ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 3 Φλεβάρη 2008
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΣΥΝΕΠΤΥΓΜΕΝΟΙ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ
Οικονομικοί αλλά τοξικοί

Οι συνεπτυγμένοι λαμπτήρες φθορισμού καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τους λαμπτήρες πυράκτωσης, αλλά περιέχουν υδράργυρο που δημιουργεί νέο περιβαλλοντικό πρόβλημα
Οι συνεπτυγμένοι λαμπτήρες φθορισμού καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τους λαμπτήρες πυράκτωσης, αλλά περιέχουν υδράργυρο που δημιουργεί νέο περιβαλλοντικό πρόβλημα
Οι συνεπτυγμένοι λαμπτήρες φθορισμού καταναλώνουν το 25% της ενέργειας των αντίστοιχης φωτεινότητας λαμπτήρων πυράκτωσης και διαρκούν σύμφωνα με τους κατασκευαστές τους μέχρι και 10 φορές περισσότερο. Με πρόσχημα την ενεργειακή κρίση, τα τελευταία χρόνια γίνεται έντονη προώθησή τους σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Χώρες όπως η Αυστραλία επιβάλλουν ήδη με νόμο την αλλαγή όλων των λαμπτήρων πυράκτωσης ως το 2010 και ανάλογη νομοθεσία προετοιμάζεται στις ΗΠΑ. Πρόσφατα και η χώρα μας έζησε μια έντονη εκστρατεία μάρκετινγκ για την προώθηση των συνεπτυγμένων λαμπτήρων φθορισμού (ΣΛΦ) συγκεκριμένου κατασκευαστή, με τη συμπαράσταση κάποιων μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΗΚΥΟ), αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης.

Είναι γνήσια τα κίνητρα όλων αυτών που προωθούν τους ΣΛΦ στο όνομα της μικρότερης επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας; Μήπως οι ΣΛΦ είναι κανένα φοβερό τεχνολογικό επίτευγμα, που μόλις πρόσφατα έγινε εφικτό και γι' αυτό αξιοποιούνται τώρα ως συμβολή στην προσπάθεια προστασίας του περιβάλλοντος;

Θέμα εμπορίου...

Καταρχήν, δε γίνεται καμία προσπάθεια προστασίας του περιβάλλοντος, παρά μόνο ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστικών κέντρων για την αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου με την εξοικονόμηση πόρων και τη δημιουργία νέων αγορών και τομέων δραστηριοποίησης. Το θέμα που τους απασχολεί δεν είναι η μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά το εμπόριο των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. Δεν είναι να μην επιβαρύνεται η ατμόσφαιρα με περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, αλλά ποιος θα έχει το συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα που θα του δίνει η λιγότερο εχθρική προς το περιβάλλον τεχνολογία που θα εφαρμόζει στην παραγωγή.

Παρ' όλ' αυτά, οι ΣΛΦ είναι αναμφισβήτητα στοιχείο τεχνικής προόδου. Ακόμα και αν δεν είναι εντελώς ακριβείς οι αριθμοί που δίνουν οι κατασκευαστές, είναι σαφώς πιο οικονομικοί λαμπτήρες και διαρκούν σαφώς περισσότερο από τους λαμπτήρες πυράκτωσης. Πιο οικονομικοί στη λειτουργία τους, όχι όμως και στην απόκτησή τους, αφού το κόστος τους είναι πέντε, δέκα ή και περισσότερες φορές μεγαλύτερο απ' ό,τι των λαμπτήρων πυράκτωσης. Το κόστος από την αντικατάσταση των λαμπτήρων, θα το επιβαρυνθούν φυσικά οι καταναλωτές. Ούτε οι κατασκευάστριες εταιρείες, ούτε τα καπιταλιστικά κράτη προτίθενται να το αναλάβουν. Κι αν οι εταιρείες - χρήστες λαμπτήρων έχουν διαθέσιμα τα απαραίτητα χρήματα (και πολύ περισσότερα) και πρόκειται έτσι κι αλλιώς να αποσβέσουν τα ποσά που θα δαπανήσουν περνώντας τα στα βιβλία εξόδων τους, δε συμβαίνει το ίδιο και για τους εργαζόμενους που θα πρέπει να καταβάλουν «μπροστά» αρκετές εκατοντάδες ευρώ αν επιχειρήσουν να αλλάξουν όλες τις λάμπες πυράκτωσης και ενδεχομένως και ορισμένα φωτιστικά που δεν επιδέχονται ΣΛΦ.

Η «ουρά της αχλάδας» λέγεται υδράργυρος

Αντε καλά μέχρι εδώ. Υπάρχει όμως και η...«ουρά» του ζητήματος, αυτή που αν δεν ανατρέπει, ωστόσο υπονομεύει σοβαρά τη φιλοπεριβαλλοντική προοπτική των ΣΛΦ. Είναι η πλευρά που δε διαφημίστηκε από καμιά κατασκευάστρια και από καμιά ΜΗΚΥΟ που «σπρώχνει» τους συνεπτυγμένους λαμπτήρες φθορισμού. Το σοβαρότερο μειονέκτημα των ΣΛΦ, πέρα από το κόστος απόκτησης είναι ότι περιέχουν υδράργυρο και δεν μπορούν να πεταχτούν μαζί με τα οικιακά απορρίμματα. Φέτος, υπολογίζεται ότι θα πουληθούν γύρω στα 2 δισεκατομμύρια κομμάτια μόνο στις ΗΠΑ (περίπου 5% όλων των πωλήσεων λαμπτήρων) και ήδη γεννιούνται σοβαρά ερωτήματα για το πώς θα γίνει η διαχείριση των 10 μετρικών τόνων υδραργύρου που θα προκύπτουν σε ετήσια βάση, καθώς θα καίγονται οι ΣΛΦ.

Ο υδράργυρος είναι απαραίτητος για τη λειτουργία των λαμπτήρων φθορισμού. Ενα ηλεκτροστατικό φορτίο εξατμίζει τον υδράργυρο και τον κάνει να εκπέμπει υπεριώδες φως, το οποίο με τη σειρά του κάνει την επικάλυψη φωσφόρου στο εσωτερικό των λαμπτήρων να ακτινοβολεί. Ο υδράργυρος είναι ισχυρή νευροτοξίνη, ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα παιδιά και τα έμβρυα. Στις ΗΠΑ, το ένα έκτο των παιδιών που γεννιούνται έχουν εκτεθεί σε τόσο υψηλά επίπεδα υδραργύρου, που σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος της χώρας αυτής, κινδυνεύουν από προβλήματα απώλειας μνήμης και μαθησιακά προβλήματα.

Πούλα τώρα και μετά βλέπουμε...

Κάθε συνεπτυγμένος λαμπτήρας φθορισμού περιέχει 5 χιλιοστά του γραμμαρίου υδράργυρο, δηλαδή ποσότητα όση περίπου η μελάνη στην μπίλια ενός στυλό μακράς διάρκειας. Βεβαίως, ο υδράργυρος στους ΣΛΦ δεν εγκυμονεί τον ίδιο κίνδυνο όπως ο υδράργυρος που περιέχεται στα ψάρια. Είναι, όμως, πολύ εύκολο να διαρρεύσει από τις χωματερές μέσα στον υδροφόρο ορίζοντα, ή να περάσει στον αέρα ως σκόνη, αν τα σκουπίδια καούν.

Παρά τις προσπάθειες των κατασκευαστών να βρουν εναλλακτική λύση, δεν έχουν πετύχει τίποτα περισσότερο από το να μειώσουν την απαιτούμενη ποσότητα υδραργύρου ανά λαμπτήρα. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα, όμως, να προωθούν σε όλο τον πληθυσμό τη χρήση των ΣΛΦ. Κι αν η βιομηχανία έχει τη δυνατότητα να ανακυκλώνει τους κλασικούς λαμπτήρες φθορισμού σε ειδικά εργοστάσια, οι περισσότεροι άνθρωποι, είτε ζουν στις ΗΠΑ, είτε στην Αυστραλία, είτε στην Ελλάδα, ακόμα κι αν είχαν ενημερωθεί για την ανάγκη της ειδικής μεταχείρισης των καμένων λαμπτήρων φθορισμού, δε θα είχαν πού να τους πάνε. Πόσοι ξέρουν στη χώρα μας ότι οι λαμπτήρες φθορισμού δεν πρέπει να πετάγονται στα σκουπίδια και απ' αυτούς πόσοι έχουν τρόπο να διαθέσουν τους κατεστραμμένους λαμπτήρες με τρόπο ασφαλή για το περιβάλλον;


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

Τι να κάνετε αν σπάσει ένας λαμπτήρας φθορισμού

Αν σπάσει ένας λαμπτήρας φθορισμού δεν υπάρχει λόγος πανικού, εξαιτίας του υδραργύρου που περιέχει. Ανοίξτε τα παράθυρα και αερίστε καλά το σπίτι, ώστε να φύγουν οι ατμοί υδραργύρου. Μετά, φορώντας γάντια, χρησιμοποιήστε κολλητική ταινία για να συλλέξετε τα μικρά κομμάτια και το υπόλειμμα σκόνης που υπήρχε στο εσωτερικό του λαμπτήρα. Βάλτε την κολλητική ταινία και τα μεγάλα κομμάτια γυαλιού σε μια πλαστική σακούλα. Καθαρίστε με ηλεκτρική σκούπα το πάτωμα στην περιοχή όπου έσπασε η λάμπα. Βάλτε τη χάρτινη σακούλα σκουπιδιών της ηλεκτρικής σκούπας σε διπλή πλαστική σακούλα. Κλείστε τις πλαστικές σακούλες καλά πριν τις πετάξετε.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ