«Ζεστή» σε μόνιμη βάση κρατιέται η συζήτηση για το βάρος που επωμίζονται οι γυναίκες στη φροντίδα των μικρών παιδιών, των ηλικιωμένων γονιών καθώς και άλλων εξαρτώμενων μελών της οικογένειας.

Ο προβληματισμός για τα εμπόδια που θέτουν οι ευθύνες «φροντίδας» στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, οι προτάσεις για την καλύτερη «κατανομή» των σχετικών καθηκόντων, αλλά και για την προώθηση της εργασιακής «ευελιξίας» ανάμεσα στα δύο φύλα, οι εξαγγελίες για «επενδύσεις» στη δημιουργία «οικονομικά προσιτών» υπηρεσιών και υποδομών για την οικογένεια έδωσαν και συνεχίζουν να δίνουν τον τόνο στις συζητήσεις, στις διακηρύξεις και τις πολιτικές κατευθύνσεις της ΕΕ και των κυβερνήσεων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συμπεριλάβει τη διαμόρφωση μιας «νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη φροντίδα» στο πρόγραμμα εργασίας της για το τρέχον έτος. Η «νέα» αυτή στρατηγική θα πρέπει, όπως εξηγεί, να απευθύνεται «τόσο στους φροντιστές όσο και στους δέκτες φροντίδας», να καλύπτει «ολόκληρο το φάσμα από την παιδική έως τη μακροχρόνια φροντίδα» και να καθορίζει ένα πλαίσιο για μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν «καλύτερη και, από οικονομική άποψη, πιο προσιτή πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες για όλους».

Οι οποίες μεταρρυθμίσεις - και οι κατευθύνσεις που αυτές θα κινηθούν - δεν είναι ιδιαίτερα ...νέες, καθώς συνδέονται με τους πάγιους στόχους της ΕΕ για τη «γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων όσον αφορά την απασχόληση».

Ετσι, οι σημερινές και μελλοντικές εξαγγελίες γύρω από την «ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα» παίρνουν τη σκυτάλη από τις γνωστές διαπιστώσεις και αναλύσεις για τις «θετικές επιπτώσεις» που έχουν οι «επενδύσεις» αυτές στο ΑΕΠ, καθώς επιτρέπουν σε περισσότερες γυναίκες να συμμετέχουν στην «αμειβόμενη εργασία». Επίσης, οι σχετικές υπηρεσίες καλούνται να ενσωματώσουν «ευέλικτα μοντέλα στην παροχή φροντίδας», για να ταιριάξουν στην αντίστοιχη εργασιακή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι που τις χρησιμοποιούν.

Οσον αφορά τη χώρα μας, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» αναφέρεται στη χαμηλή συμμετοχή των παιδιών «σε οργανωμένους χώρους φύλαξης και βρεφονηπιακούς σταθμούς», στις δυσκολίες που δημιουργούνται για τη συμμετοχή των γυναικών στην «αγορά εργασίας» και στις επιπτώσεις στην «ανάπτυξη της οικονομίας».

Συγκεκριμένα, το ποσοστό αυτό υπολογίζεται σε 8,9% για τα παιδιά ηλικίας μέχρι 3 ετών (έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου που ανέρχεται στο 32,9%) και σε 55,6% για τα παιδιά από 3 ετών μέχρι την έναρξη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (έναντι 86,3% του ευρωπαϊκού μέσου όρου).

Στο έδαφος αυτών των διαπιστώσεων, τα κυβερνητικά σχέδια που βρίσκονται επί τάπητος εστιάζουν όχι στην παροχή δημόσιων, δωρεάν, σύγχρονων υπηρεσιών Προσχολικής Αγωγής, αλλά στη φύλαξη των παιδιών, είτε στο σπίτι της οικογένειας είτε στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων όπου δουλεύουν οι γονείς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δράση που έχει ανακοινώσει το υπουργείο Εργασίας για την επιδότηση επιχειρήσεων ώστε να δημιουργήσουν «μονάδες παιδικής μέριμνας» για τα παιδιά των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις τους. Στην υλοποίηση της συγκεκριμένης δράσης θα διοχετευθούν κονδύλια ύψους 16 εκατ. ευρώ, από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Τα χρήματα αυτά θα χρηματοδοτήσουν 120 επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 100 εργαζόμενους, συμπεριλαμβανομένων και των εμπορικών κέντρων, για να καλύψουν το κόστος της διαμόρφωσης «χώρων φύλαξης» και της πρόσληψης έως δύο ατόμων για χρονικό διάστημα δύο ετών. Οι επιχειρήσεις που θα χρηματοδοτηθούν για να στήσουν έναν «χώρο φύλαξης» θα τον αξιοποιήσουν ως ένα ακόμα εργαλείο για να ξεχειλώνουν τα ωράρια, να επιβάλλουν υπερωριακή εργασία, σπαστό ωράριο, δουλειά τις Κυριακές, όπως τους επιτρέπουν τόσο οι παλιότεροι όσο και ο πρόσφατος αντεργατικός νόμος.

Τα σχέδια κυβέρνησης - ΕΕ βρίσκουν υποστηρικτή και συμπαραστάτη την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ. «Επί της αρχής κρίνεται θετικά οποιαδήποτε πρωτοβουλία αποσκοπεί στην υποστήριξη των εργαζόμενων γονέων ως προς τις γονεϊκές τους υποχρεώσεις και τη συμφιλίωση της οικογενειακής και επαγγελματικής τους ζωής», σημειώνει η ΓΣΕΕ σε έγγραφο προς την αρμόδια υφυπουργό. Τα ...παράπονα της τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης εστιάζουν στο γεγονός ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν έχει γίνει αντικείμενο «διαβουλεύσεων» με τους «κοινωνικούς εταίρους».

Κατά τα άλλα, στο κείμενό της συμμερίζεται το πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπουν την Προσχολική Αγωγή κυβερνήσεις και ΕΕ. «Δυστυχώς, όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα παραμένει στη χαμηλότερη κατάταξη των κρατών - μελών της ΕΕ ως προς την υποχρέωση εφαρμογής δημόσιων πολιτικών για την εξάλειψη των αντικινήτρων στη συμμετοχή ιδιαίτερα των εργαζόμενων μητέρων στην εργασία», διαπιστώνει η ΓΣΕΕ.

Μόνο που στη λίστα των «αντικινήτρων» που καταρτίζουν ΕΕ και κυβερνήσεις, δεν περιλαμβάνεται η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου, δημόσιου και δωρεάν συστήματος Προσχολικής Αγωγής, αλλά στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα. Οπως για παράδειγμα οι εναπομείνασες άδειες μητρότητας, που εμποδίζουν τις επιχειρήσεις να προσλάβουν γυναίκες και αντιμετωπίζονται ως «θεσμικές ακαμψίες» που στερούν από τις γυναίκες τις «ίσες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας».

Την ανάγκη για «πληρέστερη ένταξη» των γυναικών στην αγορά εργασίας κλίνει σε όλες τις πτώσεις όχι μόνο η ΓΣΕΕ, αλλά και το Σχέδιο Ανάπτυξης της κυβέρνησης και της Επιτροπής Πισσαρίδη. Η «συνταγή» που προτείνεται για τη «διευκόλυνση» της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό συνοψίζεται σε περισσότερη «ευελιξία», στο όνομα της «ισορροπίας» μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής.

Ευθυγραμμιζόμενη με τα παραπάνω, η συνδικαλιστική πλειοψηφία της ΓΣΕΕ, αντί να διεκδικεί τη θεσμοθέτηση αδειών μεγαλύτερης διάρκειας, με αύξηση της προβλεπόμενης αποζημίωσης και διεύρυνση των εργαζομένων που τις δικαιούνται, επικροτεί επί της ουσίας μέτρα που λύνουν τα χέρια των εργοδοτών ώστε να επιβάλλουν περισσότερη «ευελιξία», δουλειά πότε με 4ωρο και πότε με 10ωρο.

«Το ενδιαφέρον της πλειοψηφίας στη Διοίκηση της ΓΣΕΕ για την εργαζόμενη μητέρα και το παιδί είναι "εντός των τειχών" της βάρβαρης πολιτικής της ΕΕ και των κυβερνήσεων, που στο όνομα της "εναρμόνισης της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής" κάνουν λάστιχο τα ωράρια εργασίας, γενικεύουν τις "ευέλικτες" εργασιακές σχέσεις, με στόχο την εντατικοποίηση της εργασίας», σχολιάζει το ΠΑΜΕ.

Το πρόγραμμα για τη δημιουργία χώρων φύλαξης βρεφών και νηπίων στις επιχειρήσεις, όπως επισημαίνει, έχει στόχο «η εργαζόμενη μητέρα να είναι διαθέσιμη να εργαστεί όσες ώρες και μέρες τη βδομάδα και όποτε απαιτούν οι ανάγκες στήριξης της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων. Να μπορεί να ανταποκριθεί επιτόπου στα κελεύσματα της εργοδοσίας, στα ευέλικτα, εξαντλητικά και ακανόνιστα ωράρια της 10ωρης και 12ωρης εργάσιμης μέρας που απορρυθμίζουν συνολικά τη ζωή της».

Επί της ουσίας, «φτιάχνουν παιδικούς σταθμούς μέσα σε μεγάλες επιχειρήσεις, με κρατική χρηματοδότηση, για να λυθούν τα χέρια της εργοδοσίας στην εφαρμογή της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, του αντεργατικού πλαισίου που νομοθέτησαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις και ο αντεργατικός νόμος - έκτρωμα Χατζηδάκη πήγε ένα βήμα παραπέρα».

Παράλληλα, το ΠΑΜΕ καταγγέλλει την υποβάθμιση της Προσχολικής Αγωγής και φροντίδας «σε υπηρεσίες φύλαξης προκειμένου να αποποιηθεί το κράτος την αποκλειστική ευθύνη που του αναλογεί για δωρεάν σύγχρονη Προσχολική Αγωγή με ενιαίο περιεχόμενο για όλα τα παιδιά, μέσα από ένα διευρυμένο δίκτυο δημόσιων σύγχρονων και ασφαλών εγκαταστάσεων και όχι σε υπόγεια ή αίθουσες - προκάτ».

«Σήμερα, στον 21ο αιώνα, την εποχή των απίστευτων επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων, είναι ρεαλιστικό για όλες τις εργαζόμενες μητέρες να έχουμε σταθερή εργασία με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, με μέτρα υγείας και ασφάλειας στο χώρο δουλειάς, με ιδιαίτερα μέτρα προστασίας του γυναικείου οργανισμού και της μητρότητας.

Σήμερα είναι ρεαλιστική η μείωση του εργάσιμου χρόνου, έτσι ώστε όχι μόνο να αναπληρώνουμε τις ψυχικές και σωματικές μας δυνάμεις, αλλά και να έχουμε καθημερινά ελεύθερο χρόνο για την κοινωνική μας ζωή και δράση. Η Προσχολική Αγωγή και φροντίδα των παιδιών μας είναι αναγκαία για τη ζωή τους, για τη σωματική, συναισθηματική, νοητική, κοινωνική ανάπτυξή τους. Δεν μπαίνει στη ζυγαριά κόστους για το κράτος και οφέλους για τις επιχειρήσεις», καταλήγει το ΠΑΜΕ.

Στο έδαφος αυτό, ανάμεσα σε άλλα, διεκδικεί:

-- Αδεια κύησης - τοκετού - λοχείας, δυο μήνες πριν και έξι μετά τον τοκετό με πλήρεις αποδοχές και ασφαλιστικά δικαιώματα, ανεξαρτήτως εργασιακών σχέσεων.

-- Αδεια μητρότητας για ένα χρόνο με πλήρη μισθό, Ασφάλιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δυνατότητα να γίνει χρήση της και από τον πατέρα. Διευκόλυνση της επιστροφής της μητέρας στην εργασία με μειωμένα ωράρια κατά δύο ώρες για τα επόμενα δύο χρόνια και κατά μια ώρα για άλλα δυο, με δίκτυο δημόσιων και δωρεάν βρεφονηπιακών σταθμών και υποδομών. Αδειες στο ζευγάρι για ασθένειες ή άλλες ανάγκες του παιδιού για τα επόμενα χρόνια. Μεγαλύτερη άδεια στις μονογονεϊκές οικογένειες και σε γυναίκες με αναπηρία ή με παιδιά ΑμεΑ.

-- Εφαρμογή του νόμου για την προστασία της εργαζόμενης μητέρας, την απαγόρευση της απόλυσης.

-- Μέτρα για την υγεία και ασφάλεια στους χώρους δουλειάς για τις εργαζόμενες. Εφαρμογή και επέκταση των ειδικών μέτρων προστασίας για τις εργαζόμενες εγκύους, λεχώνες και θηλάζουσες. Απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας των γυναικών στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία.

-- Αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν αναβαθμισμένη και σύγχρονη Προσχολική Αγωγή και φροντίδα με ενιαίο επιστημονικό αναβαθμισμένο σύγχρονο παιδαγωγικό πρόγραμμα με ευθύνη του κράτους. Χωρίς voucher, χωρίς τροφεία, χωρίς να πληρώνουν οι γονείς για να καλύψουν λειτουργικές δαπάνες, εξόδους, πολιτιστικές δράσεις. Παιδικοί σταθμοί και νηπιαγωγεία τόσα όσα να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των παιδιών.

-- Αμεση και ουσιαστική υλοποίηση της δίχρονης Προσχολικής Αγωγής με κρατική χρηματοδότηση που θα καλύψει όλες τις ανάγκες σε κτίρια, αίθουσες και προσωπικό. Κτίρια σύγχρονα και ασφαλή, με τους αναγκαίους χώρους για το παιχνίδι, τη σίτιση, την ξεκούραση των παιδιών. Η σίτιση να γίνεται με ευθύνη του κράτους, για όλα τα παιδιά με το αναγκαίο προσωπικό, με ποιότητα και επάρκεια.

-- Προσλήψεις προσωπικού με μόνιμη και σταθερή εργασία, όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων, παιδαγωγών (βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών), ειδικού επιστημονικού προσωπικού (λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι), βοηθητικού προσωπικού (καθαρίστριες, τραπεζοκόμοι). Μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Να μην γίνει καμιά απόλυση.