Associated Press

Από πρόσφατη λαϊκή συγκέντρωση στη Σλοβακία

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πλέον κάνουν λόγο για το κερδισμένο στοίχημα, για την ιστορική επανένωση της Ευρώπης και το τέλος της ανασφάλειας. Παράλληλα, μιλάνε για την ιστορική ευκαιρία που δίνεται πλέον στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης να αναπτυχθούν και να πλησιάσουν τους όρους διαβίωσης που χαρακτηρίζουν τη Δυτική Ευρώπη. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αν οι ρυθμοί ανάπτυξης στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης διατηρηθούν αρκετά υψηλοί, τότε το βιοτικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες θα πλησιάσει το δυτικο-ευρωπαϊκό σε 10-15 χρόνια. Φυσικά οι πολιτικές που η ΕΕ επιβάλλει (δηλαδή η απελευθέρωση των αγορών και οι σφιχτές δημοσιονομικές πολιτικές) προβάλλονται ως οι κατάλληλες για να επιτευχθεί αυτή η οικονομική ανάπτυξη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο υποτίθεται ότι οι κεντρο-Ευρωπαίοι θα αρχίσουν σύντομα να βλέπουν τις εξωτερικές επενδύσεις να εισρέουν, την οικονομία να απογειώνεται και τη ζωή τους να βελτιώνεται. Τότε ο ιστορικός σκοπός της ΕΕ, λένε οι ηγέτες της, θα έχει ολοκληρωθεί. Αφ' ενός θα έχει «απελευθερώσει/ενώσει» μια και καλή την Κεντρική Ευρώπη και από την άλλη θα κάνει τους πολίτες της πλούσιους.

Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να αποσαφηνίσουμε α) γιατί ακριβώς γίνεται η διεύρυνση, β) τι σημαίνει για τις κεντρο-ευρωπαϊκές χώρες και γ) να υπογραμμίσουμε ορισμένους από τους λόγους για τους οποίους ο «παράδεισος» θα αργήσει να έρθει για τους λαούς της Κεντρικής Ευρώπης.

Τι οδηγεί τη Διεύρυνση.

Τον κυρίαρχο ρόλο στις οικονομίες όλων των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης τον παίζει το μεγάλο κεφάλαιο της Γερμανίας.

Αναλυτικά το 10% του εξωτερικού εμπορίου της Γερμανίας γίνεται με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (σχεδόν ίσο με το ποσοστό του εμπορίου με τις ΗΠΑ), ενώ περίπου το 40% του εμπορίου της ΕΕ με τις νέες χώρες γίνεται μέσω της Γερμανίας. Και στις 4 χώρες της Κεντρικής Ευρώπης η Γερμανία είναι ο πρώτος εμπορικός εταίρος, με διαφορά από τον δεύτερο. Στην Ουγγαρία το 38,3% των εξαγωγών πάει στη Γερμανία ενώ το 29,2% των εισαγωγών έρχεται από την ίδια χώρα, στην Τσεχία τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 42,1% και 33,9%, στη Σλοβακία 27,7% και 26,2%, στην Πολωνία 36,1% και 25,2%. Γερμανικές επιχειρήσεις έχουν εδώ και χρόνια επενδύσει τεράστια ποσά στις χώρες αυτές. Στην Πολωνία, στην Ουγγαρία και στην Τσεχία γερμανικές εταιρίες απασχολούν περίπου 350.000 υπαλλήλους, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και η αγορά της «Skoda» από τη «Volkswagen».

Την ίδια στιγμή τα έξοδα για την απασχόληση ενός ειδικευμένου εργάτη στη Γερμανία είναι 10 φορές μεγαλύτερα απ' ό,τι στις νέες χώρες. Τα έξοδα μηχανικού εξοπλισμού και κατασκευής παραγωγικών μονάδων στην Πολωνία είναι 20 φορές μικρότερα απ' ό,τι στη Γερμανία. Σύμφωνα με έρευνα του Γερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (IHK), οι εταιρίες με προσωπικό άνω των 100 ατόμων είναι σε μεγάλη πλειοψηφία υπέρ της διεύρυνσης ενώ αυτές με προσωπικό μικρότερο των 50 ατόμων είναι πιο επιφυλακτικές. Οπως γράφει και το περιοδικό «Spiegel», «οι επενδύσεις αυτές εξασφαλίζουν υψηλή ποιότητα με χαμηλούς μισθούς σε σύγκριση με τη γερμανική αγορά, οπότε τα κέρδη είναι σαφώς μεγαλύτερα».

Το οικονομικό και θεσμικό πλαίσιο της διεύρυνσης και οι επιπτώσεις του.

Οι νέες χώρες είναι υποχρεωμένες (από τις οδηγίες της ΕΕ) να φέρουν σε πέρας τη ριζική αναδιάρθρωση των οικονομιών τους ούτως ώστε να διασφαλιστεί η «ομαλή λειτουργία» της ελεύθερης αγοράς.

Συγκεκριμένα, οι χώρες αυτές πρέπει να περιορίσουν δραστικότατα τα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς τους (στη Σλοβακία 6% του ΑΕΠ, στην Ουγγαρία 5%, στην Πολωνία 5% και στην Τσεχία 4,5%) έτσι ώστε κάποια στιγμή να γίνουν και μέλη του κοινού νομίσματος. Φυσικά αυτό θα πραγματοποιηθεί με α) τον περιορισμό των κρατικών εξόδων για το λεγόμενο κοινωνικό κράτος (ήδη στην Ουγγαρία οι συντάξεις είναι το 58% του μέσου μισθού των εργαζομένων, τα επιδόματα ανεργίας στην Τσεχία είναι το 0,31% του ΑΕΠ) και με την απελευθέρωση των υπηρεσιών του κράτους (Υγεία, Παιδεία, Κοινωνική Ασφάλιση), β) με την ιδιωτικοποίηση και αναδιάρθρωση όλων των μεγάλων βιομηχανικών παραγωγικών μονάδων στους τομείς της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, δημοσίων μεταφορών, εξόρυξης και ύδρευσης - χαρακτηριστικά στην Ουγγαρία το ποσοστό ιδιωτικοποίησης έχει ήδη φτάσει το 80% ενώ στην πιο φτωχή Σλοβακία ξεπερνάει πλέον το 50%. Φυσικά οι ιδιωτικοποιήσεις και οι αναδιαρθρώσεις σημαίνουν χιλιάδες απολύσεις, όπως, για παράδειγμα, στην Πολωνία, όπου η αναδιάρθρωση των ορυχείων άνθρακα (που απαιτεί η ΕΕ) απειλεί να στείλει στα τέλη Μάρτη του 2003, 35.000 ανθρώπους στα σπίτια τους.

Ενταξη, Αγρότες και Κοινοτικές Επιδοτήσεις.

Στις υπό ένταξη χώρες το 22% των εργαζομένων απασχολούνται στον αγροτικό τομέα και παράγουν το 6% του συνολικού ΑΕΠ. Η ΕΕ σκόπευε να δώσει στους αγρότες των νέων χωρών μόνον το 25% των επιδοτήσεων που λαμβάνουν τώρα οι αγρότες των άλλων χωρών (κυρίως οι Γάλλοι αγρότες) με το ποσό να φτάνει σταδιακά το 100% μέχρι το 2013. Μετά από «σκληρές» διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης, πρωταρχικό ρόλο στις οποίες έπαιξε η Πολωνία, εξασφαλίστηκε 1 δισ. ευρώ παραπάνω για την Πολωνία και 300 εκατομμύρια ευρώ για την κάθε μια από τις άλλες χώρες...

Στην Πολωνία υπάρχουν περίπου 3,8 εκατομμύρια αγρότες (το 20% του πληθυσμού) οι οποίοι αντιμετωπίζουν το φάσμα της ολοκληρωτικής καταστροφής καθώς από τις περίπου 2 εκατομμύρια φάρμες της χώρας αναμένεται να επιβιώσουν (στις συνθήκες της «ελεύθερης αγοράς») μόνον οι 100.000! Μεγάλο πρόβλημα όμως υπάρχει και στην Τσεχία όπου οι (σαφώς λιγότεροι) αγρότες, μετά και τις πλημμύρες του περασμένου Αυγούστου, που προκάλεσαν ζημιές ύψους 484 εκατομμυρίων δολαρίων, κινδυνεύουν με αφανισμό. Σημειώνεται ότι η παραγωγή της τσέχικης γεωργίας ήδη μειώνεται κατά περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, οπότε στις συνθήκες του διεθνούς ανταγωνισμού (με την εισροή φτηνών προϊόντων από τη Δύση) η αγροτική παραγωγή θα καταρρεύσει.

Ενα τελικό χαρακτηριστικό της διεύρυνσης είναι και οι πολυδιαφημισμένες κοινοτικές επιδοτήσεις. Η ΕΕ προσφέρει ως επιδοτήσεις για τα επόμενα 3 χρόνια περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ και στις 10 χώρες (που θα πληρώσουν και 15 δισ. ευρώ σε συνεισφορές), όταν η Γερμανία από το 1991 ξοδεύει κάθε χρόνο περίπου 50 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις για την πρώην Ανατολική Γερμανία. Τελικά, πρόκειται για 22 ευρώ το χρόνο για το κάθε άτομο στις 10 νέες χώρες της ΕΕ!

Εσωτερικές συνθήκες.

Η ανεργία στην Πολωνία φτάνει το 18% (από 6,5% το 1990!), στη Σλοβακία η ανεργία πλησιάζει το 17%, στην Τσεχία κυμαίνεται στο 8,5% και στην Ουγγαρία φτάνει το 8%. Ωστόσο, η ΕΕ και οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών (όλες κεντροαριστερές εκτός της Σλοβακίας που κυβερνάται από την κεντροδεξιά) εφαρμόζουν ανελέητο πρόγραμμα φιλελευθερισμού που εγγυάται περισσότερους απολυμένους.

Παράλληλα, οι χώρες αυτές είναι ήδη σχετικά φτωχές. Στην Τσεχία το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 5.170 δολάρια, στην Ουγγαρία 4.810, στην Πολωνία 4.010 και στη Σλοβακία 3.650.

Ωστόσο, η ΕΕ από τη μία πλευρά απαιτεί την απόλυτη απελευθέρωση του κεφαλαίου και από την άλλη επιβάλλει περιορισμό στις μετακινήσεις των πολιτών των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης! Για τα επόμενα 7 χρόνια οι φτωχοί πολίτες των χωρών αυτών δε θα επιτρέπεται να αναζητήσουν δουλιά και αξιοπρέπεια στην πλούσια Δύση, επειδή, λένε οι ηγέτες της ΕΕ, αυτό θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες για τις κοινωνίες της Δύσης ενώ θα απειλήσει οικονομικά και τμήματα του πληθυσμού τους (η ακροδεξιά λογική σε όλο της το μεγαλείο). Υποτίθεται ότι η απελευθέρωση του κεφαλαίου δε θα έχει καταστροφικές συνέπειες...

Τελικά Συμπεράσματα.

Τα συμπεράσματα είναι απλά για όποιον δε θέλει να εθελοτυφλεί. Η διεύρυνση γίνεται επειδή αυτό απαιτεί το μονοπωλιακό κεφάλαιο της Δύσης, που παράλληλα θέτει και το κατάλληλο οικονομικό-θεσμικό πλαίσιο έτσι ώστε να παγιδεύσει από παντού τους εργαζόμενους της Κεντρικής Ευρώπης. Την ίδια στιγμή η κατάσταση στις χώρες αυτές είναι ήδη άθλια. Βέβαια, οι ηγέτες των χωρών αυτών δε θα αλλάξουν μυαλά, αλλά η λαϊκή αγανάκτηση αργά ή γρήγορα θα τους αιφνιδιάσει. Ηδη οι δυνάμεις της αλλαγής έχουν αρχίσει να ξεπηδούν όπως αποδεικνύει και το σκαρφάλωμα του Σλοβακικού Κομμουνιστικού Κόμματος στο 6.3% στις εθνικές εκλογές του Σεπτέμβρη και το 18,5% του Κομμουνιστικού Κόμματος Βοημίας-Μοραβίας (Τσεχίας).