ΤΕΧΕΡΑΝΗ - ΤΕΛ ΑΒΙΒ.--

Εντείνονται οι γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ, με αιχμή του δόρατος τις προσπάθειες των κυβερνήσεων σε Ισραήλ και ΗΠΑ να πετύχουν την αποδυνάμωση ή επαναδιαπραγμάτευση της διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που υπογράφηκε τον Ιούνη του 2015 από τις χώρες - μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία) και τη Γερμανία.

Χτες, ο Ιρανός κυβερνητικός εκπρόσωπος Μοχάμαντ Μπάκερ Νόμπακχτ τόνισε ότι το Ιράν μπορεί να υπερασπίσει τη διεθνή συμφωνία «όποια και εάν είναι η τύχη της», προσθέτοντας ότι η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) είναι ο μοναδικός αρμόδιος φορέας που μπορεί να αποφανθεί εάν τηρείται ή όχι η συμφωνία.

Το ίδιο διάστημα, τρεις Αμερικανοί αξιωματούχοι, μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο «NBC News», αποκάλυψαν ότι ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη «F-15» πραγματοποίησαν την επίθεση που σημειώθηκε λίγο πριν τα μεσάνυχτα της περασμένης Κυριακής στις συριακές επαρχίες Χάμα και Χαλέπι, σε αποθήκες του συριακού στρατού, με αποτέλεσμα 16 νεκρούς, εκ των οποίων οι 11 Ιρανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι. Η επίθεση αυτή είχε κάνει τον Ιρανό υπουργό Αμυνας Αμίρ Χαταμί να καλέσει το Ισραήλ να σταματήσει την «επικίνδυνη συμπεριφορά», προειδοποιώντας ότι η απάντηση του Ιράν «θα το καταπλήξει και θα το κάνει να μετανιώσει».

Επιπλέον, αίσθηση αλλά όχι έκπληξη προκάλεσαν οι πρότερες δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Αμυνας Τζέιμς Μάτις, ότι τα αμερικανικά στρατεύματα σε Συρία και Αφγανιστάν «θα παραμείνουν για καιρό», επειδή «δεν θέλουμε να τα αποσύρουμε προτού οι διπλωμάτες κερδίσουν την ειρήνη».

Παράλληλα, το ιρανικό πρακτορείο «Fars News», επικαλούμενο τοπικές πηγές στο Μάνμπιτζ της Βόρειας Συρίας, μετέδωσε ότι έφτασε εκεί χτες από το Κομπανί ένα κομβόι τουλάχιστον 10 αμερικανικών τετρακίνητων στρατιωτικών οχημάτων τύπου «Humvee», μεταφέροντας δεκάδες Αμερικανούς στρατιώτες, πυραύλους μικρού βεληνεκούς και προηγμένα ραντάρ και τηλεπικοινωνιακά συστήματα. Προσφάτως, το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «Anadolu» είχε μεταδώσει ότι οι ΗΠΑ έχουν φτιάξει τουλάχιστον δύο στρατιωτικές βάσεις στο Μάνμπιτζ, έναν γνωστό κουρδικό θύλακα στη βόρεια Συρία, όπου επιδιώκουν, εδώ και καιρό, να εισβάλουν τουρκικά στρατεύματα και μισθοφόροι τζιχαντιστές του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού».

Νωρίτερα, η ισραηλινή Βουλή ενέκρινε νόμο με τις ψήφους 62 βουλευτών, που θα δίνει τη δυνατότητα στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου να κηρύξει πόλεμο ή να διατάξει την έναρξη μεγάλης στρατιωτικής επιχείρησης δίχως την έγκριση του υπουργικού συμβουλίου, παρά μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του εκάστοτε υπουργού Αμυνας. Η πρόταση, που καταψηφίστηκε από 41 βουλευτές, εγκρίθηκε μετά την παρουσίαση «ιρανικών μυστικών αρχείων» που έκανε ο Νετανιάχου στην ισραηλινή δημόσια τηλεόραση το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, σε σχέση με τις προσπάθειες που φέρεται πως έκανε κατά το παρελθόν το Ιράν για να αποκτήσει πυρηνικό πρόγραμμα.

Στη σκιά αυτών των εξελίξεων, ο υπουργός Εξωτερικών του Μαρόκου, Νάσερ Μπουρίτα, ανακοίνωσε το βράδυ της Τρίτης ότι η χώρα του διακόπτει τις σχέσεις με το Ιράν, θεωρώντας το υπεύθυνο για την υποστήριξη του «Μετώπου Πολισάριο» στη Δυτική Σαχάρα, περιοχή που ήταν πρώην ισπανική αποικία και την κυριότητά της διεκδικεί από τα μέσα της δεκαετίας του '70 το Μαρόκο.

Ο Μπουρίτα πρόσθεσε πως διαθέτει «αποδείξεις» ότι η λιβανέζικη «Χεζμπολάχ», που υποστηρίζεται από το Ιράν, παρείχε εκπαίδευση και οικονομική υποστήριξη σε μαχητές του «Μετώπου Πολισάριο» από το 2016. Εκπρόσωποι της «Χεζμπολάχ» και του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών αρνήθηκαν τις κατηγορίες. Εκπρόσωπος της «Χεζμπολάχ» στη Βηρυτό ερμήνευσε την αντίδραση των μαροκινών αρχών ως αποτέλεσμα «της πίεσης Αμερικανών, Ισραηλινών και Σαουδαράβων» αξιωματούχων.

Ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Μπαχράμ Γασεμί απέρριψε τις αιτιάσεις του Μαρόκου ως «εντελώς αβάσιμες».

Αντίθετα, το υπουργείο Εξωτερικών της Σ. Αραβίας καταδίκασε «την ιρανική ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις του Μαρόκου μέσω της "Χεζμπολάχ"». Επίσης, τα υπουργεία Εξωτερικών του Μπαχρέιν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων επικρότησαν την απόφαση του Μαρόκου να διακόψει τις σχέσεις με το Ιράν.

ΤΕΛ ΑΒΙΒ - ΑΜΜΑΝ.--

Με επαφές με κυβερνητικούς αξιωματούχους και επιχειρηματικούς παράγοντες στο Ισραήλ ολοκλήρωσε χτες το μεσημέρι την τετραήμερη περιοδεία του σε χώρες της Μέσης Ανατολής ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Αμπε, επιδιώκοντας την προώθηση των συμφερόντων ιαπωνικών μονοπωλίων στις εκεί αγορές αλλά και τη διατήρηση της εξασφάλισης των απαραίτητων ποσοτήτων Ενέργειας που χρειάζονται τα ιαπωνικά μονοπώλια βιομηχανίας και τεχνολογίας για να λειτουργήσουν.

Συναντώντας στην Ιερουσαλήμ τον Ισραηλινό ομόλογό του, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο Αμπε αναφέρθηκε στις «σημαντικές» ιαπωνικές επενδύσεις που γίνονται το τελευταίο διάστημα στο Ισραήλ, αλλά και στη δραστηριοποίηση ισραηλινών επιχειρήσεων στις αγορές της Ιαπωνίας. Οι δύο πρωθυπουργοί στη συνέχεια τόνισαν την ανάγκη για ενίσχυση των διμερών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, για την απευθείας αεροπορική σύνδεση των δυο χωρών και για την προώθηση επενδύσεων σε καινοτόμες τεχνολογίες. Δεν είναι ωστόσο τυχαίο το γεγονός πως ο Νετανιάχου, λίγη ώρα μετά τη συνάντησή του με τον Αμπε, συνάντησε τον πρόεδρο του κινεζικού μονοπωλίου διαδικτυακών πωλήσεων «Alibaba», Τζακ Μα, που ήταν επικεφαλής κλιμακίου 38 Κινέζων ανώτερων διευθυντικών στελεχών. Ο Μα εξέφρασε ικανοποίηση «για τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει το Ισραήλ».

Νωρίτερα χτες, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, συνοδεία 38 Ιαπώνων επιχειρηματιών, μετέβη στην πρωτεύουσα της Ιορδανίας, Αμμάν. Ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β΄ και ο Αμπε συμφώνησαν στην αναβάθμιση των διμερών πολιτικών και οικονομικών σχέσεων σε στρατηγικό επίπεδο. Την Τρίτη, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός συνάντησε στη Ραμάλα της Δυτικής Οχθης τον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς, διαβεβαιώνοντας ότι δεν πρόκειται να μεταφέρει την ιαπωνική πρεσβεία στο Ισραήλ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Εξέφρασε υποστήριξη στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στην ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη μέσω διαλόγου και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις προσπάθειες που αφορούν τη δημιουργία αγροτοβιομηχανικού πάρκου στη Δυτική Οχθη και τις εκεί επενδύσεις ιαπωνικών εταιρειών.

Την Κυριακή ο Αμπε ξεκίνησε την περιοδεία του στη Μέση Ανατολή από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία δίνουν πάνω από το 1/3 του αργού πετρελαίου που εισάγει η Ιαπωνία και θεωρούνται ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ιαπωνίας στον Περσικό Κόλπο. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός διαπίστωσε δυνατότητες περαιτέρω ενίσχυσης των διμερών σχέσεων στους τομείς του Εμπορίου και ιδιαίτερα της Ενέργειας.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ.--

Ο Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, χαρακτήρισε χτες «θετική εξέλιξη» την αποδοχή του «πλαισίου Γκουτέρες» που ο κατοχικός ηγέτης πρόβαλε προ ημερών ως βάση για συνέχιση των διαπραγματεύσεων, αναδεικνύοντας ότι οι διεργασίες γύρω από τη διχοτόμηση της Κύπρου - με ό,τι συνέπειες έχουν αυτές για τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς σε όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο - δεν έχουν σταματήσει καθόλου.

Το «πλαίσιο Γκουτέρες» αποτελεί μια δέσμη προτάσεων που κατατέθηκε στη Διάσκεψη για το Κυπριακό η οποία έγινε στο ελβετικό θέρετρο Κρανς Μοντάνα, τον περασμένο Ιούλη, ως συνέχεια του παζαριού που είχε ξεκινήσει την άνοιξη στη Γενεύη. Μεταξύ άλλων, το «πλαίσιο» του γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, αναφερόταν στη διαμόρφωση ενός «μηχανισμού εφαρμογής» της όποιας συμφωνίας προέκυπτε, με την εμπλοκή και «οργανισμών εκτός Κύπρου», παραπέμποντας και σε «εργαλεία» όπως ο ΟΑΣΕ, η ΕΕ, το ΝΑΤΟ κ.τ.λ. Μάλιστα, ενδεικτικές για το πού πάει η κουβέντα είναι οι προτάσεις της κυπριακής κυβέρνησης με τις οποίες αυτό το «πλαίσιο» εμπλουτίστηκε στη συνέχεια, μεταξύ άλλων για τη συγκρότηση «πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης» για την ασφάλεια στο νησί, για «ευελιξία» ειδικά στο Περιουσιακό, προθυμία να συζητηθεί η εκ περιτροπής Προεδρία με διάφορους όρους, μια σειρά «διευκολύνσεων» για Τούρκους υπηκόους και τουρκικά εμπορεύματα που θα φτάνουν στην Κύπρο, ουσιαστικά συζητώντας την υπό προϋποθέσεις εφαρμογή των «τεσσάρων ελευθεριών» της ΕΕ για Τούρκους.

Οπως φαίνεται, όλη αυτή η βάση συζήτησης για την Κύπρο επανέρχεται ακόμα πιο καθαρά, με φόντο και τις στρατιωτικο-πολιτικές διεργασίες γύρω από τη Μέση Ανατολή, αλλά και τις εξελίξεις στην Τουρκία, ενόψει των πρόωρων εκλογών, που αναζωπυρώνουν το παζάρι της με την ΕΕ και γενικότερα.

Μεταξύ άλλων, ο Κύπριος Πρόεδρος καλοδέχτηκε και την πρόθεση του γγ του ΟΗΕ να διορίσει σύμβουλο για διερεύνηση της προοπτικής επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Κατά τ' άλλα, ζήτησε από Τουρκία και Κατεχόμενα να διευκρινίσουν με σαφήνεια τις θέσεις τους, αναφέροντας ότι οι τελευταίοι γύροι συνομιλιών δεν είχαν αποτέλεσμα εξαιτίας της δικής τους στάσης.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, δήλωσε ότι υπάρχει σοβαρή διαφωνία για τις ποσότητες αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη», που είναι πιθανόν να εκτείνονται στην ισραηλινή πλευρά. Οπως είπε, η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε από τις εμπλεκόμενες εταιρείες να διευθετήσουν το θέμα μεταξύ τους και αν αυτό δε γίνει, «τότε θα δούμε την επιλογή για επιδιαιτησία». Είχαν προηγηθεί ισραηλινά δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία Ισραήλ και Κύπρος κατέληξαν να ζητήσουν διεθνή διαιτησία για το θέμα.

Η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ) συνεχίζει τη συγκέντρωση υπογραφών αλληλεγγύης στο μαρτυρικό λαό της Παλαιστίνης, ενώ διοργανώνει παράσταση διαμαρτυρίας, έξω από την ισραηλινή πρεσβεία, την Τετάρτη 16 Μάη στις 11 το πρωί. Θα ακολουθήσει πορεία προς την παλαιστινιακή πρεσβεία για την έκφραση αλληλεγγύης - συμπαράστασης στο λαό της Παλαιστίνης.