Σελ. /24
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 31 Ιούλη 2011 - αριθ. φύλλου: 11024

ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "Η διάλυση της «Διεθνούς Ενωσης Εργατών» (Α' Διεθνής)"
Η διάλυση
της
«Διεθνούς Ενωσης Εργατών» (Α' Διεθνής)

«ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΕΡΓΑΤΕΣ,

Το Συνέδριο της Διεθνούς, που συνήλθε στη Φιλαδέλφεια, διέλυσε το Γενικό Συμβούλιο της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών. Εξωτερική σύνδεση της οργάνωσης δεν υπάρχει πια.

"Η Διεθνής πέθανε!", θ' αναφωνήσει η αστική τάξη όλων των χωρών και με ειρωνεία ή χαρά θα αναφερθεί στις εργασίες αυτού του συνεδρίου σαν σε μια αναμφισβήτητη απόδειξη της ήττας του εργατικού κινήματος όλου του κόσμου. Ας μην επηρεαστούμε από τις κραυγές των εχθρών μας! Εγκαταλείψαμε την οργάνωση της Διεθνούς για λόγους που έχουν σχέση με την τωρινή πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, αλλά σε αντάλλαγμα βλέπουμε ότι η αρχή της οργάνωσης αναγνωρίζεται και υπερασπίζεται από τους προοδευτικούς εργάτες όλου του πολιτισμένου κόσμου. Ας δώσουμε στους συντρόφους μας εργάτες της Ευρώπης μια ανάπαυλα, για να σταθεροποιήσουν τις θέσεις τους στις ίδιες τους τις χώρες, και θα είναι με βεβαιότητα σε θέση να παραμερίσουν τα εμπόδια που τους χωρίζουν από τους εργάτες άλλων περιοχών του κόσμου.

Σύντροφοι, ασπαστήκατε με ενθουσιασμό και αγάπη την αρχή της Διεθνούς, θα βρείτε τα μέσα για να ευρύνετε τον κύκλο των οπαδών της και χωρίς την ύπαρξη μιας Οργάνωσης, θα βρείτε νέους αγωνιστές που θα εργαστούν για την πραγματοποίηση των σκοπών της ένωσής μας. Οι σύντροφοι της Αμερικής σας υπόσχονται πως θα υπερασπίσουν και θα διαφυλάξουν με πίστη τις καταχτήσεις της Διεθνούς σ' αυτή τη χώρα έως ότου πιο ευνοϊκές συνθήκες θα ενώσουν πάλι τους εργάτες όλων των χωρών στον κοινό αγώνα και έως ότου αντηχήσει πάλι, πιο δυνατά από κάθε άλλη φορά, η έκκληση:

"Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!"».

Είναι η ιστορική δήλωση που ετοίμασαν οι ηγέτες της Α' Διεθνούς, Ζόργκε και Σπάιερ, για να διαβαστεί στο 7ο και τελευταίο Συνέδριο της Οργάνωσης. Η αποστολή της είχε επιτελεστεί με τον καλύτερο τρόπο. Σαν Διεθνής Οργάνωση της εργατικής τάξης δεν μπορούσε πλέον αντικειμενικά να καθοδηγεί το παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Ο μαρξισμός, ως καθοδηγητική κοσμοθεωρία της πάλης για τον κομμουνισμό, είχε επικρατήσει πάνω σ' όλα τα οπορτουνιστικά ρεύματα σαν αποτέλεσμα της ανειρήνευτης διαπάλης των Μαρξ - Ενγκελς και των οπαδών τους μέσα στη Διεθνή. Το ίδιο έκαναν και με τον αναρχισμό. Η καινούρια εποχή που άνοιγε για τον καπιταλισμό με το πέρασμά του από την ορμητική άνοδο στη σταθεροποίηση και την αντίδραση, έφερνε το εργατικό κίνημα μπροστά σε νέα καθήκοντα και απαιτήσεις σε κάθε χώρα ξεχωριστά. Ηδη άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα οργανωμένα Εργατικά Κόμματα πάνω στη βάση της θεωρίας των Μαρξ - Ενγκελς. Η Διεθνής αντικειμενικά είχε διαλυθεί, αφού δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στη νέα κατάσταση. Το τυπικό μέρος εκφράστηκε με τη δήλωση των Ζόργκε - Σπάιερ, που αποτύπωνε την ουσία της απόφασης του τελευταίου Συνεδρίου της.

Η Α' Διεθνής ιδρύθηκε το 1864. H ίδρυσή της ήταν μια σημαντική εξέλιξη για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Εξέφρασε μια πρώτη προσπάθεια συσπείρωσης των πιο πρωτοπόρων συνειδητών τότε εργατών, ύστερα από τη μακρόχρονη ύφεση που είχε προκαλέσει στο κίνημα το τέλος της Επανάστασης του 1848 στη Γαλλία. Τόσο στην ίδρυση όσο και στη λειτουργία και δράση της πήραν έντονα μέρος ο Κ. Μαρξ και ο Φρ. Ενγκελς.

Για την ίδρυση εργατικών κομμάτων σε εθνοκρατική βάση

Αλλά ας δούμε πώς πάρθηκε αυτή η απόφαση της διάλυσης και την πορεία μέχρι να παρθεί αυτή η απόφαση.

Στις 15 Ιούλη 1876 συνήλθε το 7ο Συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης Εργατών (Α' Διεθνής), στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, με ένα και μοναδικό θέμα: Τη διάλυσή της. Η απόφαση είχε ήδη ληφθεί από το Γενικό της Συμβούλιο. Ο Ουίλιαμ Φόστερ περιγράφει ως εξής τα γεγονότα:

«Αν και το Γενικό Συμβούλιο είχε γνωστοποιήσει, όπως μπορούσε, στα ευρωπαϊκά τμήματα τη σύγκληση του Συνεδρίου της Φιλαδέλφειας και τα είχε καλέσει να στείλουν αντιπροσώπους, όταν το 7ο και ταυτόχρονα τελευταίο συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών συνήλθε στην αίθουσα "Γερμανία" της Φιλαδέλφειας στις 15 του Ιούλη 1876, εμφανίστηκε μονάχα ένας ξένος αντιπρόσωπος, εκ μέρους του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας. Οι άλλοι δέκα αντιπρόσωποι στο συνέδριο, ανάμεσα στους οποίους ο Ζόργκε και ο Βάιντεμέγιερ, ήταν Αμερικανοί. Χωρίς πολλές συζητήσεις, η συνέλευση αποφάσισε τη διάλυση της Διεθνούς. Στην απόφαση που πάρθηκε δηλωνόταν ότι το "Γενικό Συμβούλιο της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών διαλύεται", ότι το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο του τμήματος για τη Βόρεια Αμερική επιφορτίζεται να διατηρήσει και να αναπτύξει τις υπάρχουσες διεθνείς σχέσεις και ότι ανατίθεται στο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο να συγκαλέσει ένα διεθνές συνέδριο, όταν δημιουργηθούν οι αναγκαίες συνθήκες. Ο Ζόργκε και ο Σπάιερ εξουσιοδοτήθηκαν να σχηματίσουν την επιτροπή που θα διαφύλαττε τα ντοκουμέντα της Διεθνούς και θα δημοσίευε τη δήλωση για τη διάλυση της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών, που ήταν προσαρτημένη στην απόφαση.

Υστερα από το συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών συνήλθε το συνέδριο της βορειοαμερικανικής ομοσπονδίας της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών (σ.σ. ήταν τμήμα της Διεθνούς) στις 16 με 19 του Ιούλη. Παραβρέθηκαν 13 αντιπρόσωποι, που εκπροσωπούσαν 17 τμήματα και 635 μέλη που πλήρωναν συνδρομές. Αφού εκλέχτηκαν αντιπρόσωποι στο Συνέδριο της σοσιαλιστικής ενότητας, που έπρεπε να αρχίσει λίγες μέρες αργότερα, η βορειοαμερικανική ομοσπονδία της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών αυτοδιαλύθηκε.

Αμέσως ύστερα απ' αυτό, στις 19 με 22 του Ιούνη και στην ίδια αίθουσα της Φιλαδέλφειας, όπως είχε προκαθοριστεί, συγκεντρώθηκαν οι διάφορες σοσιαλιστικές Ομάδες και σχημάτισαν τη νέα μαρξιστική οργάνωση, το Αμερικάνικο Εργατικό Κόμμα. Αυτό το Κόμμα στηριζόταν κυρίως στην οργανωτική ενότητα των δυνάμεων της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών, που είχε διαλυθεί, με επικεφαλής τον Ζόργκε και τον Οτο Βάιντεμέγιερ και των λασαλικών δυνάμεων που καθοδηγούσαν. Ο Αντολφ Στράσερ και ο Ρ.Ι. McGuire. Ο Philip Van Patten εκλέχτηκε γενικός γραμματέας και ο Τζ. Π. Μακ Ντόνελ ορίστηκε συντάκτης του οργάνου του κόμματος, που έβγαινε στα αγγλικά, του "The Labor Standard" ("Εργατική Σημαία"). Με αυτά τα μέτρα συγκροτήθηκε οριστικά από οργανωτική άποψη το αμερικανικό μαρξιστικό κόμμα, που μέσω του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και του Σοσιαλιστικού Κόμματος, εξακολούθησε να υπάρχει ως τις μέρες μας, δηλαδή ως το τωρινό Κομμουνιστικό Κόμμα.

Ετσι με αυτά τα τρία συνέδρια στις ΕΠΑ, που συνδέονται μεταξύ τους, ολοκληρώθηκε μέσα σε μια βδομάδα το εξελιχτικό ιστορικό προτσές που συντελέστηκε στις γραμμές των σοσιαλιστών όλου του κόσμου: Η διάλυση της Α' Διεθνούς και η ίδρυση μαρξιστικών πολιτικών οργανώσεων σε εθνική βάση».

Η διαδικασία συγκρότησης Μαρξιστικών Εργατικών Κομμάτων αγκάλιασε και τις ισχυρές καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης και πρώτ' απ' όλες τη Γερμανία. Στο Συνέδριο της Διεθνούς στη Χάγη είχε ήδη παρθεί απόφαση για ίδρυση κομμάτων σε εθνοκρατικό επίπεδο.

Η διάσπαση όμως επομένως και η πορεία προς τη διάλυση είχε συντελεστεί στο 5ο Συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών στη Χάγη.

Να πώς περιγράφει ο Ουίλιαμ Φόστερ, στο έργο του «Ιστορία των Τριών Διεθνών», αυτήν την κρίση:

«Πιο επικίνδυνη, όμως, για τη Διεθνή από τις αστυνομικές αυτές διώξεις ήταν η εσωτερική κρίση, που επιδεινωνόταν όλο και περισσότερο στην Οργάνωση ύστερα από το τέλος της Κομμούνας. Η κρίση αυτή συνίστατο στην όλο και πιο πεισματώδη πάλη ανάμεσα στους μαρξιστές και τους μπακουνινιστές - ανάμεσα στη "Συμμαχία", που επικεφαλής της βρισκόταν ο Μπακούνιν και στις δυνάμεις που ήταν με το μέρος του Γενικού Συμβουλίου, που καθοδηγούσε ο Μαρξ. (...) Οι μαρξιστές είχαν κάθε λόγο να υποστηρίζουν ότι η Κομμούνα επιβεβαίωσε τη γενική τους πολιτική γραμμή, αλλά οι μπακουνινιστές υποστήριζαν με πείσμα το αντίθετο. Υποστήριζαν με κάθε τρόπο πως η αυθόρμητη εξέγερση των εργατών του Παρισιού και των άλλων γαλλικών πόλεων αναιρεί τις αντιλήψεις του Μαρξ και επιβεβαιώνει γενικά τη θεωρία του αυθόρμητου που προπαγάνδιζε ο Μπακούνιν. Οι μπακουνινιστές έπαιρναν θάρρος για να δυναμώσουν τη φραξιονιστική δράση και κατόρθωσαν πραγματικά να σταθεροποιήσουν τις θέσεις τους σε μια σειρά χώρες. Ηταν εξαιρετικά ισχυροί στις λατινικές χώρες: Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Γαλλικό Βέλγιο, Γαλλική και Ιταλική Ελβετία. Το κύριο κέντρο τους ήταν η Γενεύη και ο Μπακούνιν κατέφευγε σε διάφορες μηχανορραφίες για να πετύχει τη μετάθεση της έδρας της Διεθνούς σ' αυτήν την πόλη. Η πείρα της Κομμούνας εξαφάνισε σχεδόν κάθε πολιτική επιρροή των προυντονιστών και των μπλανκιστών στη Γαλλία, αλλά παρέτεινε παντού την ύπαρξη των μπακουνινιστών. Η εσωτερική κρίση οξύνθηκε στις μεγαλύτερες χώρες, που ήταν φρούρια της Διεθνούς. Στη Γαλλία ύστερα από την πτώση της Κομμούνας είχε εξασθενίσει πολύ όλο το εργατικό κίνημα. Στη Γερμανία οι καυγάδες ανάμεσα στους μαρξιστές και τους λασαλικούς, στους οποίους προστίθονταν και οι διώξεις της κυβέρνησης, έσπειραν τη σύγχυση στο εργατικό κίνημα. Στις Ενωμένες Πολιτείες, η Εθνική Ενωση των Εργατών, που κρατούσε φιλική στάση απέναντι στη Διεθνή, ξέπεφτε γοργά. Και στην Αγγλία, που ήταν το κύριο στήριγμα του Μαρξ στη Διεθνή, υπήρχαν εσωτερικές δυσκολίες. Ολοι οι τρεϊντγιουνιονιστές ηγέτες, εκτός από έναν μονάχα, παραιτήθηκαν από το Γενικό Συμβούλιο σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στη βοήθεια που έδωσε ο Μαρξ στην Κομμούνα. Αλλοι οπορτουνιστές συνδικαλιστές ηγέτες, υιοθετώντας την αντιπολιτευτική μέθοδο που χαρακτήριζε την πάλη ενάντια στο Γενικό Συμβούλιο, ίδρυσαν τη Βρετανική Ομοσπονδία της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών για να διακόψουν την άμεση επαφή του Γενικού Συμβουλίου με τα τρεϊντγιούνιονς. Αυτή η άσχημη κατάσταση επιδεινώθηκε, όταν οι Εκάριους και Χέιλς, που κατείχαν διαδοχικά τη θέση του γενικού γραμματέα της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών, διέκοψαν τις σχέσεις με τον Μαρξ».

Η συμβολή της Διεθνούς στο εργατικό κίνημα

Προκειμένου λοιπόν να αποφευχθούν τα χειρότερα, με πρόταση του Ενγκελς αποφασίστηκε η μεταφορά της έδρας της Διεθνούς στη Ν. Υόρκη των ΗΠΑ. Αλλά η κατάσταση χειροτέρευε. Υστερα από το 6ο Συνέδριο της Φιλαδέλφειας οξύνεται ακόμη περισσότερο η διαπάλη στο Γενικό Συμβούλιο της Διεθνούς. Ο Ζόργκε πρότεινε να διακοπούν οι εργασίες του για ένα χρόνο, αλλά ύστερα απ' αυτό συνεχίζεται η φραξιονιστική δράση, αναγκάζοντας τον Ζόργκε που ήταν γενικός γραμματέας της Διεθνούς να παραιτηθεί. Οι ιδεολογικές διαφωνίες μετατράπηκαν σε οργανωτική διάσπαση. Ουσιαστικά, η Διεθνής είχε διαλυθεί οριστικά. Εμενε η τυπική απόφαση.

Το έργο της Διεθνούς ήταν τεράστιο για την εποχή της, εποχή που το παγκόσμιο επαναστατικό εργατικό κίνημα έκανε τα πρώτα βήματά του. Η Διεθνής, με την καθοδήγηση του Καρλ Μαρξ, έθεσε τις βάσεις του σύγχρονου εργατικού κινήματος τόσο από θεωρητική όσο και από οργανωτική άποψη. Η τεράστια σημασία της δράσης της Διεθνούς έγκειται στο γεγονός ότι συντέλεσε στην εκλαΐκευση και την εφαρμογή στην πράξη της θεωρίας του επιστημονικού κομμουνισμού όπως την επεξεργάστηκαν ο Μαρξ και ο Ενγκελς. Διατύπωσε την πολιτική της εργατικής τάξης απέναντι στο καπιταλιστικό κράτος και απέναντι στο κράτος γενικά, δίδαξε στην εργατική τάξη την αξία και τη σημασία της πάλης για την ανατροπή της αστικής τάξης και την κατάκτηση της εξουσίας από τους εργάτες και τη σημασία του προλεταριακού διεθνισμού. Προσδιόρισε τις βασικές λειτουργίες του εργατικού πολιτικού κόμματος. Καθόρισε τη σχέση ανάμεσα στις άμεσες διεκδικήσεις και την προλεταριακή επανάσταση, καθώς και τις προοπτικές της δικτατορίας του προλεταριάτου, και άρχισε τη διαπαιδαγώγηση στις διάφορες χώρες ενός πυρήνα εμπείρων μαρξιστών ηγετών.

Η Διεθνής, θεμελιώνοντας αυτή την πολιτική, συνέβαλε στην επεξεργασία μιας σειράς αθάνατων έργων του εργατικού κινήματος γραμμένων κυρίως από τον Μαρξ, όπως η «Ιδρυτική Διακήρυξη» της Διεθνούς Ενωσης των Εργατών και το «Καταστατικό της Ενωσης», καθώς και η ανάλυση της Κομμούνας, «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία». Την περίοδο αυτή ο Μαρξ έγραψε επίσης τον 1ο τόμο του «Κεφαλαίου» και άλλα έργα. Αλλά πάνω απ' όλα, η Διεθνής ήταν η δύναμη που εμψύχωσε και καθοδήγησε την Κομμούνα του Παρισιού, την πρώτη απόπειρα για την κατάκτηση της εξουσίας από τους εργάτες.

Στο σημερινό ιστορικό αφιέρωμα παρουσιάζουμε συνέντευξη του Κ. Μαρξ στον ανταποκριτή της εφημερίδας «THE WORLD» για τη Διεθνή, που δόθηκε στο Λονδίνο, την 3η Ιουλίου 1871, το ιστορικό της διάσπασης της Διεθνούς όπως καταγράφεται από τον Ουίλιαμ Φόστερ στην «Ιστορία των τριών Διεθνών» με τίτλο «Η διάσπαση στο συνέδριο της Χάγης», καθώς και δύο γράμματα, ένα του Μαρξ στον Μπόλτε και ένα του Ενγκελς στον Ζόργκε, που αναφέρονται στις αιτίες διάλυσης της Διεθνούς.




Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ