ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 4 Νοέμβρη 2015
Σελ. /24
«Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17»

Συζήτηση με τις Ηλιάνα Μαυρομάτη, Θαλασσιά Αντωνοπούλου και Φαίδρα Σούτου, συντελεστές της παράστασης που ανεβαίνει στο θέατρο «Επί Κολωνώ»

«Ερχεται η απελευθέρωση, σιμώνει! Και τότε στα γαλάζια ταμπελάκια των δρόμων θα μπουν τα ονόματα των δικών μας ηρώων. Οδός Ηλέκτρας Αποστόλου, οδός Ναπολέοντα Σουκατζίδη, οδός Γιάννη Ιωακειμίδη ετών 17. Και σαν περάσει λίγος καιρός ακόμη, θ' αλλάξουν κι αυτά μαζί μ' ολάκερο τον κόσμο. Ανάγκη για ήρωες δε θα υπάρχει πια. Τα παιδιά θα παίζουν μπάλα στη συμβολή των δρόμων ευτυχίας και λαού».

Σε λίγες μέρες και πιο συγκεκριμένα από το Σάββατο 14 Νοέμβρη και μέχρι και την Κυριακή, 17 Γενάρη, στη Σκηνή Black Box του θεάτρου «Επί Κολωνώ» θα ανέβει η παράσταση «Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17».

Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τρία μέλη από τη νεανική θεατρική ομάδα και πιο συγκεκριμένα με την Ηλιάνα Μαυρομάτη, που υποδύεται την Αθηνά, την Θαλασσιά Αντωνοπούλου, που έγραψε το κείμενο, και την Φαίδρα Σούτου που επιμελείται την κίνηση. Ο μουσικός της ομάδας, που έγραψε και την πρωτότυπη μουσική της παράστασης, είναι ο Ισίδωρος Πάτερος.

Τις συναντήσαμε, λίγο πριν ανέβει η παράσταση. Πολλή δουλειά, άγχος για να είναι όλα έτοιμα. Το πιο σημαντικό όμως που κατέκτησαν, όπως μας είπε η Φαίδρα είναι ο τρόπος που δούλεψαν και συνεχίζουν να δουλεύουν γι' αυτήν την παράσταση. «Δεν υπήρχε μονάδα. Τέσσερα διαφορετικά άτομα δημιούργησαν έναν άνθρωπο και είναι τεράστια ανακούφιση να ξέρεις ότι δεν υπάρχει ένας που να επιδιώκει να υπερτερήσει του συνόλου. Μοιραζόμασταν, ανταλλάσσαμε απόψεις στην έρευνα της γραμμής της ύπαρξης της παράστασης, του σώματος, της υποκριτικής, του λόγου, της μουσικής». Ψάχνοντας για παραδείγματα του τρόπου δουλειάς που μας περιέγραψε η Φαίδρα, η Θαλασσιά σημειώνει τα εξής: «Η έρευνα για το έργο έγινε απ' όλους μας και όχι μόνο σε αυτή καθεαυτή την ιστορία, αλλά και στην ίδια τη δομή του έργου μας. Συζητήσαμε όλοι μαζί τους άξονες της ιστορίας και καταλήξαμε στο βασικό πυρήνα. Συζητήσαμε και τη μορφή που θέλαμε να δώσουμε στην παράσταση, για να προβάλουμε καλύτερα το περιεχόμενο που θέλαμε να αναδείξουμε. Ακόμα και το κείμενο της παράστασης δεν το πήγα ολοκληρωμένο στα παιδιά, αλλά συζητούσαμε ξεχωριστά κομμάτι κομμάτι της ιστορίας».

«Συνομιλία» με το νέο άνθρωπο εκείνης της εποχής

Πώς όμως ξεκίνησαν όλα αυτά;

Μας λέει η Ηλιάνα: «Από το Επί Κολωνώ προσφέρθηκε η θεατρική σκηνή του Black box. Στην αναζήτηση του τι έργο μπορούμε να ανεβάσουμε, σίγουρα μας συγκινούσε και μας ενδιέφερε η ιδέα να είναι πολιτικό. Ετσι ξεκινήσαμε να ψάχνουμε έργα από το παγκόσμιο ρεπερτόριο... Μέσα όμως από τη συζήτηση, καταλήξαμε ότι ίσως θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με έναν άνθρωπο που δεν είναι γνωστός. Ετσι σκέφτηκα την πολύ καλή φίλη και συναγωνίστρια της γιαγιάς μου, την ΕΠΟΝίτισσα Αθηνά Χατζηεσμέρ από τον Ταύρο, για την οποία έχω ακούσει πολλές ιστορίες.

Αρχίζουμε να ψάχνουμε για την Αθηνά και παράλληλα να σκεφτόμαστε πώς θέλουμε να αποδοθεί η ιστορία. Νομίζω πως ο κοινός παρονομαστής που καταλήξαμε και ο βασικός πυλώνας της παράστασης είναι ότι δεν μας ενδιέφερε να αποδώσουμε ρεαλιστικά την ιστορία της, δηλαδή να περιγράψουμε τις τελευταίες στιγμές της μέσα στα κρατητήρια, αλλά να αντιμετωπίσουμε αυτό το χαρακτήρα ως αφορμή, για να μιλήσουμε για το νέο άνθρωπο που αποφασίζει να επαναστατήσει και να διεκδικήσει τη ζωή του μέχρι τέλος».

Επίσης, ένα ακόμα γεγονός που με συγκινεί είναι ότι αυτή η ιστορία εκτυλίσσεται στον Ταύρο, σε μια γειτονιά γνωστή μας. Μέσα στο έργο αναφέρονται οδοί, δρόμοι της Καλλιθέας, του Ταύρου, περιστατικά που όλοι κάπου έχουμε ακούσει. Με κινητοποιεί πάρα πολύ η σκέψη ότι οι θεατές ακούγοντας το κείμενο θα έρθουν σε επαφή με ένα κομμάτι της Ιστορίας που είναι σχετικά πρόσφατο και κοντινό τους».

Παρεμβαίνοντας στην κουβέντα ρωτάμε, αν, μέσα από την παράσταση, επιδιώκουν να απευθυνθούν σε νεότερους κυρίως ανθρώπους. Η Ηλιάνα το επιβεβαιώνει.

«Από την αρχή αυτής της δουλειάς θέλουμε να εκφράσουμε την ανάγκη συνομιλίας ενός νέου ανθρώπου του τότε, ενός αιώνια νέου ανθρώπου, με ένα νέο του σήμερα. Αυτός ήταν ο βασικός στόχος της παράστασης. Αυτήν την ιστορία θέλουμε να την κοινωνήσουμε στους νέους ανθρώπους».

Ποια ήταν η Αθηνά

Η Θαλασσιά μάς μιλά για τη ζωή και τη δράση της Αθηνάς.

«Η Αθηνά ήταν μαθήτρια, ταυτόχρονα δούλευε ως ράφτρα και ζούσε με την οικογένειά της στα προσφυγικά, στην περιοχή των Νέων Σφαγείων. Δέκα μέρες πριν την απελευθέρωση, στα 17 της χρόνια, και, αφού βασανίστηκε για να καταδώσει τους συναγωνιστές της, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Επομένως η προσωπικότητα της Αθηνάς δομείται σε αυτό το τρίπτυχο: Παιδί προσφύγων, εργάτρια και μαθήτρια. Να σημειώσουμε ακόμα ότι συμμετείχε στο πρώτο ιδρυτικό τμηματικό διοικητικό συμβούλιο της ΕΠΟΝ Ταύρου και μαζί με την Μάρω Λουλούδη (γιαγιά της Ηλιάνας) ήταν υπεύθυνη για την καθοδήγηση των Αετόπουλων της περιοχής. Δεκαεφτά χρόνων αυτή, εφτά χρόνων τα Αετόπουλα... Αυτός είναι εντέλει ο ουσιαστικά νέος άνθρωπος. Αυτός που με τη νιότη του παλεύει για τη νιότη του κόσμου, του νέου κόσμου, της νέας κοινωνίας.

Το βασικό ερώτημα που διαπνέει όλο το έργο είναι ίσως η πρώτη σκέψη που κάνουμε όταν διαβάζουμε ή ακούμε για τις ιστορίες αγωνιστών όπως η Αθηνά: Γιατί προτίμησαν να πεθάνουν; Μα δεν προτίμησαν ποτέ να πεθάνουν. Προτίμησαν τη ζωή. Αγάπησαν όσο κανείς τη ζωή. Και γι' αυτό τους σκότωσαν».

Πάνω στην κουβέντα μας λένε ότι αρχικά δεν είχαν στοιχεία για την Αθηνά. Ετσι φυσικά προέκυψε η ερώτησή μας και πώς τα κατάφεραν.

Η Φαίδρα μάς λέει για ένα βιβλίο που διάβασαν κι αναφέρεται στους νεαρούς Ταυριώτες που ήταν οργανωμένοι στην ΕΠΟΝ. Η Ηλιάνα μάς αναφέρει για μια θεία της Αθηνάς που τη συνάντησαν και τους έδωσε κάποια στοιχεία. Παράλληλα, μας μιλά για την έρευνα και τη μελέτη γενικά της εποχής, της δράσης της ΕΠΟΝ, αλλά και άλλων σημαντικών γεγονότων της εποχής. Η Θαλασσιά μάς εξιστορείται τη γνωριμία και τη συνέντευξη που πήραν από την παλαίμαχη αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης Γιάννα Τρικαλινού.

Συνθέτοντας με αυτόν τον τρόπο την προσωπικότητα της Αθηνάς, ήθελαν να καταδείξουν, όπως μας λέει η Ηλιάνα, «ότι ήταν ένας χαρακτήρας με αντιφάσεις, με ρωγμές, ένας κανονικός άνθρωπος, δηλαδή. Δεν θέλαμε να φανεί ότι ήταν γεννημένη ηρωίδα. Και νομίζω ότι το έχουμε πετύχει. Χωρίς, βέβαια, να ξεχνάμε την ταξική θέση της Αθηνάς και τη σκοπιά με την οποία έβλεπε τα πράγματα, διαφορετικά θα έπρεπε να διαλέξουμε ένα παιδί το οποίο δεν ήταν οργανωμένο, αλλά πήρε κάποιες αυτόβουλες πρωτοβουλίες. Διαλέξαμε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, που ήταν οργανωμένο σε μια συγκεκριμένη οργάνωση».

Και τι αποζητούν να μείνει στο θεατή; Και οι τρεις είναι κάθετες. Δε θέλουν μια παράσταση μουσειακή, ούτε ένα σκέτο μάθημα, αλλά ούτε και μια στείρα σύνδεση «όπως και τότε» «έτσι και τώρα». Θέλουν η παράσταση να δώσει την αφορμή σε ένα νέο σήμερα να ψάξει, να μάθει τι έγινε.

«Θα θέλαμε να υπάρχει συζήτηση μετά από τις παραστάσεις, όπως κι επίσης, αφού ολοκληρωθούν οι παραστάσεις στο θέατρο, να πάμε σε εργατικά κέντρα, γειτονιές, φοιτητικούς συλλόγους, δήμους», σημειώνει η Ηλιάνα.

Η δομή της παράστασης

Πάνω στη σκηνή θα βρίσκεται η Ηλιάνα με τον Ισίδωρο. Η αλληλεπίδραση που υπάρχει μεταξύ τους γίνεται μέσα από τη μουσική και το τραγούδι. Και όπως μας είπαν, ο ρόλος της μουσικής στο έργο είναι να εξωτερικεύσει την εσωτερική ζωή της Αθηνάς.

Οπως σημειώνεται, άλλωστε, στο δελτίο Τύπου της παράστασης: «Μέσα από τις αναμνήσεις, τις σκέψεις, τις αισθήσεις και τις μουσικές παρακολουθούμε τις άχρονες στιγμές που συνθέτουν το ψυχικό και το πνευματικό τοπίο της Αθηνάς. Ενα σώμα που έχει υποστεί βασανισμό και επανατοποθετείται στο χώρο και στο χρόνο. Ενα πνεύμα που ανατροφοδοτείται από την αγάπη για τη ζωή και δυναμώνει με το όραμα της απελευθέρωσης»...

Πρόγραμμα παραστάσεων

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 20.15, Σάββατο στις 19.00 και 21.30, Κυριακή στις 19.00

Συντελεστές:

Κείμενο: Θαλασσιά Αντωνοπούλου, Σκηνοθεσία: Φαίδρα Σούτου, Ηλιάνα Μαυρομάτη και Ισίδωρος Πάτερος, Δραματουργική επεξεργασία: Η ομάδα, Πρωτότυπη μουσική: Ισίδωρος Πάτερος, Επιμέλεια κίνησης: Φαίδρα Σούτου, Κοστούμια: Λένα Καφαντάρη, Φωτισμοί: Δημήτρης Σταμάτης, Φωτογραφίες: Μυρτώ Κουτούλια, Τρέιλερ: Σήφης Στάμου.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ