Eurokinissi

Μιλώντας χτες στο ρ/σ «Θέμα», ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Μ. Βαρβιτσιώτης σημείωσε σχετικά με το ενδεχόμενο επανέναρξης των διερευνητικών πως «για την Ελλάδα υπάρχει μόνο μία διαφορά με την Τουρκία, η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών» και πως «δεν μπαίνουν θέματα κυριαρχίας στο τραπέζι των συζητήσεων», ενώ πρόσθεσε ότι «αν αυτή είναι η διάθεση της Τουρκίας, τότε θα αναλάβει και το βάρος για την κατάρρευση της οποιασδήποτε προσπάθειας συνεννόησης».

Η ατζέντα του ιμπεριαλιστικού παζαριού, βέβαια, στο πλαίσιο και της προσπάθειας διατήρησης της Τουρκίας στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο, έχει προ πολλού ανοίξει, όπως δείχνουν μεταξύ άλλων και οι πρόσφατες τοποθετήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, ενώ ενδεικτικές είναι και τοποθετήσεις όπως αυτή της πρώην υπουργού Εξωτερικών Ντόρας Μπακογιάννη (στην «Καθημερινή»), η οποία κάλεσε «να μη δοθεί το παραμικρό περιθώριο σε οποιοδήποτε επιχείρημα της Αγκυρας ότι εμείς δεν επιθυμούμε το διάλογο (...) Με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να δώσουμε στην Τουρκία το άλλοθι να αποφύγει τη χρονιά αυτή την εκκίνηση των διερευνητικών επαφών».

Στην κατεύθυνση αυτή, άλλωστε, η κυβέρνηση έχει και τη στήριξη των υπόλοιπων αστικών κομμάτων, με πρώτο τον ΣΥΡΙΖΑ, η «κριτική» του οποία αφορά τα ανταλλάγματα που θα παζαρέψει για λογαριασμό της αστικής τάξης η κυβέρνηση. «Κινείται με τη λογική του "δεδομένου και προβλέψιμου", χωρίς προσανατολισμό σε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις, στη βάση της ευθυγράμμισης συμφερόντων», την κατηγόρησε ο Γ. Κατρούγκαλος, τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλος, στην «Αυγή». Πρόσθεσε δε ότι ο διάλογος με την Τουρκία δεν «θα είναι αποτελεσματικός αν δεν ενταχθεί στο ευρύτερο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων», στο «μεγάλο παζάρι» όπου ως αντάλλαγμα προς την Τουρκία μπαίνουν και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου.

Την ίδια στιγμή, η τουρκική αστική τάξη δεν παύει να εκπέμπει μηνύματα ότι είναι έτοιμη να θέσει στο τραπέζι του διαλόγου όλες τις αξιώσεις της.

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του υπουργού Αμυνας, Χουλούσι Ακάρ. Μιλώντας στο δίκτυο «Α Χαμπέρ» είπε ότι η Ελλάδα «κάνει μεγάλο λάθος μεταφέροντας μεγάλα προβλήματα στο μέλλον» και ότι ενώ υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να λυθούν ένα προς ένα το συντομότερο δυνατόν, αντιθέτως η Ελλάδα επιμένει να διαθέτει χωρικά ύδατα 6 ναυτικά μίλια και εναέριο χώρο 10 ναυτικά μίλια. Την κατηγόρησε ότι «έχει εξοπλίσει 16 νησιά, παρόλο που αναφέρεται στη Λοζάνη ότι τα 23 νησιά πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα» και - συνέχισε - «σαν να μην έφτανε αυτό, προκαλεί ακόμα περισσότερο με το γεγονός ότι ανώτατοι πολιτικοί και στρατιωτικοί τα επισκέπτονται. Ετσι προκαλούν και παρενοχλούν την Τουρκία και κάνουν ό,τι μπορούν για να αυξήσουν την ένταση εκεί». Σχολίασε επίσης το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας, αναφέροντας ότι «αυτοί που κυβερνούν την Ελλάδα ξεκίνησαν έναν αγώνα εξοπλισμών. Νομίζουν πως κάνουν κάτι. Εφτασαν στο σημείο αυτό λόγω της ενίσχυσης και της παρότρυνσης των εμπόρων όπλων. Αν έχουν σκοπό και στόχο να κάνουν κάτι στην Τουρκία ή να έχουν υπεροχή, αυτός είναι άδικος κόπος. Με 3-5 αεροσκάφη και 3-5 πλοία δεν μπορούν να έχουν υπεροχή ούτε ισχυρισμούς κυριαρχίας εναντίον της Τουρκίας».

Στο μεταξύ, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ο Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν, στις ενέργειες που ξεχώρισε ως επιτεύγματα της κυβέρνησής του την περασμένη χρονιά, περιέλαβε τις κινήσεις σε Μαύρη Θάλασσα, Λιβύη, Καύκασο, Μεσόγειο κ.α., αλλά και την επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τζαμί, περιγράφοντάς την ως «στέμμα του 2020» και απόφαση που «εξάλειψε μια φρικτή περίοδο δεκαετιών και έσπασε τις αλυσίδες που είχαν δέσει την ελεύθερη βούλησή της». Στην Αγία Σοφία αναφέρθηκε και ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, υποστηρίζοντας ότι «όσοι ενοχλούνται από τη λειτουργία της Αγιάς Σοφιάς σαν τζαμί, και τη χαρά που έδωσε αυτό το γεγονός στο λαό μας, βρίσκονται σε πόλεμο με οτιδήποτε ανήκει στο έθνος μας. Επιπλέον, εχθρεύονται την αρχή πως η κυριαρχία ανήκει στο κράτος μας άνευ προϋποθέσεων».

Τον τόνο βέβαια δίνουν τα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή, με την Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία Τζούντιθ Γκάρμπερ να τονίζει σε άρθρο της (στον «Φιλελεύθερο»): «Υπάρχει ευρεία δικομματική υποστήριξη στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη δέσμευσή μας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, για την ανάπτυξη των υδρογονανθράκων προκειμένου να ωφεληθούν όλες οι κοινότητες στην Κύπρο, για την καταπολέμηση της κακοήθους επιρροής της Ρωσίας, της Κίνας και άλλων κρατών που επιδιώκουν αστάθεια».

Επιχαίρει για την αμερικανοκυπριακή συμφωνία που υπεγράφη το Σεπτέμβρη και τονίζει ότι «το 2021 αναμένουμε να δούμε τις πρώτες ανταλλαγές στο πλαίσιο του Διεθνούς Προγράμματος Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, καθώς και μερικές από τις πρώτες αγορές αμερικανικών εμπορικών μη θανατηφόρων αμυντικών υλικών», καταλήγοντας ότι «τη χρονιά που φεύγει χτίσαμε σημαντικά στην ισχυρή βάση των μακροπρόθεσμων αμοιβαίων συμφερόντων μας. Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών μας τον Νοέμβριο, αναμένω ότι θα δούμε τεράστια συνέχεια στη διμερή μας σχέση».

Στο μεταξύ, ανήμερα την Πρωτοχρονιά η αμερικανική Γερουσία, όπου πλειοψηφούν οι Ρεπουμπλικάνοι, ενέκρινε και αυτή (με 81 ψήφους υπέρ και 13 κατά) τον στρατιωτικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ για τη νέα χρονιά, ο οποίος περιλαμβάνει και κυρώσεις κατά της Τουρκίας, στο πλαίσιο της CAATSA και ως απάντηση στην αγορά των ρωσικών συστημάτων αεράμυνας «S-400».

Είχε προηγηθεί η έγκρισή του και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, παρά το βέτο του απερχόμενου Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, με φόντο και τα παζάρια με την τουρκική αστική τάξη. Μάλιστα ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων γερουσιαστών, Μιτς Μακόνελ, δήλωσε ότι «πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνουμε στον αγώνα μπροστά από τους ανταγωνιστές μας, όπως η Ρωσία και η Κίνα».

Την ίδια στιγμή, νέες επαφές προγραμματίζονται και μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, καθώς τις επόμενες μέρες αναμένονται στην τουρκική πρωτεύουσα ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Μιλώντας στη «Σαμπάχ», ο Τούρκος αναπληρωτής ΥΠΕΞ Φαρούκ Καϊμακτσί, υπεύθυνος για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, δήλωσε ότι «το 2021 μπορεί να γίνει έτος εξομάλυνσης των ευρωτουρκικών σχέσεων, έτος μεταρρυθμίσεων και αμοιβαίου οφέλους. Περιμένουμε από την ΕΕ διάλογο και αφοσίωση χωρίς προϋποθέσεις». Εξέφρασε δε προσδοκία ότι «θα μπορέσουμε να ξεκινήσουμε διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα και η προτεινόμενη Διάσκεψη για τη Μεσόγειο θα μπορέσει να διεξαχθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Θεωρώ ότι αυτό μπορεί να προσφέρει μια θετική ατζέντα στην Ανατολική Μεσόγειο, φέρνοντας στο ίδιο τραπέζι όλες τις παράκτιες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Τουρκοκυπρίων».

Σταθερά επανέρχεται η «λύση δύο κρατών» για την Κύπρο, ενώ η ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ αναμένεται ξανά στη Λευκωσία το πρώτο 15ήμερο του Γενάρη και πιθανολογείται νέα άτυπη 5μερής διάσκεψη για το Κυπριακό ακόμα και μες στο Φλεβάρη.

Σε δηλώσεις του ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ, κάλεσε τον Κύπριο Πρόεδρο «να μην κυνηγά όνειρα που δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν και να απαντήσει θετικά στην έκκλησή μας για διάλογο. Ευχή και επιθυμία μου, το 2021 να φτάσουμε σε μια λύση δύο κυρίαρχων κρατών». Ο Τατάρ υποστήριξε ότι και ο ίδιος ο Κύπριος Πρόεδρος θεωρεί «ρεαλιστική λύση» μια λύση δύο κρατών.

Σε δική του συνέντευξη, ο Κύπριος Πρόεδρος ερμήνευσε την επιμονή διαφόρων (πρόσφατα τέτοιες δηλώσεις έκανε και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου) να του αποδίδουν στήριξη στη λύση δύο κρατών σε «αφηγήματα» που διέρρεαν κατά την περίοδο των επαφών στο Κραν Μοντανά. Επανέλαβε ωστόσο την πρόταση για «αποκεντρωμένη ομοσπονδία» ώστε, όπως είπε, «να ξεπεράσουμε το αδιέξοδο που δημιούργησε η επιμονή της Τουρκίας στη δική της ερμηνεία για την πολιτική ισότητα».

Στάση στην Κύπρο έκανε χτες ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, κατευθυνόμενος στην Αφρική για νέα πολυήμερη περιοδεία.

Ο Γι συνάντησε τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη, στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Μετά τη συνάντησή τους ο Χριστοδουλίδης είπε πως μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν ήταν οι σχέσεις Κύπρου - Κίνας, αλλά και το Κυπριακό, με τον Χριστοδουλίδη να λέει πως «η Κίνα, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, ειδικότερα στην παρούσα συγκυρία, με τις προκλήσεις της Τουρκίας είτε στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου είτε στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου και σε μια περίοδο που βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για επανέναρξη των συνομιλιών (για το Κυπριακό), ο ρόλος του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι καθοριστικής σημασίας». Πρόσθεσε ότι «έγινε ανταλλαγή απόψεων, ειδικότερα ενόψει και της συζήτησης που θα γίνει στο Συμβούλιο Ασφαλείας για ανανέωση της θητείας της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και των αναγκαίων μηνυμάτων, που πρέπει να σταλούν ανάμεσα σε άλλα, σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο, ο οποίος δεν μπορεί να ξεφεύγει του συμφωνημένου πλαισίου λύσης της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας».

Τέλος, «έγινε συζήτηση για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Κίνα», λίγα 24ωρα μετά τη συμφωνία «επί της αρχής» για την ευρω-κινεζική συνεργασία ελεύθερου εμπορίου. Ο Κύπριος ΥΠΕΞ εκτίμησε ότι «παρά τις κάποιες διαφορετικές προσεγγίσεις, κάποιες διαφορετικές αναγνώσεις σε σειρά διεθνών θεμάτων, είναι σημαντικό ότι υπάρχει θέληση και από τις δύο πλευρές για περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Κίνα».

Σημειωτέον, χτες, αναμενόταν να ξεκινήσει διήμερη επίσκεψη εργασίας στην Κύπρο ο εκτελών χρέη υπουργού Εσωτερικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, Τσαντ Γουλφ (Chad Wolf). Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο Γουλφ επρόκειτο να συμμετάσχει μαζί με τον Νίκο Χριστοδουλίδη σε ειδική τελετή στη Λάρνακα για τη θεμελίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων του περιφερειακού Κέντρου Εκπαίδευσης σε θέματα Ασφάλειας CYCLOPS (Cyprus Center for Land, Open Seas and Port Security), ως αποτέλεσμα και της πρόσφατης άρσης του αμερικανικού εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο. Σε κατ' ιδίαν συνάντηση των δύο υπουργών αναμενόταν εξάλλου «να ανασκοπηθεί η διμερής συνεργασία Κύπρου - ΗΠΑ σε έναν αριθμό από τομείς, ενώ θα συζητηθούν μεταξύ άλλων η πρόοδος που επιτελείται και τα επόμενα βήματα στις διεργασίες για προσχώρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Visa Waiver Program των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και θέματα που άπτονται της συνεργασίας, σε διμερές αλλά και περιφερειακό επίπεδο, για ενίσχυση της ασφάλειας».