AP

Από τη χτεσινή συνεδρίαση της τουρκικής Βουλής

Από τη μεριά του, ο Πρόεδρος της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν, σε πρωτοχρονιάτικη δήλωσή του, μοίρασε εύσημα στις Ενοπλες Δυνάμεις για την «επιχείρηση "Πηγή Ειρήνης"» (στη βόρεια Συρία) και συνολικά «την καταπολέμηση της τρομοκρατίας», τονίζοντας ότι «τώρα θα κάνουμε νέο άλμα στη Λιβύη και στην Ανατολική Μεσόγειο» και μνημονεύοντας τα κατορθώματα του Οθωμανού Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά στη Μεσόγειο που - όπως έκρινε - θα επαναληφθούν.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Φουάτ Οκτάι, μιλώντας στο πρακτορείο «Αναντολού» - με φόντο και τις υπογραφές στην Αθήνα για τον «East Med» - σημείωσε ότι «υπάρχουν παιχνίδια εναντίον μας, που στόχο έχουν να μην μπορούμε "να βάλουμε τα πόδια μας στο νερό, να μην μπορούμε να ρίξουμε παραγάδι". Είμαστε εκεί για να τα καταστρέψουμε», προσθέτοντας ότι «όποιος και να συμμετάσχει, κανένα σχέδιο στην περιοχή που αποκλείει την Τουρκία δεν έχει πιθανότητα επιτυχίας... Νομίζουν ότι η Τουρκία είναι μόνο ενδοχώρα, η Τουρκία δεν είναι μόνο ενδοχώρα, η Τουρκία είναι μία χώρα που παρακολουθεί τις εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, τόσο στην ενδοχώρα όσο και εκτός αυτής, αλλά και με τους γείτονές της. ... Εάν υπάρχει ρίσκο, θα το αναλάβουμε, θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί», συμπλήρωσε.

Αργότερα χτες βράδυ, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απαντώντας σε ερώτηση ανταποκριτή του σταθμού «Real», για την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό «East Med» στην Αθήνα, εξέφρασε την «ελπίδα» πως οι «υπεράκτιοι πόροι της Κύπρου θα αναπτυχθούν προς όφελος των Κυπρίων». Τόνισε επίσης πως οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν «ανησυχίες για τις προκλήσεις της Τουρκίας στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των παράνομων γεωτρήσεων στα χωρικά ύδατα της Κύπρου, καθώς και της πρόσφατης συμφωνίας θαλάσσιας οριοθέτησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης».

Επιπλέον, αργά χτες το βράδυ δόθηκε στη δημοσιότητα και κοινή δήλωση των Μητσοτάκη - Νετανιάχου - Αναστασιάδη, με την οποία αναφερόμενοι στην απόφαση της Τουρκίας κάνουν λόγο για «επικίνδυνη απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα» και σημειώνουν: «Η απόφαση αυτή συνιστά κατάφωρη παραβίαση του ψηφίσματος 1970 (2011) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο επιβάλλει εμπάργκο όπλων στη Λιβύη και υπονομεύει σοβαρά τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για την εξεύρεση μιας ειρηνικής, πολιτικής λύσης για τη λιβυκή σύγκρουση. Σηματοδοτεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση της διένεξης και σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης. Η Τουρκία δεν πρέπει να παραβιάσει τη Λιβυκή Πολιτική Συμφωνία (LPA) και τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας απερίσκεπτης κίνησης θα είναι πολύ σοβαρές για τη σταθερότητα και την ειρήνη σε ολόκληρη την περιοχή. Η Αγκυρα πρέπει να απέχει από μια τέτοια ενέργεια, η οποία παραβιάζει κατάφωρα την εθνική κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Λιβύης».

Την ίδια στιγμή πάντως, ο Οκτάι ανέφερε πως η οριστική εντολή για αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη θα φύγει απ' την Αγκυρα ανάλογα και με τις υπόλοιπες εξελίξεις. «Οταν περάσει το υπόμνημα μπορεί οι άλλες πλευρές να πάρουν μια άλλη στάση, λέγοντας "εντάξει αποσυρόμαστε, εγκαταλείπουμε την επίθεση". Τότε γιατί να πάμε; Αλλά, αν συνεχίσουν... Επομένως, το υπόμνημα έχει ένα χρόνο διάρκειας, όταν υπάρξει ανάγκη θα σταλούν οι δυνάμεις που χρειάζονται».

Ενδεικτικές ήταν και οι δηλώσεις του υπουργού Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ, που ισχυρίστηκε ότι «προτιμούμε τις σχέσεις καλής γειτονίας», αλλά «έχουμε πει επανειλημμένως πως εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, δεν θα επιτρέψουμε τετελεσμένα». Ενώ, αναδεικνύοντας πάλι τη σημασία που έχουν για το τουρκικό κεφάλαιο οι ισορροπίες στην Κύπρο επανέλαβε ότι «δεν θα επιτρέψουμε την παραβίαση ούτε των δικών μας δικαιωμάτων ούτε των δικαιωμάτων των "Κυπρίων αδελφών μας"... Η Κύπρος αποτελεί για εμάς εθνικό θέμα», τονίζοντας ότι «ζητάμε τον δίκαιο διαμοιρασμό του πλούτου στην περιοχή» και ότι «δεν είναι δυνατό για εμάς να οπισθοχωρήσουμε. Θα υπερασπιστούμε τα δικαιώματα της χώρας μας, του λαού μας και των "Κυπρίων αδελφών μας" μέχρι τέλους».

Ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του (κυβερνώντος τουρκικού κόμματος) ΑΚΡ Μπουλέντ Τουράν δήλωσε: «Δεν θα ενθαρρύνουμε εκείνους, που λένε σήμερα μην πάτε στη Λιβύη, να πουν αύριο φύγετε από την Κύπρο... Η παρουσία μας στη Λιβύη συνεπάγεται την εγκατάλειψη ή μη των δικαιωμάτων μας στην ανατολική Μεσόγειο. Ολες οι χώρες που έχουν σχέδια για τη Μεσόγειο θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η Τουρκία δεν είναι η παλιά Τουρκία. Είμαστε αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα οικονομικά μας δικαιώματα. Η "Γαλάζια Πατρίδα" δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη της».

Τέλος, ο ηγέτης του ψευδοκράτους στην Κύπρο, Μουσταφά Ακιντζί, σχολιάζοντας τη συνεργασία για τον «East Med», είπε ότι η συμφωνία είναι πρώτα απ' όλα πολιτική και ότι αυτή «δεν θα βοηθήσει στην επίλυση του Κυπριακού», επισημαίνοντας ότι υπάρχουν πολλές αντίθετες απόψεις ειδικών για τα οφέλη της διαδρομής του «East Med», ότι η συμφωνία είναι πολύ πιο δαπανηρή από άλλες εναλλακτικές.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, δήλωσε ότι η Αγκυρα θα παραχωρήσει ενεργειακά «οικόπεδα» στη Μεσόγειο για νέες έρευνες φυσικού αερίου και πετρελαίου, «στο πλαίσιο της συμφωνίας καθορισμού θαλάσσιων περιοχών ευθύνης που υπογράψαμε με τη Λιβύη».

Αντιδρώντας στην απόφαση της τουρκικής Βουλής για αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη, το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι μια τέτοια αποστολή «θα επηρεάσει αρνητικά τη σταθερότητα της περιοχής της Μεσογείου» και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αντιδράσει.

Τέλος, οι εξελίξεις στη Λιβύη απασχόλησαν χτες και νέα τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Ερντογάν με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, χωρίς να γίνει γνωστό το ακριβές περιεχόμενό της. Οι δύο ηγέτες μίλησαν και για τη Συρία κ.τ.λ.

Να σημειωθεί ότι η αναμενόμενη περιοδεία του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μ. Πομπέο, σε ασιατικές και ευρωπαϊκές χώρες που θα κατέληγε στην Κύπρο αναβλήθηκε τελικά, εξαιτίας της νέας έντασης στη Μέση Ανατολή (βλ. γεγονότα με αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη).

Η κλιμάκωση των στρατιωτικών συγκρούσεων στην Τρίπολη της Λιβύης, σε συνδυασμό με την παρέμβαση διαφόρων δυνάμεων, μεταφέρθηκε την Τρίτη στην έκτακτη συνεδρίαση του Αραβικού Συνδέσμου, που πραγματοποιήθηκε έπειτα από αίτημα της Αιγύπτου. Οι προσπάθειες της Αιγύπτου για άρση της αναγνώρισης νομιμότητας του «Προεδρικού Συμβουλίου» του Λίβυου δοτού πρωθυπουργού Φαγιέζ Σάρατζ δεν ευοδώθηκαν. Ωστόσο, ο Αραβικός Σύνδεσμος σε ψήφισμα που εξέδωσε μετά το τέλος της πολύωρης συνεδρίασης, τόνισε «την ανάγκη να αποτραπούν οι παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην διευκόλυνση της άφιξης ξένων εξτρεμιστών στη Λιβύη». Επιπλέον, εκφράζει «σοβαρή ανησυχία για τη στρατιωτική κλιμάκωση» στη χώρα, θεωρώντας ότι επιβαρύνει την ήδη άσχημη κατάσταση και «απειλεί τη σταθερότητα και ασφάλεια των γειτονικών χωρών και της ευρύτερης περιοχής». Παρά τις προσπάθειες της Αιγύπτου, δεν καταδικάστηκαν ρητώς τα μνημόνια συνεργασίας που υπογράφηκαν στις 27 Νοέμβρη ανάμεσα στον Λίβυο πρωθυπουργό Φ. Σάρατζ και τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, και τα οποία την Δευτέρα είχε επικρίνει ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Λιβύη, Γκασάν Σαλαμέ, θεωρώντας πως αποτελούν κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Λιβύη.

Ενδιαφέρον πάντως είχε η τοποθέτηση του πρέσβη της Λιβύης στον Αραβικό Σύνδεσμο, Σαλιχάλ Σαμάκχι, που διορίστηκε από την κυβέρνηση Σάρατζ. Ο Σαμάκχι κατηγόρησε τον Αραβικό Σύνδεσμο για «δύο μέτρα και σταθμά», εκφράζοντας κατάπληξη για το γεγονός πως πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο η έκτακτη συνεδρίαση του Οργανισμού λίγες ώρες μετά την υποβολή σχετικού αιτήματος από την Αίγυπτο. Παρατήρησε δηκτικά ότι ο Οργανισμός δεν είχε δείξει τα ίδια γρήγορα αντανακλαστικά, όταν του ζητήθηκε από την κυβέρνηση του Λίβυου πρωθυπουργού Φαγιέζ Σάρατζ να συνεδριάσει στις αρχές του περασμένου Απρίλη, για να καταδικάσει την επίθεση που ξεκίνησε με στόχο την κατάληψη της πρωτεύουσας Τρίπολης ο στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ που ηγείται του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού».

Από την πλευρά του, ο πρέσβης της Αιγύπτου στον Αραβικό Σύνδεσμο τάχθηκε υπέρ λύσης που να προετοιμάσει το έδαφος για την ανάκτηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στη Λιβύη, ώστε να εξασφαλιστεί η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας της χώρας.

Αργότερα το βράδυ η ιστοσελίδα «Αrab News», επικαλούμενη πηγές στο λεγόμενο Κοινοβούλιο του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο, μετέδωσε την έκδοση ανακοίνωσης με την οποία καταδικάζεται η «τουρκική στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη».

Πάντως, οι συγκρούσεις κυρίως στα νότια περίχωρα της Τρίπολης συνεχίζονται, με αποτέλεσμα σε προχτεσινές επιθέσεις δυνάμεων του Λιβυκού Εθνικού Στρατού να σκοτωθούν τουλάχιστον τρεις άμαχοι.

ΑΜΜΑΝ - ΚΑΪΡΟ.--

Ανήμερα υπογραφής της διακρατικής συμφωνίας στην Αθήνα για τον σχεδιαζόμενο αγωγό «East Med» ξεκίνησαν οι τρίμηνες δοκιμαστικές εξαγωγές ισραηλινού φυσικού αερίου από το υποθαλάσσιο κοίτασμα «Λεβιάθαν» προς την Ιορδανία, κατ' εφαρμογή συμφωνίας αξίας 10 δισ. δολαρίων που υπογράφηκε το 2016 ανάμεσα στην τεξανή εταιρεία Ενέργειας, NOBLΕ, που εκμεταλλεύεται το συγκεκριμένο κοίτασμα, και την ιορδανική εταιρεία ηλεκτρισμού, NEPCO.

Βάσει της συμφωνίας του 2016, η αμερικανοϊσραηλινή κοινοπραξία θα προμηθεύει αέριο στην Ιορδανία από το κοίτασμα «Λεβιάθαν» στη Μεσόγειο για 15 χρόνια. Ωστόσο, η συμφωνία προκαλεί σημαντικές αντιδράσεις στην Ιορδανία, όπου πολλοί θεωρούν το Ισραήλ εχθρική χώρα κυρίως εξαιτίας της εντεινόμενης κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών.

Αναλυτές προβλέπουν πως θα φτάσει σε τουλάχιστον 60 δισ. κυβικά μέτρα μέχρι το 2035 η ποσότητα αερίου που εξορύσσεται από το ισραηλινό κοίτασμα «Λεβιάθαν». Το παρακείμενο υποθαλάσσιο κοίτασμα «Ταμάρ», στην ισραηλινή ΑΟΖ, αναμένεται να δώσει άλλα 25,3 δισεκατομμύρια κ.μ., εκτιμώμενης αξίας κοντά στα 19,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σημαντικές εξελίξεις με επίκεντρο νέα κοιτάσματα υδρογονανθράκων καταγράφονται τις τελευταίες μέρες και στη γειτονική Αίγυπτο, όπου η κυβέρνηση ανέθεσε στις 30 Δεκέμβρη στο αμερικανικό μονοπώλιο Ενέργειας, «ExxonMobil», τις έρευνες σε μία θαλάσσια έκταση 1,7 δισ. τ.μ. που βρίσκεται στην περιοχή Βόρεια Μαράκια, οκτώ χλμ. βορείως των ακτών της Αιγύπτου, που είναι γνωστή ως «Λεκάνη του Ηροδότου». Το αμερικανικό μονοπώλιο θα αναλάβει έρευνες και σε άλλη μία έκταση 543.000 εκταρίων που βρίσκεται ανοικτά της περιοχής Αμρίγια της βορειοανατολικής Αιγύπτου.