Τέλος Αυγούστου 1922, η Μικρασιατική Καταστροφή: Οι «Προστάτιδες Δυνάμεις» οδηγούσαν σε μια μεγάλη περιπέτεια, την Ελλάδα. Ο ελληνικός καπιταλισμός σέρνονταν στο άρμα πρώτα των βρετανικών, αργότερα των γαλλικών ιμπεριαλιστικών σχεδίων. Η «αξιοπιστία», η «συνεργασιμότητα» της ελληνικής αστικής τάξης: Εστειλε 10.000 Ελληνες στρατιώτες στην Ουκρανία, να πολεμήσουν με τις δυνάμεις του Βρετανού στρατηγού Ντενίκιν, ενάντια στη σοβιετική εξουσία. Το Μάη του 1919, με την παρότρυνση του Λόιντ Τζορτζ, ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τη Θράκη - Σμύρνη. Προχωρούσε στα βάθη της Μικράς Ασίας. Ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας διαρκούσε. Είχε ήδη στοιχίσει 400 εκατομμύρια δολάρια, τεράστιες απώλειες σε ζωές. Το 1922 οι Γάλλοι ιμπεριαλιστές σε «διαμάχη» με τα βρετανικά συμφέροντα, όπλισαν τον τουρκικό στρατό με ό,τι καλύτερο είχαν... Καθιστώντας ικανό να εξουθενώσει τις ελληνικές δυνάμεις. «Ανέμυαλοι βασιλιάδες, δεκαρολόγοι πολιτικάντηδες θέλησαν να μας οδηγήσουν στην Αγκυρα και τους Τούρκους στην Κόκκινη Μηχαλιά... Πίστεψαν στις υποσχέσεις άλλων, μοίρασαν υποσχέσεις, φωτογραφήθηκαν στ' ανάκτορα, του Εσκί Σεχίρ. Ηπιαν ρακί στο Αφιόν Καραχισάρ...». Εγιναν πιόνια στα χέρια των μεγάλων»... Γιώργος Δεληγιάννης: «Η αιχμαλωσία - έξοδος απ' τη Σμύρνη».

«

Η Σμύρνη μέχρι και την καταστροφή του 1922, ήταν ένας απ' τους μεγάλους πνευματικούς φάρους του Ελληνισμού. Συναγωνίζονταν ισάξια την Κωνσταντινούπολη, την Αλεξάνδρεια και την Αθήνα. Χάρις στην οικονομική ευμάρεια και το φιλοπρόοδον πνεύμα των Ελλήνων κατοίκων της και κάτω από εξαιρετικά δυσχερείς συνθήκες, κατόρθωσε να δημιουργήσει, όλη εκείνη τη μορφωτική και καλλιτεχνική υποδομή, ώστε δικαίως να αποκαλείται "το Παρίσι της Ανατολής". Παρατηρείται μία άνθηση των σμυρναϊκών γραμμάτων και μάλιστα, της ποίησης. Ενώ τα άξια ποιητικά τέκνα της Σμύρνης, όπως ο Θεόδωρος Ορφανίδης και ο Ιωάννης Καρασούτσας, γίνονται ινδάλματα των φιλομούσων Αθηναίων στα μέσα του ΙΘ' αιώνος. Μία άλλη πλειάδα ποιητών ζει και δημιουργεί μέχρι και την καταστροφή του 1922 εκεί δίνοντας το στίγμα του πολιτισμού: Οι Νικόλαος Σαλτελής, Ιωάννης Ισιδωρίδης - Σκυλίτσης, Αλέξανδρος Κατακουζινός, Λέων Γεγήρακως, Σωκρ. Σολωμονίδης, Ξενοφών Ραφόπουλος, Μιχαήλ Αργυρόπουλος, Χρ. Βασιλάκης, Γιώργος Βοντζαλίδης, Φωκίων Βουτσινάς, Δημ. Βρετόπουλος, Φρ. Δελαγραμμάτικας, Μιλτιάδης Εμμανουήλ, Γιώργος Ζεμρμπίνης, Αριστείδης Καλλιγάς, Μιλτ. Κρενδιρόπουλος, Ιππολ. Γ. Λέων, Κων/νος Μάγνης, Λουκάς Νικολαΐδης, Στέφανος Παπαμιχάλης, Στίλπων Πιττακής, Μιλτιάδης Δ. Σεϊζάνης, Ευριπίδης Σεκιάρης, κ.ά.». (Γιώργος Πετρόπουλος - «Σμυρνιοί Ποιητές, πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή»).

Η Μικρασιατική Καταστροφή, ερμηνεύεται με 1.100.000 νεκρούς, 1.300.00 ξεριζωμένους. Καταγράφεται στην ελληνική πολιτική ζωή, ως η μεγάλη χρεοκοπία του αστικού εθνικισμού και της «μεγάλης ιδέας». Οτι η ελληνική μπουρζουαζία, δε διαθέτει ιστορικά κανένα ίχνος κάποιας προοδευτικής αποστολής. Κάτω απ' την ανερχόμενη σημαία της δύναμης του κομμουνιστικού κόμματος, τις ιδέες του, εντάχθηκαν οι πρόσφυγες της Μ. Ασίας, οι εργάτες, και τ' άλλα προοδευτικά στρώματα. Οδηγώντας τους πρόσφυγες στις φτωχομάνες γειτονιές της Αθήνας, Θεσσαλονίκης, του Πειραιά, της Ελλάδας - στην ιστορική πρωτοπορία των ταξικών αγώνων.