ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 4 Σεπτέμβρη 2011
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
ΡΩΣΙΑ - ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ
Διεργασίες για τη βάση Γκαμπάλα, και όχι μόνο...

Ο Ρώσος υπουργός Αμυνας Ανατόλι Σερντιούκοφ επισκέφθηκε την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού, στα τέλη του Ιούλη για να διαπραγματευτεί την επέκταση της χρήσης της στρατιωτικής βάσης ραντάρ Γκαμπάλα, που λήγει το Δεκέμβρη του 2012, και να ανοίξει το δρόμο για την υπογραφή μιας νέας συμφωνίας για την παραπέρα εκμετάλλευσή της. Είχε συνάντηση με τον Αζέρο ομόλογό του Σαφάρ Αμπίγιεφ καθώς και με τον Πρόεδρο Ιλχάμ Αλίγιεφ. Με τη λήξη της συνάντησης με τον Αλίγιεφ ο Ρώσος υπουργός Αμυνας σημείωσε πως «έχουμε επεκτείνει τις προτάσεις μας για τη βάση, προσφέροντας τον εκσυγχρονισμό της». Τότε είχε προσθέσει πως θα συσταθεί ειδική ομάδα που θα ταξιδέψει στο Μπακού για να συζητηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες.

Η συγκεκριμένη βάση βρίσκεται 220 χλμ από την πρωτεύουσα και ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1985 όταν υπήρχε η Σοβιετική Ενωση. Σ' αυτή σταθμεύουν περίπου 1.000 Ρώσοι στρατιώτες και έχει ακτίνα δράσης 6.000 χλμ, επιτρέποντας έτσι την παρακολούθηση μιας ευρύτερης περιοχής που καλύπτει την Τουρκία, το Ιράν, το Ιράκ, τις χώρες της Μέσης Ανατολής, την Ινδία. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του, το Αζερμπαϊτζάν κήρυξε τη βάση ιδιοκτησία της χώρας και ανέλαβε τον έλεγχό της. Το 2002 υπέγραψε συμφωνία με τη Ρωσία για τη χρήση της βάσης Γκαμπάλα για 10 χρόνια με 7 εκατομμύρια δολάρια ετήσιο ενοίκιο.

Οι ...αξιώσεις του Αζερμπαϊτζάν

Χωρίς να έχει διαρρεύσει το περιεχόμενο των πρόσφατων συνομιλιών, τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πως οι λεπτομέρειες μιας πιθανής συμφωνίας θα γίνουν γνωστά στα τέλη του καλοκαιριού.

Το Αζερμπαϊτζάν επιδιώκει μια αύξηση του «ενοικίου» που πληρώνει η Ρωσία για τη βάση και προσπαθεί παράλληλα να λάβει χρηματική αποζημίωση για «περιβαλλοντικές καταστροφές» που έχουν υποστεί οι κάτοικοι της περιοχής, αλλά και για αποζημίωση εξαιτίας των «οικονομικών απωλειών» των ντόπιων επιχειρηματιών εξαιτίας της μη προώθησης του τουρισμού στη βουνίσια αυτή περιοχή. Φαίνεται επίσης πως ζητά και μια αύξηση του αριθμού των Αζέρων που εργάζονται στη βάση, που σήμερα αριθμεί μόλις μερικές δεκάδες.

Στο επίκεντρο η «ασπίδα»

Ιδιαίτερα σημαντική πολιτική θέση έλαβε η βάση Γκαμπάλα όταν το 2007, στη συνάντηση της G8, η Ρωσία είχε ζητήσει από τις ΗΠΑ αντί να εγκαταστήσει τη λεγόμενη «αντιπυραυλική ασπίδα» σε Τσεχία και Πολωνία, υποστηρίζοντας πως βρίσκονται πολύ κοντά στη σύνορά της και πως διακινδυνεύεται η ισορροπία των δυνάμεων, να χρησιμοποιήσει ως εναλλακτική λύση τη βάση στη Γκαμπάλα. Με αυτό τον τρόπο η Ρωσία ανέδειξε πως η βάση της Γκαμπάλα μπορεί να «απαντήσει» σε μια πιθανή επίθεση προερχόμενη από το Ιράν - όπως ισχυρίζονταν οι ΗΠΑ - και πως η «ασπίδα» στην Ευρώπη δεν υπηρετεί τα σχέδια σε βάρος της Ρωσίας. Παρ' όλες τις αντιθέσεις και τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, η Ρωσία και το ΝΑΤΟ συμφώνησαν να συνεργαστούν κατά τη διάρκεια της Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα το 2010. Ωστόσο, το ΝΑΤΟ έχει απορρίψει κατηγορηματικά τη συγκεκριμένη πρόταση της Ρωσίας, αρχικά θεωρώντας την πρόταση «ενδιαφέρουσα», αλλά στη συνέχεια υποστηρίζοντας πως έχει απαρχαιωμένο εξοπλισμό.

Στενός σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν οι ΗΠΑ

Πάντως, οι ΗΠΑ φαίνονται πρόθυμοι να παραμείνουν «στενοί σύμμαχοι» με το Αζερμπαϊτζάν, όχι μόνο λόγω του αγωγού Μπακού - Τιφλίδα - Σεϊχάν που μεταφέρει πετρέλαιο και φυσικό αέριο προς τη Δύση διαπερνώντας τη Ρωσία και το Ιράν, αλλά και για τη «βοήθεια» που παρέχει στη συνεχιζόμενη επέμβαση στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με πληροφορίες, το 25% των αμερικανικών και ΝΑΤΟικών προμηθειών εξοπλισμού για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν μεταφέρονται μέσω του Αζερμπαϊτζάν και της Γεωργίας, ενώ μέσα σε ένα χρόνο 100.000 στρατιώτες έχουν μεταφερθεί μέσω του εναέριου χώρου του Αζερμπαϊτζάν στο Αφγανιστάν. Δεν αποκλείεται ωστόσο μελλοντικός διάλογος των ΗΠΑ με το Αζερμπαϊτζάν για το θέμα της βάσης Γκαμπάλα, σύμφωνα με δηλώσεις του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών αρμόδιου για πολιτικο-στρατιωτικές υποθέσεις Αντριου Σαπίρο, κατά την επίσκεψή του στο Μπακού στις 24 Ιούνη. Οπως τόνισε, «προς το παρόν πραγματοποιούμε διαβουλεύσεις για την "ασπίδα". Στο μέλλον μπορεί να συζητήσουμε για τη βάση Γκαμπάλα».

Παίρνοντας υπόψη και το συνολικότερο ...ενδιαφέρον των ΗΠΑ για το Αζερμπαϊτζάν, χώρα πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που συνορεύει με το Ιράν, τη Ρωσία, τη Γεωργία, την Αρμενία αλλά και την Τουρκία, είναι φανερό πως το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να ζητήσει σημαντικά «ανταλλάγματα» τόσο από τη Ρωσία όσο και από τις ΗΠΑ. Οπως σημείωσε ο Ελκχάν Σαχίνογλου, επικεφαλής του ινστιτούτου ερευνών «Atlas» στο Μπακού, «οι διαπραγματεύσεις μπορεί να συνεχιστούν μέχρι και την τελευταία στιγμή, αλλά και να παραταθούν και μετά τη λήξη» της σύμβασης με τη Ρωσία το 2012.

Στο προσκήνιο και το Ναγκόρνο Καραμπάχ

Ωστόσο, πριν την επίσκεψη του Σερντιούκοφ στην αζέρικη πρωτεύουσα, ο υπουργός Αμυνας του Αζερμπαϊτζάν υποστήριξε πως το Μπακού έχει «ορισμένες αξιώσεις» προς τη Ρωσία. Ο Αμπίγιεφ δήλωσε πως η κυβέρνηση ανησυχεί για την παροχή όπλων και εξοπλισμού στους Αρμένιους. «Εχουμε έντονες ανησυχίες γι' αυτό το ζήτημα. Ελπίζω πως σύντομα θα επιλυθούν και πως οι κατεχόμενες περιοχές του Αζερμπαϊτζάν θα απελευθερωθούν χωρίς τη συμμετοχή των δικών μας Ενόπλων Δυνάμεων». Υπενθυμίζεται πως στα τέλη του Ιούνη υπήρξε συνάντηση ανάμεσα στους Προέδρους του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας Ιλχάμ Αλίγιεφ και Σερζ Σαργσιάν στη ρωσική πόλη Καζάν, παρουσία του Ρώσου Προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ, η οποία όμως δεν κατέληξε σε μια συμφωνία σχετικά με το ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, που τα τελευταία 20 χρόνια αποτελεί μια μόνιμη πηγή έντασης στην περιοχή του Καυκάσου. Πρόκειται για μια επαρχία του Αζερμπαϊτζάν που κατοικείται από Αρμένιους και έχει κηρύξει την «ανεξαρτησία» της το 1991 μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης όπου ακολούθησε μια περίοδος (1991-1994) στρατιωτικών συγκρούσεων.

Πάντως, σε ό,τι αφορά τη βάση Γκαμπάλα και την στρατιωτική σημασία της για τη Ρωσία, αναλυτές αναφέρουν πως μετά το νέο σταθμό ραντάρ στην πόλη Αρμαβίρ του βόρειου Καυκάσου, που διαθέτει την ίδια ικανότητα εντοπισμού πυραύλων σε νότιες και νοτιοδυτικές κατευθύνσεις, μια συμφωνία για περαιτέρω επέκταση της χρήσης της βάσης Γκαμπάλα δεν είναι το ζητούμενο. Το πιο πιθανό είναι η επιδίωξη της Ρωσίας να διασφαλίσει την παρουσία της στο Αζερμπαϊτζάν και στην ευρύτερη περιοχή και εξαιτίας της γεωπολιτικής και οικονομικής σπουδαιότητάς της χώρας, αλλά και λόγω των εξελίξεων στη διένεξη για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.


Κλωντίν ΧΕΣΠΕΡ


ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΜΦΩΝΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Φοβάται ανατροπές, με συνδρομή ξένων δυνάμεων

Στα εδάφη της πρώην Σοβιετικής Ενωσης θα δημιουργηθεί νέο σύστημα συλλογικής ασφάλειας, το οποίο θα αντιδρά όχι μόνο σε εξωτερικές αλλά και σε εσωτερικές απειλές, δήλωσε ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με το Γενικό Γραμματέα της Οργάνωσης του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), Νικολάι Μπορντιουζά, που πραγματοποιήθηκε στο Μινσκ. Στην ΟΣΣΑ συμμετέχουν οι Ρωσία, Αρμενία, Καζαχστάν, Κιργιζία, Λευκορωσία, Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν.

Μεταξύ άλλων, ο Λουκασένκο δήλωσε, πως οι συλλογικές δυνάμεις ταχείας επέμβασης, που έχουν συγκροτηθεί στα πλαίσια της ΟΣΣΑ, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όχι μόνο «σε περίπτωση επέμβασης άλλων κρατών απ' έξω, αλλά και σε περίπτωση επέμβασης άλλων χωρών από το εσωτερικό της ΟΣΣΑ. Αυτό θα είναι μεγάλη υποστήριξη στις χώρες - μέλη της ΟΣΣΑ. Επειδή κάνεις δε θα εξαπολύσει πόλεμο και κατά μέτωπο επίθεση εναντίον μας, όμως πολλοί επιθυμούν να διαπράξουν πραξικόπημα».

Σύμφωνα με τον Εντουάρντ Ροντιουκόφ, μέλος της Ακαδημίας Στρατιωτικών Επιστημών, «σήμερα υπάρχει δυνατότητα πραξικοπημάτων κι εξεγέρσεων σχεδόν σε κάθε χώρα της πρώην ΕΣΣΔ. Και, φυσικά, είναι αναγκαίο να συγκροτηθούν για αυτό το λόγο προστατευτικοί μηχανισμοί για τους οποίους έκανε λόγο ο Λουκασένκο».

Επιπλέον, τα ρωσικά ΜΜΕ σημειώνουν πως τα κράτη της ΟΣΣΑ θα σκληρύνουν στο εξής τους όρους ένταξης και θα «καθαρίσουν» τις χώρες - μέλη της ΟΣΣΑ από τις ξένες στρατιωτικές βάσεις. Μιλώντας για τις ξένες στρατιωτικές βάσεις, ο Λουκασένκο σημείωσε πως «οι στρατιωτικές βάσεις των ξένων κρατών θα μπορούν να εγκατασταθούν στις χώρες - μέλη της ΟΣΣΑ μόνο μετά από έγκριση του Συμβουλίου των ηγετών των κρατών της ΟΣΣΑ». Και πρόσθεσε πως «η Οργάνωση πρέπει να είναι ολοκληρωμένη κι ενιαία».

Ως επιβεβαίωση αυτών των κατευθύνσεων, ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντιεφ, κατέθεσε στη ρωσική Βουλή τροπολογίες στο νόμο που αφορά την ΟΣΣΑ, με τις οποίες δημιουργείται νομοθετική βάση για την επέμβαση σε κάποιο κράτος μέλος της ΟΣΣΑ «σε περίπτωση εμφάνισης κινδύνου για την ασφάλεια, τη σταθερότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία ενός ή ορισμένων κρατών - μελών, καθώς και σε περίπτωση κινδύνου για την παγκόσμια ειρήνη κι ασφάλεια των κρατών - μελών».


Ι.Π.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ