Ο οξυμένος ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός ανάμεσα σε ενεργειακές (και όχι μόνον...) εταιρείες των ΗΠΑ και άλλων χωρών της Δύσης με την Κίνα στην Αφρική «έκλεψε» την τελευταία 15ετία την παράσταση για τα όσα διαδραματίζονται στην ενεργειακή σκηνή της λεγόμενης «Μαύρης Ηπείρου», με αποτέλεσμα ελάχιστοι να διακρίνουν έναν άλλο, τρίτο, διεκδικητή του αφρικανικού ορυκτού πλούτου: Την οικονομικώς ανερχόμενη ισχυρή Ινδία.

Αν και το Νέο Δελχί δεν είναι ξένο στην Αφρική - καθώς οι μεταξύ τους εμπορικές σχέσεις χρονολογούνται από το 10ο αιώνα - εντούτοις σήμερα είναι έντονη και πιο δυναμική (όσο περνούν τα χρόνια) η δραστηριοποίηση ινδικών κρατικών και μη πετρελαϊκών εταιρειών, αυτοκινητοβιομηχανιών, τηλεπικοινωνιακών ομίλων και τεχνολογικών ινστιτούτων σε αφρικανικές χώρες, τόσο στο ανατολικό όσο και στο δυτικό και νότιο τμήμα της ηπείρου...

Ο Ινδός υπουργός Πετρελαίου Τζαϊπάλ Ρέντι, κάθε άλλο παρά έκρυψε τα φιλόδοξα ενεργειακά σχέδια της χώρας του για την Αφρική ανακοινώνοντας στις αρχές τρέχοντος έτους μία πιο «επιθετική» ινδική πετρελαϊκή παρουσία με την απόκτηση του μετοχικού ελέγχου εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ήπειρο, την κατοχύρωση αδειών για έρευνα, γεώτρηση και εκμετάλλευση μαύρου χρυσού, μεταξύ άλλων και σε συνεργασία με αφρικανικές εταιρείες και κυβερνήσεις...Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά «σήμερα η Ινδία εισάγει το 21,5% του πετρελαίου από την Αφρική και τα επόμενα χρόνια θα αναζητήσουμε περισσότερο αργό πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Αφρική».

Ο ίδιος αξιωματούχος σημείωσε το «μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον» ινδικών εταιρειών όπως η GAIL, η Petronet LNG και η Ιndian Oil, για χώρες όπως η Λιβύη, η Αλγερία, η Αίγυπτος και η Ουγκάντα προσθέτοντας πως «νοιάζονται και για τη διερεύνηση δυνατοτήτων ισότιμης συνεργασίας σε σχέδια γεώτρησης φυσικού αερίου». Και ο Ρέντι κατέληξε χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει περιορισμός στις εισαγωγές ενέργειας από την Αφρική. Προσπαθούμε να μεγιστοποιήσουμε τον από εκεί ανεφοδιασμό μας»...

Τα ινδικά μονοπώλια, όπως και από άλλες χώρες προχωρούν στη στρατηγική επιλογή της ενεργειακής απεξάρτησής τους από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής, απ' την οποία εισάγουν το 70% του πετρελαίου.

Πατώντας στα χνάρια των υποδομών και των θεμελίων στενών οικονομικών σχέσεων που έχει θέσει το Πεκίνο με χώρες της Αφρικής, το Νέο Δελχί επιχειρεί να βρει οπουδήποτε μπορεί έδαφος και περιθώρια για την ικανοποίηση των δικών του ενεργειακών στρατηγικών σχεδιασμών. Δεν είναι λίγες οι φορές που ινδικές εταιρείες προσπαθούν να αξιοποιήσουν προς όφελός τους τις κακές εργασιακές πρακτικές ορισμένων Κινέζων εργοδοτών προσφέροντας στους ντόπιους εργαζόμενους πιο ελκυστικές αμοιβές και συνθήκες εργασίας. (Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ξεσηκωμός εργατών στη Ζάμπια στο τέλος του 2009 που επιτέθηκαν κυριολεκτικά με πέτρες και όλμους σε Κινέζους εργοδότες εκμετάλλευσης ορυχείων επειδή τους έδιναν μισθούς - ψίχουλα για πολύωρη, σκληρή και δύσκολη εργασία...).

Ετσι, ενώ τη δεκαετία του '90 η Ινδία έκλεινε ή συρρίκνωνε τις διπλωματικές αποστολές της σε χώρες της υποσαχάρειας Αφρικής (είτε λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος, είτε για λόγους εξοικονόμησης πόρων), σήμερα, εν έτει 2012, ενίσχυσε σημαντικά τις διπλωματικές αποστολές σε τουλάχιστον 33 αφρικανικές χώρες, έφτιαξε γενικά προξενεία σε όλες τις αφρικανικές χώρες, ενώ το ίδιο διάστημα ανέπτυξε Ινδούς κυανόκρανους σε 40 «ειρηνευτικές αποστολές» του ΟΗΕ στην Αφρική, αποβλέποντας στην ουσιαστική στήριξη των 54 αφρικανικών χωρών για μία μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ άμα και όταν έρθει η ώρα υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων στα Ηνωμένα Εθνη...

Οσον αφορά στον οικονομικό τομέα, η Ινδία άρχισε να δείχνει τα πρώτα σημάδια έντονης κινητικότητας στην περιοχή το 2002, οπότε προώθησε την Πρωτοβουλία της Τράπεζας Εξαγωγών - Εισαγωγών Ινδίας (EXIM), με την ονομασία «FOCUS AFRICA» σε Αιθιοπία, Κένυα, Μαυρίκιο, υποστηρίζοντας έντονα τις εκεί εξαγωγές ινδικών προϊόντων και υπηρεσιών. Δύο χρόνια μετά, το 2004, ο νεοκλεγείς τότε σημερινός πρωθυπουργός Μανμοχάν Σινγκ ξεκίνησε τις πρώτες επίσημες επισκέψεις σε αφρικανικές χώρες εξαγγέλλοντας έως σήμερα αναπτυξιακά προγράμματα ύψους 5 δισ. δολαρίων...

Το Ν. Δελχί, μιμούμενο το ανάλογο Φόρουμ Συνεργασίας Κίνας - Αφρικής, δημιούργησε τη δική του 1η Σύνοδο Κορυφής Ινδίας - Αφρικής τον Απρίλη του 2008, με αποτέλεσμα τις διακηρύξεις για το διμερές πλαίσιο συνεργασίας. Η 2η Σύνοδος Ινδίας - Αφρικής πραγματοποιήθηκε τον Μάη του 2011 με αποτέλεσμα την ανακοίνωση, μεταξύ άλλων, προγραμμάτων κόστους 700.000.000 δολαρίων για την ίδρυση νέων θεσμών και τη στήριξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Αφρική, με αρκετούς από τους συμμετέχοντες να προεξοφλούν ως βέβαιη όχι μόνον την επόμενη αλλά και πολλές άλλες ινδο-αφρικανικές συνόδους...

Ινδικές εταιρείες γεώτρησης και διύλισης πετρελαίου, όπως οι εταιρείες Indian Oil Corporation, (IOCL), Hindustan Petroleum Corporation (HPCL), Bharat Petrol Corp Lmt (BPCL), GAIL, Engineers India Lmt (EIL) δραστηριοποιούνται σε Αλγερία, Αγκόλα, Καμερούν, Γκάνα, Τανζανία, Σουδάν, Σιέρα Λεόνε, Κένυα, Μοζαμβίκη, Λιβερία, Μαυρίκιο και Ουγκάντα. Χαρακτηριστικό είναι εδώ το παράδειγμα της μεγαλύτερης ινδικής πετρελαϊκής εταιρείας «ONGC Videsh» που διαθέτει σήμερα τουλάχιστον το 25% των μετοχών της σουδανικής πετρελαϊκής εταιρείας «Greater Nile Petroleum Operating Company»...

Η ινδική επιχειρηματική δραστηριότητα στην Αφρική δεν περιορίζεται μόνον στον πετρελαϊκό τομέα, αλλά και στη συνεργασία και δραστηριοποίηση φαρμακοβιομηχανιών, αυτοκινητοβιομηχανιών, εταιρειών μεταποίησης κ.λπ.

Ειδικότερα, στη Σενεγάλη, η ινδική αυτοκινητοβιομηχανία ΤΑΤΑ έχει βάλει στα σκαριά μονάδα συναρμολόγησης αυτοκινήτων, ενώ τρέχουν δεκάδες άλλα προγράμματα τεχνολογικής, επαγγελματικής εκπαίδευσης από ινδικά πανεπιστήμια και επιμελητήρια. Στην Γκάνα, είναι σήμερα σε εξέλιξη 46 έργα επενδύσεων ύψους 272.000.000 δολαρίων στους τομείς της γεωργίας, μεταποίησης, παρασκευής φαρμάκων, ενώ η ινδική τράπεζα «Bank of Baroda» άνοιξε το πρώτο της υποκατάστημα στη συγκεκριμένη δυτικοαφρικανική χώρα πριν δύο χρόνια. Στη Νιγηρία, που είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αφρικανικού πετρελαίου στην Ινδία, αλλά και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Νέου Δελχί στην Αφρική, το διμερές εμπόριο το Μάρτη του 2010 υπολογιζόταν σε περίπου 9 δισ. δολάρια και οι νιγηριανές εξαγωγές στην Ινδία ανέρχονταν σε 7,3 δισ. δολάρια. Στην Κένυα, με την οποία η Ινδία διατηρεί παραδοσιακά μακρόχρονες εμπορικές σχέσεις, το Νέο Δελχί είναι ο έκτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ανατολικοαφρικανικής χώρας καθώς εισάγει σημαντικές ποσότητες ινδικών φαρμάκων, αυτοκινήτων, προϊόντων χάλυβα... Στην Τανζανία, οι ινδικές εταιρείες δραστηριοποιούνται τα τελευταία 12 χρόνια, καταφέρνοντας σήμερα να πραγματοποιούν ετησίως εξαγωγές ύψους ενός δισ. δολαρίων. Στο Νότιο Σουδάν, η Ινδία προσφέρει προγράμματα δημιουργίας δικτύου πετρελαιοαγωγών και διυλιστηρίων στο πλαίσιο μεταφοράς πετρελαίου στην Αιθιοπία είτε μέσω Τζιμπουτί, είτε μέσω Κένυας...

Σημαντικές επενδύσεις και σε άλλες αφρικανικές χώρες πραγματοποιούν ινδικές φαρμακοβιομηχανίες και εταιρείες τηλεπικοινωνιών, όπως ο γιγαντιαίος όμιλος Bharti, που αξιοποιεί στην Αφρική στο έπακρο την ινδική εμπειρία ενός πελατολογίου που ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια φτωχούς εργαζόμενους. Οπως σημειώνουν ξένοι οικονομικοί αναλυτές, ενδεικτικό της νέας ινδικής επενδυτικής στρατηγικής στην Αφρική είναι το σχέδιο εξάπλωσης ενός δορυφορικού τηλεπικοινωνιακού δικτύου οπτικών ινών σε τουλάχιστον 12 αφρικανικές χώρες, με σκοπό την επικοινωνιακή διασύνδεση ινδικών εταιρειών και οργανισμών και στις 53 χώρες της ηπείρου και την παροχή διευκολύνσεων σε αφρικανικές κυβερνήσεις και οργανισμούς για γρήγορες και προσιτές υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης...

Ωστόσο, η Ινδία δεν περιορίζεται μόνον σε οικονομικές δραστηριότητες... Με δεδομένη τη στρατιωτική επέμβαση Αιθιοπίας και Κένυας στη Σομαλία (με τις ευλογίες εννοείται των ΗΠΑ και της ΕΕ...) κατά των ισλαμιστών της «Αλ Σαμπάμπ», το Νέο Δελχί αυξάνει σταθερά τη στρατιωτική βοήθεια σε Ναϊρόμπι και Αντίς Αμπέμπα, ενώ παράλληλα ανακατεύεται και με την εκπαίδευση του σομαλικού στρατού. Μάλιστα, μετά την προ μηνών εκδίωξη των ισλαμιστών από την πρωτεύουσα της Σομαλίας, Μογκαντίσου, η Ινδία προωθεί σημαντικά τις εξαγωγές στο Κέρας της Αφρικής, που το 2011 έφθασαν τα 200.000.000 δολάρια.

Μπροστά σε όλα αυτά, Ινδοί αξιωματούχοι και επιχειρηματίες προσπαθούν συχνά να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις σχετικά με την έντονη δραστηριοποίησή τους στην γεμάτη άφθονο ορυκτό πλούτο Αφρική, διαψεύδοντας συχνά με κατηγορηματικό τρόπο τα σενάρια ενός οικονομικού ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού του Νέου Δελχί με το Πεκίνο. Ενδεχομένως, γιατί επί του παρόντος η Ινδία δεν μπορεί να συναγωνιστεί τις τεράστιες επενδύσεις της Κίνας στη «Μαύρη Ηπειρο» και το χρονικό προβάδισμα που ακόμη διατηρεί. Κανείς, ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλείσει επικίνδυνη αύξηση των μεταξύ τους τριβών μέσα στα επόμενα χρόνια.