ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 5 Απρίλη 2018
Σελ. /24
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ
Με νέες ανατιμήσεις και χαράτσια στο νερό, εγγυάται προκαταβολικά τα κέρδη παλιών και νέων μετόχων

Αποκαλυπτικά τα όσα προβλέπει για τη νέα τιμολογιακή πολιτική των ΕΥΔΑΠ - ΕΥΑΘ το «στρατηγικό σχέδιο» της «Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ» για την περίοδο 2018 - 2022

«Η εισαγωγή νέας μεθόδου τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος από το 2018 αποτελεί την πλέον κρίσιμη πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν η ΕΥΑΘ και η ΕΥΔΑΠ».

Αυτό αναφέρει το «στρατηγικό σχέδιο» της «Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ» (ΕΕΣΥΠ) για την περίοδο 2018 - 2022. Πρόκειται για το σχεδιασμό που ξεδιπλώνει το λεγόμενο «υπερταμείο» για τις ιδιωτικοποιήσεις, το οποίο, με τη σειρά του, συγκαταλέγεται στις αντιλαϊκές παρεμβάσεις και τις αναδιαρθρώσεις που πέρασε η σημερινή κυβέρνηση στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου.

Ο κεντρικός άξονας, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των κρατικών πακέτων σε όλες τις εταιρείες, αφορά στη «βελτίωση» των οικονομικών δεικτών, στην αύξηση των μερισμάτων και των εσόδων τους και βέβαια στην κλιμάκωση των ιδιωτικοποιήσεων και της «αξιοποίησης» της κρατικής περιουσίας, με κριτήριο το κέρδος.

Τα πάντα υποτάσσονται στη στρατηγική ανάκαμψης των επιχειρηματικών ομίλων και στην προσέλκυση «επενδυτών», ενώ σε κάθε περίπτωση η επιχείρηση «βελτίωσης των οικονομικών επιδόσεων», δηλαδή των κερδών για τους μεγαλομετόχους (κράτος και ιδιώτες), σηματοδοτεί νέες ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, όπως είναι το νερό.

Στέλνουν το «λογαριασμό» στα λαϊκά νοικοκυριά

Με βάση Κοινή Υπουργική Απόφαση (του 2017), η κατάρτιση των τιμολογίων ύδρευσης μέσα στο α' εξάμηνο του 2018 θα ακολουθεί «κοινές αρχές» για την «ανάκτηση του συνολικού κόστους», στο οποίο μάλιστα περιλαμβάνουν και τα περιθώρια κέρδους των μετόχων (κράτους και ιδιωτών).

Σε αυτό το φόντο, και ενώ τα λαϊκά στρώματα έχουν ήδη χρυσοπληρώσει τις υποδομές, τόσο μέσω του κρατικού προϋπολογισμού όσο και απευθείας, μέσω των τιμολογίων που χρεώνουν οι εταιρείες ύδρευσης, έρχεται η κυβέρνηση να προσθέσει σειρά νέων ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στην εμπορευματοποίηση του νερού, για τη δημιουργία «αξίας» και για την προσαύξηση των κερδών των μετόχων.

Ενα τέτοιο κριτήριο αφορά στο «κόστος ευκαιρίας του επενδυμένου κεφαλαίου» και προβλέπει την κάλυψη του «διαφυγόντος κέρδους», που θα μπορούσε να προκύψει για τον «επενδυτή», αν τοποθετούσε τα κεφάλαιά του σε άλλη αποδοτικότερη επιλογή!

Μεταξύ άλλων, τα τιμολόγια ύδρευσης θα αποτελούνται από:

  • Το «χρηματοοικονομικό κόστος», στο οποίο συγκαταλέγεται το «κόστος ευκαιρίας του επενδυμένου κεφαλαίου». Δηλαδή, η «ταρίφα» ξεκινά με τον προσδιορισμό ενός αρχικού ποσοστού κέρδους «ευκαιρίας», προς αναπλήρωση τυχόν απωλειών σε σχέση με αυτές που υπάρχουν σε άλλες επενδυτικές επιλογές. Στη συνέχεια, το «κόστος ευκαιρίας» θα προσαυξάνεται με την «εύλογη απόδοση επί των ιδιωτικών κεφαλαίων» (!), δηλαδή ως ένα επιπλέον ποσοστό κέρδους επί των κεφαλαίων που έχουν επενδύσει οι ιδιώτες. Πρόκειται για έναν ακόμη «κράχτη» για την τόνωση της κερδοφορίας των σημερινών μετόχων και για την προσέλκυση νέων.
  • Το «περιβαλλοντικό κόστος», καθώς επίσης και το κόστος νερού, τα οποία, βέβαια, έρχονται να προστεθούν στα προηγούμενα. Οπως αναφέρεται στο «στρατηγικό σχέδιο» του «υπερταμείου», αυτά θα υπολογίζονται από τις αρμόδιες διευθύνσεις υδάτων και βέβαια θα αναπροσαρμόζονται σε ετήσια βάση...

Τα παραπάνω συνθέτουν το «συνολικό κόστος προς ανάκτηση», δηλαδή τη μάζα των χρεώσεων και των χαρατσιών που φορτώνουν στην κατανάλωση. Μάλιστα, το αντιλαϊκό «ξεσάλωμα» έχει και συνέχεια. Σε περίπτωση που τα ποσά αυτά δεν συγκεντρωθούν στο ακέραιο, «εναλλακτικά επιτρέπονται περιοδικές αυξήσεις των τιμολογίων έως το ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ του προηγούμενου έτους», αναφέρεται στο «στρατηγικό σχέδιο» του «υπερταμείου» για τις ιδιωτικοποιήσεις. Πρόκειται βέβαια για μια ακόμη ρήτρα, που έρχεται να διασφαλίσει τα συμφέροντα των επενδυτών, αλλά και για την προσέλκυση νέων «παικτών» στον κλάδο της ύδρευσης - αποχέτευσης.

«Τρέχουν» το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων

Παράλληλα, το ΤΑΙΠΕΔ με γοργούς ρυθμούς «τρέχει» το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων, με βάση το πλάνο που έχει καταθέσει και στο υπουργείο Οικονομικών.

  • Στην ΕΥΑΘ το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 74% του μετοχικού κεφαλαίου, ενώ το 5% ανήκει στη γαλλική «Suez Environment». Σύμφωνα με το επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ, πρόκειται να προσληφθούν σύμβουλοι για την αξιολόγηση των «εναλλακτικών επιλογών αξιοποίησης» του 23%.
  • Στην ΕΥΔΑΠ το ελληνικό Δημόσιο κατέχει το 34,03% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, το ΤΑΙΠΕΔ το 27,3% (συνολικά 61,3%), ενώ περίπου το 10% ανήκει στον μεγαλοεπενδυτή John Paulson. Σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ, πρόκειται να προσληφθούν σύμβουλοι για την πώληση του 11% των μετοχών. Σε χτεσινές δηλώσεις του (Ρόιτερς) ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ, Α. Ξενόφος, σημείωσε ότι οι διαγωνισμοί για τις ιδιωτικοποιήσεις σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, καθώς και για το 17% της ΔΕΗ, θα προκηρυχτούν στο β' εξάμηνο του 2018.
  • Στα σκαριά είναι και η εκχώρηση των ΕΛΠΕ σε «στρατηγικό επενδυτή». Σε αυτό το πλαίσιο, το ΤΑΙΠΕΔ (σήμερα με 35%) και η PANEUROPEAN του ομίλου Λάτση (με 45,5%) υπέγραψαν «μνημόνιο κατανόησης» για την από κοινού πώληση ποσοστού τουλάχιστον 50,1%. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, οι δύο βασικοί μέτοχοι (κράτος και όμιλος Λάτση) αναμένεται να παραμείνουν στα ΕΛΠΕ με ποσοστό από 15% ο καθένας.
Αναδιαρθρώσεις στο έδαφος των μνημονίων

Την ίδια ώρα, στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου και των προαπαιτούμενων της αντιλαϊκής κλιμάκωσης, προβλέπονται διαρθρωτικές παρεμβάσεις αναφορικά με την υποστήριξη της πολιτικής για την ύδρευση και για την «τιμολόγηση».

Στο τελευταίο συμπληρωματικό μνημόνιο με την Ευρωζώνη, προβλέπονται σταθερό ρυθμιστικό καθεστώς για επενδύσεις στα δίκτυα, η λειτουργία της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων με «επαγγελματισμό και αποπολιτικοποίηση σε όλα τα επίπεδα», όπως και η «μεταρρύθμιση της διοίκησης των τοπικών εταιρειών ύδρευσης και η αποσαφήνιση της γεωγραφικής εμβέλειας των τοπικών εταιρειών με ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ ώστε να μην επικαλύπτονται».

Στο επίκεντρο βρίσκεται και η αναβάθμιση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, με δράσεις όπως η δημιουργία ειδικής μονάδας κοστολόγησης και τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος, η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και οικονομικής αυτονομίας της κ.ά.

Η διεθνής εμπειρία από τη διαχείριση του νερού με κριτήριο το κέρδος

Eurokinissi

Ιδιωτικοποιήσεις και κρατικοποιήσεις είναι όψεις του ίδιου νομίσματος. Αυτό επιβεβαιώνει και η διεθνής εμπειρία από τη διαχείριση του νερού. Στη βάση της εμπορευματοποίησης, μονοπώλια και αστικό κράτος εμπλέκονται στη διαχείριση του νερού με εναλλασσόμενους και αλληλοσυμπληρούμενους ρόλους, σε βάρος των λαϊκών αναγκών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Αγγλίας όπου το 1988 η κυβέρνηση της Θάτσερ μετέτρεψε 10 περιφερειακούς οργανισμούς νερού σε ιδιωτικές επιχειρήσεις με παραχωρήσεις 25ετίας, απαλλαγή από χρέη, απαλλαγή φόρων στα κέρδη, επιχορηγήσεις κ.λπ., καθώς και είσοδό τους στο χρηματιστήριο και δημιουργία ιδιωτικών μονοπωλίων. Σύντομα εμφανίστηκαν σοβαρές αντιδράσεις, καθώς οι τιμές αυξήθηκαν κατά μέσο όρο πάνω από 50% τα πρώτα 4 έτη. Τα τεράστια κέρδη προσέλκυσαν τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και οι περισσότερες από τις 10 επιχειρήσεις αγοράστηκαν μετά από την πενταετή περίοδο «προστασίας» τους. Ακολούθησε διακοπή της παροχής νερού σε σημαντικό αριθμό κατοίκων που δεν είχαν να πληρώσουν και η λειτουργία των «μετρητών προκαταβολής πληρωμής» που παρείχαν πρόσβαση στο νερό με τη χρήση πλαστικής κάρτας μόνο όταν προπλήρωναν οι πελάτες τα χρήματα και για όσο καιρό είχε χρήματα ο λογαριασμός τους (ακριβώς όπως η καρτοκινητή τηλεφωνία). Οι αντιδράσεις ανάγκασαν το Κοινοβούλιο να ψηφίσει νόμο που απαγόρευσε τις αποσυνδέσεις και τη χρήση μετρητών. Βέβαια, γεγονός είναι ότι για μεγάλα τμήματα λαϊκών στρωμάτων της χώρας η πρόσβαση στο νερό περιορίστηκε. Αντίστοιχα, η εμπορευματοποίηση του νερού πολλές φορές συνδέεται και με ελλείψεις ελέγχων στην ποιότητά του - ανεξάρτητα αν πρόκειται για ιδιωτικά ή κρατικά μονοπώλια διαχείρισης. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το 2016 το σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε στο Μίσιγκαν ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Εκεί οι κάτοικοι της πόλης Φλιντ έπιναν επί μήνες νερό δηλητηριασμένο από μόλυβδο και σκουριά, επειδή οι αρμόδιες δημοτικές αρχές αποφάσισαν να αλλάξουν πάροχο ύδρευσης για να εξοικονομήσουν πόρους λόγω κρίσης. Μετά τις σχετικές αποκαλύψεις και το κύμα διαμαρτυριών που ξεσηκώθηκε στην περιοχή, ανάλογη κατάσταση διαπιστώθηκε συνολικά στις ΗΠΑ, με την ύδρευση με ακατάλληλο, μολυσμένο από μόλυβδο νερό να εκτείνεται σε 2.000 δίκτυα και στις 50 πολιτείες. Τα επίπεδα μολύβδου έφταναν να είναι 40 και 60 φορές πάνω από τα ανώτατα «επιτρεπτά» όρια.

Το συμπέρασμα είναι ότι όσο το νερό είναι εμπόρευμα, όσο προωθείται η απελευθέρωση σε αυτόν τον τομέα, είτε με απευθείας ιδιωτικοποίηση είτε υπό κρατικό έλεγχο, το δικαίωμα σε φθηνό ή και δωρεάν καθαρό ποιοτικό νερό είναι απραγματοποίητο για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα.

Το παράδειγμα της ΕΥΑΘ ΑΕ

MotionTeam

Η πολυήμερη ταλαιπωρία από τη μεγάλη βλάβη στον κεντρικό αγωγό υδροδότησης της πόλης από τις πηγές της Αραβησσού, που τροφοδοτεί με νερό, μαζί με τον Αλιάκμονα, το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης, επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι το καπιταλιστικό κέρδος είναι αυτό που εμποδίζει την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Η πολιτική της ΕΥΑΘ ΑΕ καθορίζεται από τη λογική «κόστους - οφέλους», με κριτήριο την κερδοφορία των επενδυτών της και αναπόφευκτα σε αυτήν υποτάσσεται και ο σχεδιασμός των έργων υποδομής και ανάπτυξης του δικτύου της.

Θυμίζουμε ότι το 74% των μετοχών της επιχείρησης έχει μεταβιβαστεί στο λεγόμενο «υπερταμείο» και πριν δύο μήνες αποφασίστηκε η πώληση του 24% των μετοχών της, ενώ ήδη το 26% είναι στο Χρηματιστήριο. Ο λαός θα μπορούσε να μην έχει στερηθεί το νερό, οι επαγγελματίες να μην έχουν υποστεί ζημιά, τα νοσοκομεία και τα σχολεία να λειτουργούν απρόσκοπτα, τελικά να μην υπάρχει κανένας κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, αν προτεραιότητα ήταν η κατασκευή των αναγκαίων υποδομών για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών και όχι η στήριξη της κερδοφορίας των μετόχων.

Το γεγονός ότι η ΕΥΑΘ ΑΕ παραμένει στον «έλεγχο» του Δημοσίου, δεν αλλάζει το γεγονός ότι λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, στο πλαίσιο της αντιλαϊκής κρατικής και κοινοτικής νομοθεσίας για τη διαχείριση του νερού. Από την εμπορευματοποίηση του νερού και τα φαρμακερά τιμολόγια, η ΕΥΑΘ ΑΕ κατέγραψε κέρδη ακόμη και μέσα στην κρίση. Μάλιστα, το 2017 παρουσίασε αύξηση καθαρών κερδών 32%, που θα διανεμηθούν στους μετόχους, την ώρα που τα αποθεματικά της ξεπερνούν τα 60 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά, από τους οικιακούς χρήστες η ΕΥΑΘ εισπράττει περίπου 25 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 70% των εσόδων της.

Τώρα με την εισαγωγή της νέας μεθόδου τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος, τα λαϊκά νοικοκυριά θα φορτωθούν και το λογαριασμό των έργων για το νερό, που έχουν γίνει στο παρελθόν ή είναι σε φάση κατασκευής ή πρόκειται να κατασκευαστούν, καθώς στα τιμολόγια ύδρευσης και άρδευσης θα συνυπολογίζεται και το κόστος απόσβεσης αυτών των έργων. Ανεξάρτητα από το μελλοντικό ιδιοκτησιακό καθεστώς και την παραπέρα πορεία ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ, το βέβαιο είναι ότι το νερό θα γίνεται ακριβότερο για το λαό, ενώ οι επενδύσεις στο δίκτυο θα συνεχίσουν να υπηρετούν την κερδοφορία της επιχείρησης και τη διεύρυνση του πελατολογίου της, όπως γίνεται άλλωστε με το επενδυτικό σχέδιο ύψους 165 εκατ. ευρώ, με ορίζοντα το 2023...



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ