ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 4 Μάρτη 2012
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
ΤΣΕΧΙΑ
Αντιδράσεις για την εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης

Μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη σε πολλές πόλεις της Τσεχίας κατά της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης
Μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη σε πολλές πόλεις της Τσεχίας κατά της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης
Μαζικές αντιδράσεις έχουν προκαλέσει τα σχέδια της κυβέρνησης του τρικομματικού αντικομμουνιστικού συνασπισμού «Δημοκρατικού Κόμματος», ΤOP 09 και «Δημοσίων Υποθέσεων» να εφαρμόσει την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, επιβάλλοντας από το 2013 δίδακτρα στα πανεπιστήμια, προχωρώντας στην παραπέρα εμπορευματοποίηση της Παιδείας και τη σύνδεσή της με τις επιχειρήσεις, πράγμα που θα περιορίσει την όποια ακαδημαϊκή ελευθερία μπορεί να υπάρξει στο καπιταλιστικό σύστημα.

Από την περασμένη Κυριακή ξεκίνησε η «Εβδομάδα Κινητοποιήσεων» που είχαν προκηρύξει οι φοιτητικές οργανώσεις και ακαδημαϊκοί φορείς, διοργανώνοντας πολύμορφες διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα, με συζητήσεις, συναυλίες, προβολή ταινιών και συγκεντρώσεις. Φυσικά, αυτές οι διαμαρτυρίες περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα πολιτικών αντιλήψεων από την καλύτερη διαχείριση του συστήματος (σοσιαλδημοκράτες που είναι στην αντιπολίτευση) έως την ανάγκη ανατροπής της σημερινής καπιταλιστικής βαρβαρότητας στη χώρα, όπου και η Παιδεία θα γίνει δημόσιο αγαθό σε όφελος της κοινωνίας. Στις διαδηλώσεις δραστήριο ρόλο έχει η φοιτητική οργάνωση «SOS, Φοιτητές» όπου συμμετέχουν ανάμεσα σε άλλους και τα μέλη της Κομμουνιστικής Ενωσης Νεολαίας Τσεχίας, ενώ και το ΚΚ Βοημίας - Μοραβίας έχει δηλώσει τη στήριξή του στις κινητοποιήσεις της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Την περασμένη Τετάρτη χιλιάδες Τσέχοι φοιτητές και καθηγητές διαδήλωσαν στην Πράγα και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που ανάμεσα στα άλλα προβλέπει την επιβολή διδάκτρων έως και 10.000 κορονών (περίπου 400 ευρώ) το εξάμηνο στα κρατικά πανεπιστήμια, αλλά και την αντικατάσταση των ακαδημαϊκών από εκπροσώπους της κυβέρνησης και επιχειρηματίες στα διοικητικά όργανα των ιδρυμάτων. Επιπλέον, οι διαμαρτυρίες στρέφονται και κατά του νομοσχεδίου που αφορά τη λεγόμενη «στήριξη» των φοιτητών, σύμφωνα με το οποίο θα μπορούν να λαμβάνουν δάνειο από τράπεζες για να αποπληρώνουν τα δίδακτρα και, στη συνέχεια, όταν αποφοιτήσουν και πιάσουν δουλειά, να πληρώνουν με δόσεις τα χρέη τους (πρακτική που ευρέως χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ και άλλες ...προηγμένες καπιταλιστικές χώρες).

Οι συγκεκριμένες επιδιώξεις της κυβέρνησης βρίσκουν τη σθεναρή αντίδραση τόσο από φοιτητικούς συλλόγους όσο και από το Συμβούλιο των Πρυτάνεων της χώρας που θεωρούν πως θα περιοριστεί σημαντικά η αυτονομία των πανεπιστημίων προς όφελος πολιτικών και οικονομικών κύκλων και θα πλήξει το ίδιο το επίπεδο των σπουδών, πράγμα που βεβαίως ήδη γίνεται από τον προσανατολισμό που έχουν τα πανεπιστήμια στην Τσεχία μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση. Με την «Εβδομάδα Κινητοποιήσεων» οι διαδηλωτές επιδιώκουν να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση ώστε να πάρει πίσω την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία αναμένεται να συζητηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο μέσα στο Μάρτη.

Προσπάθειες καθησυχασμού και αναδίπλωσης

Σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τους διαδηλωτές, ο πρωθυπουργός Πετρ Νέτσας, που κατά τα άλλα έχει δηλώσει τη στήριξή του στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, υποστηρίζοντας πως μόνο έτσι η χώρα θα παραμείνει «ανταγωνιστική», ανακοίνωσε την Τετάρτη πως είναι ...έτοιμος να συζητήσει με τους καθηγητές και τους φοιτητές σχετικά με τις αλλαγές στην εκπαίδευση. Από τη μεριά του ο Πρόεδρος Βάτσλαβ Κλάους άσκησε κριτική στους διαδηλωτές, υποστηρίζοντας πως είναι πολιτικά υποκινούμενοι, ενώ ακύρωσε την προγραμματισμένη για την περασμένη Δευτέρα ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Μπρνο, μετά την ανακοίνωση των φοιτητών πως δεν είναι ευπρόσδεκτος.

Σε μια προσπάθεια αναδίπλωσης, ο υπουργός Παιδείας, Γιόζεφ Ντόμπες, μια μέρα μετά τις μαζικές κινητοποιήσεις, πρότεινε να αποσύρει τα δίδακτρα από τα Πανεπιστήμια αντικαθιστώντας τα με ένα «τέλος» ή «ετήσια εγγραφή» που μπορεί να μειωθεί έως και στις 2.200 κορόνες (88,40 ευρώ) αντί για τις 10.000 κορόνες ή την επιβολή ενός «προστίμου» για όσους υπερβαίνουν την κανονική διάρκεια σπουδών. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το ζήτημα παραμένει ίδιο όπως υπογραμμίζει η «SOS Φοιτητές»: Η εκπαίδευση θα πρέπει να είναι δωρεάν, καλώντας παράλληλα σε νέες πολύμορφες διαμαρτυρίες το επόμενο διάστημα. Εξάλλου, τους τελευταίους μήνες, βλέποντας τη σθεναρή αντίδραση των φοιτητών και καθηγητών, η κυβέρνηση φαίνεται να επιχειρεί με διάφορους πιθανούς ελιγμούς να περάσει εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.

Σήμερα στην Τσεχία σπουδάζουν περίπου 300.000 φοιτητές, ενώ υπάρχουν κρατικά, δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια ακόμη και ιδρύματα που ανήκουν στην εκκλησία. Οι επίσημες κρατικές δαπάνες ανά έτος για τα πανεπιστήμια αναμένεται να μειωθούν έως το 2014 από το σημερινό ποσό των 19 δισεκατομμυρίων κορονών κάτω από τα 15 δισεκατομμύρια κορόνες. Πριν δύο χρόνια το ποσό έφθανε τα 22 δισ. κορόνες. Το Συμβούλιο των Πρυτάνεων στα μέσα του Φλεβάρη ανακοίνωσε πως η μείωση αυτή μπορεί να προκαλέσει μια κατάρρευση του συστήματος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Οι συγκεκριμένοι σχεδιασμοί της κυβέρνησης είχαν ανακοινωθεί μετά την εκλογή της κυβέρνησης στην εξουσία το 2010, ωστόσο και η προηγούμενη κυβέρνηση του Μίρεκ Τοπολάνεκ είχε κάνει ανάλογες προτάσεις, που βρήκαν τη σθεναρή αντίθεση τόσο των φοιτητών όσο και των ακαδημαϊκών.

Επιχειρούν να καταργήσουν όσα έχουν απομείνει από το σοσιαλισμό

Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως παρά τα 20 χρόνια που έχουν περάσει από την ανατροπή του σοσιαλισμού και την καπιταλιστική παλινόρθωση στην Τσεχία, η δημόσια παιδεία και τα πανεπιστήμια έχουν επηρεαστεί σχετικά λιγότερο και διατηρούνται ακόμα ορισμένες κατακτήσεις όπως είναι οι δωρεάν σπουδές, τουλάχιστον στο βασικό κορμό των μαθημάτων, αλλά και τα περισσότερα βιβλία και άλλες παροχές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αυξήθηκε το κόστος, ειδικά για τις λαϊκές οικογένειες. Ωστόσο, η αστική τάξη θεωρεί πως «ήρθε η ώρα» να εφαρμοστούν πλήρως και στην Τσεχία οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις που προβλέπει η «Συμφωνία της Μπολόνιας», που συνδέει την ανώτατη εκπαίδευση με τις επιχειρήσεις που θα έχουν λόγο στα πάντα. Επίσης προχωράει η κατηγοριοποίηση των σχολών ανάλογα με τις ανάγκες του κεφαλαίου και διευρύνονται οι ταξικοί φραγμοί για νέους από τα λαϊκά στρώματα.


Κλωντίν ΧΕΣΠΕΡ


Οι αντιθέσεις δείχνουν το δρόμο

Ασφαλώς η Ευρώπη αποτελεί σημαντικό πεδίο της παγκόσμιας οικονομίας. Η ιστορία της με τις κατά καιρούς ανώμαλες καταστάσεις οικονομικών κρίσεων και πολέμων, οι αντιστάσεις των λαών (σε αυτή την ήπειρο δημιουργήθηκε το πρώτο εργατικό κράτος με την σοσιαλιστική επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 στην Ρωσία και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο) την καθιστούν έναν άκρως κομβικό παράγοντα για τις παγκόσμιες εξελίξεις. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι ευρωπαϊκές αστικές τάξεις προσπάθησαν με την ΕΟΚ αρχικά και με την Ευρωπαϊκή Ενωση στην συνέχεια να δημιουργήσουν την εντύπωση μιας σταθερής πορείας ενός ενιαίου καπιταλισμού που θα εξασφαλίζει την ευημερία και ειρηνική σταθερότητα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Ολα αποδεικνύουν ότι το εγχείρημα αυτό απέτυχε διότι κατ' ουσία ήταν καταδικασμένο να αποτύχει πριν καν ξεκινήσει. Ολη η ουσία του εγχειρήματος στηρίχθηκε κυρίως στην άποψη ότι θα μπορούσε να εξισορροπήσει τους εσωτερικούς κεφαλαιοκρατικούς ανταγωνισμούς μεταξύ των διαφορετικών ομάδων συμφερόντων του κεφαλαίου.

Η θανάσιμη ανταγωνιστικότητα απλώθηκε ως κυρίαρχη δύναμη σε πανευρωπαϊκό ενιαίο επίπεδο. Εάν αυτό φαινόταν να ελέγχεται σε όλα τα μεταπολεμικά χρόνια δείχνει να συσσωρεύονται αδιέξοδα σήμερα. Κάθε κύκλος χαμηλής έντασης άφηνε κι ένα υπόλοιπο που το διοχέτευε στο νέο οικονομικό κύκλο. Σήμερα όλα δείχνουν ότι ο εξελισσόμενος κύκλος δεν θα μπορέσει να κλείσει τουλάχιστον όπως οι προηγούμενοι. Η αξία της εργατικής δύναμης, αυτό που οι αστοί οικονομολόγοι ονομάζουν κόστος εργασίας, βρίσκεται σε πορεία επιταχυνόμενης πτώσης. Επιδιώκεται το επίπεδο ζωής των εργαζομένων να φτάσει σε πλήρη άρνηση για τη διασφάλιση ικανότητας εργασίας που έχει ανάγκη το ίδιο το κεφάλαιο. Αυτή η αντίφαση όμως δείχνει και το αδιέξοδο του κεφαλαίου. Μοιάζει με βρικόλακα που νεκρώνει τα θύματα, που ο ίδιος χρειάζεται για να τους ρουφά το αίμα. Οι ίδιοι οι κεφαλαιοκράτες αναζητούν τρόπο μαζικής καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων (πρώτα και κύρια της εργατικής δύναμης) ως τρόπο διεξόδου, αλλά και τρόπους αύξησης της παραγόμενης από τους εργάτες υπεραξίας, τόσο τώρα στην κρίση, όσο κυρίως όταν έρθει η όποια, αναιμική έστω, ανάκαμψη.

Μέσα σ' αυτό το λαβύρινθο καπιταλιστικών αντιφάσεων προβάλλει η ερώτηση: Πού βαδίζει ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός και μαζί του η ευρωπαϊκή ήπειρος; Σήμερα παρατηρείται μια εντεινόμενη διαμάχη μεταξύ είτε εθνικών, είτε διεθνικών ομάδων κεφαλαίου για το ποιος θα επιζήσει ή θα σωθεί τουλάχιστον με τα λιγότερα τραύματα. Ανταγωνίζονται για το ποιος θα καρπωθεί περισσότερο τα αποτελέσματα της ολομέτωπης επίθεσης κατά των λαών και της καθολικής πτώσης της αξίας της εργατικής δύναμης. Θεωρούν ότι μπορούν να τα διασφαλίσουν στο άνοιγμα του νέου οικονομικού κύκλου που προσδοκούν μετά την τρέχουσα οικονομική κρίση. Εδώ όμως ανοίγεται ένα καθοριστικό ζήτημα για την πορεία του εργατικού, πολιτικού, ιδεολογικού και συνδικαλιστικού κινήματος. Πρόκειται για την απάντηση που πρέπει να δώσουν τα εκμεταλλευόμενα στρώματα. Πρόκειται για την άλλη Ευρώπη μέσα στην καπιταλιστική Ευρώπη. Η ανασυγκρότησή της κι η απαλλαγή της από τις προδοτικές ηγεσίες και από τις αυταπάτες της διαχείρισης του ίδιου εκμεταλλευτικού συστήματος συνιστά το «μίτο» της αλήθειας. Μόνη προοπτική για την ουσιαστική ύπαρξη της ευρωπαϊκής ηπείρου, η λαϊκή πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού.


Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ