ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 6 Γενάρη 2018 - Κυριακή 7 Γενάρη 2018
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Διαχρονικοί στυλοβάτες των ιμπεριαλιστικών σχεδίων στα Βαλκάνια

Μια αναδρομή στη στάση των κομμάτων καθ' όλη την πορεία διάλυσης της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, που άνοιξε τον «ασκό του Αιόλου» στην περιοχή

Από τη συνάντηση αντιπροσωπειών Ελλάδας και ΠΓΔΜ στην Αθήνα τον περασμένο Ιούνη

Eurokinissi

Από τη συνάντηση αντιπροσωπειών Ελλάδας και ΠΓΔΜ στην Αθήνα τον περασμένο Ιούνη
«Νομίζω ότι η χρονιά αυτή θα είναι η χρονιά που θα λύσουμε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής που έχουν βαλτώσει εδώ και δεκαετίες, που το εθνικό συμφέρον επιτάσσει να βρούμε παραγωγικές λύσεις. Κουβεντιάσαμε για τα ζητήματα των Βαλκανίων, για τον τρόπο που θα αναπτύξουμε παραπέρα τις συνεργασίες μας με τις άλλες βαλκανικές χώρες και θα συνδράμουμε όλοι μαζί στη μεγαλύτερη ευμάρεια και παραγωγική ανασυγκρότηση πολλών περιοχών των ίδιων των Βαλκανίων».

Ν. Κοτζιάς, υπουργός Εξωτερικών

«Η πολιτική αυτή, εντασσόμενη στην ευρύτερη προσπάθεια της Ελλάδας να αποτελέσει τον πυρήνα του άξονα σταθερότητας για τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο, θα οδηγήσει σε αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της χώρας και σε λύση προβλημάτων που ταλαιπωρούν επί πάρα πολλά χρόνια την ευρύτερη περιοχή».

Π. Καμμένος, υπουργός Εθνικής Αμυνας

***

Οι αλληλοσυμπληρούμενες αυτές δηλώσεις, που έκαναν οι δυο υπουργοί αμέσως μετά τη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου, την περασμένη Πέμπτη, δίνουν το στίγμα των διεργασιών γύρω από το όνομα της ΠΓΔΜ, που εντατικοποιούνται το τελευταίο διάστημα.

Στην πραγματικότητα, οι δυο υπουργοί ομολογούν ότι η προσπάθεια να κλείσει το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης διευθέτησης που προωθείται στα Βαλκάνια, με στόχο την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» της περιοχής, με ένταξη όλων των κρατών - μελών στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Παράλληλα, η επιλογή αυτή εκφράζει στρατηγικές επιδιώξεις της ελληνικής αστικής τάξης να διαδραματίσει αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή, να αναδειχτεί σε «πυρήνα του άξονα σταθερότητας», όπως δήλωσε ο υπουργός Αμυνας.

Αυτά είναι τα κριτήρια που καθορίζουν τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στο ζήτημα της ΠΓΔΜ και σ' αυτά συμπίπτει με όλα τα άλλα αστικά κόμματα, παρά την προσπάθεια να κρυφτεί η συμφωνία τους στον κουρνιαχτό της ονοματολογίας και στις αλληλοκατηγορίες για το ποιος ευθύνεται που το ζήτημα παραμένει εκκρεμές τα τελευταία 26 χρόνια.

Με τα ίδια κριτήρια και τότε

Με τα ίδια κριτήρια, όμως, καθόρισαν τη στάση τους η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και ο τότε Συνασπισμός, όταν προέκυψε το ζήτημα με την απόσχιση της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» από την ενιαία πρώην Γιουγκοσλαβία, το 1991, ως μέρος της συνολικότερης πορείας διάλυσης του ομόσπονδου κράτους, που επεδίωξαν και τελικά πέτυχαν τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, μετά τις ανατροπές στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Τα ελληνικά αστικά κόμματα και ο οπορτουνιστικός «Συνασπισμός» συντάχθηκαν πλήρως με αυτά τα σχέδια, προσμετρώντας το συμφέρον της ελληνικής αστικής τάξης και τη συμμετοχή της στη διανομή της λείας από την επαναχάραξη των συνόρων και το άνοιγμα νέων πεδίων κερδοφορίας στη Βαλκανική.

Γι' αυτό όλα τα κόμματα, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις και διαφοροποιήσεις, στήριξαν την απόφαση που πήρε στις 16 Δεκέμβρη 1991 το Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΟΚ για την αναγνώριση της Κροατίας και της Σλοβενίας, υπογράφοντας στην πραγματικότητα την πράξη διάλυσης της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και ανοίγοντας τον «ασκό του Αιόλου» για την έξαρση των εθνικισμών, την αναζωπύρωση εμφύλιων πολέμων και βέβαια για την ανοιχτή ιμπεριαλιστική επέμβαση που ακολούθησε λίγα χρόνια μετά ενάντια στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, συμμετείχε ενεργά στις διεργασίες διάλυσης της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και ο τότε ΥΠΕΞ, Αντ. Σαμαράς, έβαλε την υπογραφή του στο κείμενο των ομολόγων του. Η απόφαση αυτή είχε χαρακτηριστεί από τη Γερμανία «μεγάλη επιτυχία» της εξωτερικής της πολιτικής, ενώ ΗΠΑ και ΝΑΤΟ συμμετείχαν επίσης ενεργά.

Σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ και τη στάση του απέναντι στη διάλυση της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, ο Ανδ. Παπανδρέου εμφανίζεται να δηλώνει μετά τη δεύτερη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στις 13 Απρίλη 1992, ότι «ήταν λάθος» η αποδοχή από την κυβέρνηση της απόφασης των ΥΠΕΞ της ΕΟΚ, ενώ θα μπορούσε να ασκήσει βέτο, αλλά εστίασε στο γεγονός ότι εφόσον δέχτηκε την κοινοτική απόφαση, «θα έπρεπε τουλάχιστον να έχει εξασφάλιση για το όνομα Μακεδονία στο όνομα της Μακεδονίας των Σκοπίων».

Ωστόσο, λίγες μέρες νωρίτερα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είχε συμφωνήσει στην αναγνώριση της Βοσνίας και της Κροατίας, στη συνάντηση των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στις Βρυξέλλες! Αλλά και ο τότε Συνασπισμός κατάπιε αμάσητη την ΕΟΚική απόφαση για διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και το μόνο που βρήκε να πει, ήταν ότι «είναι θετικές και αξιοποιήσιμες» οι προϋποθέσεις που έθεσε η ΕΟΚ για την αναγνώριση της ΠΓΔΜ.

Πορεία ολέθρου κατά των λαών

Τα όσα ακολούθησαν είναι λίγο - πολύ γνωστά: Η υποδαύλιση των εθνικισμών και των συγκρούσεων στην πολυεθνοτική Βοσνία - Ερζεγοβίνη οδήγησε στον πόλεμο του 1992 - '95. Το ΝΑΤΟ στήριξε ανοιχτά τους Κροάτες και τους Μουσουλμάνους της Βοσνίας και ξεκίνησε αεροπορικές επιδρομές κατά των Σέρβων το 1994 και το 1995, αλλάζοντας το συσχετισμό στο πεδίο των μαχών.

Ακολούθησαν η Συμφωνία Ειρήνης «με το πιστόλι στον κρόταφο» του Ντέιτον (Νοέμβρη '95), που οδήγησε στην καντονοποίηση της περιοχής. Ενα χρόνο μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι (κυρίως Βρετανοί, Γερμανοί και Γάλλοι) θέριεψαν τους Κοσσοβάρους Αλβανούς αυτονομιστές του ΟΥΤΣΕΚΑ, που άρχισαν να διεκδικούν με ακόμη μεγαλύτερη ένταση την απόσχιση της επαρχίας από τη Σερβία.

Τον Ιούνη του 1998 έγινε η ΝΑΤΟική άσκηση «Αποφασιστικό Γεράκι», που ήταν πρόβα τζενεράλε για τη μετέπειτα ΝΑΤΟική επέμβαση. Το Γενάρη του 1999, αξιοποιώντας προσχήματα και προβοκάτσιες, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε την επιχείρηση «κατά της εθνοκάθαρσης» και της «προστασίας των δικαιωμάτων των Αλβανών». Ακολούθησαν οι Συμφωνίες Ειρήνης του Ραμπουγιέ και του Παρισιού, που ουσιαστικά οδηγούσαν στην πλήρη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου.

Η άρνηση αυτού του εκβιασμού από την τότε κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας οδήγησε στην αμερικανοΝΑΤΟική επέμβαση στις 24/3/1999, όπου για 78 μέρες βομβαρδιζόταν όλη η χώρα. Το τέλος του πολέμου, τον Ιούνη του ίδιου έτους, βρήκε το ΝΑΤΟ επικεφαλής των δυνάμεων κατοχής του Κοσσυφοπεδίου, ενώ οι Αμερικανοί δημιούργησαν εκεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική τους βάση στο εξωτερικό, την υπερ-βάση Μπόνστιλ, στα σύνορα Κοσσυφοπεδίου - Αλβανίας.

Η Ελλάδα έπαιξε ρόλο προγεφυρώματος στην ιμπεριαλιστική επέμβαση του 1999, πυροδοτώντας μαζικές αντιπολεμικές - αντιιμπεριαλιστικές λαϊκές κινητοποιήσεις, στις οποίες πρωτοστάτησε το ΚΚΕ. Με την ολοκλήρωση της διάλυσης της ΟΔ της Γιουγκοσλαβίας, προωθήθηκε η λεηλασία των Βαλκανίων με το «Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Ν/Α Ευρώπη», ενώ στήθηκε και το Διεθνές Δικαστήριο για το ξέπλυμα των ιμπεριαλιστικών εγκλημάτων.

Το ΚΚΕ κόντρα στο ρεύμα, με κριτήριο το λαϊκό συμφέρον

Κόντρα στο ρεύμα, το ΚΚΕ κατήγγειλε από την πρώτη στιγμή την πολιτική ΗΠΑ - ΕΕ ως υπαίτια για την κατάσταση στα Βαλκάνια. Ανέδειξε παράλληλα την ανάγκη διατήρησης των συνόρων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σεβασμού στα δικαιώματα των μειονοτήτων, απεγκλωβισμού της Ελλάδας από την πολιτική του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, εξάντλησης όλων των δυνατοτήτων, ώστε να μη διαλυθεί η Γιουγκοσλαβία, αλλά να παραμείνει ενιαία.

Τον Φλεβάρη του 1992 η ΚΕ του ΚΚΕ έδωσε στη δημοσιότητα αναλυτικές θέσεις για τα Βαλκάνια, όπου υποδεικνύεται ως ένοχος «η πολιτική των ΗΠΑ και της ΕΟΚ, κυρίως της Γερμανίας, ο μεταξύ τους ανταγωνισμός για δημιουργία σφαιρών επιρροής και κατάκτηση νέων αγορών» και υπογραμμιζόταν ότι είναι μονόδρομος για τα συμφέροντα των βαλκανικών λαών μια πολιτική απόκρουσης των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στην περιοχή.

Στον αντίποδα, καθ' όλη την πορεία διάλυσης της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, μέχρι τη σημερινή διευθέτηση των συνόρων στην ευρύτερη Βαλκανική (για την οποία κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν είναι οριστική...), οι αστικές πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα κράτησαν την ίδια συνεπή στάση απέναντι στα συμφέροντα της αστικής τάξης. Στήριξαν τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και τις επεμβάσεις, που αιματοκύλησαν λαούς στα Βαλκάνια, με «έπαθλο» τη συμμετοχή στη διαδικασία «ανασυγκρότησης» των Βαλκανίων, όπου η Ελλάδα ανέλαβε αναβαθμισμένο ρόλο, ως το μοναδικό έως τότε μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Η ονοματολογία για την ΠΓΔΜ είναι το δέντρο που κρύβει το δάσος

Εχοντας συμφωνία στα βασικά ζητήματα που διακυβεύονταν για την αστική τάξη την περίοδο αμέσως μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες και τη διάλυση της πρώην ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός δεν ήταν δύσκολο να ταυτιστούν και στο θέμα της ΠΓΔΜ, χαράσσοντας από την αρχή τη λεγόμενη «εθνική γραμμή», πάνω στον άξονα της ονοματολογίας, απορρίπτοντας οποιοδήποτε όνομα που να περιέχει τον όρο «Μακεδονία» η παράγωγό του.

Μόνο το ΚΚΕ διαφοροποιήθηκε από την πρώτη στιγμή, ανέδειξε τον πραγματικό χαρακτήρα και τους κινδύνους από τις ανατροπές που συντελούνταν στα Βαλκάνια με την ωμή επέμβαση ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και την επαναχάραξη των συνόρων. Προειδοποίησε για τις συνέπειες και κάλεσε το λαό να μην πέσει στην παγίδα του εθνικισμού, να αντιπαλέψει τα βρώμικα ιμπεριαλιστικά σχέδια στην περιοχή, τη συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτά.

Το ΚΚΕ κατήγγειλε τη στάση όλων των άλλων κομμάτων που περιόριζαν το θέμα με τα Σκόπια αποκλειστικά στο όνομα, αποσιωπώντας συνειδητά τους κινδύνους που παραμόνευαν συνολικά για τους λαούς της Βαλκανικής. Κατήγγειλε την έξαρση του σοβινισμού στην Ελλάδα, με ευθύνη των αστικών κομμάτων και του Συνασπισμού, που μαζί με την Εκκλησία διοργάνωναν εθνικιστικά συλλαλητήρια, καταγγέλλοντας το ΚΚΕ ότι σ' αυτά συμμετέχουν όλοι, «πλην Λακεδαιμονίων», όπως έλεγε τότε ο βουλευτής του Συνασπισμού, Λ. Κύρκος.

Ταυτόχρονα, το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που και στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων κράτησε την ίδια συνεπή στάση από το 1992 μέχρι σήμερα: Από τη στιγμή που διεξάγεται διαπραγμάτευση για «κοινώς αποδεκτή λύση», κάθε λύση στην οποία περιλαμβάνεται το όνομα «Μακεδονία» ή όποια παράγωγά του, θα πρέπει ρητά να ορίζεται μόνο ως γεωγραφικός προσδιορισμός. Επίσης, να μπει τέλος στην αλυτρωτική προπαγάνδα, να υπάρξει αμοιβαία αναγνώριση του απαραβίαστου των συνόρων, της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας των δύο χωρών.

Οι συσκέψεις υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας

Η κοινή στάση όλων των άλλων κομμάτων διαμορφώθηκε μέσα από τις τρεις συσκέψεις που έγιναν το 1992 υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Καθοριστική ήταν η δεύτερη σύσκεψη (13/4/1992), από την οποία προέκυψε το «κοινό ανακοινωθέν» που συνυπέγραφαν όλα τα κόμματα, εκτός από το ΚΚΕ.

Σε αυτό αναφέρονταν μεταξύ άλλων: «Σχετικά με το θέμα των Σκοπίων, η πολιτική ηγεσία της χώρας, με εξαίρεση το ΚΚΕ, συμφώνησε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων, μόνο εάν τηρηθούν και οι τρεις όροι που έθεσε η ΕΟΚ, στις 16 Δεκεμβρίου '91, με την αυτονόητη διευκρίνιση ότι στο όνομα του κράτους αυτού δε θα υπάρχει η λέξη "Μακεδονία"».

Οπως στην πρώτη σύσκεψη (18/2/1992), έτσι και στη δεύτερη, το ΚΚΕ ανέδειξε τη διαφωνία του με το σύνολο της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης και την «εθνική γραμμή» που διαμορφωνόταν με τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού.

Σε δηλώσεις της μετά την πρώτη σύσκεψη, η τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, σημείωνε: «Για μας η υπόθεση των Βαλκανίων, της ειρήνευσης, οπωσδήποτε περνάει μέσα από τη διατήρηση του "στάτους κβο" των διεθνών συνόρων, μέσα από την απόκρουση κάθε μορφής επέμβασης από δυνάμεις εκτός Βαλκανίων και οπωσδήποτε με την αντιμετώπιση του εθνικισμού και σοβινισμού που διατρέχει όλα τα Βαλκάνια και δυστυχώς και τη χώρα μας».

Αλλά και μετά τη δεύτερη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, επαναλάμβανε: «Είτε απαλειφθεί το όνομα, είτε δεν απαλειφθεί, είτε υπάρξει παραλλαγή του, τα προβλήματα για την Ελλάδα, αλλά και για τους λαούς των Βαλκανίων θα υπάρχουν, θα γίνονται όλο και πιο έντονα, εφόσον συνεχίζεται επέμβαση ξένων δυνάμεων στα Βαλκάνια, ηγετικών χωρών της ΕΟΚ και των ΗΠΑ. Εφόσον συνεχιστεί η πολιτική του "διαίρει και βασίλευε". Εφόσον χρησιμοποιούνται υπαρκτές αλλά και ανύπαρκτες μειονότητες ως μέσο επεμβάσεων και υποκίνησης εμφυλίου πολέμου, μέσω του οποίου δίνεται η δυνατότητα για τις μεγάλες δυνάμεις να κατακερματίζουν τα Βαλκάνια. Αυτή είναι η βασική αφετηριακή διαφωνία, την οποία θέλαμε να την υπογραμμίσουμε για άλλη μια φορά και στη σημερινή σύσκεψη αλλά και δημόσια στον ελληνικό λαό».

Οι εξελίξεις μέχρι σήμερα

Η τρίτη σύσκεψη (14/6/1992) κατέληξε και αυτή σε «κοινό ανακοινωθέν» που υπέγραφαν πάλι η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ. Σύμφωνα με αυτό, «η σύσκεψη υπήρξε χρήσιμη (...) επιβεβαιώθηκε η επιθυμία των ηγετών των πολιτικών κομμάτων να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή σύμπτωση απόψεων». Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε αναφορά στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, ο Κ. Μητσοτάκης διευκρίνισε ότι σε αυτό ισχύει η πάγια θέση και δεν χρειάζεται να επαναληφθεί.

Στα μετέπειτα χρόνια, υπήρξαν πολλές αλλαγές. Συνοπτικά, η σταδιακή αναγνώριση των Σκοπίων από πολλά και ισχυρά κράτη με το συνταγματικό τους όνομα οδήγησε σε μετατοπίσεις τα κόμματα που έως τότε συντάσσονταν στην «εθνική γραμμή» της ονομασίας χωρίς τον όρο «Μακεδονία». Στα πιο σύγχρονα χρόνια, μετά από πολλές παλινωδίες, η επίσημη θέση του ελληνικού κράτους για την «εξεύρεση οριστικής λύσης» στο θέμα του ονόματος των Σκοπίων διαμορφώθηκε ως εξής: «Σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό πριν από τη λέξη "Μακεδονία" που θα ισχύει έναντι όλων (erga omnes), για κάθε χρήση, εσωτερική και διεθνή».

Είναι φανερό ότι στο τέλος, στο ζήτημα του ονόματος, επικράτησε η θέση που πρόβαλλε από την πρώτη στιγμή το ΚΚΕ. Αυτό που δεν άλλαξε σε ό,τι αφορά τη στάση όλων των άλλων κομμάτων, είναι η επιμονή τους στην ονοματολογία και η επί της ουσίας στήριξη στα «οράματα» της ελληνικής αστικής τάξης, μέσα από την ανάδειξή τους σε δραστήριο τμήμα υλοποίησης ευρύτερων ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων, που προμηνύουν νέους κινδύνους για το λαό μας και τους άλλους λαούς.

Ο καβγάς καβγάς και οι μπίζνες μπίζνες...

Από το 1995 και την «ενδιάμεση συμφωνία» ανάμεσα στις δυο χώρες, οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - ΠΓΔΜ αναπτύχθηκαν ραγδαία, με μεγάλο όφελος για τους εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους, που βρήκαν στη γείτονα χώρα φτηνή εργατική δύναμη και μια νέα αγορά για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους.

Το θέμα της ονομασίας καθόλου δεν εμπόδισε την αθρόα εξαγωγή κεφαλαίων από την Ελλάδα προς την ΠΓΔΜ, καθώς η γεωγραφική γειτνίαση, το ευνοϊκότερο φορολογικό σύστημα και το φτηνότερο εργατικό δυναμικό αποτέλεσαν πόλο έλξης για κερδοφόρες επενδύσεις στη χώρα αυτή, επιβεβαιώνοντας ότι ο εθνικισμός και ο κοσμοπολιτισμός του κεφαλαίου είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος και καμιά σχέση δεν έχουν με το πραγματικό λαϊκό συμφέρον.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το ύψος του επενδεδυμένου ελληνικού κεφαλαίου την περίοδο 1997-2015 (στοιχεία Κεντρικής Τράπεζας ΠΓΔΜ) ανέρχεται σε 477,3 εκατ. ευρώ, ή 10,8% επί του συνόλου. Σήμερα, στην ΠΓΔΜ δραστηριοποιούνται περίπου 200 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, εκτιμάται όμως ότι υπάρχουν πολλές περισσότερες. Σημαντική είναι επίσης η παρουσία μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν αναλάβει έργα υποδομών, με διεθνείς διαγωνισμούς.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 3η θέση, μεταξύ των χωρών προέλευσης Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην ΠΓΔΜ, σε επίπεδο συσσωρευμένων επενδύσεων από το 1997, με κατεύθυνση κυρίως τους κλάδους των τραπεζών, των πετρελαιοειδών, της μεταποίησης (ιδιαίτερα της κλωστοϋφαντουργίας), της εξόρυξης και των λατομείων, του εμπορίου τροφίμων/ποτών και της αγροτικής παραγωγής.

Το 2016 η Ελλάδα ήταν ο 4ος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ μετά από τη Γερμανία, τη Βρετανία και τη Σερβία, με μερίδιο 5,73% (από 6,1% το 2015) επί του συνόλου των εμπορικών συναλλαγών της. Η αξία του διμερούς όγκου εμπορίου ανήλθε σε 597,4 εκατ. ευρώ. Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην ΠΓΔΜ είναι πετρελαιοειδή, σίδηρος, χάλυβας και προϊόντα αυτών, κλωστοϋφαντουργικά, πλαστικές ύλες, φρούτα - λαχανικά και παρασκευάσματα αυτών και μηχανήματα.

Αντίστροφα, οι ελληνικές εισαγωγές από την ΠΓΔΜ αφορούν, κυρίως, σε σίδηρο και χάλυβα, ενδύματα και καπνά. Σύμφωνα, τέλος, με το ελληνικό ΥΠΕΞ, η διαμετακόμιση της ΠΓΔΜ εξαρτάται σχεδόν εξολοκλήρου από τη Θεσσαλονίκη.

Στο επίκεντρο ισχυρών ανταγωνισμών

Οι διευθετήσεις που δρομολογούνται σε ό,τι αφορά την ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, αποτελούν κομμάτι ευρύτερων ευρωατλαντικών σχεδιασμών για την περιοχή, στους οποίους η κυβέρνηση διεκδικεί ρόλο «σημαιοφόρου», με την πλήρη «στήριξη» των ΗΠΑ, οι οποίες, όπως έχει σημειώσει ο Αμερικανός πρέσβης, «βλέπουν την Ελλάδα (...) ως πυλώνα της στρατηγικής τους στην περιοχή».

Θυμίζουμε πως στο ΝΑΤΟ δεν έχουν ενταχθεί ακόμα η Βοσνία - Ερζεγοβίνη, η ΠΓΔΜ και η Σερβία, και στην ΕΕ η Αλβανία, η ΠΓΔΜ, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και η Σερβία. Οι διεργασίες ένταξης αυτών των κρατών σε ΕΕ και ΝΑΤΟ υπηρετούν μεταξύ άλλων και τα σχέδια ενεργειακής διασύνδεσης των Βαλκανίων με την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, με δηλωμένο στόχο τη «διαφοροποίηση των πηγών Ενέργειας» και την «ενεργειακή απεξάρτηση» της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Εντάσσονται, δηλαδή, στον γενικότερο ανταγωνισμό με τη Ρωσία, με επίκεντρο την Ενέργεια.

Πρόκειται για στόχο που προωθούν με ιδιαίτερη ένταση οι ΗΠΑ και στον οποίο «κουμπώνει» το «όραμα» της ελληνικής αστικής τάξης για μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό και μεταφορικό κόμβο, συνολικά για «γεωστρατηγική αναβάθμιση» της χώρας.

Οι ιεραρχήσεις αυτές αποτυπώνονται και σε μια σειρά έργων που «τρέχουν» ή σχεδιάζονται, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου ΤΑP (μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα του Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία), ο διασυνδετήριος ελληνοβουλγαρικός αγωγός φυσικού αερίου IGB, η κατασκευή πλωτού σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στη θαλάσσια περιοχή έξω από την Αλεξανδρούπολη κ.ά. Γι' αυτό το τελευταίο έργο, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι ΗΠΑ, που διαθέτουν ποσότητες σχιστολιθικού φυσικού αερίου προς εξαγωγή.

Αντίστοιχα, στις Μεταφορές, σχεδιάζονται η κατασκευή μεγάλου εμπορευματικού σταθμού στην Αλεξανδρούπολη και η σιδηροδρομική σύνδεση με τη Βουλγαρία (ως κομμάτι του συνολικότερου σχεδίου της λεγόμενης «σιδηροδρομικής Εγνατίας», που θα συνδέει την Αδριατική με τη Μαύρη Θάλασσα και το Δούναβη), η παραπέρα ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, όπου επίσης εκφράζεται έντονο αμερικανικό «ενδιαφέρον».

Σε στρατιωτικό επίπεδο, το ΝΑΤΟ επιδιώκει να διευρύνει συνολικά την επιρροή του στην περιοχή, με νέες βάσεις, όπως αυτή για τα αμερικανικά ελικόπτερα που σχεδιάζεται στην Αλεξανδρούπολη, με απανωτές ασκήσεις «ταχείας ανάπτυξης» δυνάμεων και συνεκπαιδεύσεις, συμφωνίες για «κοινή αστυνόμευση» του εναέριου χώρου κρατών της περιοχής, με το βλέμμα στραμμένο στη Ρωσία κ.ο.κ.

Την ενεργότερη παρουσία των μονοπωλίων της στην περιοχή επιδιώκει να εδραιώσει και η Γερμανία μέσα από σχήματα όπως η «Σύνοδος της Τεργέστης», τα σχέδια για κοινή αγορά των βαλκανικών χωρών, τα χρηματοδοτικά «εργαλεία», π.χ. το «Berlin Plus», το λεγόμενο και «ειδικό σχέδιο Μάρσαλ» για τα Δ. Βαλκάνια κ.ά.

Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι τα συμφέροντα των καπιταλιστικών κρατών που συγκροτούν την ΕΕ δεν είναι ενιαία, γεγονός που περιπλέκει περαιτέρω τους ανταγωνισμούς. Για παράδειγμα, η Γερμανία εμφανίζεται να συμφωνεί με τη λεγόμενη «ενεργειακή απεξάρτηση» της ΕΕ από τη Ρωσία, προχωράει όμως στην κατασκευή του αγωγού «Nord Stream 2», ο οποίος θα μεταφέρει ρωσικό αέριο στη χώρα μέσω Βαλτικής. Αντίστοιχα, η Ιταλία δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδια για συμμετοχή στην προέκταση του λεγόμενου «Turkish Stream», για τη μεταφορά ρωσικού αερίου μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη.

Συνολικά, οι σχεδιασμοί αυτοί δεν ξεδιπλώνονται σε «κενό αέρος», αλλά παράλληλα και σε μεγάλο βαθμό ανταγωνιστικά προς τους σχεδιασμούς και τους στόχους των υπόλοιπων ιμπεριαλιστικών κέντρων και ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Για παράδειγμα, είναι δεδομένο ότι η Ρωσία, που έχει ισχυρά συμφέροντα και ερείσματα στην περιοχή, αντιδρά στα σχέδια για διεύρυνση του ΝΑΤΟ και στην προσπάθεια που γίνεται να περιοριστεί η επιρροή της σε παραδοσιακούς της συμμάχους στα Βαλκάνια.

Το ίδιο περιπλέκουν τα πράγματα η ανάπτυξη των σχέσεων Τουρκίας - Ρωσίας και ταυτόχρονα η κρίση στις σχέσεις της πρώτης με το ΝΑΤΟ, όπως και η προσπάθεια της γείτονος να αναπτύξει συνολικά τα ερείσματά της στην περιοχή, αξιοποιώντας και το έντονο μουσουλμανικό στοιχείο εκεί, για να διεισδύει με οικονομικά και άλλα μέσα.

Τέλος, ρόλο στις εξελίξεις παίζει και η στρατηγική της Κίνας για τη λεγόμενη αναβίωση του «Δρόμου του Μεταξιού», που αντιμετωπίζει την περιοχή ως προθάλαμο για την αγορά της Ευρώπης και γι' αυτό έχει ιδιαίτερες βλέψεις στον τομέα των υποδομών μεταφορών εμπορευμάτων (λιμάνια, σιδηρόδρομους, οδικούς άξονες, logistics), σχέδια που περιλαμβάνουν άλλωστε και την Ελλάδα.

Το χρονοδιάγραμμα μέχρι τα τέλη Γενάρη

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, οι διεργασίες για τη διευθέτηση του ονόματος της ΠΓΔΜ επιταχύνονται το επόμενο διάστημα με βάση το εξής χρονοδιάγραμμα:

  • Σύμφωνα με πληροφορίες που δεν διαψεύστηκαν, στις 8 Γενάρη θα επισκεφτεί την Αθήνα ο αντιπρόεδρος της ΠΓΔΜ Μπ. Οσμάνι και θα έχει συναντήσεις με τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Κοτζιά και τον αναπληρωτή του Γ. Κατρούγκαλο.
  • Στις 17 και 18 Γενάρη αναμένεται να επισκεφτεί τα Σκόπια o γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, όπου θα έχει συναντήσεις με όλη σχεδόν την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της χώρας. Είναι η πρώτη επίσκεψη γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ από το 2014 κι αυτό φανερώνει πολλά για τις εξελίξεις που δρομολογούνται.
  • Η επόμενη συνάντηση του προσωπικού απεσταλμένου του γγ του ΟΗΕ για το θέμα του ονόματος, Μάθιου Νίμιτς, με τους διαπραγματευτές της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, θα πραγματοποιηθεί στις 19 Γενάρη στη Νέα Υόρκη, μια μέρα μετά από την επίσκεψη Στόλτενμπεργκ στα Σκόπια.
  • Δεν αποκλείεται στα τέλη του μήνα να υπάρξει συνάντηση Τσίπρα - Ζάεφ, στο περιθώριο του Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός (23 έως 26 Γενάρη).


Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ