Με δυσκολίες που επιμένουν αλλά και με διάθεση που επίσης δεν υποχωρεί, συνεχίζονται οι διεργασίες για την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, με την προσδοκία ότι ένας συμβιβασμός θα επιταχύνει γεωστρατηγικά και επιχειρηματικά σχέδια, με «πολύτιμες» προεκτάσεις για όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Στο περιθώριο της 74ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ έγιναν πυρετώδεις συναντήσεις, επίσημες αλλά και παρασκηνιακές, που ανέδειξαν το σύνθετο και απαιτητικό παζάρι και τις έντονες προσπάθειες να βρεθεί έδαφος για μια διευθέτηση, στην οποία «επενδύει» πρώτα απ' όλα το αμερικανοΝΑΤΟικό στρατόπεδο.

Την Παρασκευή, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης συναντήθηκε με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στον οποίο εξέφρασε την ετοιμότητά του ανά πάσα στιγμή να συμμετάσχει σε τριμερή συνάντηση προκειμένου να βρεθεί ο τρόπος συμφωνίας ή τουλάχιστον να επαναληφθεί η «συναντίληψη» που επικράτησε πριν από κάποιες βδομάδες, τις πρώτες ώρες μετά την άφιξη της ειδικής απεσταλμένης του Γκουτέρες, Τζέιν Χολ Λουτ.

Σε δηλώσεις του ο Αναστασιάδης είπε ότι «το ενδεχόμενο της τριμερούς είναι ορατό» αλλά και ότι «ενδεχομένως μετά από μία κατάληξη της τριμερούς να γίνει και μια άτυπη πενταμερής, προκειμένου και οι εμπλεκόμενες πλευρές να συμφωνήσουν στο αντικείμενο». Τη Δευτέρα αναμένεται και συνάντηση Γκουτέρες με τον ηγέτη του ψευδοκράτους Μ.Ακιντζί.

Πριν απ' αυτά, τη βδομάδα που πέρασε, οι ΗΠΑ παρότρυναν ξανά «όλους τους ενδιαφερόμενους» να «απέχουν από ενέργειες ή ρητορική που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή» και κάλεσαν «και τις δύο πλευρές να πάρουν σημαντικά μέτρα για τη βελτίωση των δικοινοτικών σχέσεων», έχοντας υιοθετήσει καθαρά τη λογική των «ίσων αποστάσεων», σε μια υπενθύμιση ότι το Κυπριακό θα παραμείνει βασικό εργαλείο παζαρέματος με την Τουρκία, προώθησης ευρύτερα των γεωπολιτικών ισορροπιών που οι ΗΠΑ επιθυμούν, «σε βάρος» της θέσης Ρωσίας, Κίνας κ.ά.

Από τη μεριά της, η Τουρκία εξακολουθεί κι εκείνη να εκπέμπει μηνύματα αναζήτησης λύσεων «αμοιβαίου οφέλους». Από το βήμα της ΓΣ του ΟΗΕ, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε για σημαντικές ευκαιρίες στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο για συνεργασία, ειδικά στα Ενεργειακά, «αν όλοι υιοθετήσουμε μία προσέγγιση "win - win"». Επέκρινε την «ελληνοκυπριακή πλευρά» για «αδιάλλακτη θέση» και σχέδια για «μια ανισότιμη και άδικη πολιτική επιβολής, αρνούμενη να μοιραστεί την πολιτική εξουσία και την ευημερία με τους Τουρκοκύπριους». Εξέφρασε επίσης «απογοήτευση» για το ότι «ατυχώς, ορισμένες χώρες της περιοχής προβαίνουν σε μονομερή βήματα, επιχειρώντας να σύρουν το ενεργειακό ζήτημα σε πεδίο σύγκρουσης».

«Είμαστε αποφασισμένοι, στην Ανατολική Μεσόγειο, να προστατεύσουμε μέχρι τέλους τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα τόσο της Τουρκίας όσο και των Τουρκοκυπρίων», επανέλαβε, προσθέτοντας ότι Αγκυρα και ψευδοκράτος θα συνεχίσουν να είναι ανοιχτοί σε προτάσεις βασισμένες «στη συνεργασία και την ακριβοδίκαιη διανομή».

Μιλώντας με τη σειρά του στη ΓΣ, ο Ν. Αναστασιάδης ισχυρίστηκε ότι «βρισκόμαστε στο μέσο μιας νέας προσπάθειας, που δίνει μια λάμψη ελπίδας» και ότι υπάρχει «συναντίληψη από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων» πως το έδαφος στο οποίο πρέπει να ξεκινήσουν πάλι οι διαπραγματεύσεις (βλ. «όροι αναφοράς») προϋποθέτει την Κοινή Διακήρυξη της 11ης Φλεβάρη 2014, τις συγκλίσεις που οδήγησαν στη Διάσκεψη στο Κραν Μοντανά και το «πλαίσιο Γκουτέρες» - κατευθύνσεις που οδηγούν ξεκάθαρα προς τη διχοτόμηση του νησιού και την ανάδειξη νέων «χωροφυλάκων» για την ασφάλειά του, «διεθνών οργανισμών» όπως το ΝΑΤΟ, ο ΟΑΣΕ κ.λπ.

«Μια τέτοια κατανόηση θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την επανέναρξη των συνομιλιών με μοναδικό στόχο την επίτευξη συνολικής διευθέτησης βάσει των όσων έχουν συμφωνηθεί ως ένας ιστορικός συμβιβασμός από την πλευρά μας», συνέχισε ο Ν. Αναστασιάδης, που δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει και την ανάγκη να δημιουργηθεί «ένα βιώσιμο» και «λειτουργικό» κράτος.

Υπενθύμισε ότι «έχουμε επίσης διαβιβάσει την ετοιμότητά μας, πάντα στο πλαίσιο ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, να καταθέσουμε έσοδα από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε ανοιχτό καταπιστευτικό λογαριασμό για την τουρκοκυπριακή κοινότητα». Και υπογράμμισε πως «ταυτίζομαι πλήρως με τα συναισθηματικά καταληκτικά σχόλια του κ. Ερντογάν, καθώς εμπερικλείουν την ουσία αυτού που προσπαθούμε να επιτύχουμε στην Κύπρο: "Ελευθερία, ειρήνη, ευημερία, δικαιοσύνη και ένα ειρηνικό και ασφαλές μέλλον για όλους" (...) Μόνο τότε θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις ανεκπλήρωτες ακόμα προοπτικές και δυνατότητες της χώρας μας».

Ο Ν. Αναστασιάδης δεν παρέλειψε να αναδείξει και το ρόλο που η Κύπρος έχει αναλάβει στη σύναψη διαφόρων συμμαχιών στην περιοχή. «Η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή άλλων πρωτοβουλιών με στόχο την εδραίωση συνθηκών ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή μας, μεταξύ άλλων μέσω της εδραίωσης συνεργιών και της αναβάθμισης των σχέσεών μας με τις γειτονικές χώρες», είπε. Και περιγράφοντας τα πολυμερή σχήματα στα οποία τον τελευταίο καιρό εντάχθηκαν και άμεσα πλέον οι ΗΠΑ, έκανε λόγο για «προηγμένη συνεργασία» που «αποτελεί ένα υποσχόμενο βήμα προς τη θεσμοθέτηση συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο».

Στο περιθώριο της ΓΣ ο Κύπριος Πρόεδρος είχε σειρά επαφών, μεταξύ άλλων με τον Ρώσο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, από τον οποίο - σύμφωνα με ελληνοκυπριακά ΜΜΕ - ζήτησε η Μόσχα να ασκήσει την επιρροή που έχει στην Αγκυρα, ενώ συζήτησαν γενικότερα τις προοπτικές ανάπτυξης των ρωσοκυπριακών σχέσεων. Ακολούθησε ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ στην οποία επαναλαμβάνει ότι η Μόσχα θα υποστηρίξει μια απόφαση για το Κυπριακό που θα ληφθεί «χωρίς έξωθεν πιέσεις», ενώ ταυτόχρονα εκτιμά πως «το παρόν σύστημα εγγυήσεων για την ασφάλεια των δύο κοινοτήτων είναι ξεπερασμένο και πρέπει να τεθεί υπό τον έλεγχο του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Ο Ν. Αναστασιάδης συνάντησε στη Νέα Υόρκη και τον Κινέζο ΥΠΕΞ Γουάνγκ Γι, ο οποίος του μετέφερε ότι το Πεκίνο θεωρεί την Κύπρο «κόμβο» για τις διεθνείς - οικονομικές και άλλες - σχέσεις.

Ενδεικτικές των πυρετωδών διεργασιών ήταν και οι δύο συναντήσεις που είχαν οι υπουργοί Εξωτερικών Τουρκίας και Κύπρου, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Νίκος Χριστοδουλίδης, σύμφωνα με τα ΜΜΕ στους διαδρόμους της έδρας του ΟΗΕ.

Η πρώτη ήταν το βράδυ της Τρίτης, όπου μπροστά στις κάμερες, συμφώνησαν ότι χρειάζεται διαπραγμάτευση «προσανατολισμένη σε αποτελέσματα». Ο Κύπριος ΥΠΕΞ είπε ότι «πρέπει να εκμεταλλευτούμε όσα επιτεύχθηκαν στην προηγούμενη διαπραγματευτική διαδικασία, γιατί την τελευταία φορά ήμασταν πολύ κοντά», ενώ ο Τούρκος ομόλογός του ανέφερε: «Θέλουμε να είμαστε σίγουροι για το τι θα διαπραγματευτούμε. Γιατί από την πλευρά σας έρχονται διαφορετικές ιδέες. Δύο κράτη, συνομοσπονδία, ομοσπονδία... Ας καθίσουμε λοιπόν να ανοίξουμε τη συζήτηση. Αυτό που συμφωνήσαμε και με την Ελλάδα είναι να έχουμε αρχικά ανεπίσημες συναντήσεις και στη συνέχεια να εργαστούμε για να πάμε στους "όρους αναφοράς"».

Ακολούθησε νέα συνάντηση το βράδυ της Τετάρτης, όπου σύμφωνα με Ελληνοκύπριους ανταποκριτές «οι δύο άνδρες είχαν σύντομη επικοινωνία για τη συνομολόγηση των όρων αναφοράς», ενώ παρών αυτήν τη φορά ήταν και ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, «με αποτέλεσμα μια στιχομυθία και για τα Ενεργειακά».

Τέλος, αξίζει να καταγραφούν πληροφορίες που «φωτίζουν» κι άλλες πλευρές των παζαριών: Επανήλθαν δημοσιεύματα για την «αποχώρηση» τουρκικών γεωτρύπανων από τα ανοιχτά της Κύπρου, για τα οποία η κυβέρνηση Ερντογάν ισχυρίζεται ότι κατευθύνθηκαν σε τουρκικά παράλια για ανεφοδιασμό. Αντιπολιτευτικές εφημερίδες όμως, όπως η «Τζουμχουριέτ», συνδέουν τις «αποχωρήσεις» αυτές με «ενστάσεις» που προβάλλουν διάφορες εταιρείες για τις τουρκικές έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ και τη γύρω περιοχή, φυσικά στο πλαίσιο της προσπάθειας διασφάλισης όσο το δυνατόν ευνοϊκότερων όρων συνεργασίας.

Η εν λόγω εφημερίδα αναφέρεται συγκεκριμένα σε τρεις αμερικανικές εταιρείες («Schlumberger», «Baker Hughes», «Weatherford») και μία ιταλική («Geo-log»), που - σύμφωνα με το ρεπορτάζ - δεν συνεργάζονται πλέον αρμονικά ούτως ώστε να έχουν τα τουρκικά γεωτρύπανα μια σειρά από υπηρεσίες, ειδικότητες εργαζομένων και εξοπλισμό που χρειάζονται. Ωστόσο, σημειώνεται στην «Τζουμχουριέτ», οι ίδιες εταιρείες συνεχίζουν να συνεργάζονται κανονικότατα με την Αγκυρα, σε έρευνες που γίνονται εδώ και καιρό στη Θάλασσα του Μαρμαρά.

Το ρεπορτάζ σημειώνει ότι η Αγκυρα έχει στραφεί και στην Κίνα για να διασφαλίσει τον απαιτούμενο εξοπλισμό.