© KEYSTONE / JEAN-CHRISTOPHE B

Από τις συνομιλίες στην Ελβετία

Με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά και τις σύνθετες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις να αναδεικνύονται όλο και πιο καθαρά, συνεχίζεται από τις 28 Ιούνη η Διάσκεψη για το Κυπριακό στο θέρετρο Κρανς Μοντάνα της Ελβετίας.

Παρά την «έκπληξη» πολλών που προσπαθούν να «μαντρώσουν» τη λαϊκή αγανάκτηση πίσω από τη μία ή την άλλη μερίδα κεφαλαίου ή το ένα ή το άλλο αντιλαϊκό «στρατόπεδο», οι συνομιλίες επιβεβαιώνουν ότι η προώθηση της νέας διχοτομικής λύσης συνδέεται με την προώθηση πολλών αντιλαϊκών σχεδιασμών σε όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, όπου Ενέργεια, Ασφάλεια, καπιταλιστική ανάπτυξη είναι πεδία στα οποία κονταροχτυπιούνται ισχυρά μονοπωλιακά συμφέροντα, σε μια περίοδο μάλιστα διαφόρων γεωπολιτικών ανακατατάξεων.

Σε αυτό το πλαίσιο εκδηλώνεται και η αποφασιστικότητα με την οποία η Τουρκία ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται να παραιτηθεί από βασικά πλεονεκτήματα που διασφάλισε μέσω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, τουλάχιστον όχι χωρίς «αξιόλογα» ανταλλάγματα.

Ενδεικτικές είναι οι προτάσεις που, σύμφωνα με χτεσινές διαρροές στην «Καθημερινή της Κύπρου», κατέθεσε η Αγκυρα για τα κρίσιμα κεφάλαια της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων. Συγκεκριμένα, αυτές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

«Προσαρμογή» της Συνθήκης Εγγυήσεων (με την οποία το 1960 Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία ορίστηκαν «εγγυητές» της «ανεξαρτησίας, εδαφικής ακεραιότητας και ασφάλειας» της Κυπριακής Δημοκρατίας) στη «νέα τάξη πραγμάτων» και «αναθεώρηση» της Συνθήκης Εγγυήσεων μετά από τρεις θητείες τουρκοκυπριακής προεδρίας (με το σκεπτικό ότι θα φανεί αν οι Τουρκοκύπριοι θα είναι ασφαλείς στην ομόσπονδη Κύπρο).

Παρουσία τουρκικού στρατού, με σημαντική μείωση του αριθμού άμεσα και σταδιακή μείωση της δύναμης που θα απομείνει. Πάντως, προτάσσουν την παραμονή μόνιμης στρατιωτικής δύναμης.

Σύνταξη «Συνθήκης για τη νέα τάξη πραγμάτων» που θα συμπυκνώνει τις Συνθήκες Συμμαχίας και Εγγυήσεων του 1960.

Μιλούν ακόμα για δημιουργία «επιτροπής παρακολούθησης» της εφαρμογής της λύσης με εκπροσώπους των σημερινών«εγγυητριών» δυνάμεων, αλλά και της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς.

Η τουρκική προκλητικότητα αναδεικνύεται άλλωστε σταθερά, μέσα από την παρουσία του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ελβετία, που στις επίσημες δηλώσεις του επαναφέρει διαρκώς το μοτίβο «εκτός συζήτησης το "μηδέν εγγυήσεις", "μηδέν στρατός"», ενώ όμως παρασκηνιακά η Αγκυρα πρωτοστατεί σε διάφορες «ζυμώσεις». Χτες, ο Τσαβούσογλου είπε μεταξύ άλλων ότι «δεν ήρθαμε εδώ για να ικανοποιήσουμε την άλλη πλευρά», ενώ ενδεικτική είναι και η έντονη στιχομυθία που φέρεται να είχε με τον Ελληνα ομόλογό του Νίκο Κοτζιά, τονίζοντας ότι η Αγκυρα δεν πρόκειται να παραιτηθεί από τα «παρεμβατικά δικαιώματα» στην Κύπρο μέχρι να είναι ασφαλείς οι Τουρκοκύπριοι.

Αλλά και ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Νουμάν Κουρτουμλούς υπογράμμιζε προχτές ότι «η Τουρκία δεν πρόκειται να υποχωρήσει στα θέματα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων πριν διασφαλιστεί το καθεστώς για την τουρκοκυπριακή κοινότητα», αφού βέβαια νωρίτερα είχε υποστηρίξει ότι «οι διαπραγματεύσεις (στην Ελβετία) έχουν φτάσει σε ένα ορισμένο σημείο».

Στο μεταξύ, χτες, ο ηγέτης του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί, σε δικές του δηλώσεις ανέφερε ότι «η τουρκοκυπριακή πλευρά και η τουρκική κάνουν ό,τι μπορούν για να υπάρξει πλέον μια λύση στην Κύπρο, μένοντας μέσα στο πλαίσιο που έθεσε ο γγ του ΟΗΕ, χωρίς να βγαίνουν καθόλου έξω (από το πλαίσιο αυτό), γιατί τέτοιες φωνές πάλι υπάρχουν και έρχονται στα αυτιά μας», προσθέτοντας ανάμεσα σε άλλα ότι «είναι καλό να έρθει και ο γγ του ΟΗΕ, αυτή είναι η άποψή μας».

Την επιστροφή του γγ του ΟΗΕ στο Κρανς Μοντάνα ζήτησαν και τα τουρκοκυπριακά κόμματα με επιστολή τους, όπου επισήμαναν για τη Διάσκεψη πως «σε αντίθεση με την κινητικότητα στο τέλος της πρώτης βδομάδας, ξεκίνησε σε ένα διαφορετικό κλίμα και δυστυχώς σε περίπτωση που δεν γίνει η απαραίτητη προσπάθεια για να επιστρέψει άμεσα στο Κρανς Μοντάνα ο γγ του ΟΗΕ, κ. Γκουτέρες, διαφαίνεται ότι δεν θα είναι εφικτό ένα αποτέλεσμα».

Ακόμα, υπέρ της νέας εμφάνισης Γκουτέρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τάχθηκε και ο ΓΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ, Αντρος Κυπριανού.

Από τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης, ο ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς υποστήριξε χτες ότι «οι Τούρκοι είναι πολύ νευρικοί και εμείς πολύ αποφασιστικοί».

Το απόγευμα, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας εξήγησε ότι στόχος είναι η συγκρότηση δύο ομάδων εργασίας, εκ των οποίων η μία ήδη ξεκίνησε να λειτουργεί. «Η μία είναι για το νέο καθεστώς ασφάλειας της Μεγαλονήσου και εμείς επιμένουμε στη διαπραγμάτευση ότι ασφάλεια δεν είναι μόνο η στρατιωτική, καθώς αυτή είναι μια αντίληψη του 17ου - 18ου αιώνα και όχι του 21ου. Κατά δεύτερο, ελπίζουμε να συγκροτηθεί αύριο (σ.σ. σήμερα) μια ομάδα για την απομάκρυνση των στρατευμάτων και αύριο το πρωί θα έρθουν και οι στρατιωτικοί μας, οι ειδικοί για αυτά τα ζητήματα». Επιβεβαίωσε δηλαδή πως η Αθήνα συνεχίζει να επενδύει στη διχοτόμηση της Κύπρου τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της ντόπιας πλουτοκρατίας, μέσα από ευρύτερες ιμπεριαλιστικές μεθοδεύσεις για την «ασφάλεια» και τη «σταθερότητα» της ευρύτερης περιφέρειας, που από όπου κι αν τις πιάσεις βρωμάνε μπαρούτι και συνεπάγονται νέους κινδύνους για τους λαούς όλης της «γειτονιάς».

Στο μεταξύ, εκ μέρους της κυπριακής κυβέρνησης, ο εκπρόσωπός της Νίκος Χριστοδουλίδης σχολίασε τις νέες προκλητικές δηλώσεις της Αγκυρας, λέγοντας πως κάποιοι δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα και την κρισιμότητα των στιγμών και «ενδεχομένως επιθυμούν να εξυπηρετήσουν άλλες σκοπιμότητες, ενδεχομένως βρίσκονται σε δύσκολη θέση και προβαίνουν σε δηλώσεις οι οποίες σε καμία απολύτως περίπτωση δεν αντικατοπτρίζουν την κατάσταση».

Πάντως, ο Κύπριος Πρόεδρος Νικος Αναστασιάδης, αργά το βράδυ της Δευτέρας, αποχωρώντας από το χώρο της Διάσκεψης, είπε: «Μακάρι να μπορούσα να σας πω ότι είναι όλα όπως τα θέλαμε».

Στην Αθήνα, χτες, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, μιλώντας σε Ελληνοαμερικανούς φοιτητές και αφού πρώτα χαρακτήρισε την Ελλάδα «τον πιο σταθερό σύμμαχο του ΝΑΤΟ» στην περιοχή, σημείωσε ότι μια λύση του Κυπριακού χωρίς «στρατεύματα κατοχής» και «εγγυήσεις αναχρονιστικές» δεν είναι μόνο ελληνική και κυπριακή διεκδίκηση, αλλά είναι και «διεκδίκηση της Ευρώπης».

Στο μεταξύ, ενταγμένη στην επιχείρηση εγκλωβισμού του λαού στην «εθνική γραμμή» που εξυπηρετεί τις ανάγκες του κεφαλαίου είναι η χτεσινή παρέμβαση της ΝΔ. Ο τομεάρχης Εξωτερικών του κόμματος Γιώργος Κουμουτσάκος είπε ότι «η αδιαλλαξία της Τουρκίας φαίνεται πως οδηγεί σε εμπλοκή τη διαπραγματευτική προσπάθεια για το Κυπριακό η οποία γίνεται στην Ελβετία» και χαρακτήρισε «ακατανόητη και απαράδεκτη» την εμμονή της Αγκυρας «στη διατήρηση κατοχικών δυνάμεων και επεμβατικών δικαιωμάτων». Και μεταξύ άλλων κατέληξε ότι «απέναντι στην τουρκική αδιαλλαξία, όλοι - σε Κύπρο και Ελλάδα - αντιπαρατάσσουμε μια ισχυρή εθνική γραμμή ευθύνης».

Τέλος, όσον αφορά τη στάση της Βρετανίας, που συμμετέχει στη Διάσκεψη ως μια από τις «εγγυήτριες δυνάμεις», ο Βρετανός Υπατος Αρμοστής στην Κύπρο, Μάθιου Κιντ, δήλωσε ότι «κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε».

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι είχε προχτές τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν, στην οποία και χαρακτήρισε την τρέχουσα Διάσκεψη ως μία «μοναδική ευκαιρία» για την επίτευξη λύσης. Υπογράμμισε ακόμα ότι «για να φτάσουμε σε μία τελική κατάληξη γνωρίζουμε ότι πρέπει να υπάρξει ευελιξία από όλες τις πλευρές. Αλλά με συνεχιζόμενη δέσμευση και πολιτική βούληση μία ιστορική συμφωνία είναι εφικτή».