ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 30 Δεκέμβρη 2017 - Κυριακή 31 Δεκέμβρη 2017
Σελ. /40
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Με νέο περιτύλιγμα η επέκταση των «ευέλικτων» μορφών απασχόλησης

Μνημείο εμπαιγμού η πρόταση Οδηγίας για τη βελτίωση «της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας των όρων εργασίας σε όλη την ΕΕ»

Η εργασία τις Κυριακές θεωρείται καθόλα νόμιμη από την Κομισιόν, αρκεί ο εργαζόμενος να ενημερώνεται έγκαιρα ότι θα πρέπει να βρίσκεται στο πόστο του εκείνη τη μέρα!
Η εργασία τις Κυριακές θεωρείται καθόλα νόμιμη από την Κομισιόν, αρκεί ο εργαζόμενος να ενημερώνεται έγκαιρα ότι θα πρέπει να βρίσκεται στο πόστο του εκείνη τη μέρα!
«Νέα ελάχιστα πρότυπα», «ένα βασικό επίπεδο προστασίας», «εκσυγχρονισμένους κανόνες», «μείωση του κινδύνου ανεπαρκούς προστασίας» των εργαζομένων. Τα παραπάνω είναι ορισμένα από όσα προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την Πρόταση Οδηγίας για τη βελτίωση «της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας των όρων εργασίας σε όλη την ΕΕ».

Η συγκεκριμένη Πρόταση Οδηγίας, εφόσον τελικά υιοθετηθεί, προβλέπεται να επικαιροποιήσει και να αντικαταστήσει την ισχύουσα Οδηγία «για τη γραπτή δήλωση» (91/533/EEC), βάσει της οποίας οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να ...ενημερώνονται γραπτώς για μια σειρά πτυχές της εργασιακής τους σχέσης.

Με άλλα λόγια, η Κομισιόν ισχυρίζεται ότι η Οδηγία της προστατεύει τάχα τους εργαζόμενους από «αυθαιρεσίες» σε ό,τι αφορά τους όρους εργασίας και ότι με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί αποτρεπτικά στις επιχειρήσεις να παραβιάζουν ένα «βασικό επίπεδο προστασίας» ανεξάρτητα από σχέση απασχόλησης.

Στην πραγματικότητα, τίποτα απ' αυτά δεν ισχύει. Οπως θα δούμε παρακάτω, η Οδηγία όχι μόνο δεν εμποδίζει την καταπάτηση από την εργοδοσία ακόμα και αυτών των άθλιων όρων που επιβάλλονται με τις κάθε είδους ατομικές και επιχειρησιακές συμβάσεις, αλλά επιπλέον δίνει άλλοθι στις επιχειρήσεις να καταπατούν ακόμα και στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, αρκεί ο εργαζόμενος να ...ενημερώνεται έγκαιρα και με σαφήνεια για τους αντεργατικούς όρους που εκπορεύονται από τη σχέση εργασίας του.

Να σημειωθεί ότι η αναθεώρηση της ισχύουσας Οδηγίας εντάσσεται στην πορεία υλοποίησης του «Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων», αποκαλύπτοντας την αντιδραστική κατεύθυνση και το στόχο των μέτρων που δρομολογούνται στο πλαίσιό του. Ειδικότερα, η Οδηγία αναφέρεται στην αρχή 5 του πυλώνα για «ασφαλή και ευπροσάρμοστη απασχόληση» και στην αρχή 7, που αφορά την «ενημέρωση για τους όρους απασχόλησης και προστασία σε περίπτωση απολύσεων».

Οπως υποστηρίζει η Επιτροπή, η πρότασή της «συμπληρώνει και εκσυγχρονίζει τις υπάρχουσες υποχρεώσεις για την ενημέρωση κάθε εργαζόμενου σχετικά με τους όρους εργασίας του», ενώ «δημιουργεί νέα ελάχιστα πρότυπα, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλοι οι εργαζόμενοι, μεταξύ των οποίων και όσοι εργάζονται με άτυπες συμβάσεις, επωφελούνται από μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και σαφήνεια όσον αφορά τους όρους εργασίας τους».

Μια προσεκτική ματιά στο περιεχόμενο της προτεινόμενης Οδηγίας, αλλά κυρίως στα επιχειρήματα της Επιτροπής για τη σκοπιμότητα των αλλαγών που εισηγείται, αποδεικνύει ότι οι διακηρύξεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων, που αναπαράγονται από εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης, για το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» και το «ευρωπαϊκό κεκτημένο», αποτελούν μέρος της συνολικότερης αντεργατικής επίθεσης, που στόχο έχει το βάθεμα της εκμετάλλευσης, με γενίκευση της «ευελιξίας» στις εργασιακές σχέσεις.

Παράλληλα, στοχεύουν στη διαμόρφωση ενός πλέγματος «κοινών ελάχιστων κανόνων», στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας «εσωτερικής αγοράς» με όσο το δυνατόν πιο ομοιογενείς όρους, ώστε να ικανοποιείται το αίτημα των μονοπωλίων για περιορισμό των «στρεβλώσεων» στον ανταγωνισμό.

Κοροϊδία σε ...μια κόλλα χαρτί

Αιτιολογώντας την αναπροσαρμογή, η Κομισιόν ισχυρίζεται ότι «ύστερα από περισσότερα από 25 έτη, η εν λόγω Οδηγία δεν καλύπτει πλέον την πραγματικότητα της μεταβαλλόμενης αγοράς εργασίας, ιδίως τις νέες μορφές εργασίας που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια». Στο ίδιο πνεύμα, εκτιμά ότι, σε σύγκριση με την ισχύουσα νομοθεσία, οι προτεινόμενες αλλαγές θα συμπεριλάβουν 2 έως 3 εκατομμύρια επιπλέον εργαζόμενους με «άτυπες» μορφές απασχόλησης.

Ας δούμε ορισμένες ακόμα πλευρές:

  • Η Επιτροπή υπερθεματίζει για το «επικαιροποιημένο και εκτενές πακέτο ενημέρωσης» που θα παρέχεται «από την πρώτη κιόλας μέρα της απασχόλησής τους, και όχι δύο μήνες ύστερα από την ημερομηνία έναρξης της απασχόλησης, όπως ισχύει σήμερα». Ομως, το «πακέτο» αυτό δεν περιλαμβάνει παρά τις αυτονόητες πληροφορίες: Τον τόπο εργασίας, τα καθήκοντα εργασίας, τη διάρκεια της απασχόλησης και άλλα παρόμοια. Αν αυτό δεν είναι κοροϊδία σε βάρος των εργαζομένων, τότε τι είναι;
  • Στα ζητήματα για τα οποία πρέπει οι εργαζόμενοι να ενημερώνονται γραπτώς, περιλαμβάνεται και η ενδεχόμενη «δοκιμαστική περίοδος», όπως και η διάρκειά της. Η Επιτροπή προκρίνει την ανάγκη η δοκιμαστική περίοδος να έχει «εύλογη διάρκεια», που δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 6 μήνες. Ωστόσο, δίνει τη δυνατότητα στα κράτη - μέλη να προβλέπουν δοκιμαστικές περιόδους μεγαλύτερης διάρκειας «στις περιπτώσεις που αυτό δικαιολογείται από τη φύση της απασχόλησης ή είναι προς το συμφέρον του εργαζόμενου»! Δηλαδή, με τη βούλα του νόμου, η δοκιμαστική περίοδος, που συνεπάγεται την ομηρία και μια σειρά απώλειες για τον εργαζόμενο, θα μπορεί να επεκτείνεται στο διηνεκές «υπό όρους».
  • Οσον αφορά τα «νέα ελάχιστα δικαιώματα» που διατείνεται ότι θεσμοθετεί, χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα παραδείγματα: Η Επιτροπή αναφέρεται στο «δικαίωμα για μεγαλύτερη προβλεψιμότητα της εργασίας» για όσους δουλεύουν με μεταβλητό ωράριο. Συγκεκριμένα, προτείνει να οριστεί ένα ελάχιστο διάστημα ενημέρωσης πριν την έναρξη μιας βάρδιας, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζει τη διάρκεια του διαστήματος αυτού. Με άλλα λόγια, το «δικαίωμα σε μεγαλύτερη προβλεψιμότητα» για έναν εργαζόμενο μπορεί να μεταφράζεται σε ενημέρωση για την επόμενη βάρδιά του λίγες ώρες πριν την έναρξή της.
  • Αντίστοιχα, κοροϊδία για τους εργαζόμενους που δουλεύουν με ευέλικτες εργασιακές σχέσεις είναι και η ...δυνατότητα που τους δίνει η Οδηγία «να αιτούνται τη μετάβαση σε πιο σταθερή μορφή απασχόλησης και να λαμβάνουν απάντηση γραπτώς από τον εργοδότη» αναφορικά με το αίτημά τους! Τους δίνει δηλαδή τη δυνατότητα να παίζουν χαρτοπόλεμο με την εργοδοσία, γύρω από το αίτημα για σταθερή δουλειά με δικαιώματα...
Εις το όνομα της καπιταλιστικής κερδοφορίας

Μια «ευκαιρία για εκσυγχρονισμό του τρόπου με τον οποίο οι εργοδότες ενημερώνουν τους εργαζομένους σχετικά με τις συνθήκες εργασίας τους» διέγνωσε στην πρόταση της Επιτροπής η ένωση των εργοδοτών «BussinessEurope». Χωρίς περιστροφές και πολυλογίες, η εργοδοτική ένωση ξεκαθαρίζει ότι τόσο η ισχύουσα, όσο και η προτεινόμενη Οδηγία, περιορίζονται στην ενημέρωση των εργαζομένων και προειδοποιεί προκλητικά πως είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε «κατάχρηση» της Οδηγίας «για να εισαχθούν από την "πίσω πόρτα" νέα κοινωνικά δικαιώματα, τα οποία θα υπονομεύσουν την ανάπτυξη και την απασχόληση»!

Η Επιτροπή, βέβαια, δεν εισάγει ούτε από την πόρτα ούτε από το παράθυρο οποιοδήποτε δικαίωμα για τους εργαζόμενους. Αντίθετα, θεμελιώνει την πρότασή της στην ανάγκη για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών ομίλων και για την εξασφάλιση ίσων όρων στον μεταξύ τους ανταγωνισμό.

«Η παρούσα πρόταση επιδιώκει τον συμβιβασμό μεταξύ, αφενός, της πιο ασφαλούς απασχόλησης στους υπάρχοντες και τους μελλοντικούς τύπους εργασιακών ρυθμίσεων και, αφετέρου, της ευελιξίας και της εξασφάλισης ίσων όρων ανταγωνισμού», ομολόγησε κυνικά ο Β. Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Επιτροπής, σε δηλώσεις του με αφορμή την Πρόταση Οδηγίας.

«Η αυξημένη διαφάνεια και η προβλεψιμότητα θα ωφελήσουν τόσο τους εργαζομένους όσο και τις επιχειρήσεις», διαβεβαίωσε με τη σειρά της η επίτροπος Απασχόλησης, M. Τίσεν. Οπως εξηγεί η Επιτροπή, «οι νέοι κανόνες θα διαμορφώσουν ίσους όρους ανταγωνισμού για τις εταιρείες, έτσι ώστε οι εργοδότες να επωφελούνται από πιο θεμιτό ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά, με λιγότερα νομικά κενά. Οι πιο διαφανείς και προβλέψιμοι όροι εργασίας είναι επίσης σημαντικοί για ένα πιο πρόθυμο και παραγωγικό εργατικό δυναμικό»...

Η «ευελιξία» βάλσαμο της ανταγωνιστικότητας

Στο συνοδευτικό έγγραφο της Πρότασης, η Επιτροπή σκιαγραφεί το σημερινό τοπίο που έχουν διαμορφώσει οι αντεργατικές πολιτικές της ΕΕ και των κυβερνήσεων του κεφαλαίου στα κράτη - μέλη: «Τα τελευταία 25 χρόνια έχουν οδηγήσει σε αυξανόμενη ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας. Το 2016 το 1/4 όλων των συμβάσεων απασχόλησης αφορούσε "μη τυπικές" μορφές απασχόλησης, ενώ κατά την τελευταία δεκαετία πάνω από τις μισές νέες θέσεις εργασίας αφορούσαν "μη τυπική" απασχόληση», διαπιστώνει η Κομισιόν.

Η «ευελιξία» που συνοδεύει τις «νέες μορφές απασχόλησης» θεωρείται βέβαια από την Επιτροπή «κινητήρια δύναμη» για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της καπιταλιστικής οικονομίας. Ετσι, δίπλα στη μερική απασχόληση και την προσωρινή εργασία, που είναι γνωστές και διαδεδομένες, η αντεργατική επίθεση εργοδοτών, ΕΕ και κυβερνήσεων έχει δημιουργήσει πολλά ακόμα εργασιακά καθεστώτα: Εργασία σε εποχική βάση, «ενοικίαση» εργαζομένων, συμβάσεις «μηδενικών ωρών», «mini jobs», «flexi jobs», εργασία «on call», δουλειά με «voucher», κατά παραγγελία εργαζόμενους, εργαζόμενους μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες (πληθεργασία).

Τα παραπάνω συνθέτουν έναν σύγχρονο εργασιακό μεσαίωνα για τους εργαζόμενους και αποτελούν παράλληλα συστατικά στοιχεία των «δυναμικών καινοτόμων αγορών εργασίας που θεμελιώνουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ». Η «ισορροπία» ανάμεσα στα «ελάχιστα δικαιώματα», από τη μια, και στην εξασφάλιση της «αναγκαίας ευελιξίας ώστε οι εργοδότες να προσαρμόζονται γρήγορα στις μεταβολές των οικονομικών συγκυριών», από την άλλη, που βρίσκεται στο επίκεντρο της Πρότασης Οδηγίας, είναι μια εξίσωση που θα βρίσκει τους εργαζόμενους ακόμα περισσότερο χαμένους.


Ευ. Χ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ