ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 28 Νοέμβρη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Μόνη ελπίδα να ξυπνήσουν οι λαοί

Συζήτηση με τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Θύμιο Καρακατσάνη

Με το έργο «Μικροί φαρισαίοι» γιορτάζει τα σαράντα πέντε του χρόνια στο θέατρο ο δημοφιλής ηθοποιός Θύμιος Καρακατσάνης. Μια πορεία γόνιμη, δημιουργική, πορεία προσφοράς και διαλόγου με το θεατρόφιλο κοινό που τον αγκάλιασε και τον αγκαλιάζει με μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού. Γι' αυτό και κρατάει.

Στο «Μπροντγουαίη» οι «Μικροί φαρισαίοι», του Δημήτρη Ψαθά, ανεβαίνουν με σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή τον Θύμιο Καρακατσάνη. Τα σκηνικά-κοστούμια είναι του Κάρολου Ρωμούση και η μουσική του Γιώργου Τσαγγάρη. Παίζουν επίσης: Γιώργος Γαλίτης, Κώστας Ευριπιώτης, Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, Ιλιάς Λαμπρίδου, Υβόνη Οικονόμου, Γιώργος Παπαζήσης, Ελευθερία Ρήγου, Χρήστος Φωτίδης.

-- Είναι οι γιορτές αφορμή απολογισμών;

-- Ο μόνος απολογισμός που ενδιαφέρει είναι ο απολογισμός της ηθικής μου απέναντι στο λειτούργημά μου. Και ευτυχώς αυτός δεν έχει να φοβηθεί. Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι που δεν το πίστευα. Κι όταν έτυχε μια φορά να το κάνω έφυγα στον ενάμιση μήνα. Γιατί υπήρχε μια ανηθικότητα που δεν την άντεχα κι έφυγα. Μπορώ να τελειώσω έχοντας ήσυχη τη συνείδησή μου ότι δεν έκανα κάτι που να ντρέπομαι.

-- Τι χρειάζεται να διαθέτει κανείς, πέρα από το ταλέντο και την αγάπη για τη δουλιά του, για να μπορεί να λέει «όχι» και να κάνει αυτά που ο ίδιος θέλει και πιστεύει.

-- Το να έχεις και να λες «όχι», τότε δεν είναι «όχι». Είναι όταν δεν κάνω αυτά που δε με βολεύουν. Το να μην έχεις και να λες «όχι», τότε είναι πραγματικό «όχι». Πιστεύω ότι θα έκανα πολύ εύκολα μια οποιαδήποτε άλλη δουλιά προκειμένου να πω «όχι» σ' αυτό που δεν πιστεύω. Δεν το πουλάω αυτό. Είναι δικαίωμα. Το κέρδισα με ιδρώτα. Πολλές φορές δεν αποδέχτηκα πολλά χρήματα που θα μπορούσα να είμαι πλούσιος σήμερα. Οταν, ας πούμε, μου προσφέρανε 40 βιντεοταινίες να κάνω με 40.000 τη μία, για μια εβδομάδα την κάθε ταινία... Νομίζετε το είπα εύκολα το «όχι»; Δεν το είπα εύκολα. Γιατί έχω οικογένεια. Αλλά δεν μπορούσα να πω «ναι» με τίποτα.

Το θέατρο μέγιστο λειτούργημα

-- Για να είναι κανείς συνεπής στη δουλιά του πρέπει να είναι και στη ζωή του...

-- Η τέχνη και η ζωή είναι το ίδιο πράγμα. Ο καλλιτέχνης, έλεγε ο Κουν, πρέπει να είναι καλόγερος. Δεν ξέρω πόσο καλόγερος ήταν ο ίδιος αλλά ξέρω ότι δε θα παρασυρόταν ποτέ από Σειρήνες. Το ξέρω αυτό. Εγώ λατρεύω τους ανθρώπους που είχαν μια θέση και μια στάση στα πράγματα. Οπως λατρεύω τον Μάνο Κατράκη και τον μνημονεύω σαν ένα ορόσημο της θεατρικής τέχνης, την οποία θεωρώ μέγιστο λειτούργημα. Θα μπορούσα πολύ εύκολα να κάνω λαϊκίστικα πράγματα γιατί έχω πολύ περισσότερα προσόντα από αυτούς που τα κάνουν. Θα μπορούσα να κάτσω πέντε ώρες πάνω στη σκηνή χωρίς κείμενο. Και αντέχω. Γιατί πρέπει να έχεις και πλήθος ιδεών, τις οποίες ιδέες κατέκτησα με αγώνα, με πολύ διάβασμα και με το να αναλύω και να ενδιαφέρομαι για το τι γίνεται στη χώρα μου.

-- Ενας ευαίσθητος δέκτης των όσων συμβαίνουν γύρω μας. Αυτό δεν πρέπει να είναι ο καλλιτέχνης; Κι αυτό είναι, νομίζω, μια απάντηση σε όσους διαχωρίζουν την τέχνη από τη ζωή ή την πολιτική.

-- Η πολιτιστική παρουσία είναι απόδειξη της πολιτικής παρουσίας. Γι' αυτό δεν μπορώ να φανταστώ έναν πολιτικό ο οποίος δε συμμετέχει στην πολιτιστική ζωή του τόπου του και το αντίστροφο. Τον θεωρώ ανίκανο. Και καμιά φορά βλέπεις χειρίζονται ζητήματα του υπουργείου Πολιτισμού άνθρωποι που δεν έχουν καμιά σχέση με την πολιτιστική ζωή. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να είσαι καλλιτέχνης για να είσαι υπουργός Πολιτισμού. Αλλά εγώ δε θα μπορούσα να αναλάβω κάτι που δε γνωρίζω. Συγγνώμη, σας εμπιστεύομαι και σας εκτιμώ, αλλά δεν μπορώ να σας κάνω χειρουργείο εγκεφάλου. Ούτε καν να βγάλω τον τραπεζίτη σας, παρότι θα ήθελα πολύ να μην υπάρχουν «τραπεζίτες».

Σεβασμός στον άνθρωπο χρειάζεται

-- Τι χρειάζεται ο πολιτισμός μας σήμερα;

-- Χρειάζεται βούληση, λίγα χρήματα και α-ξ-ι-ο-κ-ρ-α-τ-ί-α. Γιατί αυτός που έχει αντίθετη πολιτική άποψη με σένα μπορεί να σου είναι πολύ χρήσιμος για τον πολιτισμό. Γιατί μπορεί να βλέπει τα λάθη σου και να τα κρίνει. Κι αυτό πάει να πει δημοκρατία. Αν θέλουν να «κρατάει» ο δήμος. Διαφορετικά, αν θέλουνε να κρατάνε οι από πάνω τον δήμο! Τότε...

-- Οι «Μικροί φαρισαίοι» έρχονται φέτος, λοιπόν, όχι τυχαία.

-- Οι συνεργάτες μου με έπεισαν να κάνω γιορτή. Εγώ δεν ήθελα. Δεν πιστεύω στις γιορτές. Εχει πήξει η ανθρωπότητα από γιορτές. Γιορτάζουν την ειρήνη. Της αλλάζουν τα φώτα. Γιορτάζουν την Ημέρα του παιδιού. Ε, ο διάολος τρώει τα παιδιά του. Γιορτάζουν την υγεία. Μας στέλνουν στο διάολο αρκεί να είναι αυτοί καλά. Γιορτάζουν τους συνταξιούχους, τη γυναίκα. Τη γυναίκα που είναι καταπιεσμένη σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Νομίζουν ότι αποενοχοποιούνται έτσι. Μπορούμε να γιορτάζουμε την κάθε μέρα αρκεί να σέβονται τον άνθρωπο. Ειδικά αυτή τη γιορτή της γυναίκας δεν την μπορώ. Αφού βάλανε τη γυναίκα να δουλεύει, να φτιάχνει οικογένεια, να... να... να... Η κυρία αυτή υποφέρει. Δε σεβόμαστε αυτή την κυρία που είναι και μάνα και ερωμένη και αδελφή και το πιο γόνιμο μέρος αυτής της κοινωνίας, η πρώτη παιδαγωγός μας. Δεν τη σεβόμαστε. Δείτε πώς της συμπεριφέρονται στην τηλεόραση. Σαν αντικείμενο. Γιατί αν του ανθρώπου του βγάλεις το μυαλό, είναι ένα κρέας όπως και αυτό στο κρεοπωλείο.

-- Και οι «Μικροί φαρισαίοι» τι λένε για όλα αυτά;

-- Θέμα του έργου είναι η υποκρισία εκείνων που πασχίζουν να καλύψουν ένα σωρό «ανομήματα» με τη δράση τους σε φιλανθρωπικούς συλλόγους και φιλόπτωχα ταμεία ή κάνουν κάθε τόσο «εξομολογήσεις» στον πνευματικό για να έχουν την ευχέρεια μετά να βαρύνουν και πάλι τη συνείδησή τους. Δε βλέπετε! Πάει ο Μπους και προσεύχεται στο θεό τους - που δεν έχουν το θεό τους και σκοτώνουν τον κόσμο. Ο Μπιν Λάντεν και η οικογένειά του ήταν και είναι συνέταιροι στα πετρέλαια. Ολα αυτά όταν τα λες σου λένε είσαι αντιαμερικάνος. Οχι, δεν είμαι αντιαμερικάνος. Είμαι ενάντια στον πόλεμο. Ενάντια στα συμφέροντα των ολίγων. Και γιατί, οι Αμερικάνοι περνάνε καλά; Και τα φέρετρα τι έχουν μέσα;

«Οχι» στα μεγάλα λόγια

-- Εδώ δεν είναι και ευθύνη του λαού τελικά;

-- Κι εδώ το ίδιο δε συμβαίνει; Οταν στην Αμερική βλέπουν ριάλιτι από τα δύο χρόνια τους έχουμε την αξίωση να σκεφτεί σωστά αυτός ο λαός; Δεν ξέρω πια για κανένα λαό. Ξέρω ότι οι λαοί υποφέρουν και δεν παίρνουν στα χέρια τους τις τύχες τους. Αυτό που ξέρω πάντως είναι ότι η μόνη ελπίδα που υπάρχει είναι να ξυπνήσουν οι λαοί. Μ' αυτή την ελπίδα κοιμάμαι και ξυπνάω. Και κάθε πρωί αναρωτιέμαι, ξύπνησα;

-- Δεν μπορεί να γίνει αυτό, όμως, με ένα θαύμα.

-- Οχι βέβαια. Γι' αυτό κάνω αυτό το λειτούργημα ανεβάζοντας έργα που αφυπνίζουν συνειδήσεις. Στο έργο αυτό λέω, «μην πιστεύετε στα μεγάλα λόγια, στους μεγάλους σταυρούς. Μην πιστεύετε στο προφίλ που τους φτιάχνουν οι ίματζ μέικερ. Πίσω από αυτό το προφίλ υπάρχει ένας βρώμικος, ανήθικος και επικίνδυνος άνθρωπος». Αυτό λέω με τους «Μικρούς φαρισαίους». Βέβαια, ο κόσμος γελάει πολύ. Αμα γελάει, όμως, να ξέρεις σκέφτεται και μ' αυτή την ελπίδα πηγαίνω κάθε βράδυ στο θέατρο. Πιστεύω ότι κάποτε θα βγαίνουμε στους δρόμους για τα συμφέροντά μας. Πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή έχει φτιαχτεί ένας κλοιός που λίγο λίγο μας οδηγούν όπως τα άγρια θηρία στις παγίδες εκείνες που τα εγκλωβίζουν. Είναι ζούγκλα ο κόσμος. Κι εμείς άγρια ζώα που τα βάζουν στα κλουβιά. Τα κλουβιά είναι τα σπίτια μας, είναι οι πόλεις μας, η ανοχή μας, το άδειο μυαλό μας. Κι αυτό το άδειο μυαλό προσπαθώ μέσα από το θέατρο να μη μείνει άδειο και να αντιδράσει.


Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ