Σε νέα φάση σοβαρής κλιμάκωσης βρίσκονται οι σχέσεις ΗΠΑ - Κίνας μετά τη χτεσινή άφιξη στην Ταϊβάν της προέδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες και προειδοποιήσεις του Πεκίνου και εν μέσω έντονης στρατιωτικής κινητικότητας από Κίνα, Ταϊβάν και ΗΠΑ.

Η Πελόζι, μαζί με εκπροσώπους του Κογκρέσου, πραγματοποιεί περιοδεία στην Ασία. Προχτές επισκέφτηκε τη Σιγκαπούρη, χτες τη Μαλαισία και θα συνεχίσει σε Νότια Κορέα και Ιαπωνία. Η στάση της στην Ταϊβάν δεν είχε ανακοινωθεί επίσημα.

Πρόκειται για την πρώτη υψηλόβαθμη αξιωματούχο των ΗΠΑ - τρίτη στη σειρά μετά τον Πρόεδρο και την αντιπρόεδρο των ΗΠΑ - που επισκέπτεται επίσημα το νησί εδώ και 25 χρόνια ενισχύοντας τις «αποσχιστικές» τάσεις από την Κίνα. Η Ταϊβάν, αυτοδιοικούμενη περιοχή που το Πεκίνο θεωρεί κινεζική επαρχία, έχει στρατηγική γεωπολιτική σημασία στον παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας στην ανερχόμενη περιοχή Ασίας - Ειρηνικού.

Η επίσκεψη «τιμά την ακλόνητη δέσμευση της Αμερικής να υποστηρίξει τη ζωντανή δημοκρατία της Ταϊβάν», ανέφερε κοινή δήλωση της Πελόζι και της αντιπροσωπείας του Κογκρέσου, μόλις προσγειώθηκαν στην Ταϊπέι, τονίζοντας ότι σήμερα αυτή η στήριξη είναι «πιο σημαντική από ποτέ» καθώς «ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια επιλογή μεταξύ απολυταρχίας και δημοκρατίας», με φόντο την όξυνση του ανταγωνισμού των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ με την Κίνα και τη Ρωσία.

Η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ θα έχει σήμερα στην Ταϊπέι επαφές με τον Πρόεδρο της Ταϊβάν, Tsai Ing-wen, και θα επισκεφθεί το Κοινοβούλιο της χώρας.

«Οι συζητήσεις μας με την ηγεσία της Ταϊβάν θα επικεντρωθούν στην επιβεβαίωση της υποστήριξής μας προς τον εταίρο μας και στην προώθηση των κοινών μας συμφερόντων, όπως η προώθηση μιας ελεύθερης και ανοιχτής περιοχής Ινδο-Ειρηνικού», ανέφερε η δήλωση.

Λίγο πριν προσγειωθεί η Πελόζι, κινεζικά μαχητικά αεροσκάφη «Su-35» διέσχισαν τα Στενά της Ταϊβάν, σύμφωνα με την κινεζική κρατική τηλεόραση CGTN, ενώ κινεζικά πολεμικά πλοία βρίσκονται από τη Δευτέρα κοντά στην άτυπη ουδέτερη ζώνη στο στενό.

Αρχικά το υπουργείο Αμυνας της Ταϊβάν διέψευσε τις αναφορές για τα κινεζικά μαχητικά αεροσκάφη και προειδοποίησε ότι θα στείλει κατάλληλες δυνάμεις ως αντίδραση σε «εχθρικές απειλές». Στη συνέχεια, όμως, ανακοίνωσε πως τουλάχιστον 20 μαχητικά της κινεζικής Πολεμικής Αεροπορίας εισήλθαν χτες στη λεγόμενη Ζώνη Αναγνώρισης Αεροπορικής Αμυνας (ADIZ).

Η κυβέρνηση της Ταϊβάν έχει αναπτύξει στρατιωτικά αεροσκάφη στην περιοχή για να επιτηρούν την κατάσταση.

Τέσσερα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του αεροπλανοφόρου «USS Ronald Reagan», αναπτύχθηκαν στα ύδατα ανατολικά της Ταϊβάν, με το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ να κάνει λόγο για «συνηθισμένες αναπτύξεις». Το αεροπλανοφόρο είχε διέλθει από τη Νότια Κινεζική Θάλασσα και χτες βρισκόταν στη Θάλασσα των Φιλιππίνων, ανατολικά της Ταϊβάν και των Φιλιππίνων και νότια της Ιαπωνίας, δήλωσε στο «Ρόιτερς» αξιωματούχος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με αναφορές σε ΜΜΕ, 8 μαχητικά αεροσκάφη F-15 απογειώθηκαν από την αεροπορική βάση Kadena, που βρίσκεται στην επαρχία Οκινάουα της Ιαπωνίας, ενόψει της επίσκεψης Πελόζι στην Ταϊβάν.

Ο κινεζικός στρατός έχει τεθεί σε κατάσταση ύψιστης ετοιμότητας και θα ξεκινήσει «στοχευμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις» ως απάντηση στην επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των ΗΠΑ στην Ταϊβάν, ανακοίνωσε χτες το υπουργείο Αμυνας της Κίνας.

Η Κίνα έχει ανακοινώσει στρατιωτικές ασκήσεις στη Νότια Κινεζική Θάλασσα που ξεκίνησαν χτες και ολοκληρώνονται το Σάββατο.

Ξεχωριστά, η διοίκηση του Ανατολικού Διοικητικού Θύλακα του κινεζικού στρατού έκανε γνωστό ότι θα διεξαγάγει κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις κοντά στην Ταϊβάν από χτες το βράδυ και θα προχωρήσει σε δοκιμές συμβατικών πυραύλων στη θαλάσσια περιοχή κοντά στην Ταϊβάν.

Πρόκειται για κοινές αεροπορικές και θαλάσσιες ασκήσεις βόρεια, νοτιοδυτικά και νοτιοανατολικά της Ταϊβάν, και οι κινεζικές δυνάμεις θα διεξαγάγουν επίσης ασκήσεις πραγματικών πυρών μεγάλης εμβέλειας στα Στενά της Ταϊβάν και στα ύδατα στα ανοιχτά της ανατολικής ακτής της Ταϊβάν.

«Αυτές οι επιχειρήσεις προορίζονται ως αυστηρός αποτρεπτικός παράγοντας ενάντια στη σοβαρή αύξηση των αρνητικών κινήσεων από τις ΗΠΑ για το ζήτημα της Ταϊβάν» και «μια αυστηρή προειδοποίηση ενάντια στις αυτονομιστικές δραστηριότητες που επιδιώκουν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Το ΥΠΕΞ της Κίνας καταδίκασε έντονα την επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ στην Ταϊβάν, λέγοντας ότι βλάπτει σοβαρά την ειρήνη και τη σταθερότητα στα Στενά της Ταϊβάν και επηρεάζει σοβαρά τα πολιτικά θεμέλια στις σχέσεις Κίνας - ΗΠΑ, ενώ αναφέρει ότι έχει καταθέσει έντονη διαμαρτυρία στις ΗΠΑ.

Η επίσκεψη της Πελόζι «φέρνει τις επίσημες επαφές μεταξύ ΗΠΑ και Ταϊβάν σε ένα νέο επίπεδο και είναι μια σοβαρή πολιτική πρόκληση», την οποία η Κίνα «δεν θα δεχτεί ποτέ».

«Η Κίνα θα λάβει σίγουρα όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διαφυλάξει αποφασιστικά την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα ως απάντηση στην επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των ΗΠΑ» και «όλες οι συνέπειες θα πρέπει να βαρύνουν την πλευρά των ΗΠΑ και τις αυτονομιστικές δυνάμεις της "ανεξαρτησίας της Ταϊβάν"».

Επίσης, ο Κινέζος υφυπουργός Εξωτερικών, Σίε Φενγκ, κάλεσε τον Αμερικανό πρέσβη στην Κίνα, Νίκολας Μπερνς, για να του επιδώσει νότα διαμαρτυρίας.

Νωρίτερα, ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν, είχε ισχυριστεί πως ενδεχόμενη άφιξη της Πελόζι της Ταϊβάν δεν είναι απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης, αλλά του Κογκρέσου, που «είναι ένας ανεξάρτητος, ισότιμος κλάδος της κυβέρνησης».

Αντίστοιχα και ο εκπρόσωπος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, είχε δηλώσει πως δεν υπάρχει κανένας λόγος το Πεκίνο να αξιοποιήσει μια επίσκεψη της Πελόζι ως «πρόσχημα για αύξηση της επιθετικής στρατιωτικής δραστηριότητας μέσα ή γύρω από τα Στενά της Ταϊβάν». Σύμφωνα με τον ίδιο, η επίσκεψη δεν αποτελεί παραβίαση της διαχρονικής πολιτικής της «ενιαίας Κίνας» των ΗΠΑ.

Το κινεζικό ΥΠΕΞ κάλεσε δε την Ουάσιγκτον να τηρήσει τη δέσμευσή της στην αρχή της «μίας Κίνας» και να σταματήσει τις προσπάθειες «να αξιοποιήσει την Ταϊβάν για να αντιμετωπίσει την Κίνα».

Πριν από την άφιξη της Πελόζι, ο Κινέζος πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Ζανγκ Τζουν, είχε υπογραμμίσει τη μεγάλη σημασία που έχει σήμερα μια επίσκεψη πρόεδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων σε σχέση με το 1997.

«Η κατάσταση στην Ταϊβάν αλλάζει, με την υποστήριξη μερικών εξωτερικών δυνάμεων. Η τάση της Ταϊβάν για ανεξαρτησία εξελίσσεται περαιτέρω. Αν δεν προχωρήσουμε στην απαιτούμενη δυναμική αντίδραση για να τη σταματήσουμε..., η κατάσταση ενδεχομένως να βρεθεί εκτός ελέγχου», είπε.

Εξάλλου, ενόψει της επίσκεψης Πελόζι, χτες η Κίνα ανέστειλε τις εισαγωγές τροφίμων από 35 εξαγωγικές εταιρείες της Ταϊβάν, ενώ προχώρησε σε αναδιάταξη των αεροπορικών συνδέσεων ώστε να υπάρχει «καθαρός» εναέριος χώρος πάνω από την επίμαχη περιοχή.

Η επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων στην Ταϊβάν συνιστά ξεκάθαρη πρόκληση, αναφέρει το ρωσικό ΥΠΕΞ, και η Κίνα «έχει δικαίωμα να λάβει μέτρα για να προστατεύσει την κυριαρχία της».

Η Ρωσία είχε ταχθεί στο πλευρό της Κίνας αναφορικά με το ενδεχόμενο επίσκεψης της Πελόζι στην Ταϊβάν, προειδοποιώντας την Ουάσιγκτον ότι το ταξίδι θα έθετε τις ΗΠΑ σε τροχιά σύγκρουσης με το Πεκίνο.

Οι ΗΠΑ «αποσταθεροποιούν τον κόσμο», προκαλώντας εντάσεις γύρω από την Ταΐβάν, δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ.