Αρθρο του Αλμπανο Νούνες, μέλος της πολιτικής επιτροπής και της γραμματείας του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος*
Πρώτον, γιατί έχει να κάνει με την προώθηση μιας προοδευτικής δύναμης σε ένα εξαιρετικά αρνητικό διεθνές κλίμα. Σε εκλογικούς όρους περιορισμένη, αλλά πολιτικά πολύ σημαντική. Παραφράζοντας τον Λένιν, κάθε συγκεκριμένο βήμα στη σωστή κατεύθυνση αξίζει παραπάνω από χίλιες ομιλίες. Η δυνατότητα να περιορίσουμε και να νικήσουμε τη βίαιη παγκόσμια επίθεση του ιμπεριαλισμού περνά από μικρούς και μεγάλους αγώνες και μερικές νίκες στο επίπεδο της κάθε χώρας, και όχι μέσω υποτιθέμενων «παγκόσμιων εναλλακτικών λύσεων», που κατά κανόνα γεννιούνται από ανικανότητα και το βερμπαλισμό. Είναι καθήκον μας να τα αξιολογήσουμε.
Δεύτερον, είναι σημαντική μια τέτοια νίκη από αυτό που αντιπροσωπεύει στο πλαίσιο μιας οξείας ιδεολογικής πάλης όπου ο κλασικός αντικομμουνισμός συγκλίνει με τις θέσεις περί «επανίδρυσης της αριστεράς», οι οποίες θεωρούν ξεπερασμένα τα κόμματα λενινιστικού τύπου και την εθνική διάσταση της πάλης. Στην πραγματικότητα, η εξέλιξη βάζει άλλο ένα καρφί στο φέρετρο της θεωρίας περί «αναπόφευκτης συρρίκνωσης των κομμουνιστικών κομμάτων», επιβεβαιώνοντας τη δυνατότητα αντίστασης και ανάπτυξης με τη σαφή ανάδειξη της κομμουνιστικής πρότασης. Γιατί, αυτό ήταν που έχει χαρακτηρίσει τη δράση του Πορτογαλικού ΚΚ, τόσο στη δική του αυτοτελή παρέμβαση όσο και σε εκείνη που πραγματοποιεί στα πλαίσια της συμμαχίας του με το Πράσινο Οικολογικό Κόμμα και τους πολλούς χιλιάδες κομματικά ανένταχτους στον Ενωτικό Δημοκρατικό Συνασπισμό. Αντίθετα με άλλες καταστάσεις, οι εκλογικές επιτυχίες των Πορτογάλων κομμουνιστών δεν επιτεύχθηκαν - με κόστος την ψηφοθηρία - μεταμφιέζοντας ή εγκαταλείποντας το πρόγραμμά του, υποκλινόμενοι στο άμεσο και στις Σειρήνες της συγκυρίας. Μπροστά στη ραφιναρισμένη και σύνθετη καμπάνια περί του «θανάτου του κομμουνισμού» είναι σημαντικό να τονίσουμε όλα όσα αυτή σημαίνει, όχι για να θέσουμε τον εαυτό μας πάνω από το μπόι μας ή να δώσουμε μαθήματα σε κανένα, αλλά για να δώσουμε περισσότερη δύναμη και αυτοπεποίθηση στο επαναστατικό κομμουνιστικό ρεύμα στο πεδίο των αριστερών δυνάμεων.
Η Σοσιαλδημοκρατία, που είναι ιδιαίτερα ριζωμένη στην Ευρώπη, είναι ένα σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη της επαναστατικής συνείδησης των εργαζόμενων μαζών, αλλά η αναξιοπιστία της απέναντί τους αυξάνεται ορατά. Η σκανδαλώδης παράδοσή της στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές απειλεί να εξαντλήσει την ικανότητά της να εξαπατά τους εργαζόμενους και ασκεί, όπως ο Σρέντερ στη Γερμανία ή ο Σόκρατες στην Πορτογαλία, δεξιές πολιτικές που ακόμα και η δεξιά δε θα μπορούσε να ασκήσει λόγω έλλειψης πολιτικής και κοινωνικής στήριξης.
Αποκλίσεις, διαφοροποιήσεις και διασπάσεις στο σοσιαλδημοκρατικό στρατόπεδο (και στο συμβιβασμένο συνδικαλισμό που συνδέεται με αυτό) είναι αναπόφευκτες και θα τείνουν να επεκτείνουν το αντινεοφιλελεύθερο και αντικαπιταλιστικό στρατόπεδο. Αυτό, ωστόσο, απαιτεί όχι μια διάχυση των κομμουνιστών στο όνομα των ξαναζεσταμένων σεναρίων της «αριστεράς» και μιας «συμμετοχής στην εξουσία» ως συμπλήρωμα, αλλά μια συνεπή πολιτική σύγκλισης και ενότητας στη δράση, με προσανατολισμό στις μάζες, ενάντια στην εκμεταλλευτική και επιθετική πολιτική του μεγάλου κεφαλαίου, που θα περιλαμβάνει και την ανεξάρτητη ανάδειξη της κομμουνιστικής πρότασης και προοπτικής. Και σε αυτό το ζήτημα, οι τοπικές εκλογές στην Πορτογαλία περιέχουν διδάγματα που πρέπει να κρατήσουμε κατά νου.
Πολλά τα ερωτήματα και πιο πολλές οι πιθανές απαντήσεις πιθανών σεναρίων. Τι σήμαινε π.χ. «άτυπη» συνάντηση δύο πλευρών που δε μας έχουν συνηθίσει σε τακτές επίσημες συναντήσεις; Πόσο (άτυπη) κι (ανοιχτή) θα ήταν η ατζέντα των συζητήσεων, όταν η μέχρι τώρα ειδησεογραφία δεν παρουσιάζει αξιόλογες τακτές επίσημες συζητήσεις για το μέλλον των Βαλκανίων ανάμεσα στα δύο όμορα κράτη; Πόση σημασία έχει το γεγονός ότι η (άτυπη) αυτή συνάντηση θα γινόταν σε ξενοδοχείο των Αγίων Σαράντα όπου πλειοδοτεί το ελληνικό μειοδοτικό στοιχείο με τα πολλά συσσωρευμένα προβλήματα; Οι αγωνιώδεις χειρισμοί του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της διέλευσης του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας στο αλβανικό έδαφος έδειξαν ότι το εγχείρημα της επίσκεψης ουδεμία σχέση είχε με το οποιοδήποτε πολιτικά (άτυπο). Η όλη εξέλιξη με επιστέγασμα την αρνητική δήλωση της αλβανικής πλευράς επιβεβαίωσε ότι στην υπαρκτή κατάσταση των ελληνοαλβανικών σχέσεων οτιδήποτε (άτυπο) γίνεται άκρως επικίνδυνο. Τα πολλά ερωτήματα θα απαντηθούν από τα γεγονότα στα Βαλκάνια προϊόντος του χρόνου. Θα αποκαλυφθεί και τι θα σημάνει για το λαό μας η διείσδυση του ελληνικού κεφαλαίου στα Βαλκάνια και εν προκειμένω στην Αλβανία. Αυτό που είναι σίγουρο τώρα είναι ότι οι ιμπεριαλιστές Αμερικανοί και Ευρωπαίοι προωθούν τα σχέδιά τους στα Βαλκάνια.