ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 5 Οχτώβρη 2014
Σελ. /40
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
Με αφορμή τις εξελίξεις στο «Χαλυβουργείο Θεσσαλονίκης»

Από προηγούμενη κινητοποίηση μεταλλεργατών

Eurokinissi

Από προηγούμενη κινητοποίηση μεταλλεργατών
Τα λουκέτα στις επιχειρήσεις είναι αποτέλεσμα της ίδιας της λειτουργίας του καπιταλισμού, όπου η οικονομία οργανώνεται με κριτήριο το κέρδος και όχι τα συμφέροντα και τις ανάγκες των εργαζόμενων και του λαού. Το παράδειγμα της «Ανώνυμης Ελληνικής Εταιρείας Χάλυβος» («Hellenic Steel» ή «Χαλυβουργείο Θεσσαλονίκης») είναι αποκαλυπτικό.

Το «Χαλυβουργείο» δραστηριοποιείται από το 1964 στον τομέα της ψυχρής έλασης χάλυβα και είναι μοναδικό στην Ελλάδα. Σήμερα βρίσκεται μια ανάσα από το λουκέτο, παρά το γεγονός ότι αποτελεί μία από τις πέντε μεγαλύτερες σιδηροβιομηχανίες της χώρας («Χαλυβουργία Ελλάδας», «Χαλυβουργική», «Σιδενόρ», «Σοβέλ», οι άλλες τέσσερις).

Η επιχείρηση παράγει περίπου 200.000 τόνους/έτος προϊόντων ψυχρής έλασης και επιψευδαργυρωμένων προϊόντων εμπορικής ποιότητας. Κατέχει το 40% της εγχώριας αγοράς και έχει σημαντικές εξαγωγές (50%-60%), κυρίως στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Ρουμανία, ΠΓΔΜ κλπ.) αλλά και σε χώρες της μεσογειακής Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Η επιχείρηση λειτουργούσε από ιδιώτες επενδυτές, με τη συμμετοχή της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Ανάπτυξης (ΕΤΒΑ) και της Εθνική Τράπεζα Επενδύσεων Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΕΒΑ). Οπως και πολλές άλλες, επιδοτήθηκε αδρά, δανειοδοτήθηκε, φοροαπαλλάχθηκε για τις εξαγωγές της από το κράτος, δηλαδή από τα λεφτά του εργαζόμενου λαού.

Το 1997 στο μετοχικό της κεφάλαιο συμμετείχαν η ιαπωνική εταιρεία χάλυβα «Itochu» και άλλη μία ιαπωνική με 27,5%, η ιταλική χαλυβουργία «Riva Group» («Ilva») με 20%, η γαλλική χαλυβουργία «Sollac» με 20% και οι τράπεζες ΕΤΒΑ και ΕΤΕΒΑ (Εθνική Τράπεζα) με 33,5%.

Τα επόμενα χρόνια ο ιταλικός όμιλος αύξανε σταθερά το ποσοστό του, με αποτέλεσμα το 2010 το «Χαλυβουργείο Θεσσαλονίκης» να περάσει πλειοψηφικά στον έλεγχο του ιταλικού ομίλου «ILVA». Σήμερα η μετοχική σύνθεση της επιχείρησης είναι: «ILVA COMMERCIALE S.r.L» 77,12%, Τράπεζα Πειραιώς 14,64%, «Μarubeni itochu steel europe gir dh» 7,05% και Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας 1,19%.

Σε φάση αναδιάρθρωσης ο όμιλος

Το Δεκέμβρη του 2012 η μητρική εταιρεία προανήγγειλε το κλείσιμο των εργοστασίων της στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στην Τυνησία, καθώς και των εγκαταστάσεων στη Γαλλία, επικαλούμενη προβλήματα που αντιμετωπίζει με την ιταλική Δικαιοσύνη, εξαιτίας της σοβαρής περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκάλεσε η μονάδα του ομίλου στον Τάραντα της Ιταλίας.

Η ιταλική Δικαιοσύνη επέβαλε την κατάσχεση των προϊόντων που παράγει αυτό το εργοστάσιο, από το οποίο προμηθεύονταν πρώτη ύλη όλες οι θυγατρικές επιχειρήσεις. Από τον Ιούνη του 2013 η «ILVA» τέθηκε υπό τη διαχείριση έκτακτου επιτρόπου, που διορίστηκε από την ιταλική κυβέρνηση. Αυτή είναι η επίσημη εκδοχή για το κλείσιμο των εργοστασίων.

Στην πραγματικότητα, όμως, το «Χαλυβουργείο» οδηγείται στο κλείσιμο λόγω της αναδιάρθρωσης του ομίλου και της προσπάθειας που κάνει να προσαρμοστεί στα δεδομένα που προκάλεσε η κρίση στην ΕΕ και παγκόσμια. Ανάμεσα σε άλλα, στα σχέδια του ομίλου συνέβαλε η πτώση των πωλήσεων στη διεθνή αγορά, η όξυνση του ανταγωνισμού με τις κινεζικές και τις ιαπωνικές επιχειρήσεις και η μείωση του μέσου ποσοστού κέρδους σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης.

Η μητρική «ILVA» είναι μία από τις 25 μεγαλύτερες βιομηχανίες χάλυβα στον κόσμο και αναμένεται άμεσα να πουληθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον για την εξαγορά της έχουν εκδηλώσει η ινδικών συμφερόντων «MITTAL» (στο πρόσφατο παρελθόν απέλυσε εκατοντάδες εργαζόμενους από τα εργοστάσιά της στην Ευρώπη) και η «JINDAL Steel & Power».

Η «ILVA» αποφάσισε να φύγει από το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης μέχρι το τέλος του 2014. Σκόπευε, μάλιστα, στις 30 Σεπτέμβρη, στη Γενική Συνέλευση των μετόχων, να αποφασίσει την εκκαθάριση της επιχείρησης και το κλείσιμο του εργοστασίου, αν μέχρι τότε δε βρίσκονταν αγοραστής.

Με παρασκηνιακές επαφές, η Γενική Συνέλευση αναβλήθηκε τελικά για τις 24 ή 27 Οκτώβρη. Οι Ιταλοί μέτοχοι συμφώνησαν να δοθεί παράταση, προκειμένου να εκδηλωθεί το ενδιαφέρον από εταιρείες που εικάζεται ότι θέλουν να καταθέσουν πρόταση εξαγοράς και λειτουργίας του χαλυβουργείου της Θεσσαλονίκης.

Διαχρονική επίθεση σε ανάπτυξη και κρίση

Διαχρονικά, ακόμα και στην περίοδο ανάπτυξης της εταιρείας και συνολικά του κλάδου, οι εργαζόμενοι δεν έπαψαν να συνθλίβονται για είναι ανταγωνιστική η επιχείρηση. Ορισμένα παραδείγματα:

Το 1992 και το 1993 έγιναν μαζικές απολύσεις. Το 1997 απασχολούνταν 530 εργαζόμενοι σε μόνιμη βάση και άλλοι 150 μέσω των εργολάβων. Το 2010 απασχολούνταν συνολικά 415 εργαζόμενοι και σήμερα απέμειναν 270.

Το 2000, πριν την κρίση, οι Ιταλοί ιδιοκτήτες, με τη συναίνεση της ΕΤΒΑ, επιχείρησαν αλλαγή του προγράμματος μισθολογικής εξέλιξης του προσωπικού, με βασικό όρο οι νεοπροσλαμβανόμενοι στην επιχείρηση να πληρώνονται για 8 χρόνια με το μισθό πρόσληψης! Αποδεικνύεται ότι η κατάργηση των τριετιών έχει «ουρά» πολύ πίσω από τα μνημόνια.

Το 2009 η εργοδοσία έβγαλε αρχικά σε 5ήμερη και 10ήμερη διαθεσιμότητα τουλάχιστον 300 από τους 420 εργαζόμενους και, ταυτόχρονα, άρχισε να αμφισβητεί τη διετή επιχειρησιακή Σύμβαση Εργασίας, που είχε υπογραφεί τον προηγούμενο χρόνο, ζητώντας επαναδιαπραγμάτευσης με ακόμα πιο επαχθείς για τους εργαζόμενους όρους.

Το Νοέμβρη του 2011 απαίτησε μείωση μισθών με κάθε τρόπο και έκανε απολύσεις (έδιωξε τους συμβασιούχους). Λίγες μέρες μετά, η εργοδοτική πλειοψηφία (ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ) του σωματείου, μετά από διαπραγματεύσεις, συμφώνησε σε περικοπές, πίσω από την πλάτη των εργαζομένων. Από τον Φλεβάρη του 2012 μπήκε σε εφαρμογή η «εκ περιτροπής εργασίας». Επιπλέον, συμφωνήθηκε να μετατεθεί η καταβολή της αύξησης, που προβλέπεται από τη διμερή σύμβαση, από την 1/1/2012 στις 31/12/2012 και να μειωθούν οι αποζημιώσεις της υπερωριακής εργασίας από 40% στο 25%.

Τον Ιούνη του 2012, ανακοινώθηκε νέα «εκ περιτροπής εργασία» και ταυτόχρονα τα διευθυντικά στελέχη άρχισαν να προετοιμάζουν το έδαφος για μαζικές διαθεσιμότητες, διαδίδοντας ότι είναι υπαρκτός και ο κίνδυνος λουκέτου του εργοστασίου.

Το Δεκέμβρη του 2012, μόλις επέστρεψαν από την υποχρεωτική άδεια που τους είχε δώσει η εργοδοσία, οι εργαζόμενοι τέθηκαν και πάλι σε διαθεσιμότητα μέχρι τα μέσα Γενάρη του 2013. Το ΔΣ του Σωματείου αποφάσισε να αποδεχθεί τη διαθεσιμότητα, στο όνομα του να αποτραπεί η «εκ περιτροπής εργασία». Την ίδια ώρα, καθησύχαζε τους εργαζόμενους ότι το εργοστάσιο δε θα κλείσει...

Τέλος, τον Μάη του 2013, επιχειρήθηκε η επιβολή νέων μειώσεων στους μισθούς κατά 22%. Μετά από «παζάρι» με το Σωματείο, διαμορφώθηκαν τελικά κοντά στο 5%.

Ο ρόλος του εργοδοτικού συνδικαλισμού

Ολα αυτά τα χρόνια, η πλειοψηφία του επιχειρησιακού σωματείου έσερνε τους εργαζόμενους από συμβιβασμό σε συμβιβασμό, στη λογική του «μικρότερου κακού» και με το επιχείρημα ότι πρέπει να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα του ομίλου για να μην κλείσει το εργοστάσιο. Καμία θυσία τους, όμως, δεν απέτρεψε τις σημερινές εξελίξεις, όπως έγινε και σε άλλα εργοστάσια του κλάδου (π.χ., «Χαλυβουργία» στο Βόλο).

Σήμερα η πλειοψηφία στο σωματείο, μαζί με την κλαδική Ομοσπονδία και το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, καλλιεργούν κλίμα αναμονής στους εργαζόμενους του «Χαλυβουργείου», υποστηρίζοντας ότι τα συμφέροντά τους θα διασφαλιστούν αν καθυστερήσει η εκκαθάριση και βρεθεί αγοραστής, αν δοθούν νέα προνόμια συνολικά στους εργοδότες του κλάδου. Κρύβουν από τους εργαζόμενους ότι, ακόμα κι αν το εργοστάσιο συνεχίσει να λειτουργεί, ο νέος ιδιοκτήτης θα κλιμακώσει τη επίθεση, για ακόμη πιο φτηνά μεροκάματα και παραπέρα ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας.

Οι εκπρόσωποι του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού πολεμούν την προοπτική να δυναμώσει και να πάρει ταξικά χαρακτηριστικά ο αγώνας, να γίνει υπόθεση των εργαζόμενων σε άλλα εργοστάσια, πρώτα και κύρια στον κλάδο, να στηριχθεί από το λαό της πόλης. Καλλιεργούν στους εργαζόμενους τη λογική της αναποτελεσματικότητας των αγώνων και τους καθηλώνουν σε στάση αναμονής των αποφάσεων της εργοδοσίας. Ταυτόχρονα, πνίγουν τις οποίες αγωνιστικές διαθέσεις μπορεί να υπήρχαν.

Ακόμη και την ώρα των τελευταίων κρίσιμων εξελίξεων, συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ και της ΔΑΚΕ στο κλαδικό συνδικάτο Μετάλλου αρνήθηκαν την πρόταση που κατέθεσε ο εκπρόσωπος του ΠΑΜΕ για σύγκληση κοινής σύσκεψης όλων των επιχειρησιακών σωματείων («Χαλυβουργείου», «ΕΛΒΟ», «ΣΙΔΕΝΟΡ», κ.ά.), με στόχο την προκήρυξη 24ωρης κλαδικής απεργίας σε τοπικό επίπεδο και κλιμάκωση με πανελλαδική απεργία, με τη στήριξη της κλαδικής Ομοσπονδίας.

Υπάρχει διέξοδος και λύση

Αξιοποιώντας την πείρα από τη συγκεκριμένη και άλλες επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι στο «Χαλυβουργείο» και συνολικά στον κλάδο του Μετάλλου πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά για το πού οδηγεί η υποχώρηση απέναντι στην επιθετικότητα της εργοδοσίας, που, ανεξάρτητα από την ένταση με την οποία εκδηλώνεται, δεν παύει ποτέ, ούτε σε φάση ανάπτυξης της οικονομίας, ούτε σε περίοδο κρίσης.

Χρειάζεται ακόμα να τους προβληματίσει το γεγονός ότι μια επιχείρηση μοναδική στην Ελλάδα, που τα προϊόντα της θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ικανοποίηση διευρυμένων λαϊκών αναγκών, οδηγείται στο κλείσιμο. Να τους απασχολήσει αυτό που λέει το ταξικό κίνημα, ότι τα εργοστάσια δεν τα κλείνουν οι αγώνες των εργαζομένων αλλά η «ανταγωνιστικότητα», που είναι αγιάτρευτη στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.

Τα χαλυβουργεία είναι στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις, που θα μπορούσαν σε ένα διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, κάτω από εργατική - λαϊκή εξουσία, να εξασφαλίσουν δουλειά με δικαιώματα και ταυτόχρονα ποιοτικά υλικά.

Σε έναν τέτοιο δρόμο ανάπτυξης είναι απαραίτητη η λειτουργία τους για να δουλέψει ο κατασκευαστικός κλάδος, ώστε να καλύψει τις ανάγκες για εργατική - λαϊκή στέγη, να τροφοδοτηθούν με πρώτη ύλη τα ναυπηγεία και η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη που σήμερα φυτοζωούν, για να χτίσουν καράβια που θα εξασφαλίζουν με ασφάλεια σύγχρονες και φτηνές συγκοινωνίες. Θα συνδεθούν με την αμυντική βιομηχανία, την αναβάθμιση των Μεταφορών με καινούργια, ασφαλή Μέσα, την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών - αντιπλημμυρικών - αντιπυρικών έργων κ.ά.

Ο αναγκαίος αγώνας των εργαζομένων σε κάθε κλάδο και επιχείρηση, για να μη χαθεί καμιά θέση εργασίας, για να μην πληρώσουν αυτοί την κρίση, θα αποκτάει πολλαπλάσια δύναμη όσο χειραφετείται από τη γραμμή του κεφαλαίου στο κίνημα και συνδέεται με την πάλη γι' αυτόν το ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης.


Α. Α.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ