Οι παραπάνω είναι ορισμένοι τίτλοι από τον αστικό Τύπο που, έτσι, υποδέχεται τη φετινή τουριστική περίοδο. Ρεπορτάζ και δηλώσεις που συνοδεύονται από την καλλιέργεια προσδοκιών για τους εργαζόμενους του κλάδου του επισιτισμού - τουρισμού και όχι μόνο. Πρόκειται για πραγματικότητα ή για ένα τεράστιο εμπόριο ελπίδας για χιλιάδες εργαζόμενους που προσδοκούν ένα μεροκάματο μετά από αρκετούς μήνες ανεργίας ή ένα καλύτερο μεροκάματο μετά από μήνες απληρωσιάς;

Ο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» δημοσιεύει σήμερα το δεύτερο μέρος της έρευνας για τις διακοπές, τον τουρισμό. Και εστιάζει στους εργαζόμενους του κλάδου, στις συνθήκες δουλειάς, στην τραγική πραγματικότητα που βιώνουν πίσω από διάφορες βιτρίνες εντυπωσιασμού ενός «μοναδικού εθνικού προϊόντος» - όπως λένε κυβερνητικά στελέχη και μεγαλοεπιχειρηματίες - που παράγεται πάνω στα συντρίμμια των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων του κλάδου, πάνω σε μεροκάματα πείνας για ατέλειωτες ώρες δουλειάς.

Ξεκινάμε με μερικά πρώτα ενδεικτικά στοιχεία:

• Πέρυσι, το 2013, είχαμε μία ακόμα χρονιά ρεκόρ για τον Τουρισμό. Σε αυτό το ...ρεκόρ όμως, οι εργαζόμενοι που δούλεψαν ήταν 3,5% λιγότεροι από το 2012. Φέτος, εκτιμάται ότι θα έχουμε ένα νέο ρεκόρ. Από πού προκύπτει ότι δεν υπάρχει και νέα μείωση των εργαζομένων;
• Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, με δηλώσεις του πριν από μερικές μέρες, έκανε την εκτίμηση ότι στην Αθήνα, η αύξηση του Τουρισμού θα δημιουργήσει 45.000 θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία του σωματείου Επισιτισμού - Τουρισμού, αυτές οι θέσεις εργασίας που μπορεί να είναι πραγματικές, αφορούν: μαθητεία, κατάρτιση, επιδοτούμενα προγράμματα του ΟΑΕΔ.
• Στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις συναντάται μεγάλος αριθμός των λεγόμενων συμβάσεων μαθητείας από τις χώρες Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι δουλεύουν με 300 ευρώ, δήθεν μαθητεία, γιατί δεν είναι μαθητές και δεν έχουν σχέση με τον τουρισμό. Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν οργανωμένα δίκτυα με δουλεμπορικά γραφεία σε Ελλάδα, Κύπρο και φέρνουν τέτοιους εργαζόμενους για να δουλέψουν. Σε μεγάλο βαθμό αυτό γίνεται σε Χαλκιδική και νότιο Αιγαίο. Για τέτοιες θέσεις εργασίας μιλάνε...
• Ο μέσος μισθός είναι στα 600 ευρώ στα μεγάλα ξενοδοχεία όπου και εφόσον, κι αν πληρώνονται, οι μόνιμοι εργαζόμενοι που δουλεύουν ήλιο με ήλιο. Με σπαστά ωράρια, 3 ώρες το πρωί, το μεσημέρι, το απόγευμα. Οι εργαζόμενοι, που είναι από προγράμματα, είτε δεν πληρώνονται, είτε κάποιοι πληρώνονται τα 400 ευρώ που δίνουν τα προγράμματα του ΟΑΕΔ ή τα 200 ευρώ που δίνουν στους μαθητές που κάνουν πρακτική.
• Ούτε λόγος δεν γίνεται για τις μικρές επιχειρήσεις που είναι υποψήφιες να κλείσουν έτσι κι αλλιώς, αφού δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. Οι εργαζόμενοι εκεί ως επί το πλείστον είναι απλήρωτοι και ανασφάλιστοι. Αξίζει να σημειώσουμε ότι όποιες επιχειρήσεις - κοινοπραξίες έχουν μείνει στους δήμους, στις περισσότερες περιπτώσεις, υπάρχει μεγάλο χτύπημα στις εργασιακές σχέσεις. Για παράδειγμα, το καζίνο του Λουτρακίου που το 18% της εταιρείας της κοινοπραξίας ανήκει στο Δήμο, ο τελευταίος συμφώνησε με την κοινοπραξία στις μειώσεις μισθών εργαζομένων, την επιβολή εκ περιτροπής εργασίας κ.τ.λ.
• Σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας, πέρα από το σπαστό ωράριο υπάρχουν και ζητήματα καθημερινά με την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων σε όλη τη χώρα. Στη Ρόδο και στην Κέρκυρα οι εργαζόμενοι, εξαιτίας της εντατικοποίησης και των εργατικών ατυχημάτων, πέρυσι είχαν παραιτηθεί μαζικά και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης που δεν μπορούν να βρουν εύκολα δουλειά.
• Παρά το ότι υπάρχουν κλαδικές συμβάσεις, μόνο το 10% των 9.600 ξενοδοχείων την τηρούν. Εχουν γίνει τουλάχιστον 400 συμβάσεις με Ενώσεις Προσώπων που προβλέπουν μισθούς και μεροκάματα στο ύψος της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στα κατώτερα δηλαδή όρια, στα 586 μεικτά. Επίσης, σημαντικό είναι ότι υπάρχουν επιχειρήσεις που δεν τηρούν ούτε καν αυτά τα 586 μεικτά. Με άλλα λόγια, δεν τηρείται η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ούτε από το 10% των 9.600 ξενοδοχείων.

Τώρα, για το αν για τους εργαζόμενους που δουλεύουν και κουράζονται υπάρχουν προγράμματα ή δυνατότητες για να κάνουν αξιοπρεπείς, όμορφες και καλές διακοπές σε καλά ξενοδοχεία, παραλίες, κάμπινγκ, το δείχνουν τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού που βγήκαν. Τα εισοδηματικά κριτήρια που υπάρχουν αποκλείουν στην ουσία, τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν με «μαύρα» και ανασφάλιστοι, είναι αποκλεισμένοι από παντού έτσι κι αλλιώς.

Να δούμε τώρα σε τι «περιβάλλον» συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, αλλά για τους επιχειρηματίες. Σύμφωνα με φετινά στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα υπάρχει εκτίμηση, για 18,5 εκατομ. αφίξεις από το εξωτερικό (κάτι παραπάνω από πέρυσι) χωρίς να υπολογίζονται σε αυτό οι αφίξεις της κρουαζιέρας. Ο ΣΕΤΕ, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, επίσημος πια κοινωνικός εταίρος, έχει ανεβάσει σε 19 εκατομμύρια τους τουρίστες. Αν προσθέσουμε και την κρουαζιέρα θα ξεπεράσουν τα 21,5 εκατομ. για το 2014, με τα συνολικά έσοδα να ανέβουν σε 13 δισ. ευρώ.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στο διάστημα Γενάρη - Απρίλη 2014, η Αθήνα είχε μια αύξηση αφίξεων τουριστών 36,1% σε σχέση με πέρυσι. Υπολογίζουν ότι θα έρθουν 750.000 επιπλέον αφίξεις στην Αθήνα και τα έσοδα θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ. Αυτά είναι τα επίσημα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα.

Σε Ρόδο, Ζάκυνθο, Κω, Κρήτη, Χαλκιδική και Κυκλάδες υπάρχει αύξηση πάνω από 50% στις τιμές των ξενοδοχείων σε σχέση με πέρυσι. Ενδεικτικά σημειώνουμε: Σαντορίνη - Καρτεράδος τον Ιούνη 2013 36 ευρώ, τον Ιούνη 2014 66 ευρώ, αύξηση 83%. Αστυπάλαια: Ιούνης 2013 60 ευρώ, Ιούνης 2014, 77 ευρώ, αύξηση 28%. Αθήνα: Ιούνης 2013 88 ευρώ, Ιούνης 2014 119 ευρώ, αύξηση 35%. Μαστιχάρι Κως: Ιούνης 2013 87 ευρώ, Ιούνης 2014 115 ευρώ, αύξηση 32%. Και πάει λέγοντας...

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ξενοδοχειακών ομίλων, των επιχειρήσεων στον Τουρισμό είναι τόσο άγριος, που δεν αφήνει κανένα περιθώριο για καμία παροχή προς τους εργαζόμενους, για καμία καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας. Αντίθετα, αυτός ο ανταγωνισμός λειτουργεί προς την κατεύθυνση μείωσης των δικαιωμάτων, των μισθών, της χειροτέρευσης των συνθηκών δουλειάς.

Ο Νίκος Παπαγεωργίου, πρόεδρος του Συνδικάτου Επισιτισμού - Τουρισμού, μιλώντας στο «Ριζοσπάστη» δίνει το στίγμα της κατάστασης.

«Σε αυτό που λέμε Τουρισμός, σε όλο αυτό το πανηγύρι που γίνεται τα τελευταία τουλάχιστον δύο χρόνια, με την προσδοκία που αφήνουν κυβέρνηση και εργοδοσία, για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ότι θα επανέλθουν τα πράγματα όπως ήταν πριν, ότι θα βρουν περισσότεροι δουλειά, με τα ίδια τα νούμερά τους διαψεύδονται.

Πέρυσι που ήταν χρονιά - ρεκόρ της πεντηκονταετίας για τον Τουρισμό, απασχολήθηκαν 3,5% λιγότεροι εργαζόμενοι στον Τουρισμό, αυτό και μόνο, δηλαδή δείχνει και την κατεύθυνση. Αρα, λοιπόν, όλο αυτό είναι ένα παραμύθι. Ομως, δεν είναι παραμύθι τα έσοδα, τα τεράστια έσοδα. Αυτά είναι υπαρκτά και πραγματικά. Φέτος, θα είναι ακόμα μεγαλύτερα τα έσοδα τα ταξιδιωτικά, όμως αυτός που θα ωφεληθεί όχι μόνο δεν θα είναι οι εργαζόμενοι αλλά ούτε όλες οι τουριστικές επιχειρήσεις.

Θα είναι κυρίως τα μονοπώλια, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, αυτοί που έχουν διασυνδέσεις με τους «τουρ οπερέιτορς», τα μεγάλα ταξιδιωτικά πρακτορεία που ρυθμίζουν το πού θα πάει ο παγκόσμιος Τουρισμός. Βεβαίως, έχει αξία να δει κανείς, ότι ο Τουρισμός - σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού - μετατρέπεται σε ισχυρή παγκόσμια βιομηχανία. Τι σημαίνει αυτό το πράγμα που λένε; Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ο Παγκόσμιος Τουρισμός το 2013 σημείωσε 5% αύξηση, παρά την οικονομική κρίση. Καταλαβαίνει κανείς πως το κεφάλαιο βρίσκει διεξόδους κερδοφορίας μέσα από τον τουρισμό, που δεν είναι ένα κομμάτι σκέτο, έχει να κάνει ο Τουρισμός με τις μεταφορές, διατροφή, με υγεία...».

Eurokinissi

Ενδεικτικά, αναφέρουμε μερικά παραδείγματα. Οι τιμές για ταξίδι με συμβατικό πλοίο είναι:

• Πειραιάς - Μυτιλήνη: 183 ευρώ κοστίζει τετράκλινη εξωτερική καμπίνα (σ.σ. προσφορά για 2 ενήλικες και 2 παιδιά). Η οικονομική θέση κοστίζει 43 και τα καθίσματα 46 ευρώ το άτομο. Το όχημα 96 ευρώ.
• Πειραιάς - Χίος: 160 ευρώ κοστίζει τετράκλινη εξωτερική καμπίνα (σ.σ. προσφορά για 2 ενήλικες και 2 παιδιά). Η οικονομική κοστίζει 39 ευρώ, τα καθίσματα 42 και το όχημα 84 ευρώ.
• Πειραιάς - Σύρος: 144 ευρώ κοστίζει τετράκλινη εξωτερική καμπίνα (σ.σ. προσφορά για 2 ενήλικες και 2 παιδιά), 30,50 ευρώ η οικονομική, 34,50 τα καθίσματα και 72 ευρώ το όχημα.
• Πειραιάς - Νάξος: 168 ευρώ κοστίζει τετράκλινη εξωτερική καμπίνα (σ.σ. προσφορά για 2 ενήλικες και 2 παιδιά), 34,50 η οικονομική, 39,50 ευρώ τα καθίσματα και 81,50 το όχημα.
• Πειραιάς - Ρόδος: 209 ευρώ κοστίζει τετράκλινη εξωτερική καμπίνα (σ.σ. προσφορά για 2 ενήλικες και 2 παιδιά), 59,50 η οικονομική, 64,50 τα καθίσματα και 106, 50 ευρώ το όχημα.
• Πειραιάς - Ηράκλειο: 70 ευρώ κοστίζει η τετράκλινη εξωτερική καμπίνα, 62 η εσωτερική, 39 ευρώ η οικονομική θέση και 85 ευρώ το όχημα.
• Πειραιάς - Χανιά: 63 ευρώ κοστίζει η τετράκλινη εξωτερική καμπίνα, 57 η εσωτερική, 35 ευρώ η οικονομική θέση και 83 ευρώ το όχημα.

Για παράδειγμα στο ταξίδι, Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Αθήνα, η λαϊκή οικογένεια με μέση τιμή αμόλυβδης τα 1,6 - 1,7ευρώ/ λίτρο, μόνο για διόδια θα πληρώσει 26,45 ευρώ στο πήγαινε και βενζίνη 60-75 ευρώ ανάλογα με το ρεζερβουάρ. Οπότε με επιστροφή στην τιμή των διοδίων που είναι 42,90 ευρώ προστίθεται και η τιμή της βενζίνης, 120-150 ευρώ, ενώ για το ταξίδι Αθήνα - Καλαμάτα - Αθήνα το κόστος σε βενζίνη και διόδια αγγίζει τα 30,4 ευρώ τα διόδια και 40-50 ευρώ η βενζίνη. Με την επιστροφή το κόστος είναι 60,2 ευρώ τα διόδια και 80-100 ευρώ η βενζίνη. Το ...παράδοξο με το εθνικό οδικό δίκτυο είναι ότι πληρώνεις για ένα δίκτυο που δεν είναι ολοκληρωμένο στο σύνολό του, παρά τις αθρόες πληρωμές τα τελευταία είκοσι χρόνια από τα κρατικά ταμεία και τα τεράστια κοινοτικά κονδύλια να έχουν «ζεστάνει» τις τσέπες των εθνικών εργολάβων.

Η «αφαίμαξη» συνεχίζεται και με την προοπτική του ΚΤΕΛ, όπου για παράδειγμα στη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη οι επιβάτες πληρώνουν για απλή μετάβαση 39 ευρώ, μετ' επιστροφή 59 ευρώ. Στη διαδρομή Αθήνα - Ιωάννινα το κανονικό εισιτήριο είναι 39 ευρώ, για Αθήνα - Πάτρα 18,90 ευρώ, Αθήνα - Κιάτο, 10,50 ευρώ, Αθήνα - Ξυλόκαστρο, 10,90 ευρώ, Αθήνα - Λουτράκι, 8,50 ευρώ, Αθήνα Κέρκυρα, 44,30 ευρώ, χωρίς το πλοίο, Αθήνα - Μεθώνη, 28, 40 ευρώ, Αθήνα - Αλεξανδρούπολη, 71 ευρώ, Αθήνα - Νεάπολη, 33,70 ευρώ, Αθήνα - Ναύπλιο, 13,10 ευρώ, Αθήνα - Λάρισα, 30 (με επιστροφή 52 ευρώ).

Στα δρομολόγια του ΟΣΕ στη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη το κόστος κατ' άτομο με το απλό τρένο είναι 25,10 ευρώ και με επιστροφή 40,20 ευρώ. Με το «ιντερσίτι» η διαδρομή αυξάνεται στα 45,40 ευρώ και με επιστροφή στα 72,60 ευρώ. Εάν το εισιτήριο εκδοθεί δύο μέρες πριν υπάρχει έκπτωση 15%.

Οσον αφορά τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων, αυτές δεν είναι σταθερές. Για παράδειγμα την 1/7, πτήση Αθήνας - Θήρας με επιστροφή κοστίζει 248,64 ευρώ. Ενα ζευγάρι, δηλαδή, θα πληρώσει 497 ευρώ. Για τη Σάμο το εισιτήριο κοστίζει 158,64 ευρώ (το πιο οικονομικό εισιτήριο), για τη Μύκονο, 182,64. Υπάρχουν χαμηλές τιμές σε εισιτήρια λόγω διαθεσιμότητας. Σημειώνεται χαμηλότερος ναύλος λόγω μεγαλύτερης διαθεσιμότητας. Ανάλογα, δηλαδή, με τη διαθεσιμότητα κατά τη στιγμή που αγοράζονται τα εισιτήρια (σ.σ. εξαρτάται και η τιμή τους). Για παράδειγμα εισιτήριο στις 1/7 για τη Λήμνο πληρώθηκε 42,64 ευρώ, αλλά είχε κλειστεί από τις 27/3.

Οπως μας είπε ταξιδιωτικός πράκτορας, γενικά στα αεροπορικά εισιτήρια η τιμή τους ξεκινά από τα εννέα ευρώ χωρίς τους φόρους και φτάνει τα 167. Στην τιμή προστίθεται φόρος μετακίνησης. Αν ο επιβάτης «πετάξει» από το «Ελ. Βενιζέλος» θα πληρώσει επί πλέον 33,64 ευρώ στην τιμή του εισιτηρίου, ενώ αν χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε άλλο αεροδρόμιο θα πληρώσει 15 ευρώ. Εξάλλου, η βαλίτσα πληρώνεται 15 ευρώ επιπλέον κατ' άτομο στο πήγαινε - έλα.

Ρεπορτάζ: Παντία ΚΑΖΑΝΤΖΗ, Γιώργος ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ