ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 28 Δεκέμβρη 2019 - Κυριακή 29 Δεκέμβρη 2019
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
«NATIONAL ENDOWMENT FOR DEMOCRACY»
Ο βρώμικος ρόλος μιας οργάνωσης - «βραχίονα» της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής

Η δράση της «Εθνικής Επιχορήγησης για τη Δημοκρατία» αποκαλύπτει τον ύπουλο ρόλο της άσκησης «ήπιας πολιτικής» για τα συμφέροντα των ΗΠΑ

Οι κινητοποιήσεις των προηγούμενων ημερών στο Χονγκ Κονγκ και οι καταγγελίες της κινεζικής κυβέρνησης για ανάμειξη των ΗΠΑ στην επιχείρηση αποσταθεροποίησης της τοπικής κυβέρνησης αποκάλυψαν μια ακόμα πλευρά των μεταξύ τους αντιθέσεων και των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που οξύνονται παγκοσμίως.

Στο πλαίσιο αυτών των ανταγωνισμών, που επισύρουν τον κίνδυνο μιας γενικευμένης στρατιωτικής αντιπαράθεσης, χρησιμοποιούνται απ' όλες τις πλευρές μια σειρά από «μη συμβατικά» όπλα, με στόχο την αποδυνάμωση του αντίπαλου, αξιοποιώντας υπαρκτές αντιθέσεις στο εσωτερικό των καπιταλιστικών κρατών και των ιμπεριαλιστικών κέντρων.

Ενα τέτοιο «εργαλείο» της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής είναι η οργάνωση «National Endowment for Democracy» (NED - Εθνική Επιχορήγηση για τη Δημοκρατία), που καταγγέλθηκε ευθέως για ενεργή ανάμειξη στις διαδηλώσεις και τα επεισόδια στο Χονγκ Κονγκ, μαζί με άλλες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα.

Ανεξάρτητα από το ιστορικό, οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρο των κινητοποιήσεων στο Χονγκ Κονγκ, «ο βίος και η πολιτεία» της αμερικανικής αυτής οργάνωσης είναι αποκαλυπτικά για τις μεθόδους παρέμβασης των ΗΠΑ στο εσωτερικό τρίτων χωρών, προκειμένου να προωθούν τα συμφέροντά τους, σε βάρος των λαών, που είναι οι μόνοι αρμόδιοι να αποφασίζουν για το παρόν και το μέλλον τους.

Διαδηλωτές στο Χονγκ Κονγκ ζητάνε από τις ΗΠΑ να το ...απελευθερώσουν
Διαδηλωτές στο Χονγκ Κονγκ ζητάνε από τις ΗΠΑ να το ...απελευθερώσουν
Τα παραδείγματα από τη δράση της συγκεκριμένης και άλλων οργανώσεων είναι πολλά, σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Β. Αφρικής, της Μέσης Ανατολής κ.α. προσφέροντας πλούσια πείρα για τις συνέπειες από την απροσχημάτιστη παρέμβαση των ΗΠΑ, με το μανδύα του υπερασπιστή των λαϊκών δικαιωμάτων και ελευθεριών, προκειμένου να ασκήσουν πίεση σε μη αρεστά καθεστώτα, προκαλώντας χάος, στρώνοντας το έδαφος για ωμές στρατιωτικές επεμβάσεις, αξιοποιώντας υπαρκτές εστίες λαϊκής δυσαρέσκειας και ενδοαστικές αντιθέσεις στις χώρες αυτές.

Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει μια αποκαλυπτική «ακτινογραφία» της οργάνωσης NED, που τα πλοκάμια της απλώνονται σε Βαλκάνια, ΝΑ Ευρώπη και Μέση Ανατολή, εκπέμποντας σήμα κινδύνου για το «βάθος» της παρέμβασης των ΗΠΑ και τις συνέπειες που έχει για το λαό η ελληνική εμπλοκή στα σχέδιά τους, ιδιαίτερα μετά την ανανέωση και επέκταση της συμφωνίας για τη «στρατιωτική συνεργασία» μαζί τους.

«Ομπρέλα» για ΜΚΟ, «ανεξάρτητα» συνδικάτα και κόμματα

Η NED, οργάνωση - ομπρέλα της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία αυτοπαρουσιάζεται ως ιδιωτική, μη κερδοσκοπική εταιρεία (στην πραγματικότητα χρηματοδοτείται ολοκληρωτικά από το Κογκρέσο, μέσω του Στέιτ Ντιπάρτμεντ), έχει πλούσιο ιστορικό παρεμβάσεων σε κράτη όπως η Νικαράγουα, η πρώην Γιουγκοσλαβία, η Αϊτή, η Βενεζουέλα, αλλά και η Ουκρανία. Βάσει των επίσημων στοιχείων, επικεντρώνει την παρουσία και τη δράση της σε χώρες που δεν ανήκουν στον ευρωατλαντικό άξονα, με στόχο να προωθεί τα συμφέροντα και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Η «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία ήταν ανάμεσα σ' αυτούς που χρηματοδότησε η NED
Η «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία ήταν ανάμεσα σ' αυτούς που χρηματοδότησε η NED
«Η NED είναι ένα μοναδικό ίδρυμα», αναφέρει η ιστοσελίδα της οργάνωσης. «Ο μη κυβερνητικός της χαρακτήρας της δίνει την ευελιξία ώστε να είναι δυνατό η ίδια να εργαστεί σε μερικές από τις πιο δύσκολες συνθήκες του κόσμου και να ανταποκρίνεται άμεσα όταν υπάρχει η ευκαιρία για πολιτικές αλλαγές».

Βασική της λειτουργία αποτελεί η χρηματοδότηση μιας ευρείας γκάμας οργανισμών που «εργάζονται για την προώθηση της δημοκρατίας», συμπεριλαμβανομένων πολιτικών οργανώσεων και κομμάτων, εφημερίδων και άλλων Μέσων Ενημέρωσης, εργατικών συνδικάτων, επιχειρηματικών οργανώσεων, φοιτητικών ομάδων, κινημάτων και διαφόρων άλλων φορέων της «κοινωνίας των πολιτών», που είτε λειτουργούν ήδη είτε στήνονται εξαρχής από την ίδια.

Ολα τα παραπάνω, ασχέτως του γεγονότος ότι λαμβάνουν χρηματοδότηση, υλικά μέσα, εκπαίδευση και τεχνογνωσία από την αμερικανική κυβέρνηση, παρουσιάζονται με θράσος από τη NED ως «ανεξάρτητα».

Οι δραστηριότητές της αφορούν συλλογή πληροφοριών, έρευνες κοινής γνώμης, σεμινάρια, συνέδρια, εκπαίδευση και προετοιμασία διαφόρων ειδών «εκπαιδευτών», αξιοποίηση νέων τεχνολογιών κ.ά. Ολα αυτά συγκλίνουν τελικά στην «καθοδήγηση» και τον εξοπλισμό μιας ευρείας γκάμας οργανισμών, προκειμένου να αναπτύσσουν δράση και να αυξάνουν την επιρροή τους, υποστηρίζοντας τις επιδιώξεις της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής έναντι κυρίως των ανταγωνιστών της.

Διαδήλωση με τις σημαίες της Optor στο Βελιγράδι
Διαδήλωση με τις σημαίες της Optor στο Βελιγράδι
Μόνο την περίοδο 2016 - 2019 η οργάνωση έχει διοχετεύσει κονδύλια ύψους άνω των 67 εκατ. δολαρίων στην Ευρώπη και άνω των 77 εκατ. δολαρίων σε Β. Αφρική και Μέση Ανατολή. Κάθε χρόνο χρηματοδοτεί 1.600 και πλέον προγράμματα σε πάνω από 90 χώρες, με το προσωπείο της «μη κυβερνητικής οργάνωσης», για να στηρίξει «ευέλικτα» ακόμα και επίδοξους πραξικοπηματίες, όπως το 2002 στη Βενεζουέλα και το 2014 στην Ουκρανία.

Τα χρήματα αυτά φτάνουν στους αποδέκτες από τη NED μέσω της επιδότησης των τεσσάρων οργανώσεών της, οι οποίες στη συνέχεια αναδιανέμουν τα ποσά στα πολυάριθμα προγράμματα που συγκροτούν. Οι τέσσερις αυτές οργανώσεις είναι:

  • Το Αμερικανικό Κέντρο για τη Διεθνή Εργατική Αλληλεγγύη (American Centre for International Labour Solidarity - ACILS), το οποίο διευθύνεται από την Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας και Βιομηχανικών Οργανισμών (AFL-CIO)
  • Το Διεθνές Κέντρο Ιδιωτικής Επιχειρηματικότητας (Centre for International Private Enterprise - CIPE), το οποίο διευθύνεται από το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ
  • Το Διεθνές Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο (International Republican Institute) και το Εθνικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (National Democratic Institute for International Affairs), του Ρεπουμπλικανικού και του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ αντίστοιχα.
Μια θυγατρική της CIA

Η NED και το αμερικανικό Κογκρέσο τίμησαν στις αρχές Νοέμβρη τον Λεχ Βαλέσα για τη συμβολή του στην ανατροπή του σοσιαλισμού, με αφορμή τα 30 χρόνια από την πτώση του τείχους του Βερολίνου
Η NED και το αμερικανικό Κογκρέσο τίμησαν στις αρχές Νοέμβρη τον Λεχ Βαλέσα για τη συμβολή του στην ανατροπή του σοσιαλισμού, με αφορμή τα 30 χρόνια από την πτώση του τείχους του Βερολίνου
Η οργάνωση αποτελεί κυριολεκτικά παρακλάδι της CIA. Το «έργο» που είχε μέχρι τότε στη δικαιοδοσία της η αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών, αποσπάστηκε σε έναν νέο οργανισμό με απόφαση του Προέδρου Ρίγκαν το Νοέμβρη του 1983, έναν χρόνο μετά την περίφημη ομιλία του στο βρετανικό Κοινοβούλιο, όπου αποκάλεσε την ΕΣΣΔ «αυτοκρατορία του κακού», τονίζοντας την ανάγκη διαμόρφωσης «απαραίτητης υποδομής για τη δημοκρατία», για την ανάσχεση της σοβιετικής επιρροής.

Η υποδομή αυτή, που θα καθοδηγούσε στο εξής «εργατικά συνδικάτα, ΜΜΕ, κόμματα και πανεπιστήμια» αυτονομήθηκε από το «κυρίως σώμα» των μυστικών υπηρεσιών, ώστε να λειτουργεί πιο ευέλικτα από τη «μητρική» της, ειδικά μετά τα μεγάλα σκάνδαλα που είχε αντιμετωπίσει η CIA στα τέλη της δεκαετίας του '70.

Ο Allen Weinstein, ένα εκ των ιδρυτικών στελεχών της οργάνωσης, μιλώντας στην «Washington Post» το 1991 για τη δράση της, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «πολλά από αυτά που κάνουμε εμείς σήμερα, γίνονταν μυστικά 25 χρόνια πριν από τη CIA»1.

Μιλώντας για την ανάγκη δημιουργίας της NED, o πρόεδρος του οργανισμού από το 1984, Carl Gershman, είχε αναφέρει στους «New York Times» το 1986 πως «δεν έπρεπε να κάνουμε αυτήν τη δουλειά μέσω των μυστικών υπηρεσιών. Θα ήταν απαίσιο για τις δημοκρατικές ομάδες στον κόσμο να φανεί πως επιδοτούνται από τη CIA. Το είδαμε αυτό να συμβαίνει τη δεκαετία του '60 και αυτός είναι ο λόγος που το σταματήσαμε»2.

Στην ετήσια έκθεση της NED, το 2003, παρουσιάζοντας την εικοσαετή της πορεία, παρέθεσε στοιχεία για τη χρηματοδότηση 6.000 πολιτικών οργανώσεων. Ανάμεσα σε αυτές, στην έκθεση αναφέρεται πως η NED αποτέλεσε τον κύριο χρηματοδότη της οργάνωσης «Charta 77» (αντεπαναστατική οργάνωση στην Τσεχοσλοβακία, που έπαιξε ρόλο στη λεγόμενη «βελούδινη επανάσταση» και στελέχη της αναδείχτηκαν σε θέσεις - κλειδιά του κράτους μετά τις ανατροπές του 1989), του «Solidarnoc» στην Πολωνία (η γνωστή «Αλληλεγγύη» του Λεχ Βαλέσα) και πιο πρόσφατα του «κινήματος» «Otpor» στη Γιουγκοσλαβία3.

Το «Otpor», όπως ανέφερε σε συνέντευξή του το στέλεχος της NED, Paul McCarthy, έλαβε το μεγαλύτερο τμήμα των 3 εκατ. δολαρίων που η NED διοχέτευσε στη Γιουγκοσλαβία για να στηρίξει αντιπολιτευόμενες στον Πρόεδρο Μιλόσεβιτς οργανώσεις και κόμματα. Τη χρηματοδότηση επιβεβαίωσε αργότερα και ο Slobodan Homen, ηγετική μορφή του «κινήματος»4.

Παραπομπές

1. «Washington Post», 22/9/1991

2. «The New York Times», 1/6/1986

3. 2003 NED Annual Report, σελ. 51

4. «The New York Times», 26/10/2000


Επικίνδυνα πλοκάμια σε Δυτικά Βαλκάνια και Ανατ. Μεσόγειο

Εκατομμύρια ευρώ σε προγράμματα επηρεασμού της «κοινής γνώμης» και αύξησης της πολιτικής επιρροής πολιτικών κομμάτων, σε χώρες με ισχυρό ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ

Αλλά και στα πρόσφατα χρόνια, πολύ μετά τις ανατροπές και το διαμελισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ο απολογισμός δράσης της οργάνωσης στην ευρύτερη περιοχή μας παραμένει πλούσιος, όπως δείχνουν και τα προγράμματα που συνεχίζει να χρηματοδοτεί.

Αναλυτικά, την περίοδο 2016 - 2019 χρηματοδοτήθηκαν στα Δυτικά Βαλκάνια 52 προγράμματα στη Β. Μακεδονία, ύψους 3,3 εκατ. δολαρίων, 19 στην Αλβανία (1,7 εκατ.), 57 στο Κόσοβο (2,6 εκατ.), 58 στη Σερβία (3,2 εκατ.), 81 στη Βοσνία (5 εκατ.).

Αντίστοιχα, 32 προγράμματα στο Λίβανο ύψους 3,5 εκατ. δολαρίων, 36 στην Παλαιστίνη (2,8 εκατ.), 31 στην Τουρκία (6,5 εκατ.), 92 στην Αίγυπτο (5,4 εκατ.) και 38 στη Συρία (2,97 εκατ.), ενώ μόνο στην Ουκρανία οι οργανισμοί της NED χρηματοδότησαν το ίδιο χρονικό διάστημα 209 προγράμματα, συνολικής αξίας 13,7 εκατ. δολαρίων.

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός είναι ο τρόπος που η οργάνωση περιγράφει στην ιστοσελίδα της τους στόχους των προγραμμάτων που χρηματοδοτεί (πρόσβαση υπάρχει μόνο για την περίοδο 2016 - 2019) ιδιαίτερα στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Ορισμένα παραδείγματα:

  • Πρόγραμμα για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη το 2017, στόχευε στη βοήθεια 25 πολιτικών κομμάτων για τη διαμόρφωση πολιτικής και την εσωτερική λειτουργία τους, με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών στα πρότυπα άλλων «δημοκρατικών ευρωπαϊκών κομμάτων». Αλλο, του προηγούμενου έτους, στόχευε στη «βελτίωση της αντίδρασης πολιτικών και κοινωνικών οργανισμών στην κακόβουλη επιρροή που υποσκάπτει τη δημοκρατία στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τα Δυτικά Βαλκάνια». Το πρόγραμμα αυτό «έτρεξε» και το 2017 με υπερδιπλάσιο προϋπολογισμό.
  • Με διπλό πρόγραμμα του 2017, συνολικής χρηματοδότησης άνω των 1,7 εκατ. δολαρίων στηρίχθηκαν στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη «υφιστάμενα και αναδυόμενα πολιτικά κόμματα που μοιράζονται κοινές δεσμεύσεις στη δημοκρατία και τις διατλαντικές σχέσεις, ώστε να προσαρμοστούν στις μακροχρόνιες αλλαγές στο πολιτικό περιβάλλον και να κυβερνήσουν πιο αποδοτικά». Το πρόγραμμα συμπεριλάμβανε έρευνες κοινής γνώμης, τις οποίες ακολούθησαν «ατομικές εκπαιδεύσεις, γνωμοδοτήσεις, περιφερειακές συναντήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα για νέους και ανερχόμενους πολιτικούς ηγέτες». Το επόμενο έτος «έτρεξε» άλλο πρόγραμμα για τη «στήριξη της ακεραιότητας πολιτικών κομμάτων της ΝΑ Ευρώπης», με στόχο την «ευθυγράμμιση των κομματικών πρακτικών ανάπτυξης πολιτικής και εσωτερικών μηχανισμών με αυτούς των ευρωπαϊκών κομμάτων που ανήκουν στις συντηρητικές, φιλελεύθερες και σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές οικογένειες».
  • Συγκεκριμένο πρόγραμμα διαμορφώθηκε επίσης στα Δυτικά Βαλκάνια για την καθοδήγηση εργατικών οργανώσεων. Το πρόγραμμα «τρέχει» συνεχόμενα από το 2016 και μέχρι το 2018 έχει λάβει συνολική χρηματοδότηση 1,7 εκατ. δολαρίων. Σκοπός του «η διεύρυνση της συνεισφοράς των συνδικάτων στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις», μεταξύ άλλων με την «ενθάρρυνση» εκστρατειών οργάνωσης νέων μελών, καθώς και «η ανάπτυξη των δυνατοτήτων των συνδικάτων στις συνδιαλλαγές με κοινοτικούς και κυβερνητικούς παράγοντες».
  • Στην Τουρκία, πρόγραμμα του 2016 (τη χρονιά που έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος σε βάρος της κυβέρνησης Ερντογάν), ύψους 735.000 δολαρίων, είχε ως στόχο «να δώσει σε Τούρκους πολίτες χώρο και ευκαιρίες να διαμορφώσουν συλλογικά τις πολιτικές και κοινωνικές προτεραιότητες της χώρας τους», ενώ ένα άλλο πρόγραμμα, χρηματοδότησης 650.000 δολαρίων, στόχευε στον «εξοπλισμό ανερχόμενων πολιτικών ηγετών με βασικές πολιτικές ικανότητες για την ενδυνάμωση της συνεργασίας της Τουρκίας με τη Δύση, ενθαρρύνοντας παράλληλα τη διακομματική συνεργασία». Δύο χρόνια μετά, πάλι στην Τουρκία, 220.000 δολάρια δαπανήθηκαν ώστε «να βελτιωθούν οι δυνατότητες συνδέσμων και οργανώσεων στο να αποτελούν φωνές μεταρρυθμίσεων, αλλά και να προωθηθεί η συμμετοχή ηγετών του ιδιωτικού τομέα σε περιφερειακό επίπεδο στη χάραξη πολιτικής και της λήψης αποφάσεων για την οικονομική ανάπτυξη». Πάνω από 250.000 δολάρια δαπανήθηκαν επίσης στην Τουρκία τη διετία 2017 - 2018 για τη στήριξη «ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης».
  • Στη Σερβία, το 2017, με 350.000 δολάρια χρηματοδοτήθηκε ινστιτούτο για «να βοηθήσει ηγέτες κομμάτων, εκλεγμένους αντιπροσώπους και ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών, να βελτιώσουν και να επεκτείνουν τις επαφές τους με τους πολίτες, αλλά και να βελτιώσει τις δυνατότητες των πολιτικών κομμάτων να αντιδρούν στην αντιφιλελεύθερη και αντιδημοκρατική παραπληροφόρηση που εκπέμπεται από το εξωτερικό (σ.σ. βλέπε Ρωσία)». Το επόμενο έτος, 100.000 δολάρια δαπανήθηκαν για τη στήριξη της βιωσιμότητας και την ενίσχυση της επιρροής τοπικών «ανεξάρτητων» μέσων ενημέρωσης. Το 2016 «έτρεξε» «πρόγραμμα για την προώθηση της λογοδοσίας εκλεγμένων αξιωματούχων» ενόψει των αυτοδιοικητικών και εθνικών εκλογών, το οποίο ενημέρωνε πολίτες για τη συμπεριφορά υποψηφίων και εκλεγμένων.
  • Στην Ουκρανία, πάνω από 1 εκατ. δολάρια έλαβε το διάστημα 2017 - 2018 το πρόγραμμα «βοήθειας πολιτικών κομμάτων για την εξέλιξή τους σε ανοιχτά, εθνικά κινήματα». Στο πλαίσιό του πραγματοποιήθηκε «εκπαίδευση κομματικών ακτιβιστών» και οργανώθηκαν συνεδρίες, με σκοπό την «υποστήριξη κομμάτων για τη βελτίωση της επικοινωνίας τους με τους πολίτες και την επέκταση της επιρροής τους πέρα από τα παραδοσιακά γεωγραφικά όρια της βάσης υποστήριξής τους». Αλλο πρόγραμμα στην ίδια χώρα το 2018 είχε ως σκοπό «τη βελτίωση των δυνατοτήτων επιχειρηματικών συνδέσμων να προωθούν οικονομικές μεταρρυθμίσεις σε όλα τα επίπεδα».
  • Στη Βοσνία, το 2016, χρηματοδοτήθηκε με 500.000 δολάρια πρότζεκτ για την «υποστήριξη κομματικών ηγεσιών σχετικά με μεταρρυθμίσεις», επικεντρωμένο στην «ανάπτυξη των δυνατοτήτων κομματικών νεολαιών» και τη «βελτίωση της συμμετοχής και της επιρροής της νεολαίας στην πολιτική». Το επόμενο έτος με ακόμα 425.000 δολάρια πραγματοποιήθηκε πρότζεκτ «για την εκπαίδευση μελών κομματικών νεολαιών για τον σχεδιασμό και εφαρμογή κομματικών πρωτοβουλιών» και την «ανεύρεση και στήριξη νέων υποψηφίων». Στην ίδια χώρα, το 2016, 325.000 δολάρια δαπανήθηκαν ώστε να υποστηριχθεί ένας «συνασπισμός προοδευτικών ηγετών» για την «αποτροπή της ξένης επιρροής και του θρησκευτικού εξτρεμισμού».
  • Χρήματα για τη στήριξη πολιτικών νεολαιών (290.000 δολάρια) διοχετεύθηκαν και στην Αλβανία, το 2016, με σκοπό «την ενίσχυση των δυνατοτήτων της νεολαίας να ασκεί επιρροή στις αποφάσεις των κομμάτων και τη διαμόρφωση της πολιτικής τους».
  • Στη Β. Μακεδονία, πρόγραμμα του 2016 χρηματοδότησε 2 οργανισμούς της χώρας για «την ανάδειξη της νέας γενιάς ηγετών» με το ποσό των περίπου 200.000 δολαρίων.

Μπορεί τα ποσά αυτά να μην ακούγονται τεράστια, καθώς η χρηματοδότηση κατακερματίζεται σε μεγάλο αριθμό προγραμμάτων, πολλά από τα οποία περιγράφουν παρόμοιους σκοπούς. Η σημασία ωστόσο της δραστηριότητας αυτής φάνηκε στο εσωτερικό των ΗΠΑ όταν το 2018 ο Πρόεδρος Τραμπ επιχείρησε να μειώσει μεταξύ άλλων και τη χρηματοδότηση της NED κατά τα 2/3, σηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. «Ο προϋπολογισμός αυτός διαλύει την "ήπια ισχύ" (soft power) των ΗΠΑ» είχε δηλώσει τότε ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Lindsey Graham.


Αμερικανική «ήπια ισχύς» και στην Ελλάδα

Το παράδειγμα των «Αμερικανικών Γωνιών»

Ο Τζ. Πάιατ στην «Αμερικανική Γωνιά» της Σπάρτης
Ο Τζ. Πάιατ στην «Αμερικανική Γωνιά» της Σπάρτης
Αν και προς το παρόν δεν έχει καταγραφεί (τουλάχιστον επίσημα) κάποια πιο άμεση δραστηριοποίηση της NED στην Ελλάδα, η άσκηση «ήπιας ισχύος» (soft power) των ΗΠΑ εκφράζεται και στη χώρα μας, με σειρά προγραμμάτων που συντονίζει η αμερικάνικη πρεσβεία, με στόχο την προώθηση και τον εξωραϊσμό της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, αλλά και «την άμβλυνση του αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα», που έχει βαθιές ιστορικές ρίζες.

Οι ΗΠΑ προωθούν τα συμφέροντά τους και στη χώρα μας μέσω της λεγόμενης «Δημόσιας Διπλωματίας». Ενα από τα εργαλεία της είναι για παράδειγμα οι λεγόμενες «Αμερικανικές Γωνιές» (American Spaces). Πάνω από 600 τέτοιες δομές λειτουργούν σε όλο τον κόσμο μέσω των πρεσβειών των ΗΠΑ, με διάφορες μορφές, από τμήματα δημόσιων βιβλιοθηκών έως και αυτοτελή πολιτιστικά κέντρα υψηλής τεχνολογίας.

Σκοπός τους είναι η καλύτερη επικοινωνία «των αξιών, της πολιτικής και της κουλτούρας των ΗΠΑ με το κοινό» και η «εξειδίκευση των πολιτικών στόχων των ΗΠΑ σε τοπικό επίπεδο, ακόμα και σε σημεία εκτός της ακτίνας των αμερικανικών πρεσβειών και προξενείων».

Στην Ελλάδα λειτουργούν έξι τέτοιες δομές: Δύο στην Αθήνα (μία στο Ιδρυμα Ευγενίδου και μία στο Athens American Center) και οι υπόλοιπες στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Κέρκυρας και στο Κέντρο Πολιτισμού Δήμου Ξάνθης.

Σημειωτέον, οι δομές αυτές δημιουργήθηκαν και λειτουργούν με τη συνεργασία του μορφωτικού τμήματος της αμερικάνικης πρεσβείας με τοπικούς φορείς, όπως για παράδειγμα το «American Space» της Ξάνθης, το οποίο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, με τη συμφωνία όλων των παρατάξεων στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης, που στηρίζονται από τα αστικά κόμματα.

Συγκεκριμένα, το «American Space» της Ξάνθης επελέγη στην κατηγορία των δέκα ενισχυμένων αντίστοιχων δομών που λειτουργούν στην Ευρώπη, για «τη δυνατότητά του να παρέχει υπηρεσίες στο πολυπολιτισμικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής». Από τον Απρίλη του 2017 ο χώρος ανακαινίστηκε και εγκαινιάστηκε, με την επωνυμία «Xanthi TechLab», επικεντρώνοντας τις δραστηριότητές του σε θέματα τεχνολογίας και Εκπαίδευσης.

Ποια ακριβώς είναι η συμβολή των «Αμερικανικών Γωνιών» το εξηγεί σε συνέντευξή του ο Chris Dunnet, διευθυντικό στέλεχος του γραφείου των «Αμερικανικών Γωνιών» από το 2015. Οπως αναφέρει, από τη θέση του αντιλήφθηκε «τη δύναμη της δημόσιας διπλωματίας στο να καταφέρνει συστημικές αλλαγές που να συμβαδίζουν με τα συμφέροντα και τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ μέσω των Αμερικανικών Γωνιών».

Πρόσθεσε δε ότι οι τελευταίες «βρίσκονται σε ιδιαίτερα ισχυρή θέση να επιτυγχάνουν πραγματικό αντίκτυπο σε στρατηγικές περιοχές, καθώς δεν είναι μονάχα εργαλεία δημόσιας διπλωματίας αλλά και πηγή για την υποστήριξη ολόκληρου του εύρους της αμερικανικής πολιτικής και των συμφερόντων μας».


ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Δημήτρης ΜΑΒΙΔΗΣ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ