Η Βρετανία είναι μια ισχυρή ιμπεριαλιστική χώρα, με την οικονομία να «τρέχει» σήμερα με ρυθμό ανάπτυξης 2,1%, πληθωρισμό 1,4% και ποσοστό ανεργίας 5%. Οι δείκτες μπορεί να ...ευημερούν, όμως κρύβουν την πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, πραγματικότητα που βρήκε έκφραση και στο δημοψήφισμα.

Πρώτα απ' όλα, «εργαζόμενος» στη Βρετανία (όπως και σε πολλές άλλες καπιταλιστικές χώρες) θεωρείται κάποιος με έστω και 1 ώρα δουλειάς το μήνα. Συνεπώς, οι πραγματικοί άνεργοι είναι σαφώς περισσότεροι από το 5% του ενεργού εργατικού δυναμικού.

Απ' την άλλη, τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί σημαντικές περικοπές στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, το σύστημα Υγείας έχει χειροτερεύσει, με κακοπληρωμένους γιατρούς και εξαντλημένους νοσηλευτές. Τα λαϊκά στρώματα δίνουν μάχη για μία θέση στα δημοτικά σχολεία της συνοικίας τους, καθώς στις περισσότερες σχολικές αίθουσες επικρατεί το αδιαχώρητο. Σφίγγουν το ζωνάρι για να πληρώσουν πανάκριβους παιδικούς σταθμούς, τεράστια ενοίκια, υψηλά κόμιστρα στις δημόσιες συγκοινωνίες. Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες, ιδιαίτερα σε πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα, βρίσκουν ελάχιστες ευκαιρίες χειρωνακτικής εργασίας με αξιοπρεπείς αποδοχές. Οι μετανάστες είναι σε ακόμη χειρότερη θέση.

Οι δυσκολίες αυτές έκαναν μεγάλα τμήματα από τα ασθενέστερα τμήματα των εργαζομένων της βαθιά ταξικής κοινωνίας στο Ηνωμένο Βασίλειο να εκφράσουν, με την ψήφο τους, την έντονη δυσαρέσκειά τους στο δημοψήφισμα της 23ης Ιούνη... Δυσαρέσκεια για μισή ζωή, λειψά δικαιώματα, σε μία χώρα αληθινό παράδεισο μόνο για τους καπιταλιστές, τα ανώτερα μεσαία στρώματα.

Σταχυολογούμε μερικά, μόνο, από την πληθώρα των δεδομένων που μαρτυρούν την επιδείνωση της ζωής για ένα σημαντικό μέρος του λαού:

• Σήμερα, στη Βρετανία πάνω από 3.900.000 παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Από αυτά, το 66% έχει τουλάχιστον έναν γονιό που εργάζεται. Τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής φτώχειας διαπιστώνονται στο Λονδίνο.
• Την περίοδο 2011 - 2013 κόπηκαν από το βρετανικό ΕΣΥ 10,8 δισ. λίρες στερλίνες μέσω αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησής τους και κάπου 890.000.000 λίρες στερλίνες από τον περιορισμό της συνταγογράφησης φαρμάκων. Από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας κόπηκαν άλλα 449.000.000 λίρες στερλίνες. Την ίδια ώρα, θησαυρίζουν τα μονοπώλια («Virgin Care», «Care UK», «Circle», «InHealth», «Lloyds Pharmacy»), που δραστηριοποιούνται στο χώρο της Υγείας. Μόνο το 2014 το βρετανικό ΕΣΥ είχε συνάψει 53.000 συμβόλαια με ιδιώτες προμηθευτές, αξίας 22,6 δισ. λιρών, που αντιστοιχούν στο 24% του συνολικού προϋπολογισμού του.
• Το 2013, ξεπέρασε το 1.000.000 ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ετών, που αναγκάστηκαν να δουλέψουν γιατί δεν τους έφθανε η σύνταξη.

Δεν είναι μόνο αυτά! Οι κυβερνήσεις Συντηρητικών και Εργατικών έχουν πετσοκόψει τα εργασιακά δικαιώματα μία δεκαετία πριν από το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης του 2008, κάνοντας τις εργασιακές σχέσεις ...λάστιχο. Επινόησαν έτσι τα λεγόμενα συμβόλαια μηδενικών ωρών εργασίας (1998, επί πρωθυπουργίας του Τ. Μπλερ, των Εργατικών). Είναι συμβόλαια που υποχρεώνουν τον εργαζόμενο να είναι διαθέσιμος οποτεδήποτε και για όσο θελήσει ο εργοδότης, δίχως ο τελευταίος να του εγγυάται ούτε καν το ελάχιστο βδομαδιάτικο των περίπου 480 στερλινών. Σήμερα, κάποια συνδικάτα εκτιμούν ότι ο αριθμός των «εργαζομένων» με τα συμβόλαια μηδενικών ωρών (zero hour contracts) μπορεί να φθάνουν και τους 5.500.000! Γενικά, σημαντικό μέρος των ασθενέστερων λαϊκών στρωμάτων δεινοπαθεί:

• Τα χρέη των βρετανικών νοικοκυριών ξεπερνούν τα 1,43 τρισεκατομμύρια στερλίνες, καταγράφοντας ρεκόρ όλων των εποχών, αφού μόνο μέσα στην τελευταία πενταετία το κόστος ζωής αυξήθηκε κατά 25%, κυρίως λόγω δραματικής αύξησης στους λογαριασμούς Ενέργειας.
• Στο Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργούν περίπου 950 Τράπεζες Τροφίμων, από τις οποίες εξαρτάται η καθημερινή σίτιση τουλάχιστον 1.100.000 Βρετανών.
• Το 2009 διαπιστώθηκε ότι τα βρετανικά νοικοκυριά που ήταν αναγκασμένα να ζουν στο σκοτάδι και στο κρύο λόγω φτώχειας ξεπερνούσαν τα 4.000.000.
• Το χειμώνα του 2014 ο βρετανικός Ερυθρός Σταυρός, για πρώτη φορά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, έκανε εκστρατεία για διανομή τροφίμων!
• Εως το 2018 προβλέπονταν νέες περικοπές δισεκατομμυρίων στερλινών σε κοινωνικές δαπάνες και υπηρεσίες και επιβολή νέου φόρου σε αναψυκτικά...
• Ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών, Τζορτζ Οσμπορν, με «επιχείρημα» τη μεσοπρόθεσμη «εξισορρόπηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων», επιμένει στη «δημοσιονομική πειθαρχία» ενώ απειλεί με νέα μέτρα 30 δισ. στερλινών από περικοπές σε δημόσιες δαπάνες και αυξήσεις φόρων. Μόλις προχτές απέρριψε ως ανέφικτα τα δημοσιονομικά πλεονάσματα στο τέλος της επόμενης τετραετίας.
• Αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των εργαζόμενων φτωχών λόγω ακριβών ενοικίων, χαμηλής παραγωγικότητας και μείωσης των ευκαιριών πλήρους απασχόλησης («Εconomist», 25/6/16). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το κατώτατο ωρομίσθιο για νέους άνω των 25 ετών είναι 7,20 στερλίνες (10,60 δολάρια) και το βδομαδιάτικο δεν ξεπερνά τις 252 στερλίνες για 35ωρη απασχόληση. Προ ημερών το περιοδικό «Economist» διαπίστωνε πως σήμερα δουλεύουν περισσότεροι Βρετανοί από κάθε άλλη εποχή, όμως, αμείβονται λιγότερο.

Αυτή είναι σήμερα η πραγματική Βρετανία της ανάπτυξης του 2% και της επίσημης ανεργίας του 5%. Ανάπτυξη υπάρχει μόνο για τους ξένους και ντόπιους αστούς. Τα λαϊκά στρώματα παραμένουν εγκλωβισμένα στη λιτότητα, δίχως καν μνημόνια και με ...εθνικό νόμισμα.

Θέσεις μάχης για την προάσπιση των συμφερόντων τμημάτων της αστικής τάξης στη Βρετανία παίρνουν πλέον οι πέντε υποψήφιοι που διεκδικούν, εν μέσω εντεινόμενης ενδοαστικής κόντρας, την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος και τον πρωθυπουργικό θώκο της χώρας.

Οι πέντε υποψήφιοι είναι:

• Η Τερέζα Μέι, η υπουργός Εσωτερικών γνωστή σαν «νέα Μάργκαρετ Θάτσερ», που υποστήριξε την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ (παρά τις προσωπικές της θέσεις κατά της ΕΕ).
• Ο Μάικλ Γκόουβ, υπουργός Δικαιοσύνης και εκ των πρωτοστατών της εκστρατείας του Brexit - στενός συνεργάτης του πρώην δημάρχου Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον, μέχρι το δημοψήφισμα της 23ης Ιούνη.
• Η αναπληρώτρια υπουργός Ενέργειας (θεωρούμενη και σαν «άνθρωπος των τραπεζών»), Αντρέα Λίντσομ.
• Ο υπουργός Εργασίας και Συντάξεων, Στέφεν Κραμπ (διαθέτει ισχυρούς δεσμούς με τις εταιρείες Ενέργειας και ήταν από τους βασικούς υποστηρικτές των περικοπών στα επιδόματα Πρόνοιας).
• Ο πρώην υπουργός Αμυνας (στενές σχέσεις με λομπίστες μονοπωλίων, τη μοναρχία του Μπαχρέιν, υπέρμαχος της επέμβασης στο Αφγανιστάν και θερμός υποστηρικτής του ΝΑΤΟ αλλά πολέμιος της ΕΕ), Λίαμ Φοξ.

Από το κάδρο των «δελφίνων» λείπει ο «πρωταγωνιστής» της καμπάνιας του Brexit, Μπόρις Τζόνσον, που έπειτα από δαιδαλώδη εσωκομματικά παιχνίδια και «συντροφικά μαχαιρώματα», αναγκάστηκε να τεθεί εκτός αρένας και να παραδεχτεί ανοικτά πως δεν είναι κατάλληλος για τη θέση του πρωθυπουργού. Ενδεχομένως, λένε οι «κακές γλώσσες» στο Λονδίνο, επειδή τελικώς δεν είχε την παραμικρή ιδέα για το ποια μπορεί να είναι η διαπραγματευτική στρατηγική και η πραγμάτωση της διαδικασίας αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ.

Από τους πέντε υποψήφιους, τελικά μόνο δύο θα εκτεθούν στη διαδικασία εσωκομματικής επιστολικής ψήφου των κομματικών μελών (αφού προηγηθεί επιλογή στην κοινοβουλευτική ομάδα) μέχρι την ανακοίνωση της εκλογής νέου ηγέτη στις 9 Σεπτέμβρη. Προς το παρόν, προβάλλουν ως επικρατέστεροι η Τερέζα Μέι και ο Μάικλ Γκόουβ. Η πρώτη λανσάρεται ως «αξιόπιστη που μπορεί να ενώσει το κόμμα και τη χώρα». Ο δεύτερος λανσαρίστηκε σαν άνθρωπος της «αλλαγής», που δε δίστασε να υποσχεθεί χρηματοδότηση του Νοσηλευτικού Εθνικού Συστήματος με 100.000.000 στερλίνες τη βδομάδα έως το 2020!

Κοινό στοιχείο (που αντανακλά μέρος των διαθέσεων της αστικής τάξης) είναι η απροθυμία των Μέι και Γκόουβ να κάνουν πρόωρες εκλογές πριν τις προγραμματισμένες για το 2020.

Η Μέι διαβεβαίωσε ότι εάν εκλεγεί στην ηγεσία των Συντηρητικών, δεν θα κάνει δεύτερο δημοψήφισμα, δεν θα διενεργήσει πρόωρες εκλογές, δεν θα ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας για το Brexit, προτού συμφωνηθεί η στρατηγική διαπραγμάτευσης. Τόνισε πως θα επιδιώξει «ριζικό πρόγραμμα κοινωνικών μεταρρυθμίσεων για να γίνει η Βρετανία μία χώρα στην υπηρεσία όλων», όμως σημείωσε ως «ζωτικής σημασίας» τις μειώσεις δημοσίων δαπανών και τις περικοπές στα ελλείμματα του προϋπολογισμού...

Ο Γκόουβ προτίμησε τη «λύση» των ελκυστικών υποσχέσεων, λέγοντας προχτές ότι εάν εκλεγεί, θα εξασφαλίσει 100.000.000 στερλίνες τη βδομάδα (!) έως το 2020 για την ενίσχυση του εθνικού συστήματος Υγείας. Ξεκαθάρισε (παρά τις αντιδράσεις εντός ΕΕ!) πως δεν θα ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας εντός 2016, μολονότι δήλωσε «αποφασισμένος» να δει την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ. Είπε ότι δεν θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές, πως είναι κατά της ελεύθερης κίνησης ανθρώπων από χώρες της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο, απέρριψε ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκοτίας, όχι όμως και μία «νέα συμφωνία» για τη θέση της στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αναγνώρισε πως το δημοψήφισμα «ανέδειξε δύο Βρετανίες: Μία που επωφελήθηκε από την παγκοσμιοποίηση και μία άλλη που είδε τη ζωή της να δέχεται πιέσεις».

Οι υπόλοιποι δεν έχουν κάνει ακόμη εξαγγελίες...

Οι πολιτικές ανακατατάξεις που προκαλεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 23ης Ιούνη δεν αφήνουν ανεπηρέαστους τους Εργατικούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ισχυρές είναι οι εσωκομματικές πιέσεις που δέχεται ο ηγέτης τους, Τζέρεμι Κόρμπιν, για παραίτηση από την αρχηγία του κόμματος.

Ο ίδιος, που προβλήθηκε, μετά την εκλογή του τον περασμένο Σεπτέμβρη με τις ψήφους του 59,5% των κομματικών μελών, ως ο αριστερός σοσιαλδημοκράτης που θα φέρει «νέο άνεμο αλλαγής» στη Βρετανία και στην Ευρώπη, αρνείται να παραιτηθεί, προφασιζόμενος τις «δημοκρατικές κομματικές διαδικασίες» που τον ανέδειξαν σε αυτή τη θέση. Η πρόταση μομφής που ψήφισαν εναντίον του την περασμένη Τρίτη 172 μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας των Εργατικών (έναντι μόλις 40 που τον στήριξαν), δεν τον αποθάρρυνε.

Ωστόσο, οι επίδοξοι διάδοχοι (με πρώτη την Αντζελα Ιγκλ, που έχει συγκεντρώσει γύρω της την υποστήριξη δεκάδων Εργατικών βουλευτών, ο Χίλαρι Μπεν, γιος του «κόκκινου» Τόνι Μπεν και ο «κορμπινικός» σκιώδης υπουργός Οικονομικών, Τζον Μακντόνελ) καιροφυλακτούν. Με το χαρτί του Κόρμπιν μισοκαμένο, η αστική τάξη της Βρετανίας είναι σίγουρο πως δεν θα αργήσει να βρει έναν πιο ικανό αντικαταστάτη και διαχειριστή.