Copyright 2016 The Associated

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, Ερντογάν και ΑΚΡ πλασάρονται ως «υπερασπιστές» της δημοκρατίας, ενώ η αντιλαϊκή αντιπαράθεση βαθαίνει (φωτ. τουριστικό λεωφορείο κοντά στην πλατεία Ταξίμ)

Τις διώξεις ατόμων που θεωρεί ότι είχαν ανάμειξη στην απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιούλη ή συνδέονται με την οργάνωση του ισλαμιστή επιχειρηματία Φετουλάχ Γκιουλέν συνεχίζει η τουρκική κυβέρνηση, καθώς η όξυνση της ενδοαστικής αντιπαράθεσης στη χώρα επιταχύνει μια σειρά εξελίξεων και ανακατατάξεων σε διάφορα επίπεδα.

Ενδεικτικό της έκτασης που αποκτούν οι έρευνες είναι ότι στους συλληφθέντες συμπεριλαμβάνονται και δύο ανώτατοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι που υπηρετούσαν στο Αφγανιστάν, στην τουρκική δύναμη που συμμετέχει στην αποστολή του ΝΑΤΟ εκεί. Αλλωστε, αίσθηση έχει προκαλέσει δημοσίευμα της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Γενί Σαφάκ», σύμφωνα με το οποίο πίσω από την προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης του ΑΚΡ ήταν ο μέχρι πρότινος διοικητής της ΝΑΤΟικής επιχείρησης ISAF, Αμερικανός Τζον Κάμπελ, που φέρεται μάλιστα να έκανε από το Μάη δύο μυστικές επισκέψεις στη χώρα. Τέτοια «σενάρια» αναζωπυρώνουν προβληματισμούς που εκφράζονται ούτως ή άλλως τον τελευταίο καιρό για τις σχέσεις Ουάσιγκτον - Αγκυρας, με χαρακτηριστική τη χτεσινή εκτίμηση του ηγέτη του εθνικιστικού ΜΗΡ, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ότι αν ισχύει η ανάμειξη CIA και αμερικανικού Πενταγώνου στην απόπειρα πραξικοπήματος «αντιμετωπίζουμε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα και οι ΗΠΑ δε θα μπορέσουν να το ξεπεράσουν (...) Η συμμαχία μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας θα υποστεί μεγάλο πλήγμα (...) Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ και παγκόσμια κέντρα εξουσίας σχεδιάζουν να βυθίσουν την Τουρκία σε εμφύλιο πόλεμο».

Στο μεταξύ, από την προσπάθεια εξάρθρωσης των πραξικοπηματιών υπάρχουν επιπτώσεις και στο διπλωματικό σώμα, όπως είχε δηλώσει και ο ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προμηνύοντας αρκετές απομακρύνσεις διπλωματών (όπως έγινε π.χ. με τον πρώην πρέσβη στον Καναδά Τουνκάι Μπαμπαλί), ενώ συνεχίζονται οι συλλήψεις δημοσιογράφων κ.ά.

Να σημειωθεί ότι η αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα ανακοίνωσε ότι έλαβε την άδεια του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την εθελούσια αποχώρηση των μελών των οικογενειών του προσωπικού στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, επισημαίνοντας ότι κατά τη διάρκεια του «καθεστώτος έκτακτης ανάγκης» «Αμερικανοί πολίτες στην Τουρκία μπορεί να παρατηρήσουν μια αύξηση της δράσης και των περιορισμών εκ μέρους της αστυνομίας και του στρατού όσον αφορά τις μετακινήσεις».

Μετά την προχτεσινή συνάντηση του Προέδρου της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και του πρωθυπουργού, Μπιναλί Γιλντιρίμ, με τους ηγέτες των κομμάτων CHP και MHP, Κιλιντσάρογλου και Μπαχτσελί, ο Γιλντιρίμ δήλωσε αργά το βράδυ της Δευτέρας ότι διαπιστώθηκε πως «είμαστε στην ίδια πλευρά όσον αφορά την ανάγκη βραχυπρόθεσμα να ληφθούν μέτρα (ενάντια σε μια νέα απόπειρα πραξικοπήματος) αλλά και για ένα νέο Σύνταγμα. Ειδικότερα, μικρής κλίμακας αλλαγές στο Σύνταγμα μπορούν να προχωρήσουν με αμοιβαία συμφωνία και στόχο να απομακρυνθούν αρνητικές συνέπειες για κατάρρευση στο σύστημα». Στις αλλαγές που η κυβέρνηση προτάσσει, χωρίς να αφορούν μόνο το Σύνταγμα, και φαίνεται - σύμφωνα τουλάχιστον με τη «Σαμπάχ» - να έχουν τη σύμφωνη γνώμη των CHP και MHP, είναι και η υπαγωγή της χωροφυλακής και της ακτοφυλακής στο υπουργείο Εσωτερικών και όχι απευθείας στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, όπως ίσχυε έως τώρα.

Επίσης, θα επαναλειτουργήσει η διακομματική επιτροπή που είχε συγκροτηθεί για την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην οποία ο Γιλντιρίμ είπε ότι «μπορούν άνετα να συμμετάσχουν και οι εκπρόσωποι του HDP» (που δεν είχε προσκληθεί στη συνάντηση στο προεδρικό μέγαρο).

Πάντως, να σημειωθεί ότι ο συμπρόεδρος του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς κάλεσε κυβέρνηση και ΡΚΚ «να επαναξιολογήσουν την τρέχουσα κατάσταση», σημειώνοντας ότι «μια πιο τολμηρή πολιτική, ρητορική και δράση» είναι απαραίτητες για να ικανοποιηθούν οι προσδοκίες της «τραυματισμένης κοινωνίας». «Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί. Ως πολιτικοί, πρέπει να επιδείξουμε αρετή και ωριμότητα για να λύσουμε τα προβλήματά μας σε ένα τραπέζι ειρηνευτικών συνομιλιών».

Και ενώ εντός Τουρκίας καταγράφονται οι παραπάνω «ζυμώσεις», συνεχίζεται η ανταλλαγή κατηγοριών μεταξύ Αγκυρας και Βρυξελλών, μετά την έντονη κριτική που διάφορες ευρωπαϊκές δυνάμεις ασκούν σε επιλογές της κυβέρνησης ΑΚΡ.

Στο επίκεντρο των αντεγκλήσεων βρέθηκε και χτες η συμφωνία για το Μεταναστευτικό, μία μέρα αφότου ο Ερντογάν κατηγόρησε την ΕΕ για αθέτηση των υποσχέσεών της. Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, χαρακτήρισε «αναληθείς» τους τουρκικούς ισχυρισμούς και υποστήριξε ότι «η ΕΕ συνεχίζει να εφαρμόζει την κοινή δήλωση ΕΕ - Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών της δεσμεύσεων μέσω του Ταμείου Διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, και το ίδιο αναμένει από την τουρκική πλευρά, καθώς και τη συνέχιση της συνεργασίας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, χτες έγιναν στη Μόσχα διευρυμένες επαφές μεταξύ Τούρκων και Ρώσων υπουργών, με τον αντιπρόεδρο της τουρκικής κυβέρνησης και αρμόδιο για την Οικονομία, Μεχμέτ Σιμσέκ, να επισημαίνει πως «είμαστε εδώ για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας, ακόμη και να τις αναβαθμίσουμε σε σχέση με αυτές που υπήρχαν πριν από τις 24 Νοεμβρίου». Οι επαφές έγιναν και ενόψει της επίσημης επίσκεψης που θα κάνει ο Ερντογάν στη Ρωσία στις 9 Αυγούστου.

Στις χτεσινές επαφές προτάχθηκε η αποκατάσταση της συνεργασίας στους τομείς της Ενέργειας, του Τουρισμού και της Αγροτικής Ανάπτυξης.

Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αρκάδι Ντβόρκοβιτς, εξέφρασε ετοιμότητα για «εποικοδομητικές συνομιλίες», προσθέτοντας ωστόσο ότι «η εξομάλυνση των διμερών μας σχέσεων πρέπει να προχωρήσει σε διαδοχικές φάσεις» και μιλώντας για «αλγόριθμο» του οποίου η συζήτηση θα ξεκινούσε χτες. Βεβαίως, ο ίδιος έκανε λόγο για καλές ευκαιρίες επέκτασης της διμερούς εμπορικής και επενδυτικής συνεργασίας και αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην υλοποίηση του αγωγού «Turkish Stream», για τον οποίο «αν οι δυο πλευρές το επιθυμούν μπορούμε να κινηθούμε γρήγορα». Στο τραπέζι τέθηκε επίσης και η κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού (νότια Τουρκία) που επίσης είχε «παγώσει» μετά την κατάρριψη του ρωσικού «Su-24», την οποία - σύμφωνα με ρωσικά ΜΜΕ - ο Σιμσέκ απέδωσε χτες σε... «προσωπική απόφαση» του Τούρκου πιλότου.