Μετά τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές το μεγάλο κεφάλαιο και η κυβέρνηση - του ΠΑΣΟΚ, τη δεδομένη περίοδο - προχώρησαν στη νέα φάση της αντιασφαλιστικής επίθεσης με στόχο την παραπέρα συρρίκνωση των κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων που έχουν απομείνει.

Ενας από τους στόχους της επίθεσης αυτής είναι, πολύ πιθανό, να εκφραστεί και μέσω της δημιουργίας των απαραίτητων όρων για την ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση του λεγόμενου «δεύτερου πυλώνα ασφάλισης». Δηλαδή, της δημιουργίας περισσότερων Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), της παραπέρα ιδιωτικοποίησης της Ασφάλισης. Οσο περισσότερο συρρικνώνονται τα κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων (συντάξεις, παροχές Υγείας και Πρόνοιας) τόσο περισσότερο ελεύθερο πεδίο δράσης δημιουργείται για τα ΤΕΑ και τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Tα ΤΕΑ αποτελούν «παιδί» του αντιασφαλιστικού νόμου 3029/2002 της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Του νόμου που η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ στηρίζει στο ακέραιο, όπως και τους προηγούμενους από αυτόν αντιασφαλιστικούς νόμους του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.

Η συγκρότηση ΤΕΑ σημαίνει καταβολή νέων εισφορών από τους εργαζόμενους, δηλαδή νέο χαράτσι. Οι εισφορές τους γίνονται αντικείμενο «τζογαρίσματος» από τα ίδια τα ΤΕΑ ή από ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ασφάλισης και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Με αυτό τον τρόπο οι καπιταλιστές βάζουν απευθείας χέρι στα αποθεματικά που σχηματίζονται από τις εισφορές των εργαζομένων. Από την άλλη, παρότι οι εργαζόμενοι ξέρουν τι πληρώνουν με τη μορφή εισφορών, κανείς δεν τους εγγυάται τι παροχές θα λάβουν. Οι παροχές εξαρτώνται από την απόδοση των «επενδύσεων» των εισφορών τους. Υπάρχει δηλαδή το ενδεχόμενο όχι μόνο να μην πάρουν τίποτα αλλά να χάσουν και τις εισφορές που δίνουν.

Με λίγα λόγια, τα ΤΕΑ μετατρέπουν στοιχειώδη κοινωνικά αγαθά, όπως οι συντάξεις, οι υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας, σε χρηματοοικονομικά προϊόντα, αντικείμενα εκμετάλλευσης από το μεγάλο κεφάλαιο για ακόμα μεγαλύτερα κέρδη.

Μάρτυρες του ρόλου που παίζουν τα ΤΕΑ αποτελούν αυτά που ήδη λειτουργούν. Αποκαλυπτικά είναι τα όσα ορίζουν τα καταστατικά των ΤΕΑ στα ΕΛΤΑ (ΤΕΑ ΕΛΤΑ) και στο υπουργείο Οικονομίας (ΤΕΑ ΥΠ.ΟΙΚ.). Για τη συγκρότησή τους πρωτοστάτησαν οι συμβιβασμένες πλειοψηφίες στις Ομοσπονδίες Ταχυδρομικών (ΠΟΣΤ) και Εφοριακών (ΠΟΕ ΔΟΥ).

Τέτοια ήταν η πρεμούρα της πλειοψηφίας της ΠΟΣΤ - ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ - να συγκροτήσει το ΤΕΑ ΕΛΤΑ που απεργάστηκε το εξής τέχνασμα: Με βάση το νόμο 3029/2002 η εγγραφή των εργαζομένων σε αυτά είναι προαιρετική. Ομως, η πλειοψηφία έγραψε όλους τους εργαζόμενους στο ΤΕΑ ΕΛΤΑ και μετά τους ειδοποίησε ότι όποιος θέλει μπορεί να ζητήσει τη διαγραφή του!

Ακόμα πρέπει να σημειωθεί ότι μόνο οι ταξικές συνδικαλιστικές δυνάμεις στα ΕΛΤΑ, η «Δημοκρατική Συνεργασία», διαφώνησαν στη συγκρότηση του ΤΕΑ. Η παράταξη «Αγωνιστική Συνεργασία» (ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ) δεν εξέφρασε τη διαφωνία της. Ενώ στην ΠΟΕ ΔΟΥ η αντίστοιχη συνδικαλιστική παράταξη που στηρίζεται από το ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστατεί μαζί με ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ στη λειτουργία του ΤΕΑ.

Το ΤΕΑ ΕΛΤΑ συστήθηκε το 2004. Σύμφωνα με το άρθρο 2 του καταστατικού του «αποσκοπεί στην παροχή συμπληρωματικής ασφαλιστικής προστασίας, πέραν της παρεχόμενης από την κύρια και επικουρική υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση, για την κάλυψη ασφαλιστικών κινδύνων και ενδεικτικά των κινδύνων γήρατος, θανάτου, αναπηρίας, ατυχήματος, ασθένειας, απώλειας θέσης της εργασίας, διακοπής της εργασίας». Δηλαδή, έρχεται να υποκαταστήσει - δήθεν συμπληρωματικά - τα πάντα σε ό,τι αφορά στην ασφάλιση, σε ένα δρόμο που στην προοπτική του έχει τη δραματική - έως και εξαφάνιση - συρρίκνωση της δημόσιας υποχρεωτικής Κοινωνικής Ασφάλισης, που ήδη προβλέπεται να λειτουργεί στο επίπεδο των επιδομάτων αλληλεγγύης, και την αντικατάστασή της από την ιδιωτική ασφάλιση, για την ύπαρξη της οποίας θα πρέπει να φροντίζει ο ίδιος ο εργαζόμενος.

Σκοπός του είναι οι παροχές «σε χρήμα ή σε είδος που καταβάλλεται ή εφάπαξ ή τμηματικά ή ως επιδόματα ή ως προϊόν εκκαθάρισης δαπανών και εξόδων (...) πρόσθετα και συμπληρωματικά αυτών που τους παρέχονται από το κύριο ταμείο κοινωνικής ασφάλισης». Μέχρι σήμερα οι δραστηριότητες του ΤΑΕ ΕΛΤΑ είναι «η χορήγηση εφάπαξ παροχής και η χορήγηση ασφάλισης ζωής και πρόσθετης υγειονομικής περίθαλψης», χωρίς να αποκλείει την ενεργοποίηση «και άλλων προγραμμάτων».

Πηγή χρηματοδότησης για τη χορήγηση εφάπαξ παροχής είναι οι τακτικές εισφορές των ασφαλισμένων και των εργοδοτών, με αναλογία ένα προς δύο. Το πώς οι μέχρι σήμερα αντιασφαλιστικοί νόμοι ευνοούν και στηρίζουν τη συγκρότηση ΤΕΑ αποκαλύπτεται από το άρθρο 19: «Με την ένταξη του κλάδου σύνταξης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ οι εισφορές (σ.σ. στο ΤΕΑ) αυξάνονται ανάλογα με τη σταδιακή μείωσή τους (σ.σ. στο ΙΚΑ) και μέχρι του ύψους 2% για τους εργαζόμενους και 4% για τον εργοδότη». Επίσης, ο κάθε ασφαλισμένος μπορεί «προαιρετικά» να καταβάλλει εισφορές που δεν ξεπερνούν το 20% των αποδοχών του.

Από την πρώτη στιγμή που ο εργαζόμενος καταβάλλει εισφορές αυτές μετατρέπονται σε αντικείμενα «τζογαρίσματος». Στο ΤΕΑ ΕΛΤΑ σχηματίζεται το αποθεματικό για την καταβολή εφάπαξ εισφοράς. Το άρθρο 22 ορίζει: «Κατά την ημερομηνία έναρξης του ΤΕΑ ΕΛΤΑ καθορίζεται η αξία του μεριδίου σε πέντε ευρώ». Οι εισφορές που καταβάλλονται για τη δημιουργία του αποθεματικού «μετατρέπονται σε μερίδια με βάση την παραπάνω ισοτιμία (σ.σ. των πέντε ευρώ)». Ομως, η τιμή του μεριδίου δεν είναι σταθερή αλλά «μεταβάλλεται ανάλογα με τις αποδόσεις των επενδύσεων αυτών των κεφαλαίων». Πιο συγκεκριμένα, σημειώνεται: «Στο τέλος κάθε μήνα τα ποσά των νέων εισφορών μετατρέπονται σε νέα μερίδια με βάση τη νέα τιμή του μεριδίου κατά τη συγκεκριμένη ημερομηνία».Το αποθεματικό αυτό δεν είναι ένα ενιαίο ποσό που καλύπτει ανάγκες συνολικά των ασφαλισμένων. Αντιθέτως, είναι άθροισμα «ατομικών λογαριασμών». Οπως σημειώνεται, «για καθένα από τους ασφαλισμένους του ΤΕΑ ΕΛΤΑ δημιουργείται Ατομικός Λογαριασμός Εφάπαξ Παροχών». Η αξία του κάθε «Λογαριασμού είναι ίση με την αξία των μεριδίων που την αποτελούν. Τα μερίδια πιστώνονται στο Λογαριασμό κάθε φορά που καταβάλλονται εισφορές». Αυτός ο «Λογαριασμός ρευστοποιείται όταν πρόκειται να καταβληθεί η εφάπαξ παροχή. Η ρευστοποίηση του Λογαριασμού γίνεται με βάση την τιμή του μεριδίου κατά την ημερομηνία ρευστοποίησης». Δηλαδή, για κάθε εργαζόμενο θα προκύπτει διαφορετικό ποσό εφάπαξ σύνταξης, που θα βασίζεται στη λογική της ατομικής ευθύνης του εργαζόμενου να φροντίζει αυτός ώστε να μεγαλώνει το μερίδιό του για να πάρει σύνταξη. Ο χαρακτήρας της ασφάλισης ως αναδιανεμητικής έχει τιναχτεί στον αέρα και στη θέση της προβάλλει κυρίαρχη η κεφαλαιοποιητική.

Επίσης, στο ΤΕΑ ΕΛΤΑ έχει συγκροτηθεί και Κλάδος Ασφάλισης Ζωής και Πρόσθετης Υγειονομικής Περίθαλψης που μέχρι σήμερα χρηματοδοτείται από τον εργοδότη. Γενικότερα προβλέπονται όσα προβλέπονται για το εφάπαξ.

Το ΤΕΑ του υπουργείου Οικονομικών συγκροτήθηκε και αυτό το 2004. Σήμερα δίνει μόνο παροχές υγείας. Χρηματοδοτείται με τα χρήματα ειδικού λογαριασμού του υπουργείου που διαχειρίζεται η πλειοψηφία της ΠΟΕ ΔΟΥ. Κατά τη συγκρότησή του η συμβιβασμένη πλειοψηφία διαφήμιζε τη συνεργασία του με διάφορα ιδιωτικά νοσοκομεία. Τα προβλήματα που προέκυψαν από τα ποσά που καλούνταν να καταβάλλει οδήγησαν το ΔΣ του ΤΕΑ στα τέλη του 2006 να πάρει την απόφαση ότι θα καταβάλλει τις δαπάνες που προκαλούνται από τα ιδιωτικά νοσοκομεία από τα 1.000 ευρώ και πάνω. Μέχρι τα 1.000 ευρώ θα τα καταβάλλει ο ίδιος ο ασφαλισμένος από την τσέπη του. Φέτος, τρία χρόνια αργότερα, το ΔΣ του ΤΕΑ παίρνει νέα απόφαση καταργώντας το όριο των 1.000 ευρώ αλλά μόνο για «68 σοβαρές παθήσεις» και «στις διαδοχικές νοσηλείες». Αυτό το σκαμπανέβασμα του ύψους των παροχών του ΤΕΑ δείχνει ότι τίποτα δεν εγγυάται τις παροχές που υπόσχεται.

Γενικότερα οι όποιες παροχές υπόσχονται τα ΤΕΑ βρίσκονται στον «αέρα». Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εισφορές των εργαζομένων γίνονται βορά στον «τζόγο» για να καταλήξουν τελικά στις τσέπες των κεφαλαιοκρατών. Αν οι «επενδύσεις» δεν αποδώσουν τα αναμενόμενα, τα ΤΕΑ μπορούν να κατεβάσουν τα ρολά. Στο άρθρο 44 του ΤΕΑ ΕΛΤΑ αναφέρεται συγκεκριμένα: «Το ΤΕΑ διαλύεται (...) όταν: διαπιστωθεί με αναλογιστική μελέτη ότι το ύψος των αποθεματικών του δεν μπορεί να καλύψει τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις του έναντι των ασφαλισμένων». Τα ίδια ορίζονται και στο καταστατικό του ΤΕΑ του υπουργείου Οικονομίας.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι ο όποιος σχεδιασμός των κυβερνήσεων του κεφαλαίου σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του ασφαλιστικού συστήματος. Στόχος τους είναι το κεφάλαιο να απομυζά ακόμα περισσότερα από την εκμετάλλευση των εργαζομένων.

Αύριο, Δευτέρα, στις 6.30 το απόγευμα πραγματοποιείται η συγκέντρωση για το ασφαλιστικό που διοργανώνει η Γραμματεία Γυναικών του ΠΑΜΕ. Η συγκέντρωση θα γίνει στην αίθουσα της Ενωσης Λογιστών Αθήνας (Κάνιγγος 27, 5ος όροφος). Οι ταξικές δυνάμεις αναδεικνύοντας το ασφαλιστικό ως ζήτημα αιχμής για την εργατική τάξη αλλά και αξιοποιώντας τις εξελίξεις που αφορούν ειδικά τις γυναίκες, οι οποίες αντανακλούν συνολικά σε βάρος της οικογένειάς της, καλούν σε οργάνωση της πάλης με αιτήματα:

• Σύνταξη στα 55 για όλες τις εργαζόμενες γυναίκες και στα 50 για όσες εργάζονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Κατοχύρωση της 5ετούς διαφοράς στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης μεταξύ ανδρών και γυναικών. Καμία αύξηση στα όρια ηλικίας. Κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων.
• Κατοχύρωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος με 4.050 ημέρες εργασίας και ανεξαρτήτως ηλικίας σε 30 χρόνια εργασίας.
• Απαγόρευση της νυχτερινής δουλειάς των γυναικών στη βιομηχανία και στη βιοτεχνία. Απαγόρευση της νυχτερινής δουλειάς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της λοχείας.
• Αδεια κυήσεως, τοκετού και γαλουχίας ίδια και ίση για όλες τις εργαζόμενες, 2 μήνες πριν και ένα χρόνο μετά τον τοκετό, με πλήρεις αποδοχές και ασφαλιστικά δικαιώματα. Επιπλέον, να ισχύει γονική άδεια για τη μητέρα ή τον πατέρα, ένα χρόνο για κάθε παιδί, με πλήρη μισθό, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα.