ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 4 Μάη 2005
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Εσβησε ένα μεγάλο αστέρι

Πέθανε ο Ελληνογεωργιανός μαέστρος Οδυσσέας Δημητριάδης

Οδυσσέας Δημητριάδης, αρχιμουσικός, δάσκαλος και συνθέτης
Οδυσσέας Δημητριάδης, αρχιμουσικός, δάσκαλος και συνθέτης
«Η μουσική είναι η ζωή μου...». Σε αυτή τη φράση ο, ελληνικής καταγωγής, Γεωργιανός Οδυσσέας Δημητριάδης, ο μεγάλος αρχιμουσικός, δάσκαλος και συνθέτης, συμπύκνωνε τη σχέση ολόκληρης της ζωής και της ύπαρξής του με τη μουσική. Ο μαέστρος, το άστρο του οποίου έλαμψε σε αμέτρητες συναυλίες και λυρικές παραστάσεις, εντός και εκτός ΕΣΣΔ, ο οποίος τίμησε την τέχνη του και γνώρισε την καταξίωση, πέθανε πλήρης ημερών τη Μ. Πέμπτη, σε ηλικία 97 χρόνων, στο σπίτι του στην Τιφλίδα από πνευμονική λοίμωξη. Το 1994 είχε παλιννοστήσει στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Τον τελευταίο καιρό, όμως, λόγω της ασθένειάς του, μετακόμισε, στην Τιφλίδα, όπου ζει ο γιος του.

Γεννημένος στις 7 Ιούλη 1908 στο Βατούμι της Γεωργίας (η οικογένειά του καταγόταν από τα Σούρμενα της Τουρκίας) από πολύ νωρίς έδειξε την κλίση του προς τη μουσική. Πρώτα άρχισε πιάνο, ύστερα βιολί, ενώ 14χρονος άρχισε να μελετά σύνθεση. Σπούδασε στο Ωδείο Τιφλίδας σύνθεση και ακολούθησε σπουδές αρχιμουσικού στο Ωδείο του Λένινγκραντ. Μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε επί 10 χρόνια στην Οπερα της Τιφλίδας και η φήμη του γρήγορα απλώθηκε σε όλη την ΕΣΣΔ. Μετά από πρόσκληση του «Μπολσόι» παρουσιάζει σ' αυτό τη «Μνηστή του τσάρου», με εξαιρετική επιτυχία, ενώ από το 1947 - 1952 βρίσκεται στο τιμόνι της Κρατικής Συμφωνικής Ορχήστρας της Γεωργίας. Από το 1952 διορίζεται επικεφαλής της Ορχήστρας της Οπερας της Τιφλίδας, η οποία θριαμβεύει στο εσωτερικό (και στο «Μπολσόι»), αλλά και σε δίμηνη περιοδεία της σε Βραζιλία, Αργεντινή, Χιλή, Περού, Βενεζουέλα. Μεγάλη στιγμή της καριέρας του Οδ. Δημητριάδη ήταν η εμφάνισή του στο πόντιουμ της Ορχήστρας της Οπερας της Βιέννης.

Διατέλεσε αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φιλίας ΕΣΣΔ - Ελλάδας, από το 1958. Το 1959, με ειδική άδεια, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, όπου μετά από 35 χρόνια χωρισμού συναντάται με τους συγγενείς του. Η πρώτη συνεργασία του με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών έγινε το 1964, οπότε διηύθυνε συναυλία στο «Ρεξ», ενώ το 1965 διευθύνει την «Ντάμα Πίκα» στη Λυρική. Την ίδια χρονιά διορίστηκε αρχιμουσικός στο «Μπολσόι», όπου διηύθυνε πολλές όπερες, ενώ πάντοτε είχε στενή επαφή με το Ωδείο Τιφλίδας και τους μαθητές του (ανάμεσά τους και ο εξαίρετος Τζάνσουγκ Καχίτζε). Πολλές ήταν οι εμφανίσεις του στο εξωτερικό, με σημαντικότερη την περιοδεία της Κρατικής Ορχήστρας της ΕΣΣΔ, σε ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικό (1969). Πολλές είναι οι όπερες που διηύθυνε από το 1974 και μετά στη Λυρική Σκηνή, ενώ ανεκτίμητος είναι ο ρόλος του στην παρουσίαση έργων Ελλήνων συνθετών.

Να σημειωθεί ότι έκανε την «αναστήλωση» της όπερας του Σαμάρα «Φλόρα Μιράμπιλις», αντικαθιστώντας την παλιά καμένη παρτιτούρα με νέα (βασίστηκε σε διασκευή). Το εγχείρημα χαρακτηρίστηκε ως θαύμα ενορχήστρωσης. Το 1980 ήταν μουσικός υπεύθυνος για την Ολυμπιάδα της Μόσχας, ενορχήστρωσε τον Ολυμπιακό Υμνο, και τον διηύθυνε στην έναρξη και λήξη των Αγώνων.

Για τη μεγάλη προσφορά του ο Οδ. Δημητριάδης τιμήθηκε με πολλά βραβεία της ΕΣΣΔ: Το «Παράσημο Τιμής» (1946), της «Εργατικής Κόκκινης Σημαίας» (1951), με τα μετάλλια «Για την άμυνα του Καυκάσου», «Για την ηρωική δουλιά στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο» (1946), «Για την ηρωική δουλιά» (1980). Του απονεμήθηκαν επίσης οι τιμητικοί τίτλοι του «Λαϊκού καλλιτέχνη» της ΕΣΣΔ, της Γεωργίας, της Αμπχαζίας κ.ά.

Ενας αγωνιστής - λογοτέχνης

Πέθανε και κηδεύτηκε ο Χρήστος Χριστοδουλάκης

Η Εθνική Αντίσταση, η ΚΟ Λογοτεχνών του ΚΚΕ και η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών έχασαν τη Μ. Τρίτη τον αταλάντευτο κομμουνιστή αγωνιστή και λογοτέχνη Χρήστο Χριστοδουλάκη, ο οποίος κηδεύτηκε τη Μ. Τετάρτη.

Ο Χρήστος Χριστοδουλάκης, παιδί αγροτών, γεννήθηκε στις 2/1/1924 στο χωριό Δρακαίοι Σάμου, όπου τέλειωσε μόνο το Δημοτικό. Το 1941, λόγω της ιταλογερμανικής κατοχής, μαζί με άλλους χωριανούς του έφυγε με βάρκα από το νησί και πέρασε στην Τουρκία (13/9/1941), από όπου πήγε στη Μέση Ανατολή. Κατατάχθηκε εθελοντής στην 1η Ελληνική Ταξιαρχία και συμμετείχε στη μάχη του Ελ Αλαμέιν, ενάντια στους ναζί. Αμέσως μετά τη δημιουργία της ΕΑΜικής Αντιφασιστικής Στρατιωτικής Οργάνωσης (ΑΣΟ) εντάχθηκε στις δυνάμεις της και συμμετείχε σε όλα τα κινήματά της, ενώ έγραφε αντιφασιστικά τραγούδια που τραγουδιούνταν από τους αντιφασίστες εθελοντές στρατιώτες.

Λόγω της ΕΑΜικής δράσης του, της ένταξής του στο ΚΚΕ και στην Αντιφασιστική Πρωτοπορία (ΑΠ), τον Απρίλη του 1944 συνελήφθη από τους «συμμάχους» Αγγλους και κλείστηκε για 18 μήνες στο στρατόπεδο Ντεκαμερέ της Ερυθραίας μαζί με χιλιάδες άλλους αντιφασίστες Ελληνες και Μεσανατολίτες. Στη διάρκεια της κράτησής του έκανε μαθήματα του Γυμνασίου, συμμετείχε στη χορωδία του στρατοπέδου και έγραφε ποιήματα, τα οποία δημοσίευε σε χειρόγραφες εφημερίδες των κρατουμένων («Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», «Ο Αγωνιστής» και στο περιοδικό «Ορίζοντες»).

Μετά την απελευθέρωσή του από το στρατόπεδο (Δεκέμβρης 1945), πήγε στο χωριό του, έγινε γραμματέας της ΕΠΟΝ και δημοσίευε ποιήματά του στην εφημερίδα της ΕΠΟΝ «Φλόγα». Διωκόμενος το Φλεβάρη του 1947, έφυγε από τη Σάμο και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου βιοποριζόταν με διάφορες δουλιές του ποδαριού, ως μικροπωλητής και, τέλος, για πολλά χρόνια ως πλασιέ βιβλίων. Παράλληλα, έγραφε ποιήματα, τα εξέδιδε ο ίδιος και τα πουλούσε μαζί με τα βιβλία που πλασάριζε.

Είχε εκδώσει έντεκα βιβλία (κυρίως ποίηση), ενώ το τελευταίο ποιητικό βιβλίο του τιτλοφορείται «Τα νεογέννητα του αγώνα» (2005). Αφησε, όμως, και ανέκδοτα ποιήματα, αλλά και μνήμες του από τον αγώνα στην Κατοχή, τη μεταπελευθερωτική ΕΠΟΝ και την ΕΠΟΝίτικη ομάδα «Μπελογιάννης» του ΔΣΕ, η οποία έδρασε στην Αθήνα και στα περίχωρα, με έντυπο υλικό.

  • Στη μνήμη του η γυναίκα του Γεωργία και ο κουνιάδος του Νίκος Σταμούλης προσφέρουν 50 ευρώ στο ΚΚΕ μέσω ΚΟΒ Ανω Ιλισίων.
Σημαντική απώλεια των Γραμμάτων μας

Ο Δημήτρης Σταμέλος (αριστερά) παραλαμβάνει το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1995)
Ο Δημήτρης Σταμέλος (αριστερά) παραλαμβάνει το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1995)
«Εφυγε» ξαφνικά το Μ. Σάββατο ο δημοσιογράφος, λαογράφος, παθιασμένος ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας Δημήτρης Σταμέλος. Η κηδεία του έγινε χτες στην ιδιαίτερη πατρίδα του Μαραθιά Ευρυτανίας.

Ο Δημήτρης Σταμέλος γεννήθηκε το 1931 στον Μαραθιά Ευρυτανίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά αφιερώθηκε στη δημοσιογραφία και στα Γράμματα. Η πρώτη λογοτεχνική του εμφάνιση έγινε το 1948. Το 1949 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, μία ποιητική συλλογή. Από τότε παρουσίασε εργασίες του σ' εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία. Τη συγγραφική του παραγωγή απασχόλησαν, ιδιαίτερα, μεγάλες μορφές της Επανάστασης του '21, γεγονότα κατά την τουρκοκρατία, φυσιογνωμίες της νεοελληνικής πνευματικής ζωής και βασικές εκδηλώσεις του λαϊκού μας πολιτισμού. Συνεργάτης, από το 1960, του ραδιοφώνου, με ιστορικά, λαογραφικά και λογοτεχνικά θέματα, έδωσε πολλές διαλέξεις στην επαρχία και την Αθήνα. Εργάσθηκε ως καλλιτεχνικός, επαρχιακός συντάκτης της εφημερίδας «Ελευθερία» (1962-1967), ως καλλιτεχνικός συντάκτης της εφημερίδας «Σημερινά» (1970-1973), ως φιλολογικός συντάκτης - κριτικός βιβλίου στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» (1976-1992).

Μεταξύ των εξαιρετικών συνολικά βιβλίων του είναι και τα εξής: «Μακρυγιάννης, το χρονικό μιας εποποιίας», «Νεοέλληνες- Πνευματικές και καλλιτεχνικές φυσιογνωμίες του 19ου και του 20ού αιώνα», «Ρουμελιώτικη πεζογραφία», «Το λιοντάρι της Κλεφτουριάς (Ανδρούτσος, ο πατέρας του Οδυσσέα)», «Νικηταράς: πρότυπο παλικαριάς και αρετής», «Ανδρέας Μιαούλης. Επος και τραγωδία» κ.ά.

Για το συγγραφικό έργο του τιμήθηκε δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1976, 2001) και με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1995).

Ηταν μέλος της ΕΣΗΕΑ, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρίας Στερεοελλαδικών Μελετών, της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρίας και της Εταιρίας Ευβοϊκών Σπουδών. Διατέλεσε επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου της Διεθνούς Εταιρίας Λογοτεχνικών Κριτικών.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ