακερματίζεται.

Η στρατηγική εθνικής ασφαλείας του Ομπάμα υιοθετεί ρητά το «προνόμιο» των Ηνωμένων Πολιτειών να προχωρούν στη χρήση στρατιωτικής ισχύος πολύ πριν να απαιτείται ως το έσχατο μέσο: «Αν και η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη, θα εξαντλούμε τις υπόλοιπες επιλογές πριν τον πόλεμο όποτε μπορούμε» και μονομερώς, «οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να διατηρούν το δικαίωμα να δρουν μονομερώς εάν είναι αναγκαίο για να υπερασπιστούν το έθνος και τα συμφέροντά τους».

Οι θάνατοι αμάχων στο Αφγανιστάν από τις κατοχικές δυνάμεις συνεχίζονται με θύματα πολλά παιδιά

Η στρατηγική εθνικής ασφαλείας του Ομπάμα παρομοίως δίνει έμφαση στην «παγκόσμια ηγεσία» των ΗΠΑ, στην «καθοδήγηση των παγκόσμιων τάσεων «διεθνούς συνεργασίας» στην κατεύθυνση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης», στη «διαμόρφωση της διεθνούς τάξης», διότι «η παγκόσμια ασφάλεια εξαρτάται από την ισχυρή και υπεύθυνη αμερικανική ηγεσία». Η «ηγεσία» αυτή πάει πολύ παραπέρα από το να βλέπει τον κόσμο όπως είναι και συμπεριλαμβάνει τη μεταμόρφωσή του όπως ορίζουν οι αξίες και τα συμφέροντα της Αμερικής, ή, όπως το θέτει ο Ομπάμα: «Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν όταν τόσο το έθνος όσο και η πολιτική εθνικής ασφάλειας προσαρμόστηκαν ώστε να σχηματίσουν την αλλαγή αντί να σχηματιστούν από αυτήν».

Ακόμη και η επικέντρωση στην «ανοικοδόμηση» της Αμερικής εξηγείται όχι μόνον ως ένας στόχος αφ' εαυτού, αλλά και ως ένα μέσο για την επέκταση της παγκόσμιας επιρροής της Αμερικής. Και αυτό το σημείο είναι το μοναδικό καινοφανές όσον αφορά την πολιτική εθνικής ασφάλειας όπως καταγράφεται στο νέο στρατηγικό δόγμα. Οτι δίνεται εξίσου βάρος στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική πάντα με γνώμονα φυσικά τη διασφάλιση της αμερικανικής ισχύος.

Επιχειρώντας δε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του πολέμου και της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, αποσύρεται και επισήμως πλέον ο όρος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», ενώ για πρώτη φορά χρησιμοποιείται ο όρος «εγχώρια τρομοκρατία». «Θα επιδιώξουμε να αποφορτίσουμε τον όρο "τρομοκρατία", αλλά θα απομονώσουμε όσους καταφεύγουν σε αυτήν», όπως δήλωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος Ομπάμα.

Πάντως, η στρατηγική εθνικής ασφαλείας του Ομπάμα υιοθετεί ρητά το «προνόμιο» των Ηνωμένων Πολιτειών να προχωρούν στη χρήση στρατιωτικής ισχύος πολύ πριν να απαιτείται ως το έσχατο μέσο: «Αν και η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη, θα εξαντλούμε τις υπόλοιπες επιλογές πριν τον πόλεμο όποτε μπορούμε» και μονομερώς, «οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να διατηρούν το δικαίωμα να δρουν μονομερώς εάν είναι αναγκαίο για να υπερασπιστούν το έθνος και τα συμφέροντά τους».

Επιγραμματικά οι προτεραιότητες του νέου στρατηγικού δόγματος, όπως διατυπώνονται, είναι:

Υιοθετείται και επισήμως η πλέον γνωστή προσέγγιση περί «ενίσχυσης δεσμών με τους παραδοσιακούς συμμάχους» και της δημιουργίας «νέων συμμαχιών με άλλα κέντρα επιρροής, όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία, καθώς και με αναδυόμενες δυνάμεις, όπως η Βραζιλία, η Νότια Αφρική και η Ινδονησία - με τέτοιο τρόπο ώστε να συνεργαζόμαστε για διμερή, αλλά και διεθνή ζητήματα» ...«και επεκτείνουμε τη προσέγγισή μας σε αναδυόμενα κράτη, ειδικά όσα μπορούν να προβληθούν ως μοντέλα περιφερειακής επιτυχίας και σταθερότητας, από την αμερικανική ήπειρο έως την Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία.

Οσο για τη δίκαιη και βιώσιμη διεθνή τάξη, θα είναι αυτή που θα προωθηθεί από τις ΗΠΑ και η οποία θα προωθεί «την ειρήνη, την ασφάλεια και τις ευκαιρίες μέσω ισχυρότερων συνεργασιών για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων».

Ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας μέσω της ενδυνάμωσης των κοινοτήτων να αποτρέψουν τη «ριζοσπαστικοποίηση», που ναι μεν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι πρόκειται για τον «εξτρεμιστικό ισλαμισμό», αλλά ο όρος είναι ευρύτερος και θα χρησιμεύσει πολλαπλώς φυσικά, όταν και όποτε χρειαστεί.

Να «διαλύσουν, παροπλίσουν και νικήσουν το τρομοκρατικό δίκτυο της Αλ Κάιντα και άλλων βίαιων εξτρεμιστών που συνδέονται με αυτήν στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και ανά τον κόσμο». Η Αλ Κάιντα παραμένει ο Νο1 εχθρός και τοποθετείται στο επίκεντρο του πολέμου στο Αφγανιστάν, αλλά και το Πακιστάν. Δοθείσης ευκαιρίας και όπου αλλού. Οπως διατυπώνεται στο κείμενο, θα πρέπει να αυξηθεί η πίεση σε κράτη, όπου ήδη έχει βρει καταφύγιο, όπως η Υεμένη, η Σομαλία και οι περιοχές Μαγκρέμπ (όλη η Βόρεια Αφρική) και Σαχέλ*.

Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ ήδη έχουν θέσει σε εφαρμογή την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς το Πεντάγωνο έχει δώσει έγκριση για ευρεία διεξαγωγή μυστικών στρατιωτικών επιχειρήσεων σε μια προσπάθεια αναχαίτισης «ενόπλων ομάδων» ή την «απόκρουση απειλών» σε χώρες όπως το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, την Υεμένη, τη Σομαλία και άλλες χώρες

Ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, επικεφαλής της κεντρικής διοίκησης του αμερικανικού στρατού, υπέγραψε στις 30 Σεπτέμβρη 2009 το επτά σελίδων άκρως απόρρητο διάταγμα (Joint Unconventional Warfare Task Force Execute Order), με το οποίο δίνεται η άδεια σε ειδικές μονάδες του στρατού να διεξάγουν επιχειρήσεις σε «φιλικές ή εχθρικές χώρες» στη Μέση Ανατολή, στην Κεντρική Ασία και το Κέρας της Αφρικής, προκειμένου να «συλλέξουν πληροφορίες», αλλά και να «οικοδομήσουμε δεσμούς» με τοπικές δυνάμεις. Το διάταγμα δίνει, επίσης, την άδεια «για επιχειρήσεις αναγνώρισης» στο Ιράν, οι οποίες θα ανοίξουν το δρόμο σε μια πιθανή στρατιωτική επίθεση, καθώς πριν από ημέρες διέρρευσε στο ΜΜΕ.

«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απειλή για τον αμερικανικό λαό από τα όπλα μαζικής καταστροφής, ειδικά τον κίνδυνο που θέτει η επιδίωξη απόκτησης πυρηνικών όπλων από βίαιους εξτρεμιστές και η εξάπλωσή τους σε άλλα κράτη». Ουσιαστικά, πρόκειται για το νέο δόγμα που υιοθετεί ο Πρόεδρος Ομπάμα εδώ και κάποιο καιρό που με όραμα «έναν κόσμο απαλλαγμένο από πυρηνικά» προωθεί συμφωνίες μη διάδοσης όπως η START με τη Ρωσία, ουσιαστικά δηλώνοντας ότι προχωρά σε μείωση του εξοπλισμού των ΗΠΑ μέσω της καταστροφής εδώ και καιρό άχρηστων ή ξεπερασμένων πυρηνικών όπλων. Την ίδια στιγμή, δίνεται προτεραιότητα από το Πεντάγωνο στην ανάπτυξη της ανταβαλλιστικής ασπίδας και στη χρήση και εξέλιξη συμβατικών, ενδεχομένως σε συνδυασμό και με πυρηνικά. Το κρισιμότερο, δε, είναι ότι προβάλλεται και τονίζεται η «πυρηνική απειλή» του Ιράν και της ΛΔ Κορέας και προτείνεται μια «σαφής επιλογή», ανάμεσα στο διάλογο και την απομόνωση, σχετικά με τα πυρηνικά τους προγράμματα.

Πώς θα γίνει κατορθωτή η προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας; Μέσω της «διασφάλισης ενός ασφαλούς Ισραήλ», όπως σημειώνεται, και «ενός παλαιστινιακού κράτους και ενός σταθερού Ιράκ». Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το εξής: «Εχουμε ένα φάσμα διαρκών συμφερόντων, μακροχρόνιων δεσμεύσεων και νέων ευκαιριών για τη διεύρυνση και την εμβάθυνση των σχέσεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Αυτό περιλαμβάνει τη διατήρηση μιας ισχυρής συμμαχίας με το Ισραήλ, ενώ παράλληλα θα υποστηρίζουμε τη μακροπρόθεσμη σταδιακή ένταξη (σημ. ο όρος που χρησιμοποιείται είναι intergration, που σημαίνει ενοποίηση, ενσωμάτωση, ολοκλήρωση) του Ισραήλ στην περιοχή. Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν επίσης να αναπτύσσουν τις κομβικής σημασίας σχέσεις ασφαλείας στην περιοχή με αραβικά κράτη, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία και η Σαουδική Αραβία, καθώς και άλλες χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου - συνεργασίες που επιτρέπουν στις ένοπλες δυνάμεις μας και τα συστήματα άμυνάς μας να λειτουργούν μαζί πιο αποτελεσματικά».

Προτεραιότητα η ενίσχυση της οικονομίας στις ΗΠΑ. «Στο επίκεντρο των προσπαθειών μας τοποθετούμε τη δέσμευση να ανανεώσουμε την οικονομία μας, την πηγή της αμερικανικής ισχύος ανά τον κόσμο», μέσω της ενίσχυσης της εκπαίδευσης, των ανθρώπινων πόρων, της επιστήμης, της τεχνολογίας, της ισορροπημένης και αειφόρου ανάπτυξης και, φυσικά, της δημοσιονομικής σταθερότητας.

* Σαχέλ, είναι η κλιματική και γεωγραφική ζώνη στην αφρικανική ήπειρο που εκτείνεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό έως την Ερυθρά Θάλασσα ανάμεσα στην έρημο της Σαχάρας και τις σαβάνες του Σουδάν. Καταλαμβάνει έκταση 3.053.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων και περιλαμβάνει τμήματα των χωρών της Σενεγάλης, της Μαυριτανίας, του Μάλι, της Μπουρκίνα Φάσο, του Νίγηρα, της Νιγηρίας, του Τσαντ, του Σουδάν, της Σομαλίας, της Αιθιοπίας, της Αλγερίας και της Ερυθραίας.

«Συνεκτική εμπλοκή», ένας νέος όρος στη στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Ομπάμα, που βασίζεται στον «ακρογωνιαίο λίθο» των παραδοσιακών συμμαχιών των ΗΠΑ, κι επεκτείνεται για να συμπεριλάβει «αποτελεσματικότερες συνεργασίες με άλλα κομβικά κέντρα ισχύος». Βέβαια, το νέο δόγμα αναγνωρίζει ότι υπάρχει ανάγκη σύζευξης διπλωματικής συνεργασίας, οικονομικής πειθαρχίας και στρατιωτικής δύναμης για την ενίσχυση της θέσης των ΗΠΑ στον κόσμο. Οπερ τονίζεται και η ανάγκη ενίσχυσης των διεθνών οργάνων και της συλλογικής δράσης για την «εξυπηρέτηση κοινών συμφερόντων», δηλαδή των πολυεθνικών μονοπωλίων.

Είναι αξιοσημείωτο ότι πέραν της διαφορετικής ορολογικής προσέγγισης η στρατηγική Ομπάμα λίγες διαφορές παρουσιάζει από τη στρατηγική εθνικής ασφαλείας του Προέδρου Μπους που έδινε έμφαση στην «αποτελεσματική», προσανατολισμένη στη «δράση», συγκρότηση πολυμερών συμμαχιών για να αντιμετωπιστούν οι εκάστοτε προκλήσεις: Για να «ενισχυθούν οι συμμαχίες ώστε να νικηθεί η παγκόσμια τρομοκρατία και να αποτραπούν επιθέσεις εναντίον μας και εναντίον των φίλων μας», και να «αναπτυχθούν προγράμματα συνεργατικής δράσης με τα άλλα κύρια κέντρα παγκόσμιας ισχύος».

Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Μπους τόνιζε ότι η εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών δε στηρίζεται αποκλειστικά σε στοιχεία όπως η ισορροπία των στρατιωτικών δυνάμεων, αλλά και στην ισχύ και την ελκυστικότητα των «ηθικών αξιών» της Αμερικής, ειδικά στη δέσμευση των ΗΠΑ να υπερασπιστούν και να προωθήσουν «τα ανθρώπινα δικαιώματα που προστατεύονται από δημοκρατικούς θεσμούς». Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Ομπάμα επισημαίνει το ίδιο πράγμα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες απορρίπτουν το ψευδές δίλημμα ανάμεσα στην επιδίωξη των στενών τους συμφερόντων και μια εκστρατεία δίχως τέλος για την επιβολή των αξιών μας».

Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Μπους αναγνώριζε ότι οι διεθνείς οργανισμοί έχουν μειονεκτήματα, αλλά η ύπαρξή τους είναι ουσιώδης, και άρα χρειάζεται η «μεταρρύθμισή τους». Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Ομπάμα κάνει ακριβώς την ίδια επισήμανση: «Χρειάζεται να έχουμε ξεκάθαρο όραμα όσον αφορά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διεθνών θεσμών, οι οποίοι αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση των προκλήσεων μιας παλαιότερης εποχής και το έλλειμμα πολιτικής βούλησης, η οποία ορισμένες φορές παρεμπόδισε την επιβολή των διεθνών κανόνων. Αλλά θα ήταν καταστροφικό τόσο για την αμερικανική εθνική ασφάλεια όσο και για την παγκόσμια ασφάλεια εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούσαν τις νέες προκλήσεις που ανακύπτουν και τα μειονεκτήματα του συστήματος των διεθνών οργανισμών ως δικαιολογία για να αποχωρήσει από αυτό. Αντίθετα, πρέπει να επικεντρώσουμε την αμερικανική πολιτική στην ενίσχυση των διεθνών θεσμών και να ενισχύσουμε τη συλλογική δράση που μπορεί να εξυπηρετήσει κοινά συμφέροντα». . . και ως διεθνείς οργανισμούς αναφέρει τους γνωστούς, όπως τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, τον ΟΟΣΑ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και περιφερειακούς οργανισμούς όπως τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών, τον ASEAN και άλλους, οργανισμούς που χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ ήδη από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου για την αποτελεσματική άσκηση της εξωτερικής τους πολιτικής.

Ειδική μνεία υπάρχει για κάθε περιοχή του πλανήτη και πρωτίστως καταγράφεται ότι η συνεργασία της Ουάσιγκτον με τους Ευρωπαίους συμμάχους εξακολουθεί να παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος της παγκόσμιας αμερικανικής παρουσίας και καταλύτης στη διεθνή δράση. Εμφαση δίνεται φυσικά στο ΝΑΤΟ και τη «νέα στρατηγική αντίληψη που θα παρέχει την ευκαιρία να ανανεώσει και να μετασχηματίσει τη συμμαχία. Είμαστε δεσμευμένοι να εξασφαλίσουμε ότι το ΝΑΤΟ είναι ικανό να αντιμετωπίσει ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων του 21ου αιώνα ενόσω εξυπηρετεί ως θεμέλιο της ευρωπαϊκής ασφάλειας»...

Οι ΗΠΑ, επίσης, παραμένουν δεσμευμένες στην προώθηση της σταθερότητας και της δημοκρατίας στα Βαλκάνια και «παραμένουν αφοσιωμένες στην επίλυση διαφορών της Τουρκίας στον Καύκασο και στην Κύπρο...» αναφέρει το νέο δόγμα για την εθνική ασφάλεια. «Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με την Τουρκία σε ένα ευρύ φάσμα αμοιβαίων στόχων και ιδιαίτερα στην επιδίωξη σταθερότητας στην περιοχή της», δηλαδή στην περιοχή της Τουρκίας. Ισως, πλέον, μπορεί να κατανοηθεί περισσότερο η τελευταία υπερκινητικότητα της Τουρκίας τόσο όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν όσο και τα τελευταία γεγονότα στη Γάζα. Αλλά και όχι μόνο.

Μια ακόμη ειδική μνεία αφορά στη Βραζιλία, έναν ακόμη «υπερκινητικό παίκτη» παγκοσμίως το τελευταίο χρονικό διάστημα που στο παρελθόν αποτελούσε μόνο μία αναφορά και αυτή φευγαλέα. Και όμως σε αυτό το κείμενο αναφέρεται με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο: «Καλωσορίζουμε την ηγεσία της Βραζιλίας και επιδιώκουμε να κινηθούμε πέραν των παλαιών διχασμών Βορρά - Νότου για να επιδιώξουμε πρόοδο σε διμερή ζητήματα, ζητήματα του ημισφαιρίου (σ.σ. της αμερικανικής ηπείρου και της Καραϊβικής), και παγκόσμια ζητήματα. Η μακροοικονομική επιτυχία της Βραζιλίας, μαζί με τα βήματα που κάνει για να περιορίσει τα κοινωνικοοικονομικά της χάσματα, δίνουν σημαντικά μαθήματα σε χώρες σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο και την Αφρική. Θα ενθαρρύνουμε τις προσπάθειες της Βραζιλίας για την καταπολέμηση των παράνομων διεθνικών δικτύων. Ως θεματοφύλακας ενός μοναδικού εθνικού περιβάλλοντος και χώρα που ηγείται στον τομέα των καυσίμων από ανανεώσιμες πηγές, η Βραζιλία είναι σημαντικός εταίρος στις προσπάθειες αντιμετώπισης της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και προώθησης της ενεργειακής ασφάλειας. Και στο πλαίσιο του G-20 και του γύρου της Ντόχας, θα συνεργαστούμε με τη Βραζιλία για να διασφαλίσουμε ότι η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία θα μοιραστούν πλατιά».