Προγράμματα που θα χρηματοδοτηθούν με 1 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, καλύτερη αντιστοίχιση των «δεξιοτήτων» με τις ανάγκες της «αγοράς», πιστοποίηση και αξιολόγηση των παρόχων κατάρτισης, «αναμόρφωση» των «παθητικών πολιτικών απασχόλησης» με στόχο την προώθηση της συμμετοχής των ανέργων στην αγορά εργασίας: Τα παραπάνω αποτελούν επιμέρους ψηφίδες του νομοσχεδίου για τον «εκσυγχρονισμό» του ΟΑΕΔ και την «αναβάθμιση» του συστήματος κατάρτισης και επανακατάρτισης.

Μπορεί η παρουσίαση του επίμαχου νομοσχεδίου να έχει προγραμματιστεί για το προσεχές φθινόπωρο, ωστόσο οι αλλεπάλληλες δημόσιες δηλώσεις και τοποθετήσεις του υπουργού, αλλά και οι προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη για τον «εξορθολογισμό» των επιδομάτων ανεργίας και την «αναβάθμιση» του ρόλου του ΟΑΕΔ ως «διαμεσολαβητή» μεταξύ ανέργων και εργοδοτών, δίνουν μια αρκετά σαφή εικόνα της κατεύθυνσης στην οποία θα κινηθούν τα μέτρα της κυβέρνησης.

«Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης δόθηκε έμφαση στις μη ενεργητικές πολιτικές», οι οποίες δεν συνοδεύθηκαν από «ενεργητικές πολιτικές» ώστε «να φέρουν τους ανέργους στην αγορά εργασίας», διαπιστώνει η επιτροπή. Μέσα από τον παραμορφωτικό φακό της αντιλαϊκής πολιτικής και των συμφερόντων του κεφαλαίου, τα επιδόματα και τα μέτρα στήριξης των ανέργων παρουσιάζονται ως «αντικίνητρο», ενώ αυτό που θα φέρει τους ανέργους στην «αγορά εργασίας» είναι υποτίθεται οι «ενεργητικές πολιτικές». Στην κατεύθυνση αυτή, η επιτροπή εισηγείται τον «εξορθολογισμό» των επιδομάτων, δηλαδή μια σειρά από νέες περικοπές.

Συγκεκριμένα, προτείνει το επίδομα αντί να είναι «σταθερό και συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό» να υπολογίζεται στο 55% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου τα προηγούμενα 3 έτη. Με τον τρόπο αυτό, οι άνεργοι χωρίζονται σε πολλές και διαφορετικές «ταχύτητες», ενώ ένα μέρος τους είναι βέβαιο πως θα κατρακυλήσει κάτω από τα 400 ευρώ του ισχύοντος σήμερα επιδόματος. Ενώ η κυβέρνηση διατείνεται ότι στόχος της είναι να δώσει «περισσότερα χρήματα για τα επιδόματα ανεργίας», η πραγματικότητα είναι πως η υιοθέτηση της παραπάνω πρότασης θα οδηγήσει τους εργαζόμενους με «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, όπως η μερική απασχόληση και η «διαλείπουσα» εργασία, αλλά και όσους αμείβονται με μισθούς έως 700 ευρώ, σε επίδομα μικρότερο από το σημερινό στην περίπτωση που βρεθούν στην ανεργία.

Αντίστοιχα, στρώνεται έδαφος για αλλαγές και στη διάρκεια της επιδότησης και κυρίως τη σύνδεσή της με τη συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης. Συγκεκριμένα, με τις προτάσεις της επιτροπής, ο νέος τρόπος υπολογισμού του επιδόματος θα περιορίζεται στους έξι μήνες και θα συνδέεται με την προϋπόθεση ο άνεργος να «αναζητά ενεργά εργασία ή συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης». Οσοι δεν έχουν καταφέρει να βρουν δουλειά μετά από έξι μήνες «θα πρέπει να καλούνται να συμμετέχουν σε κατάλληλα στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης». Τα προγράμματα αυτά θα περιλαμβάνουν κατάρτιση «από ιδιωτικά κέντρα κατάρτισης», με «εξάμηνη θεωρητική εκπαίδευση» και «πρακτική άσκηση στην αγορά».

Ο «επανασχεδιασμός» του συστήματος κατάρτισης και επανακατάρτισης αποτελεί, δίπλα στις αλλαγές που αφορούν το επίδομα ανεργίας, το άλλο σκέλος του αναμενόμενου νομοσχεδίου. «Οι άνεργοι και οι επιχειρήσεις ζητούν προγράμματα ουσιαστικής κατάρτισης με εγγύηση ποιότητας. Δεν μπορούμε λοιπόν εμείς να μένουμε "κολλημένοι" στο χθες και να προσφέρουμε μια κατάρτιση που είναι απλά ένα χαρτί χωρίς αξία», ανέφερε σε πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις του ο υπουργός Εργασίας. Ο στόχος για καλύτερη αντιστοίχιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού με τις ανάγκες των επιχειρήσεων, με έμφαση στις «ψηφιακές δεξιότητες», έχει κατ' επανάληψη βρεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης.

Σε αυτό το μήκος κύματος, το επικείμενο νομοσχέδιο θα προβλέπει διαδικασίες για την πιστοποίηση και την αξιολόγηση των παρόχων κατάρτισης και των ίδιων των καταρτιζομένων, ώστε τα σχετικά προγράμματα να προσαρμόζονται με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στις αξιώσεις της «αγοράς εργασίας», να καταρτίζουν τους ανέργους ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων και να τους επανακαταρτίζουν όποτε αυτές αλλάζουν.

Οι πάροχοι κατάρτισης θα αξιολογούνται από το κράτος και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης αυτής θα συνδέονται με τη χρηματοδότησή τους. Το ποσοστό των ανέργων που ολοκληρώνουν το πρόγραμμα κατάρτισης, ο αριθμός των καταρτιζομένων που τοποθετείται σε θέσεις εργασίας, το χρονικό διάστημα για το οποίο συνεχίζουν να εργάζονται, αποτελούν ενδεικτικά κριτήρια για την αξιολόγηση αυτή και τη βαθμολογία που ακολούθως θα συγκεντρώνουν. Μέσα από τη διαδικασία αυτή στήνεται ένας μηχανισμός επιλογής και διαλογής των ανέργων προς όφελος τόσο των ιδιωτών που θα αναλάβουν την κατάρτιση και επανακατάρτισή τους, όσο και των επιχειρήσεων στις οποίες θα διοχετευθούν στη συνέχεια ως επιδοτούμενο εργατικό δυναμικό: Νέοι σε ηλικία, απόφοιτοι πανεπιστημιακών σχολών σε ειδικότητες υψηλής ζήτησης, θα επιλέγονται κατά προτεραιότητα από τα ιδιωτικά κέντρα κατάρτισης, που θα προσβλέπουν σε βελτιωμένους δείκτες αξιολόγησης και αυξημένη χρηματοδότηση για τα ταμεία τους. Από την άλλη, μακροχρόνια άνεργοι, που δεν διαθέτουν «δεξιότητες» χρήσιμες για τις επιχειρήσεις, θα αντιμετωπίζονται ως ...φύρα για τις επιχειρήσεις και θα καταλήγουν μαζικά στα ...αζήτητα των παρόχων κατάρτισης.

Η δυνατότητα των κέντρων κατάρτισης να «επιλέγουν» τους ανέργους που μπορούν να «ανταποκριθούν» στο πρόγραμμα κατάρτισης προβλέπεται και από την επιτροπή Πισσαρίδη. Το μέρος των ανέργων που δεν θα γίνονται «δεκτοί», επειδή προφανώς δεν αξιολογούνται ως χρήσιμο ...υλικό για τις επιχειρήσεις, προτείνει να διοχετεύονται σε «ενισχυτικό πρόγραμμα» που θα τους μαθαίνει «κοινωνικές δεξιότητες» καθώς και να τους «προσφέρεται η επιλογή να εργαστούν σε εθελοντικό τομέα»!

Ο «αναβαθμισμένος ρόλος» του ΟΑΕΔ, ως «διαμεσολαβητή» μεταξύ ανέργων και εργοδοτών, συνίσταται στη λειτουργία του ως μηχανισμού εφοδιασμού των επιχειρήσεων με επιδοτούμενο εργατικό δυναμικό από τη δεξαμενή των ανέργων, που ...ξεσκαρτάρεται, καταρτίζεται και επανακαταρτίζεται στα μέτρα τους.

Στο έδαφος της αυξημένης ανεργίας και της γενικευμένης ανασφάλειας που αντιμετωπίζουν χιλιάδες εργαζόμενοι για τις θέσεις εργασίας τους, μπροστά και στη νέα επίθεση της κυβέρνησης, είναι υπόθεση κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης να δυναμώσει τον αγώνα για χορήγηση επιδόματος ανεργίας σε όλους τους ανέργους χωρίς όρους και προϋποθέσεις, για μέτρα ουσιαστικής στήριξης και προστασίας των ίδιων και των οικογενειών τους.