ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μόνο μουσειακός ... πολιτισμός

Λίθινη άγκυρα από την περιοχή του ύφαλου της Ibrahimieh μετά την ανέλκυση και συντήρηση

Οσες «μαύρες τρύπες» κι αν υπάρχουν στο ΥΠΠΟ, πάντα υπάρχουν κονδύλια για κάλυψη «αναγκών», που ο υπουργός κρίνει πρωτεύουσες. Οπως δήλωσε χτες σε συνέντευξη Τύπου, ερμηνεύοντας την «κοπή» κάποιων επιχορηγήσεων, τα έσοδα του ΥΠΠΟ προέρχονται από τρεις πηγές, τον Τακτικό και Δημοσίων Επενδύσεων Προϋπολογισμό και τις εισροές από τον τζόγο. Μνημεία, εκθέσεις, μουσεία, βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του υπουργού Πολιτισμού, όχι τυχαία, βέβαια, αφού όλα σχεδόν συνδέονται με την «Πολιτιστική Ολυμπιάδα» και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σε συνάντηση που είχε ο υπουργός -όπως ανακοίνωσε χτες- με την Ντόλυ Γουλανδρή, αποδέχτηκε την ιδέα της για μια έκθεση που θα αφορά στους αθλητές, με ευρήματα των Μουσείων της Ν.Ιταλίας και Σικελίας. Σε άλλη συνάντηση με τον επικεφαλής σχεδιασμού της μαραθώνιας παράστασης με τίτλος «Τάνταλος», που ανεβαίνει το φθινόπωρο στο Κολοράντο, σε σκηνοθεσία Πίτερ Χολ, ο υπουργός συζήτησε το ενδεχόμενο να παρουσιαστεί στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη την επόμενη Ανοιξη.

«Συνεπής» με τη δέσμευση του πρωθυπουργού, να οικοδομήσει η Ελλάδα στα Τίρανα το Εθνικό Θέατρο Αλβανίας, ο Θ.Πάγκαλος συναντήθηκε με τον πρέσβη της Αλβανίας στην Ελλάδα, με τον οποίο συζήτησαν και θέματα καλλιτεχνικών ανταλλαγών, την παρουσία Ελλήνων αρχαιολόγων στις ανασκαφές στο Βουθωτό, καθώς και την αποστολή Ελλήνων για τη συντήρηση των Βυζαντινών εκκλησιών και μνημείων στην περιοχή της Κορυτσάς.

Επίσης, σε συναντήσεις που είχε με τον Κώστα Μανιουδάκη και τον δήμαρχο Ηρακλείου Κρήτης συζήτησαν αντίστοιχα, την έκδοση βιβλίου για τη Μάχη της Κρήτης και τη δημιουργία ενός μνημείου στο Γαλατά, το οποίο θα εξιστορεί σε 4 διαφορετικούς χώρους τον αγώνα τεσσάρων 4 εθνών -Ελλάδας, Αγγλίας, Αυστραλίας, Νεοζηλανδίας- και τη δημιουργία Μουσείου της Αντίστασης σε βιομηχανικό κτίριο στο Ηράκλειο.

Οσο για το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, έπρεπε να υποστεί ζημιές από το σεισμό για να παρθεί απόφαση αναστήλωσής του. Τα επόμενα δυο ή τρία χρόνια, όσο θα διαρκέσουν οι εργασίες, θα δημιουργηθεί χειμερινή σκηνή στο «Βεάκειο».

Κύριο θέμα βέβαια της χτεσινής συνέντευξης Τύπου ήταν η παρουσίαση των αποτελεσμάτων των εναλίων αρχαιολογικών ερευνών στην Αλεξάνδρεια, από τον υπεύθυνο της ελληνικής αποστολής, Χάρη Τζάλα. Οι ενάλιες έρευνες του Ελληνικού Ινστιτούτου Μελετών Αρχαΐας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας πραγματοποιούνται με άδεια του Ανωτάτου Αρχαιολογικού Συμβουλίου της Αιγύπτου, στη θέση -γνωστή κατά τα ελληνιστικά χρόνια ως «η προς Ελευσίνι θάλασσα»- σε συνολική έκταση 14 χλμ. στην παραλία και σε επιφάνεια που ξεπερνά τα 44 τ.χιλιόμετρα. Στις 4 αποστολές, που πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα συμμετείχαν συνολικά 60 επιστήμονες και δύτες (50 Ελληνες, 10 Αιγύπτιοι). Κατά την 3η και 4η περίοδο ερευνών συνεργάστηκαν με το Τμήμα Θαλάσσιας Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο διαθέτει κατάλληλο ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Αυτό που χρειάζονται όμως είναι οικονομική και ηθική στήριξη από το ΥΠΠΟ, για την οποία και δεσμεύτηκε ο υπουργός.

Περιμένουμε, όμως, ακόμη την πολιτική του ΥΠΠΟ για την ενίσχυση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Ο πρωθυπουργός και διάφοροι υποψήφιοι του ΠΑΣΟΚ, προεκλογικά «δεσμεύτηκαν» για πολλά, αλλά τα ξέχασαν την επόμενη μέρα.

ΒΙΤΟΡΙΟ ΓΚΑΣΜΑΝ

Μορφή του νεοϊταλικού ρεαλισμού

Ο Βιτόριο Γκάσμαν «δε μένει» πια σε τούτο τον πλανήτη... Ο κορυφαίος ηθοποιός της Ιταλίας, που διαπλάστηκε, εξελίχθηκε και ταυτίστηκε με το βαθύτατα προοδευτικό αισθητικό κίνημα του νεοϊταλικού ρεαλισμού, ένα κίνημα «γέννημα» του δυναμικού προπολεμικού, αλλά και μεταπολεμικού ιταλικού λαϊκού κινήματος στο χώρο του πολιτισμού, κίνημα που εξέθρεψε και λάμπρυνε - θεματολογικά, μορφολογικά και ανάδειξε πληθώρα σπουδαίων προοδευτικών δημιουργών - τον Ιταλικό Κινηματογράφο, επηρεάζοντας και άλλους κινηματογραφιστές σε όλο τον κόσμο, πέθανε χτες στο σπίτι του στη Ρώμη, σε ηλικία 78 ετών, αιφνίδια, από ανακοπή καρδιάς, όπως ανακοίνωσε το οικογενειακό του περιβάλλον.

Ο Γκάσμαν, για τους καλά πληροφορημένους, παρουσίασε πριν αρκετά χρόνια σοβαρή κατάθλιψη, η οποία, από κάποιους συμπατριώτες του, που τον γνώριζαν καλά, αποδιδόταν στην επί πολλά χρόνια, ακούσια καλλιτεχνική απραξία του, καθώς και το θέατρο και ο κινηματογράφος της πατρίδας του αχρηστεύτηκαν, σχεδόν εντελώς, από μια κυβερνητική πολιτική, δουλική στον ιμπεριαλισμό της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος - ακροάματος, μια πολιτική που άφησε τη σύγχρονη ιταλική θεατρική και κυρίως την ακμάζουσα κινηματογραφία, αβοήθητες στο απόλυτο περιθώριο. Λέγεται ότι η παρατεταμένη κατάθλιψη του Γκάσμαν εμφάνισε και ενδείξεις - συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ.

Ο Β. Γκάσμαν, γεννήθηκε στη Γένοβα το 1922, αλλά μεγάλωσε στη Ρώμη. Σπούδασε θέατρο και με αυτό άρχισε την καριέρα του, ερμηνεύοντας πρωταγωνιστικούς ρόλους (λ.χ Αμλετ, Οθέλλος). Ο μεταπολεμικός ιταλικός κινηματογράφος δε θα μπορούσε παρά να αξιοποιήσει το μεγάλο υποκριτικό ταλέντο, αλλά και την ανδρική λάμψη του Γκάσμαν. Ετσι ο κινηματογράφος τον «τράβηξε» από το θέατρο, αποσπώντας μοναδικής εμβέλειας ερμηνείες του (λ.χ στο «Κλέψας του κλέψαντος», «Μπρανκαλεόνε», «Ο φαμφαρόνος», «Αρωμα γυναίκας» και πολλές άλλες). Η διεθνής κινηματογραφική φήμη του έφθασε στο Χόλιγουντ, όπου πήγε στις αρχές της δεκαετίας του '50 και συνεργάστηκε για ταινίες όπως το «Πόλεμος και Ειρήνη». Στην Αμερική έκανε τον πρώτο του γάμο με την Αμερικανίδα ηθοποιό Σέλεϊ Ουίντερς, με την οποία χώρισε γρήγορα. Από τους τρεις γάμους του απέκτησε τέσσερα παιδιά. Προς τα τέλη της δεκαετίας του '70, θέλοντας να γυρίσει στο θέατρο δημιούργησε έναν περιοδεύοντα θίασο, που δεν είχε και μεγάλη τύχη, και δραματική σχολή.

Διεκπεραιωτική «λογική» στο ΚΑΣ

Η μετατροπή του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) σε απλό διεκπεραιωτή της κυβερνητικής πολιτικής, πολιτικής πριμοδότησης της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας», επιβεβαιώθηκε και στην προχτεσινή συνεδρίαση του γνωμοδοτικού οργάνου του ΥΠΠΟ.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η πολύωρη συζήτηση γύρω από τη συντήρηση τοιχογραφιών της Μονής Μολυβδοσκεπάστου, στο Νομό Ιωαννίνων, όπου το ΚΑΣ κλήθηκε να αποφασίσει για την αποδοχή ή όχι μιας μελέτης συντήρησης του καθολικού της Μονής, που παρήγγειλε το μοναστήρι σε ιδιώτες μελετητές. Η εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας ήταν αρνητική για το σύνολο της μελέτης, επειδή κρίθηκε πως δεν πληρούσε τις απαραίτητες επιστημονικές προϋποθέσεις, ειδικά σε ό,τι αφορά στη συντήρηση στρώματος τοιχογραφιών του 11ου αιώνα, που έχουν καλυφθεί από μεταγενέστερες. Η πρόταση της Διεύθυνσης Συντήρησης ήταν να αναλάβει η ίδια την εκπόνηση μελέτης, όπως ήδη έχει κάνει και για το ιερό της ίδιας Μονής. Το αποτέλεσμα, όμως, ήταν να αποφασιστεί μεν η μη αποδοχή της μελέτης, αλλά το ΚΑΣ να θέσει συγκεκριμένους όρους κατάρτισης νέας, την οποία η Μονή θα παραγγείλει ξανά από ιδιώτη μελετητή (!) αντί να γίνει αποδεκτή η πρόταση της Διεύθυνσης Συντήρησης. Η απόφαση αυτή αποκαλύπτει ουσιαστικά την αδυναμία των κατά τόπους Εφορειών, λόγω της τραγικής έλλειψης ειδικευμένου προσωπικού, με αποτέλεσμα πλήθος μνημείων - με ευθύνη βεβαίως της κυβέρνησης - να παραδίδονται στην υποτιθέμενη «λύση» της ιδιωτικής, αχόρταγης εργολαβίας, που συχνότατα αποδεικνύεται επικίνδυνη για τα μνημεία.

Κατά τ' άλλα, το ΚΑΣ αποφάσισε -πάλι κατόπιν εορτής- για παραχώρηση του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου στο Ελληνικό Φεστιβάλ, σημειώνοντας ωστόσο την ανάγκη αλλά και έλλειψη κατάθεσης μακετών των σκηνικών από τους θιάσους - σύμφωνα με τους όρους του ΚΑΣ - σε μια προσπάθεια προφύλαξης του μνημείου.

Αντιθέτως, αρνητική - κατά πλειοψηφία - ήταν η γνωμοδότηση για τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων στον αρχαιολογικό χώρο Σταγείρων.

Το ΚΑΣ συμφώνησε στην προσωρινή εξαγωγή μίας εικόνας του 16ου αιώνα στο Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας, με το χαρακτηριστικό σχόλιο μέλους, που είπε πως «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού...». Αναλόγως συμφώνησε και στο δανεισμό πρωτότυπων αντικειμένων του Μουσείου Μπενάκη για έκθεση που θα γίνει στην Τεργέστη, με θέμα τη βασίλισσα Σίσι της Αυστρίας. Θυμίζουμε, πάντως, πως η ελληνική διάθεση αυξανόμενης εξαγωγής κειμηλίων μας στο εξωτερικό, κάθε άλλο παρά τυγχάνει μιας ανάλογης προσφοράς από τους αντίστοιχους ξένους φορείς.

Ολοι τραγούδησαν τον Κ. Βίρβο

Ο μεστός και ποιητικός λόγος του Κώστα Βίρβου, που ενέπνευσε μεγάλους συνθέτες, απέδειξε για άλλη μια φορά την αξία και την αγάπη που τρέφει γι' αυτά τα τραγούδια ο κόσμος. Την περασμένη Τρίτη, σε τιμητική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμος Πετρούπολης στο Θέατρο «Πέτρας», ο κόσμος που έδωσε το «παρών» ήταν πάρα πολύς και ιδιαίτερα συγκινημένος και ευχαριστημένος. Συγκινημένος και ο Κώστας Βίρβος, όταν ο δήμαρχος της πόλης, Γιώργος Γιώγος, του απένειμε την τιμητική πλακέτα.

«Μου γίνεται μεγάλη τιμή», είπε ο Κ. Βίρβος «στα 52 χρόνια που αγωνίζομαι γράφοντας. Γιατί και το γράψιμο είναι αγώνας, όταν είναι σωστό, όταν μπαίνει στις ρίζες του λαού». Για τη ζωή και το έργο του μεγάλου στιχουργού μίλησε ο Πάνος Γεραμάνης, επισημαίνοντας τις «ανάγλυφες λαϊκές εικόνες από τη ζωή των απλών ανθρώπων που βγαίνουν από τους στίχους του Κ. Βίρβου. Καυτηριάζει την κοινωνική αδικία, τις διώξεις, τη μετανάστευση, ενώ παράλληλα εντυπωσιάζει με όμορφα ερωτικά τραγούδια».

Τον Κώστα Βίρβο τίμησαν τραγουδώντας αφιλοκερδώς στη μεγάλη συναυλία η Χαρούλα Λαμπράκη, η Θεοδοσία Στίγκα, ο Αντώνης Παπαϊωάννου, η «Αθηναϊκή Κομπανία», ο Γιάννης Λεμπέσης με τη «Λαϊκή Στράτα», ο Μάνος Παπαδάκης, ο Κώστας Σμοκοβίτης, ο Λευτέρης Δήμογλου και ο εγγονός του Χρήστου Κολοκοτρώνη, Παναγιώτης Κολοκοτρώνης.

Ελληνόφωνα Ιταλάκια

Μαθητές των ελληνόφωνων χωριών της Απουλίας (Νότια Ιταλία) φιλοξενούνται στην Ελλάδα, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του «Οργανισμού για τη Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας». Τα παιδιά προέρχονται από τα ελληνόφωνα χωριά Κοριλιάνο, Τζολίνο, Στερνατία, Καστράκι των Ελλήνων, Σολέτο. Τα παιδιά αυτά πήραν μέρος στο φετινό διαγωνισμό έκθεσης με θέμα «Ενα αξιοθέατο του χωριού μου», που προκήρυξε ο ΟΔΕΓ.

Στην Ελλάδα θα ξεναγηθούν σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία και θα επισκεφθούν νησιά του Αργοσαρωνικού. Στις 6/7 (7.30μμ) στο ξενοδοχείο «Αγιος Γεώργιος - Λυκαβηττός», σε ειδική εκδήλωση, θα βραβευτούν οι φιλοξενούμενοι μαθητές, οι οποίοι στη συνέχεια θα αποδώσουν γρεκάνικα τραγούδια, θα παρουσιάσουν σύντομα θεατρικά σκετς και θα χορέψουν Ταραντέλα και ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς.