ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 27 Ιούλη 2019 - Κυριακή 28 Ιούλη 2019
Σελ. /32
ΙΣΤΟΡΙΑ
Παναγιώτης Ζάρας: Ενα διαλεχτό παιδί της ανταρτομάνας Ρούμελης

Εδώ, στο πέρασμα του Σαραντάπορου, σκοτώθηκε ο Π. Ζάρας
Εδώ, στο πέρασμα του Σαραντάπορου, σκοτώθηκε ο Π. Ζάρας
2-8-49 ΑΡ. Δ. 546

Ανακοινωθέν του Γ.Α. του Δ.Σ.

«Τον Δ.Σ.Ε. βρήκε μια μεγάλη απώλεια. Στις 24 του Ιούλη (1949) τη νύχτα έπεσε ηρωικά ο διοικητής της 108 ταξιαρχίας του Δ.Σ., συνταγματάρχης πεζικού Παναγιώτης Ζάρας, τιμημένος με το μετάλλιο στρατιωτικής αξίας. Στο πρόσωπο του συνταγματάρχη Παναγιώτη Ζάρα ο Δ.Σ., το λαϊκοδημοκρατικό κίνημα της χώρας μας και όλης της Ελλάδας έχασε έναν αφοσιωμένο και πιστό αγωνιστή, έναν σεμνό και άξιο στρατιωτικό ηγέτη.

Η ιδιαίτερη πατρίδα του, η ανταρτομάνα Ρούμελη, έχασε το διαλεχτό παιδί της που εκπροσωπούσε τις πιο ευγενικές λαϊκοδημοκρατικές παραδόσεις της και ενσάρκωνε το ρουμελιώτικο πατριωτισμό και την υπέροχη ρουμελιώτικη παλληκαριά...».

(Απόσπασμα από το ανακοινωθέν του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ για το θάνατο του Παναγιώτη Ζάρα)

***

Ο Παναγιώτης Ζάρας αποτελεί μία σημαντική προσωπικότητα βγαλμένη από τη μήτρα του αντάρτικου της Ρούμελης. ΕΠΟΝίτης, διοικητής της Λαϊκής Πολιτοφυλακής την περίοδο της Κατοχής, αξιωματικός στον ΔΣΕ, ικανότατος μαχητής, με κοφτερή στρατιωτική σκέψη, που αναδείχθηκε μέσα από το καμίνι των αγώνων της δεκαετίας του 1940 και ιδιαίτερα μέσα από τον ταξικό αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Κομμουνιστής από τα 18 του στην ΟΚΝΕ και αργότερα από το 1943 μέλος του ΚΚΕ, γεννημένος σε ένα χωριό του Δομοκού, τη Φυλιαδώνα (Χιλιαδού), από φτωχή αγροτική οικογένεια.

Ο Γράμμος
Ο Γράμμος
Ο Παναγιώτης Ζάρας, ζώντας την εκμετάλλευση, τη φτώχεια, την ανέχεια και την αδικία, καταλαβαίνει την αναγκαιότητα οργάνωσης των φτωχών κυρίως αγροτών και εργατών της περιοχής στο ΚΚΕ. Η κομμουνιστική παράδοση του χωριού του σίγουρα επιδρά στη διαμόρφωση της ταξικής του συνείδησης, αφού ήδη από το 1929 - 1930 στη Χιλιαδού υπάρχει και δρα Οργάνωση του ΚΚΕ.

Σημαντική είναι η συμβολή που έχει στην οργάνωση κομματικού πυρήνα στο χωριό ο κομμουνιστής δάσκαλος Κώστας Βούλγαρης, που έχει μυήσει αρκετούς Χιλιαδιώτες στις κομμουνιστικές ιδέες.1 Ορισμένοι Χιλιαδιώτες έχουν πάει εξορία, όπως και ο Βούλγαρης, και πριν από το 1936, ενώ στις κοινοτικές εκλογές του 1934 το πενταμελές Κοινοτικό Συμβούλιο που εκλέγεται στο χωριό αποτελείται από κομμουνιστές.

Κατά την ιταλογερμανική κατοχή, ο Παναγιώτης Ζάρας εντάσσεται στην ΕΠΟΝ και πρωτοστατεί στη δημιουργία ΕΠΟΝίτικης Οργάνωσης τόσο στο χωριό του όσο και ευρύτερα στην περιοχή του Δομοκού, όπου αργότερα εκλέγεται και μέλος του Επαρχιακού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ.

Το 1944 εντάσσεται στη Λαϊκή Πολιτοφυλακή και σύντομα γίνεται διοικητής της Λαϊκής Πολιτοφυλακής Λαμίας. Εκεί, σε αυτήν τη θέση, τον βρίσκει η απελευθέρωση της Λαμίας με την είσοδο του ΕΛΑΣ και του Πρωτοκαπετάνιου Αρη Βελουχιώτη. Παραμένει στη Λαμία μέχρι τη Συμφωνία της Βάρκιζας, όταν και επιστρέφει ξανά στη Χιλιαδού.

Από πορεία Οργανώσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη Ρούμελη, στα βήματα των μαχητών του ΔΣΕ
Από πορεία Οργανώσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη Ρούμελη, στα βήματα των μαχητών του ΔΣΕ
Το χωριό, εξαιτίας του γεγονότος ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο τμήμα των κατοίκων ήταν οργανωμένο στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, αρκετοί και στο ΚΚΕ, δέχεται άμεσα την εκδικητική μανία των ληστοσυμμοριών που ήδη έχουν συσταθεί στην ευρύτερη περιοχή.

Στόχος τους είναι η «μικρή Μόσχα», όπως αποκαλούσαν τη Χιλιαδού λόγω των πολλών κομμουνιστών που ζούσαν στο χωριό. Γι' αυτό και είναι συνεχείς οι επιδρομές ομάδων ληστοσυμμοριτών: Του Βουρλάκη, του Σούρλα, του Σπάλα, του Κουντούρη, του Καρακώστα και άλλων, αμέσως μετά τη Βάρκιζα, στοχεύοντας κυρίως στις συγκεκριμένες οικογένειες κομμουνιστών και αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης.

Η οικογένεια των Ζαραίων είναι η πρώτη στη λίστα τους. Το Μάη του 1945 μπήκαν στο χωριό ο Βουρλάκης και ο Σούρλας, συγκέντρωσαν τους κατοίκους στην πλατεία και εκεί ξυλοκόπησαν άγρια τις δύο αδερφές του Παναγιώτη Ζάρα, την Κούλα, η οποία αργότερα εντάχθηκε και πολέμησε στον ΔΣΕ, και την Παρασκευή, επίσης μαχήτρια του ΔΣΕ και αργότερα πολιτική πρόσφυγα, καθώς και την ξαδέρφη του, Μαγδαληνή, η οποία λόγω της κακοποίησης που υπέστη έμεινε ανάπηρη σε όλη της τη ζωή.2

Από την οικογένεια των Ζαραίων, στον Δημοκρατικό Στρατό εντάχθηκαν ο αδερφός του Παναγιώτη, Μήτσος, ο ξάδερφός του, Γιώργος, που πολέμησε σε Γράμμο - Βίτσι, τραυματίστηκε και με την υποχώρηση βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στην ΕΣΣΔ, ενώ άλλος ένας ξάδερφός του, ο Δημήτρης Ζάρας, εκτελέστηκε στην Ξηριώτισσα τον Ιούλη του 1948.

Ο Παναγιώτης Ζάρας
Ο Παναγιώτης Ζάρας
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όπως γίνεται κατανοητό, είναι πολύ δύσκολο να σταθεί στο χωριό του ο Παναγιώτης Ζάρας.

Ετσι, μαζί με αρκετούς Χιλιαδιώτες αλλά και αγωνιστές από τα γύρω χωριά κρύβονται στα βουνά της Οθρυος και στη συνέχεια συστήνουν ομάδα καταδιωκόμενων αγωνιστών. Η ομάδα αυτή προσπαθεί να αποτρέψει τραμπούκικες ή δολοφονικές ενέργειες από τις συμμορίες που στόχο έχουν να τρομοκρατήσουν το λαό των χωριών της περιοχής Δομοκού. Ηδη η Χιλιαδού σ' αυτό το διάστημα μετράει 4 νεκρούς και πολλούς σακατεμένους λόγω της κακοποίησης και των ξυλοδαρμών από τις συμμορίες.3

Με τον Μπελλή στον ΔΣΕ

Στα τέλη Αυγούστου του 1946 ο Π. Ζάρας με μια ομάδα 10 ανταρτών περνάει στην άλλη πλευρά του οροπεδίου Δομοκού. Στο χωριό Θραψίμι Καρδίτσας συναντιούνται με την ομάδα καταδιωκόμενων που έχει συσταθεί και δρα με ευθύνη του καπετάνιου Νάκου Μπελλή και εντάσσονται σ' αυτήν.4

Με την έναρξη των πρώτων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων από τον κυβερνητικό στρατό στα Αγραφα, στα μέσα Οκτώβρη, περνάει όλο το τμήμα στην περιοχή της Δυτικής Φθιώτιδας, όπου σχηματίζεται το τμήμα Μπελλή - Παλαιολόγου.

Το τμήμα αυτό υπήρξε πραγματικά φόβος και τρόμος τόσο για τις κυβερνητικές δυνάμεις όσο και για τις ληστοσυμμορίες οι οποίες συχνά πυκνά επέδραμαν και επιχειρούσαν εναντίον τους. Οσες προσπάθειες όμως κι αν έκαναν ώστε να εγκλωβίσουν και να εξοντώσουν το τμήμα, όχι μόνο δεν τα κατάφερναν αλλά το τμήμα με ευκολία ξεγλιστρούσε και ενισχυόταν συνεχώς με νέες δυνάμεις ανταρτών, αλλά και με εφόδια και λάφυρα από τις κυβερνητικές δυνάμεις.

Το Δεκέμβρη του 1946 το τμήμα Μπελλή - Παλαιολόγου καταφέρνει να συναντηθεί με το τμήμα του θρυλικού Διαμαντή, και μαζί αποτέλεσαν τη βάση για την ανάπτυξη του Αρχηγείου Ρούμελης.

Με την ίδρυση των Αρχηγείων στη Ρούμελη, το Γενάρη του 1947, ο Π. Ζάρας γίνεται διοικητής λόχου στο τάγμα Παλαιολόγου του Αρχηγείου Φθιωτιδοφωκίδας, με διοικητή τον Νίκο Τριανταφύλλου. Δραστηριοποιείται στην περιοχή μεταξύ Οίτης - Βαρδουσίων, με σημαντικές επιτυχίες.

Την άνοιξη του 1947 ξεκινά το σχέδιο «Τέρμινους» του κυβερνητικού στρατού, που στη Ρούμελη εξελίσσεται με την ονομασία «Αετός» και στοχεύει στην εξολόθρευση των δυνάμεων του ΔΣΕ, επικεντρώνοντας τη δράση του στην περιοχή μεταξύ Οίτης - Παρνασσού - Βαρδουσίων - Σαράνταινας - Βελουχίου. Παρά τη μεγάλη κινητοποίηση δυνάμεων Στρατού, Χωροφυλακής αλλά και ΜΑΥδων, όχι μόνο δεν κατάφεραν να εγκλωβίσουν τις αντάρτικες δυνάμεις αλλά συνήθως έφευγαν από τα πεδία των μαχών με μεγάλες απώλειες και τα τάγματα που επιχειρούσαν στο τέλος κυριολεκτικά αποδεκατίστηκαν, ενώ οι δυνάμεις του ΔΣΕ απαγκιστρώθηκαν και βγήκαν από τον κλοιό χωρίς καν να το καταλάβουν οι κυβερνητικές δυνάμεις.

Αντίστοιχο και χειρότερο στραπάτσο έπαθαν οι κυβερνητικές δυνάμεις και κατά τη φθινοπωρινή εκστρατεία, που στόχο είχε την εκκαθάριση της Ρούμελης από τον ΔΣΕ. Αντ' αυτού, ο ΔΣΕ στη Ρούμελη ενισχύεται με νέες στρατολογίες μαχητών και μαχητριών, πολλοί από τους οποίους σύντομα θα βρεθούν στον Γράμμο για να γράψουν λαμπρές σελίδες δόξας.

Από τη Ρούμελη στον Γράμμο

Αυτές τις ηρωικές παρακαταθήκες, αλλά και την πολύ σημαντική αντάρτικη πείρα που απέκτησε, κουβαλάει και ο Παναγιώτης Ζάρας, ως λοχαγός πλέον, μαζί του στον Γράμμο, όπου ανεβαίνει με τη φάλαγγα του Νίκου Τριαντάφυλλου τον Δεκέμβρη του 1947.5 Από το Γενάρη του 1948 είναι πλέον ενταγμένος στην 102 Ταξιαρχία ΔΣΕ.

Στην 102 Ταξιαρχία εντάχθηκε το σύνολο σχεδόν των Ρουμελιωτών μαχητών που ήρθαν στον Γράμμο, με τη φάλαγγα του Νίκου Τριανταφύλλου.

Ο Παναγιώτης Ζάρας παίρνει μέρος στις μάχες που διεξάγονται τον Γενάρη του 1948 στον Γράμμο, χτυπώντας αρχικά τη Φαλτσάτα και αργότερα το Καλοχώρι.

Τον Μάη του 1948 τοποθετείται διοικητής τάγματος το οποίο συστάθηκε από νεοστρατολογημένους αντάρτες, και με την ανασυγκρότηση της 670 Μονάδας ΔΣΕ εντάσσεται στην 103 Ταξιαρχία υπό τον Υψηλάντη.

Ως διοικητής τάγματος παίρνει μέρος σε όλες τις μάχες που διεξάγονται τη περίοδο από τον Μάη έως τις 20 Αυγούστου στο Γράμμο.

Τον Ιούλη χτυπάει και διαλύει τμήμα του κυβερνητικού στρατού στους Ασπράγγελους.

Δεκάδες είναι οι μάχες στις οποίες παίρνει μέρος το τάγμα Ζάρα, αφού βρίσκεται στον πυρήνα του Γράμμου, όπου διεξάγονται σε καθημερινή σχεδόν βάση συγκρούσεις με τον κυβερνητικό στρατό. Αρχικά, το τάγμα Ζάρα υπερασπίζεται τον τομέα Πολιάνα - Γύφτισσα και αποκρούει με επιτυχία όλες τις επιθέσεις.

Τον Ιούλη του 1948 παίρνει το βαθμό του ταγματάρχη Πεζικού.

Με το τάγμα του δίνει επί 25 μέρες σκληρές μάχες στον Αη-Λιά Φούρκας, στα Πατώματα, στη Μαύρη Πέτρα, και με τον ελιγμό από τον Γράμμο στο Βίτσι χτυπάει το κομβικό σημείο Αλεβίτσα, ώστε να περάσουν τα τμήματα του ΔΣΕ με τις μικρότερες δυνατές απώλειες.6

Η ανώτατη διάκριση στο Βίτσι

Αμεσα στο Βίτσι με το τάγμα του χτυπάει τον κυβερνητικό στρατό. Καταλυτική σημασία έχει το χτύπημα στο Βούτσι, πάνω από το Βατοχώρι, όπου με λίγες δυνάμεις ανέτρεψε τις κυβερνητικές δυνάμεις, συντελώντας στη καταστροφική τους υποχώρηση προς την Καστοριά.

Τον Σεπτέμβρη του 1948 το τάγμα Ζάρα, λόγω των σημαντικών στρατιωτικών επιτυχιών που πραγματοποιεί, ονομάζεται «ΕΠΙΛΕΚΤΟ».7

Στο διάστημα αυτό διεξάγονται φονικές μάχες στο Βίτσι και στις 7/9/1948 πέφτει νεκρή η αδερφή του, Κούλα, στα 28 της χρόνια, μέλος του ΚΚΕ, διμοιρίτισσα της 16ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ. Με το διάταγμα του Γενικού Αρχηγείου, από 28/9/1948 η Κούλα Ζάρα ονομάζεται υπολοχαγός Πεζικού, τιμημένη νεκρή του ΔΣΕ.8

Το Γενικό Αρχηγείο, εκτιμώντας τις διοικητικές ικανότητες του Παναγιώτη Ζάρα, το αγωνιστικό του ήθος και την κομματικότητά του, του αναθέτει τη διοίκηση της 108 Ταξιαρχίας.

Το Νοέμβρη 1948 ονομάζεται συνταγματάρχης Πεζικού του ΔΣΕ, διοικητής της 108 Ταξιαρχίας, με πολιτικό επίτροπο τον Βασίλη Ασπρίδη.

Η 108 Ταξιαρχία παίρνει μέρος στις επιχειρήσεις στο Βίτσι ως αναπόσπαστο τμήμα της ΙΧ Μεραρχίας.

Παίρνει μέρος και διακρίνεται στη Μάχη της Φλώρινας. Το τμήμα που διοικεί είναι το μόνο που καταφέρνει να φέρει σε πέρας με επιτυχία την αποστολή του και με το παραπάνω, αφού όχι μόνο κατέλαβε τη θέση Σκοπιά, που ήταν η αποστολή, αλλά συνέχισε καταλαμβάνοντας και την Γκιούπκα, ώστε να διευκολύνει παράλληλα την αποστολή άλλου τμήματος του ΔΣΕ, και περνώντας μέσα από διπλό πυκνό κλοιό του κυβερνητικού στρατού βγαίνει χωρίς καμία απώλεια, ενώ παράλληλα συλλαμβάνει και 30 αιχμαλώτους στρατιώτες.

Στη Β' Κομματική Σύσκεψη πολιτικών και στρατιωτικών στελεχών του ΔΣΕ τον Μάρτη του 1949, όπου παίρνει μέρος και ο Ζάρας, εξετάζονται διεξοδικά η πορεία και τα συμπεράσματα της Μάχης της Φλώρινας.

Στα συμπεράσματα για τη Μάχη της Φλώρινας μεταξύ άλλων αναφέρεται χαρακτηριστικά: «...Ογδοο. Σε αντίθεση με τις πιο πάνω αδυναμίες, το τμήμα του Ταξίαρχου Ζάρα κατόρθωσε να πραγματοποιήσει την αποστολή του στη μάχη της Φλώρινας, να καταλάβει τη Σκοπιά και την Γκιούπκα και να προξενήσει μεγάλες απώλειες στον εχθρό, γιατί ενήργησε με αποφασιστικότητα, ταχύτητα, μαστοριά, επιμονή και περίσκεψη».9

Για αυτήν του την ενέργεια θα τιμηθεί με το μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α' τάξης. Με την ανώτατη αυτή διάκριση έχουν τιμηθεί μόνο δύο αξιωματικοί του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας: Ο Παναγιώτης Ζάρας και ο Παντελής Βαϊνάς.10

Στην ανακατάληψη του Γράμμου

Το χειμώνα του 1949, ο στόχος που τέθηκε για την 108 Ταξιαρχία ήταν η ανακατάληψη και η απελευθέρωση του Δυτικού Γράμμου προτού έρθει η άνοιξη του 1949. Με τον συνταγματάρχη Παναγιώτη Ζάρα επικεφαλής, η αποστολή πραγματοποιήθηκε με απόλυτη επιτυχία. Μάχες σημαντικές έγιναν στα οχυρά της Ορλα, του Πτίτσιου, των Χιονάδων, στο Ασημοχώρι, στη Βούρμπιανη και στη Πυρσόγιαννη, τα οποία καταλήφθηκαν και έπεσαν - όπως αναφέρουν σχετικές μαρτυρίες της περιόδου εκείνης - ως χάρτινοι πύργοι κάτω από την καλά οργανωμένη επιθετική δράση της 108 Ταξιαρχίας.

Σχεδόν παντού, σε πολύ δύσκολες αποστολές, η 108 Ταξιαρχία δίνει τον καλύτερο εαυτό της με σημαντικές επιτυχίες, όπως τον Μάη του 1949 στη μάχη στα Πατώματα.

Ιδιαίτερη αναφορά στη βιβλιογραφία για τη στρατιωτική δράση του ΔΣΕ γίνεται στην 108 Ταξιαρχία για την υψηλού επιπέδου εμπέδωση της τακτικής του μικροπολέμου. Αυτή η τακτική στηριζόταν στη δράση μικρών ευέλικτων ομάδων που χτυπούσαν τον αστικό στρατό διεισδύοντας στα μετόπισθεν ή πλαγιομετωπικά, δημιουργώντας σύγχυση και αποπροσανατολισμό, ακόμα και την αίσθηση υπεραριθμίας των δυνάμεων του ΔΣΕ. Αυτό επέτρεπε να δίνεται το κύριο χτύπημα σε δυνάμεις που τελούσαν υπό αιφνιδιασμό και με ευκολία μπορούσαν να τους διαλύσουν. Η τακτική του μικροπολέμου μπορεί με ασφάλεια να υποστηριχθεί ότι αποτέλεσε μόνιμο στοιχείο της αντάρτικης τακτικής της 108 Ταξιαρχίας.

Τέλη Ιούνη προς αρχές Ιούλη, το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ αποφάσισε να ορίσει τον Παναγιώτη Ζάρα διοικητή της 2ης Μεραρχίας, μετά το θάνατο του θρυλικού Διαμαντή στις 21/6/1949.11

Πράγματι, συγκροτεί τμήμα μαχητών και μετά τις 18 Ιούλη ξεκινάει την κάθοδο προς τη Ρούμελη, για την ανασυγκρότηση της 2ης Μεραρχίας. Στο Σαραντάπορο, ωστόσο, υπάρχουν εχθρικές δυνάμεις, με τις οποίες το τμήμα του συγκρούεται και εκεί, το βράδυ της 24ης Ιούλη 1949, ο Παναγιώτης Ζάρας πέφτει νεκρός από αδέσποτη σφαίρα σε ηλικία 31 χρόνων.

Πραγματικό πλήγμα για τον ΔΣΕ που χάνει ένα από τα πιο άξια στρατιωτικά του στελέχη.

Η ταφή του πραγματοποιείται την επόμενη μέρα στο Καμπίτσιο, παρουσία εκπροσώπων από την 1η, την 8η και την 9η Μεραρχία και πλήθους συναγωνιστών του, που θρηνούν την απώλεια του Παναγιώτη Ζάρα.12

Την 1/8/1949, με απόφαση του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, η 108 Ταξιαρχία ονομάζεται «Ταξιαρχία Παναγιώτη Ζάρα» και ο ίδιος ονομάζεται Υποστράτηγος ΔΣΕ, τιμημένος νεκρός.13

Πρότυπο μαχητή

Ο Παναγιώτης Ζάρας υπήρξε σεμνός, λιγομίλητος, αγνός κομμουνιστής και έβαλε τη δική του σφραγίδα στη ζωή και τη δράση των τμημάτων του ΔΣΕ από όπου κι αν πέρασε, ιδιαίτερα όμως της 108 Ταξιαρχίας, έχοντας πάντα ως βασική αρχή το εξής: «Βάλτε μπροστά, σύντροφοι, τη μηχανή μας και κάθε δυσκολία ξεπερνιέται. Και η μηχανή η δικιά μας είναι πανίσχυρη, είναι ακατανίκητη, είναι το Κόμμα».

Ο Παναγιώτης Ζάρας μελετούσε πολύ. Ηξερε πως είχε μάθει πολύ λίγα, και πολλά έπρεπε να πάρει από πολλούς. Ξενύχταγε πολλές φορές πάνω στα βιβλία και τα μπλοκ του, που ήταν γεμάτα σημειώσεις, και με πολλή χαρά μετέδιδε τις γνώσεις στους συντρόφους του. Ηταν γεμάτος πίστη για το θρίαμβο του δίκαιου αγώνα που έδινε ο ΔΣΕ στα βουνά της Ελλάδας.

Η περίπτωση του Παναγιώτη Ζάρα είναι μία από τις πιο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις που ο ταξικός ένοπλος αγώνας επιδρά και μεταμορφώνει ένα σχεδόν αγράμματο χωριατόπαιδο σε πρωτοπόρο μαχητή, ανυπότακτο υπερασπιστή των ιδανικών και των αξιών της εργατικής τάξης, παθιασμένο αγωνιστή που θέλει να φτάσει μέχρι την τελική νίκη, μέχρι το σοσιαλισμό.

Είναι ωστόσο και μία από τις πολλές περιπτώσεις επαναστάτη μαχητή που μέσα στο καμίνι του αγώνα ξεδιπλώνονται οι στρατιωτικές ικανότητες και αρετές, που μπορούν να μεταμορφώσουν ένα αγροτόπαιδο σε στρατιωτικό ηγέτη, ικανό να νικά στα πεδία των μαχών και να «βάζει τα γυαλιά» στον υπέρτερο σε δυνάμεις και εφόδια κυβερνητικό στρατό, σε ανώτερους αξιωματικούς του αστικού στρατού.

Ηγέτης που εμπνέει τους συναγωνιστές αντάρτες και τις αντάρτισσες να πολεμούν με αυταπάρνηση και πείσμα, να υπερνικούν δυσκολίες στα πεδία των μαχών, να ενεργούν με θάρρος και να περνούν μέσα από φωτιά και σίδερο και από δύσβατα σημεία, που δυσκολεύεται ακόμα και η ανθρώπινη φαντασία να το πιστέψει.

Ο Παναγιώτης Ζάρας εξελίχθηκε από ομαδάρχη σε Υποστράτηγο (τιμημένο νεκρό του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας), στα τρία χρόνια που αγωνίστηκε μέσα από τις τάξεις του ΔΣΕ.

Ο κομμουνιστής Παναγιώτης Ζάρας αποτελεί πρότυπο μαχητή, βγαλμένος μέσα από τη μεγάλη γενιά που αφείδωλα η ανταρτομάνα Ρούμελη χάρισε στο λαϊκό κίνημα τη δεκαετία του 1940.

Στοιχίζεται στον ηρωικό λαϊκό ταξικό στρατό μαζί με άλλους ηρωικούς Ρουμελιώτες αγωνιστές: Τον Αρη Βελουχιώτη, τον Γιαταγάνα, τον Φίτσιο, τον Διαμαντή, τον Μπελλή, τον Τριανταφύλλου, τον Παππούα, τον Κρόνο, τον Ανάποδο, τον Λοκρό και πολλούς άλλους.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Νίκος Ζαχαριάδης, σε ανοιχτό γράμμα που γράφτηκε στις 9/4/1952 με αφορμή την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και το οποίο δημοσιεύτηκε στον παράνομο «Ριζοσπάστη», αναφέρει τον Παναγιώτη Ζάρα μεταξύ των σημαντικότερων αγωνιστών του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα: «Σκυταλοδρόμοι αγωνιστές ο Λιγδόπουλος, ο Μαρουκάκης, ο γέρο Βαλιανάτος και ο Μαλτέζος, ο Σουκατζίδης και η Ηλέκτρα, η Σταθοπούλου, οι ΕΠΟΝίτες του Υμηττού, η Κουσάντζα, ο Τερπόφσκι και η Μίρκα Γκίνη, η Ισμήνη Σιδεροπούλου και η Κούλα Ελευθεριάδου, η Αθηνά Μπενέκου, ο Κώστας Γιαννόπουλος, η Τσφέτα, η Ελευθερία Ιωαννίδου, ο Διαμαντής και ο Νίκος Τριανταφύλλου, ο Παναγιώτης Ζάρας και ο Στέφανος Γκιουζέλης, ο Μήτσος Βαμβακάς, ο Νικηφορίδης και χιλιάδες και χιλιάδες άλλοι γνωστοί, και άγνωστοι, όλοι τιμημένοι, όλοι άξιοι, όλοι αθάνατοι, δώσανε όλοι τη ζωή τους στο βωμό του αγώνα, πότισαν με το αίμα τους, στερέωσαν και γιγάντωσαν το έργο της απελευθέρωσης της πατρίδας μας. Και πέρασαν έτσι στην αιωνιότητα...».14

Με αφορμή την συμπλήρωση 70 χρόνων από το θάνατο του Υποστράτηγου του ΔΣΕ Παναγιώτη Ζάρα, η βιογραφική σκιαγράφηση αυτή αποτελεί ίσως ένα καθυστερημένο χρέος των κομμουνιστών της Φθιώτιδας τόσο στον ίδιο, όσο και στην ιστορία του Κόμματος στη Ρούμελη. Η Οργάνωση Ανατ. Στερεάς - Εύβοιας του ΚΚΕ έχει προχωρήσει ήδη σε πολύμορφες προσπάθειες, και εκδοτικές, για την ανάδειξη ηρωικών προσωπικοτήτων του Κόμματος και του ΔΣΕ στη Ρούμελη.15

Αποτελεί ακόμα μία αφετηρία για καλύτερη και πιο διεξοδική διείσδυση στην Ιστορία, στην ανάδειξη προσωπικοτήτων όπως του Παναγιώτη Ζάρα, που είναι συνυφασμένες με την Ιστορία του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

ΠΗΓΕΣ:

1. «Η Μικρή Μόσχα», Γιάννης Τάσου Καρπέτας, εκδόσεις «Ευθ. Κωστόγιαννος», 2000, σελ. 48 - 50

2. ό.π., σελ. 110

3. ό.π., σελ. 113 - 120

4. «Εγώ είμαι ο Νάκος ο Μπελλής, καμάρι της Ομβριακής», ΤΕ Φθιώτιδας του ΚΚΕ, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2017, σελ. 114

5. «Νίκος Τριανταφύλλου. Ενας φλογερός επαναστάτης», ΤΕ Φωκίδας του ΚΚΕ, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2018, σελ. 89

6. Αρχείο ΚΚΕ - Εγγραφο 397253: Ρ/Σ «ΕΕ» 1949/07/02 ΑΔ 548

7. ό.π.

8. «ΕΠΕΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ Ηρωες - μάρτυρες λαϊκών, απελευθερωτικών αγώνων» τόμος 7β, έκδοση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, 2017, σελ. 486

9. «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ», φωτογραφική αναπαραγωγή του περιοδικού «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ», τόμος Β', «Ριζοσπάστης», 1996, σελ. 218

10. «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ιδρυση - Μονάδες - Αξιωματικοί - Δυνάμεις - Απώλειες - Κοινωνική σύνθεση», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 2012, σελ. 302

11. « Οι αιτίες για τις ήττες, τη διάσπαση του ΚΚΕ και της Ελληνικής Αριστεράς», Γιώργη Βοντίτσιου - Γούσια, εκδόσεις «Γ. Κοτανίδης - Θ. Κακουλίδης Ο.Ε.», 1977, σελ. 534

12. Αρχείο ΚΚΕ - Εγγραφο 397253: Ρ/Σ «ΕΕ» 1949/07/02 ΑΔ 548

13. Αρχείο ΚΚΕ: Ρ/Σ «ΕΕ» 1949/08/02 ΑΔ 546

14. «Ριζοσπάστης» 13/4/2008, σελ. 14

15. Η ΚΟ Ανατ. Στερεάς - Εύβοιας του ΚΚΕ έχει επιμεληθεί δύο εκδόσεις που αφορούν σημαντικές προσωπικότητες του λαϊκού κινήματος της Ρούμελης: α)«Εγώ είμαι ο Νάκος ο Μπελλής, καμάρι της Ομβριακής», ΤΕ Φθιώτιδας του ΚΚΕ, το 2017, και β) «Νίκος Τριανταφύλλου. Ενας φλογερός επαναστάτης», ΤΕ Φωκίδας του ΚΚΕ, το 2018, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», πραγματοποιώντας παράλληλα και αντίστοιχες εκδηλώσεις στο πλαίσιο του γιορτασμού των 100 χρόνων του ΚΚΕ.


Του Κώστα ΜΠΑΣΔΕΚΗ*
*Ο Κώστας Μπασδέκης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ