ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 4 Μάρτη 2021
Σελ. /28
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΔΙΑΝΟΜΕΙΣ
Κουβαλούν το «πακέτο» της εντατικοποίησης και της δουλειάς - λάστιχο

Μια «ανερχόμενη» και «δυναμική» αγορά αντιπροσωπεύουν οι υπηρεσίες διανομής για τις επιχειρήσεις, την ίδια στιγμή που η ειδικότητα του διανομέα μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε συνώνυμο της εντατικοποίησης και της δουλειάς - λάστιχο. Σε μια περίοδο που οι συνθήκες της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων έχουν εκτοξεύσει τη ζήτηση για σχετικές υπηρεσίες, μεγαλοεργοδότες επενδύουν στη δημιουργία τμημάτων διανομής στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών τους καταστημάτων, εταιρείες ταχυμεταφορών βλέπουν τον κύκλο εργασιών τους να μεγεθύνεται μαζί με την αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, «νεοφυείς επιχειρήσεις» και «ψηφιακές πλατφόρμες» επεκτείνουν ταχύτατα το πεδίο της δραστηριοποίησής τους.

Η «κούρσα» του επιχειρηματικού ανταγωνισμού και ο «πόλεμος» για το μεγαλύτερο μερίδιο στην «πίτα» της αγοράς οδηγούν σε ακόμα χειρότερους όρους δουλειάς χιλιάδες εργαζόμενους, είτε πρόκειται για τους ντελιβεράδες στην Εστίαση είτε για τους κούριερ στον κλάδο των Ταχυμεταφορών. Οι πρόσφατες εικόνες εργαζομένων να δουλεύουν πάνω στο μηχανάκι τις μέρες της χιονόπτωσης, να κινούνται σε δρόμους - παγοδρόμια, σε συνθήκες μεγάλης ολισθηρότητας και χαμηλών θερμοκρασιών, ακόμα και να μεταφέρουν με τα χέρια το δίκυκλο για να συνεχίσουν τη διανομή, έφεραν ξανά στο προσκήνιο τις άθλιες συνθήκες εργασίας, την εργοδοτική πίεση και αυθαιρεσία. Τα αλλεπάλληλα «ατυχήματα», με πιο πρόσφατο αυτό που οδήγησε στο θάνατο ενός νέου εργαζόμενου το περασμένο Σάββατο, υπενθύμισαν με τραγικό τρόπο τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια χιλιάδων εργαζομένων.

Αυξημένη κερδοφορία και εκμετάλλευση


Στο κομμάτι της διανομής προϊόντων εστίασης, εργαζόμενοι με μηχανάκια, ποδήλατα, ακόμα και πατίνια, «ξεπατώνονται» καθημερινά, εκτεθειμένοι όχι μόνο στις καιρικές συνθήκες αλλά και στην επίθεση εργοδοτών και κυβερνήσεων στα δικαιώματά τους. Τα ισχύοντα περιοριστικά μέτρα στην Εστίαση, που έχουν αφήσει ανοιχτό μόνο το «κανάλι» της κατ' οίκον διανομής, στρέφουν όλες τις επιχειρήσεις στην αναζήτηση τρόπου διανομής των προϊόντων τους. Ετσι, δίπλα στους ντελιβεράδες της εκάστοτε επισιτιστικής επιχείρησης, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των διανομέων που δουλεύουν ως υπάλληλοι εταιρειών που αναλαμβάνουν τη διανομή («efood», «Box», «Wolt» κ.ά.). Δεν λείπουν μάλιστα τα παραδείγματα αλυσίδων που αντικαθιστούν το δικό τους προσωπικό με εργαζόμενους μέσω τέτοιων επιχειρήσεων, στη λογική της μείωσης του εργατικού «κόστους». Μεγάλο κομμάτι της δραστηριότητας περνά στα χέρια πολυεθνικών και η εκμετάλλευση των εργαζομένων αυξάνεται παράλληλα με την κερδοφορία.

Οπως εξηγούν μέλη του Συνδικάτου Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων Αττικής, η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν με το δικό τους μηχανάκι, καθώς ελάχιστες είναι οι επιχειρήσεις που παρέχουν εταιρικά οχήματα. Τα έξοδα για τη συντήρηση, την επισκευή τυχόν βλαβών, τη βενζίνη, μεταφέρονται στις δικές τους πλάτες. Οι πιο «τυχεροί» λαμβάνουν το προβλεπόμενο επίδομα 15% επί του μισθού. Με δεδομένα όμως τα χαμηλά ωρομίσθια και τα πολλά χιλιόμετρα που «γράφουν» καθημερινά, κι αυτό το επίδομα αποδεικνύεται ανεπαρκές. Δεν λείπουν επίσης οι εργοδότες που με θράσος εξηγούν στους εργαζόμενους πως τα σχετικά έξοδα θα τα «βγάζουν» από τα φιλοδωρήματα των πελατών! Από την άλλη, τα εταιρικά μηχανάκια μένουν σε πολλές περιπτώσεις ασυντήρητα, σε τέτοιο βαθμό που γίνονται επικίνδυνα για τους οδηγούς τους.

Η χορήγηση των μέσων ατομικής προστασίας (κράνος, γάντια, μπουφάν) αποτελεί μόνιμο μέτωπο διεκδίκησης για το Συνδικάτο. Συχνά, όπως επισημαίνουν οι εργαζόμενοι, τα μπουφάν που χορηγούνται εξυπηρετούν περισσότερο ...διαφημιστικούς λόγους, παρά την ανάγκη προστασίας από το κρύο, από τη βροχή, από μια ενδεχόμενη πτώση. «Δεν δίνονται για να μας προστατεύουν, απλά για να φοράμε κάτι που φέρει το λογότυπο της εταιρείας», σχολιάζουν. Τους τελευταίους μήνες, στους υπόλοιπους κινδύνους έχει προστεθεί και η έκθεση των εργαζομένων στην πανδημία, λόγω των ελλιπών μέτρων προστασίας και των «πρωτοκόλλων» διασποράς του ιού που επιβάλλει η εργοδοσία.

Εντατικοποίηση «παντός καιρού»

Επιβαρυντικό παράγοντα, που ευθύνεται για τα συχνά «ατυχήματα», αποτελεί η μεγάλη εντατικοποίηση, η εργοδοτική πίεση και ασυδοσία. Τα χιλιόμετρα αθροίζονται στη διάρκεια μιας βάρδιας σε τριψήφια νούμερα, οι διαδρομές πολλαπλασιάζονται, οι αποστάσεις μεγαλώνουν. Ο διανομέας που αναγκάστηκε να κάνει δρομολόγιο 14 χιλιομέτρων για να παραδώσει μια παραγγελία και άλλων τόσων για να επιστρέψει στο κατάστημα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προσπάθειας των επιχειρήσεων να «φτάσουν παντού». Οι εργοδοτικοί εκβιασμοί και πιέσεις εκφράστηκαν και τις μέρες της χιονόπτωσης, κατά τις οποίες διανομείς αναγκάστηκαν να πάνε για δουλειά με την απειλή ότι ειδάλλως θα έχαναν το μεροκάματο.

Την τάση να μεγαλώνουν όλο και περισσότερο οι αποστάσεις διαπιστώνουν και οι εργαζόμενοι σε εταιρείες διανομής. Στη δική τους περίπτωση, η εντατικοποίηση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι παραγγελίες που παραδίδουν δεν προέρχονται από ένα αλλά μια ολόκληρη σειρά καταστημάτων με τα οποία ο εργοδότης τους διατηρεί σύμβαση. Ετσι, οι «ζώνες» μέσα στις οποίες κινούνται συνεχώς «ανοίγουν», οι αποστάσεις διευρύνονται και το «τρέξιμο» μεγαλώνει.

Μεγάλες αλυσίδες Εστίασης αξιοποιούν την πρακτική της «διπλής ειδικότητας». «Είμαι διανομέας και μπουφετζής», λέει εργαζόμενος και εξηγεί ότι με τον τρόπο αυτό οι ντελιβεράδες, ανάμεσα στις παραδόσεις των παραγγελιών, καλούνται να κάνουν μια σειρά δουλειές: Εργασίες καθαριότητας, κουβάλημα και ξεφόρτωμα προμηθειών, γέμισμα των ψυγείων, ακόμα και να ετοιμάσουν καφέδες για τους πελάτες. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί η συνήθης πρακτική των εργοδοτών να δίνουν με το ζόρι ένα ρεπό - αντί για δύο - τη βδομάδα, καθώς και οι υπερωρίες, δηλωμένες αλλά και αδήλωτες, από εργοδότες που υπογράφουν συμβάσεις με 4ωρο ή 6ωρο και επιβάλλουν στους διανομείς 8ωρη και 10ωρη δουλειά. Με δεδομένο το χαμηλό μεροκάματο, πολλοί εργαζόμενοι κάνουν δυο δουλειές για να τα βγάλουν πέρα, με αποτέλεσμα να περνούν ατελείωτες ώρες πάνω στο μηχανάκι.

Οι ...«συνεργάτες» που θεωρούνται «ελεύθεροι επαγγελματίες»

«Θα αποφασίζεις εσύ το ωράριό σου», διατείνεται μέσα από την ιστοσελίδα της επιχείρηση που υπόσχεται στους διανομείς «ελευθερία και ευελιξία». Οσον αφορά τις απολαβές, η κατάσταση περιγράφεται ως εξής: «Εσύ αποφασίζεις πόσα χρήματα θα κερδίζεις. Περισσότερες διανομές, μεγαλύτερες απολαβές. Οσο πιο μακρινή η διανομή, τόσο υψηλότερη η αμοιβή». Αυτό που λείπει από την παρουσίαση του ...ειδυλλιακού τοπίου είναι το εργασιακό και ασφαλιστικό καθεστώς που τους επιφυλάσσει: Οι εν λόγω διανομείς δεν προσλαμβάνονται με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αλλά απασχολούνται ως «συνεργάτες», με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών. Αμείβονται με Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης) και δεν ασφαλίζονται από τον εργοδότη τους, αλλά θεωρούνται ...ελεύθεροι επαγγελματίες, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ασφαλιστική τους κάλυψη αλλά και για την προστασία τους σε περίπτωση εργατικού «ατυχήματος».

Το Συνδικάτο απαιτεί να ξεκαθαριστεί το «θολό τοπίο», μέσα στο οποίο θίγονται στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, ωστόσο το υπουργείο Εργασίας απαντά με ...μισόλογα. «Το είδος της σύμβασης εργασίας όσων απασχολούνται στη διανομή προϊόντων (εστίαση) προσιδιάζει στη φύση και στα χαρακτηριστικά της εξαρτημένης σχέσης εργασίας και πάντως δεν είναι συμβατή με την αμοιβή των εν λόγω εργαζομένων με Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών», σημειώνει σε σχετική εγκύκλιο. Αμέσως μετά όμως προσθέτει: «Σε κάθε περίπτωση οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι αρμόδιοι να ελέγξουν τα πραγματικά περιστατικά της κάθε περιπτώσεως ξεχωριστά και βάσει αυτών να κρίνουν τον προσήκοντα τρόπο αμοιβής και ασφάλισης».

Ωράριο - λάστιχο, εργοδοτική αυθαιρεσία και «έξυπνες» ιδέες

Εντατικοποίηση που χτυπάει «κόκκινο» αντιμετωπίζουν και οι εργαζόμενοι στις εταιρείες Ταχυμεταφορών. Το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Ταχυδρομείων - Ταχυμεταφορών Αττικής (ΣΕΤΤΑ) έχει αναδείξει με μια σειρά πρωτοβουλίες του το εφιαλτικό σκηνικό που αντιμετωπίζουν οι κούριερ: Ο καθημερινός αριθμός των παραδόσεων έχει «φουσκώσει», το ωράριο «τεντώνει» πέρα από 8ωρο, η δουλειά Σάββατο και Κυριακή έχει γίνει συνηθισμένο φαινόμενο, τα ρεπό και οι άδειες δεν δίνονται. Οι συνθήκες εργασίας που επικρατούν, ιδιαίτερα στα καταστήματα franchise, αποτυπώθηκαν στην περίπτωση του εργαζόμενου που δέχτηκε επίθεση και χτυπήματα (!) από την εργοδοσία, επειδή επέστρεψε στο πρακτορείο αδιακίνητα αντικείμενα, λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας, και μάλιστα σε μια μέρα κατά την οποία επικρατούσε έντονη βροχόπτωση. Οι κίνδυνοι για την υγεία των εργαζομένων επιτείνονται από τον συνωστισμό και την έλλειψη μέτρων προστασίας, που οδηγούν στην εμφάνιση και εξάπλωση κρουσμάτων κορονοϊού, στην αύξηση των εργαζομένων που νοσούν στις εταιρείες του κλάδου.

Παρότι η δουλειά έχει πολλαπλασιαστεί και οι εταιρείες καταγράφουν ενισχυμένα κέρδη, ούτε προσλήψεις κάνουν ούτε μετατρέπουν σε αορίστου χρόνου τους συμβασιούχους και τους εργολαβικούς. Αντιθέτως, διατηρούν και επεκτείνουν τις άθλιες αυτές εργασιακές σχέσεις, επιστρατεύουν «πατέντες» όπως η αξιοποίηση ταξί και μισθωμένων οχημάτων προκειμένου να ανταποκριθούν στον φόρτο δουλειάς, διατηρώντας το προσωπικό στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα. Τον περασμένο Δεκέμβρη ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κ. Μασσέλος, αρθρογραφώντας στον Τύπο, έκανε λόγο για αυξημένη ζήτηση στις ταχυμεταφορές «από 60% έως και 100%» και παράλληλα επιχειρηματολογούσε ότι ούτε το προσωπικό ούτε οι υποδομές των επιχειρήσεων είναι δυνατόν να μεγαλώσουν «κατά 60%, 80% ή και 100% για λίγους μήνες» και στη συνέχεια να επιστρέψουν «στις "πραγματικές", οικονομικά βιώσιμες διαστάσεις».

Οσο για την πρόταση που έβαλε στο τραπέζι, αυτή δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την εργοδοτική πρακτική που μετατρέπει τους ντελιβεράδες σε «αυτοαπασχολούμενους» και «συνεργάτες». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής, η ανάπτυξη ενός «Ειδικού Μητρώου Παροχής Υπηρεσιών Ταχυμεταφορών για ανεξάρτητα, φυσικά πρόσωπα» θα μπορούσε να δώσει λύση «στην αντιμετώπιση του προβλήματος της υψηλής ζήτησης», ενώ παράλληλα «θα δημιουργούσε και μια πηγή εσόδων για τους ανθρώπους που βρίσκονται χωρίς σταθερή εργασία». Ετσι, αντί για εργαζόμενους με μισθό, ασφάλιση, μέτρα προστασίας και εταιρικά οχήματα, στη γύρα για τη διανομή θα βγαίνουν «φυσικά πρόσωπα» με τα δικά τους μέσα, κυνηγώντας ένα κουτσό μεροκάματο, με τον κίνδυνο να βρεθούν ξεκρέμαστοι σε περίπτωση ατυχήματος την ώρα της δουλειάς.

Απαιτούν μέτρα προστασίας και ένταξη στα ΒΑΕ

Το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Ταχυδρομείων - Ταχυμεταφορών Αττικής προτάσσει τα αιτήματα για: 8ωρο - 5ήμερο και «φρένο» στις ατελείωτες υπερωρίες. Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού. Αυξήσεις στους μισθούς, Βαρέα και Ανθυγιεινά για όλους τους εργαζόμενους στις Ταχυμεταφορές. Ανθρώπινες και ασφαλείς συνθήκες, συχνά και επαναλαμβανόμενα τεστ Covid-19, απολυμάνσεις σε οχήματα και χώρους δουλειάς.

Το Συνδικάτο Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων Αττικής, από την πλευρά του, με αφορμή και το πρόσφατο δυστύχημα, διεκδικεί: Διασφάλιση των μέτρων προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των διανομέων. Εξοπλισμό, μηχανάκια και έξοδα συντήρησης και καυσίμων με ευθύνη της εργοδοσίας. Ενταξη στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα. Κανένας διανομέας στους δρόμους σε έκτακτες καιρικές συνθήκες. Περιορισμένη ακτίνα κίνησης.


Ευ. Χ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ