ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Παρασκευή 31 Αυγούστου 2007
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Καταστροφές και αγοραία «στοχοπροσήλωση»

Αρχαία Ολυμπία: Η καμένη αποθήκη φύλαξης αρχαιοτήτων

Eurokinissi

Αρχαία Ολυμπία: Η καμένη αποθήκη φύλαξης αρχαιοτήτων
Παρότι είναι νωρίς να εκτιμηθούν οι βλάβες της πολιτιστικής κληρονομιάς μας από τις πυρκαγιές, τα πρώτα στοιχεία του ΥΠΠΟ, από όσες αυτοψίες διενεργήθηκαν μέχρι τώρα, είναι ανησυχητικά. Επίσης, δε γίνεται ανασυγκρότηση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, σε μέσα και ανθρώπους, ώστε να μην κληθεί με τα ίδια χάλια που της προκάλεσαν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ να διαχειριστεί το τεράστιο έργο της επούλωσης των πληγέντων μνημείων.

Εξάλλου, η εσπευσμένη «επαναλειτουργία» του αρχαιολογικού χώρου της Ολυμπίας, ολοφάνερα συνδέεται με τον - προϋπάρχοντα των πυρκαγιών - σχεδιασμό χρήσης του από μονοπώλια - «χορηγούς» διεθνών αθλητικών οργανισμών. Χτες ο «Ρ» αποκάλυψε τις προθέσεις πολυεθνικού επιχειρηματικού ομίλου, εκπρόσωποι του οποίου, πριν τις φωτιές, επισκέφθηκαν την Ηλεία, ακόμη και για κατασκευή Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στην Ολυμπία!

Το ΥΠΠΟ «υπενθυμίζει» (σ.σ. σε ποιους;) ότι ο αρχαιολογικός χώρος είναι ανοιχτός με το διευρυμένο θερινό ωράριο λειτουργίας, ότι «τα έργα αποκατάστασης από τις ζημιές που προκάλεσε η πυρκαγιά στον περιβάλλοντα χώρο, δε θα εμποδίσουν την ομαλή λειτουργία του μουσείου και του αρχαιολογικού χώρου»! Λες και τα έργα αποκατάστασης μπορεί να «εμποδίσουν» και όχι ο πυροπαθής χώρος, τα καμένα και γερμένα δέντρα πάνω από τις διαδρομές, ο συνεχής κίνδυνος αναζωπυρώσεων και το γεγονός ότι με τα πρωτοβρόχια απειλείται από πλημμύρες, όπως διαβεβαιώνουν ειδικοί στον Τύπο.

Τι γίνεται όμως με τα «ταπεινότερα» μνημεία; Στην Εύβοια π.χ., οι φειδωλές αναφορές του ΥΠΠΟ λένε ότι «δεν έχουν σημειωθεί ζημιές σε ορατές αρχαιότητες» (προϊστορικές, κλασικές), «με εξαίρεση το αρχαίο λατομείο του Δήμου Στύρων, όπου η φωτιά προκάλεσε αρκετές φθορές». Αυτό σημαίνει πως προοπτικά ίσως προκύψουν και «μη ορατές» σήμερα βλάβες. Ωστόσο, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία έχουν θιγεί στις στέγες, στην τοιχοποιία και στο φυσικό - επίσης «προστατευόμενο» - περιβάλλοντα χώρο τους: Περιοχή Αγ. Λουκά: Αγ. Δημήτριος (Λυκότρυπα), Αγ. Νικόλαος (Κορακιές), ναός Μεταμόρφωσης Σωτήρος. Περιοχή Τραχήλι: Ενετικός πύργος, Αγ. Ιωάννης. Περιοχή Μακρυχωρίου: Αγ. Δημήτριος. Περιοχή Θαρρούνια: Ενετικός Πύργος, Ναός Αγίου Νικολάου, Μεταμόρφωση Σωτήρος.

Στον Αγ. Δημήτριο (1303 μ.Χ.), στο Μακρυχώρι, «προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές στο παρακείμενο οστεοφυλάκιο, ενώ ο ναός διασώθηκε». Στον Αγ. Νικόλαο Κορακιών, «τα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού, που βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο του, έχουν υποστεί σημαντικές βλάβες». Ο Ενετικός Πύργος στα Θαρρούνια «έχει υποστεί φθορές άμεσα από τη φωτιά, η οποία εισχώρησε και στο εσωτερικό του».

Σοβαρές ζημιές καταγράφτηκαν στα 27 βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία στις πυρόπληκτες περιοχές της Ηλείας. Διαπιστώθηκαν ζημιές στον περιβάλλοντα χώρο όλων σχεδόν των μνημείων, ενώ σε ορισμένα, όπως στον Αγιο Νικόλαο Αλίφειρας (14ος αι.) και στη Μεταμόρφωση Σωτήρος Ανήλιου (13ος αι.), η τοιχοποιία καλύφθηκε με αιθάλη.

Αναλυτικά: Ναός της Παναγίας στο Ανήλιο Ζαχάρως (13ος αι.): Κάηκαν τα ξύλινα υποστυλώματα που περιμετρικά στήριζαν τους τοίχους του, με συνέπεια να καταρρεύσουν τμήματα του νότιου και βόρειου τοίχου, της καμάρας του διακονικού και η νοτιοανατολική γωνία. Οι τοίχοι είχαν υποστυλωθεί το 1996. Αρχαιολογικός χώρος Μονής Ισοβας (γοτθικό μνημείο, α΄ μισό του 13ου αι.): Κάηκαν η υποστύλωση του καθολικού της μονής και τα ερείπια των βοηθητικών κτιρίων. Οι τοίχοι του ναού της Παναγίας είχαν υποστυλωθεί το 1997. Βυζαντινό κάστρο Γυφτόκαστρο/Παλιόκαστρο Καλίδονας Ζαχάρως: Μη επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος σε δυσπρόσιτη δασώδη έκταση. Η πυρκαγιά κατέκαψε όλο το λόφο, όπου βρίσκονται τα ερείπια του κάστρου. Βυζαντινό κάστρο Ωλένης, Δήμου Ωλένης: Τα υφιστάμενα τείχη καλύφτηκαν με αιθάλη, ενώ προκλήθηκαν κατολισθήσεις στην πλευρά της πύλης του κάστρου. Βυζαντινός ναός Επισκοπής Ωλένης, Δήμου Ωλένης: Προκλήθηκαν φθορές στη νότια και ανατολική πλευρά του.

«Εφυγε» ο Σωκράτης Καψάσκης

Πέθανε στις 28/8 και αναπαύεται από προχτές στο αγαπημένο του χωριό Πισινώντα Ζακύνθου, ένας πολύ σημαντικός, βαθύτατα προοδευτικός και αληθινά σεμνός άνθρωπος. Ο ποιητής, σκηνοθέτης, δοκιμιογράφος, μεταφραστής (έργο ζωής ήταν η μετάφραση του «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις και δικαίως πήρε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης - 1992), Σωκράτης Καψάσκης.

Γεννημένος (1928) στη Ζάκυνθο, σπούδασε κινηματογράφο στο Παρίσι (1954-1956). Επιστρέφοντας εργάστηκε στον ελληνικό κινηματογράφο. Το 1967 ίδρυσε στην Αθήνα την κινηματογραφική αίθουσα Τέχνης «Studio», που τη διηύθυνε μέχρι το 1985, και όπου αδιάλειπτα πρόβαλε αριστουργήματα, γενικώς τις ποιοτικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, παρά τις αφόρητες πιέσεις των αμερικανοκίνητων δικτύων διανομής. Ανάμεσα στις λιγοστές δικές του ταινίες, υπάρχουν και δύο με σενάριο της δραματουργού Λούλας Αναγνωστάκη.

Στα Γράμματα παρουσιάστηκε το 1950, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό «Ο αιώνας μας». Ανάμεσα στα βιβλία του, τα ποιητικά «Εφημερίδα», «Το καλοκαίρι του σώματος» και «Η σκάλα», και τα μυθιστορήματα «Πίσω απ' το χαμόγελο», «Παντοκράτορας, Χωρίο τση Ζάκυθος», «Η ταφή» (σχεδίασμα). Εγραψε επίσης τις σημαντικότατες μελέτες: «Η ιδεολογική και πολιτική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού (1818-1838)», «Μοναχικοί μαυροντυμένοι περιπατητές της Κέρκυρας. Διονύσιος Σολωμός - Ανδρέας Κάλβος», «Στοιχεία βιογραφίας του Διονυσίου Σολωμού». Ανέκδοτη παραμένει η μετάφραση από τον ίδιο της μελέτης του Γάλλου σολωμιστή Λουί Κουτέλ «Η ποιητική διαμόρφωση του Σολωμού (1815-1833)».

«Ξανάσμιξε»... με τον Σ. Μουστάκα

«Εφυγε» χτες η 67χρονη σύντροφος και ομότεχνος του Σωτήρη Μουστάκα Μαρία Μπονέλου, μετά από ασθένεια, που την ταλαιπώρησε τα τελευταία χρόνια. Η ηθοποιός πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο (1961) με την ταινία «Εξω οι κλέφτες». Ακολούθησαν συμμετοχές της στις ταινίες «Χτυποκάρδια στα θρανία», «Αμόκ», «Βίλα των οργίων» κ.ά. Παντρεμένη από το 1962 με τον Σωτήρη Μουστάκα, με τον οποίο υπήρξαν ένα από τα πιο αγαπημένα ζευγάρια του θεάτρου, συνεργάστηκε μαζί του στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Συμμετείχε σε 18 κινηματογραφικές ταινίες, βιντεοταινίες και σε πολλές θεατρικές παραστάσεις (κυρίως επιθεωρήσεις). Σταμάτησε το θέατρο ξαφνικά στα τέλη της δεκαετίας του '90, όταν διαγνώστηκε η ασθένειά της.

Ολα τον θυμίζουν...

Στον αξέχαστο Μάνο Λοΐζο αφιερώνεται η αποψινή βραδιά (9.30μμ) στο «Κατράκειο». Στο πλαίσιο του «Πολιτιστικού Καλοκαιριού» του Δήμου Νίκαιας, η Χάρις Αλεξίου δίνει συναυλία μ' ένα πρόγραμμα πλημμυρισμένο αποκλειστικά από τα τραγούδια του μεγάλου, αξέχαστου συνθέτη. Η Χ. Αλεξίου ερμηνεύει τραγούδια λαϊκά, μπαλάντες μελωδικές, δημιουργίες του, που συντροφεύουν τις μεγάλες και μικρές στιγμές μας. Κομμάτια, που η ίδια πρωτοτραγούδησε αλλά και δημιουργίες του, που πρωτοερμήνευσαν άλλοι τραγουδιστές. Μαζί της, σ' αυτό το μελωδικό «ταξίδι», θα είναι το «Τρίφωνο» (Ερωφίλη, Νίκος Κουρουπάκης, Δημήτρης Υφαντής). Εισιτήριο: 20 ευρώ - 15 ευρώ (φοιτητικό).

Τι έγινε βρε παιδιά;

Ενα «πέπλο» σιωπής έχει επικαθίσει στους αρμόδιους συλλογικούς φορείς και στα ΜΜΕ γύρω από την απόφαση της κυβέρνησης να ανοίξει τον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο της Ολυμπίας. Απόφαση, που έρχεται σε εξόφθαλμη αντίθεση με την κατάσταση του χώρου, με το γεγονός ότι ακόμη οι πυροσβέστες παλεύουν να τον σώσουν από τις αναζωπυρώσεις, αλλά και με την κοινή λογική. Αλλά και απόφαση απολύτως συμβατή με τον αγοραίο προσανατολισμό της πολιτιστικής κληρονομιάς γενικότερα και ειδικότερα της Αρχαίας Ολυμπίας. Φορείς όπως ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και το Ελληνικό Τμήμα του ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών), επίσης, σιωπούν. Οπως σιωπά και η ΟΥΝΕΣΚΟ, παρά το γεγονός ότι η Αρχαία Ολυμπία περιλαμβάνεται στον κατάλογό της για τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς. Αντιθέτως, η ΟΥΝΕΣΚΟ ήταν λαλίστατη στις 7 Αυγούστου για τη διάσωση του Ντουμπρόβνικ της Κροατίας από τις πυρκαγιές, η παλιά πόλη του οποίου επίσης περιλαμβάνεται στον κατάλογο.

Αναγκαία διευκρίνιση

Στο χτεσινό μας φύλλο, εκ παραδρομής, δημοσιεύσαμε ανακοίνωση της 8/8/2007 του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας(ΕΕΤΕ) σχετικά με την απόδοση της επιχορήγησής του με 200.000 ευρώ από το υπουργείο Πολιτισμού, για τη μείωση του χρέους του υπουργείου προς στην εργολήπτρια εταιρεία που ανέλαβε τις εργασίες στο κτίριο της οδού Βαλτετσίου, για τη στέγαση του Επιμελητηρίου. Οπως μας αποσαφήνισε χτες η πρόεδρος του ΕΕΤΕ, Εύα Μελά, το ΥΠΠΟ ήδη από τις 21/8 έκανε δεκτό το αίτημα του φορέα, να του δοθεί αυτό το ποσό για την κάλυψη μέρους των χρεών του και να μην παρακρατηθεί για την πληρωμή της εργολήπτριας εταιρείας.

ΑΤΙΤΛΟ

«Χορευτές χωρίς σύνορα» είναι το θέμα του 21ου Παγκόσμιου Συνεδρίου για την Ερευνα του Χορού (5-9/9). Οι πρωινές παρουσιάσεις θα γίνονται σε διάφορες αίθουσες στην Πλάκα, οι βραδινές παραστάσεις στο Θέατρο «Δόρα Στράτου». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ανακοινώσεις πρωτότυπων ερευνητικών εργασιών, μαθήματα χορού, παραστάσεις χορευτικών σχημάτων, εκθέσεις και πωλήσεις βιβλίων κ.ά.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ