ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 27 Ιούνη 2010
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
Δικαίωμα κι όχι προνόμιο!

Το παράδειγμα της Σοβιετικής Ενωσης και η θλιβερή πραγματικότητα της σημερινής καπιταλιστικής Ρωσίας

Τουριστική βάση «Γκουτσουλίτσινα» στην περιοχή Ιβανο-Φρανκόφ. Τα εργατικά σωματεία εξασφάλιζαν τις καλύτερες τουριστικές περιοχές για τους εργαζόμενους με ελάχιστο κόστος και κατασκεύαζαν τουριστικές υποδομές που για την συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων τους στη Δύση αποτελούσαν άπιαστο όνειρο.
Τουριστική βάση «Γκουτσουλίτσινα» στην περιοχή Ιβανο-Φρανκόφ. Τα εργατικά σωματεία εξασφάλιζαν τις καλύτερες τουριστικές περιοχές για τους εργαζόμενους με ελάχιστο κόστος και κατασκεύαζαν τουριστικές υποδομές που για την συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων τους στη Δύση αποτελούσαν άπιαστο όνειρο.
Μέρες τώρα τα τηλεοπτικά «παράθυρα» κρατικών κι ιδιωτικών καναλιών και οι πληρωμένοι κονδυλοφόροι προσπαθούν να μας πείσουν πως όταν οι εργάτες απεργούν κι οι ναυτεργάτες υπερασπίζονται το δίκιο τους τότε δήθεν «καταστρέφουν τον τουρισμό» και το «δικαίωμα των ανθρώπων για διακοπές». Πρόκειται για πλήρη αντιστροφή της πραγματικότητας! Κι αυτό όταν είναι γνωστό πως το δικαίωμα των διακοπών των εργαζομένων στη χώρα μας (και συμπερασματικά κι ο τουρισμός) πλήττονται από την ανεργία, τα χαμηλά μεροκάματα και την ανέχεια, που «σπάει κόκαλα» κι εμποδίζει τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού να ξεκουραστεί. Πλήττεται από την εργοδοτική αυθαιρεσία, που με το «μαστίγιο» της απόλυσης «τσεκουρώνει» τις άδειες, καθώς και από τις λειψές κοινωνικές παροχές του λεγόμενου «κράτους πρόνοιας» των αστών, που μόνο φέτος πετσόκοψε εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχους από τα έτσι κι αλλιώς συρρικνωμένα κι ανεπαρκή προγράμματα «κοινωνικού τουρισμού».

Πώς όμως ήταν οι διακοπές και το δικαίωμα της ξεκούρασης στο σοσιαλισμό, στο παράδειγμα της Σοβιετικής Ενωσης.

Εκεί που το δικαίωμα στην ξεκούραση γινόταν πράξη!

Το δικαίωμα στην ξεκούραση ήταν κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της ΕΣΣΔ. Σύμφωνα με το άρθρο 41, για τους εργάτες και υπαλλήλους καθοριζόταν η εργάσιμη βδομάδα που δεν μπορούσε να υπερβεί τις 41 ώρες, ενώ προβλεπόταν μειωμένη εργάσιμη μέρα για μια σειρά επαγγελμάτων. Το άρθρο 119 του Συντάγματος διασφάλιζε το δικαίωμα των διακοπών. Στην πράξη υπήρχε παροχή ετησίων πληρωμένων αδειών κι η συνεχής φροντίδα του σοσιαλιστικού κράτους για τη διεύρυνση του διχτύου των πολιτιστικο-μορφωτικών και αναζωογονητικών ιδρυμάτων, την ανάπτυξη του μαζικού αθλητισμού, της φυσικής αγωγής και του τουρισμού.

Κέντρο αναψυχής και διακοπών για τους εργαζόμενους, στην πόλη Γιουρμάλα της ΕΣΣΔ
Κέντρο αναψυχής και διακοπών για τους εργαζόμενους, στην πόλη Γιουρμάλα της ΕΣΣΔ
Καταρχήν, αξίζει να αναφέρουμε πως πριν την Επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 στην προεπαναστατική Ρωσία λειτουργούσαν 60 σανατόρια με μόλις 3.000 θέσεις. Η λουτροθεραπεία για τους εργαζόμενους ήταν απρόσιτη.

Μετά τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση άρχισαν γρήγορα να αναπτύσσονται τα παραθεριστικά κέντρα. Αν και η χώρα είχε περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες, ακόμη και στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου δίνονταν κονδύλια για την ανάπτυξη του συστήματος των θεραπευτηρίων. Το 1919 ο ηγέτης της Επανάστασης, Β.Ι. Λένιν υπέγραψε Διάταγμα για την εκχώρηση όλων των παραθεριστικών ιδρυμάτων και θεραπευτηρίων στην ιδιοκτησία της Σοβιετικής Δημοκρατίας. Το Μάη του 1920 στην Πετρούπολη με πρωτοβουλία του Λένιν ιδρύθηκε το πρώτο αναπαυτήριο για τους εργαζομένους. Οι παλιές λουτροπόλεις και τα θεραπευτήρια άρχισαν να λειτουργούν για τη θεραπεία και ξεκούραση των εργαζομένων, ενώ παράλληλα δημιουργούνταν νέες λουτροπόλεις. Στην αρχή του 1940 στην ΕΣΣΔ ήδη υπήρχαν 3.600 σανατόρια με 470 χιλιάδες θέσεις. Στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου καταστράφηκαν πολλά μεγάλα θεραπευτήρια της χώρας, τα οποία όμως ανοικοδομήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και δημιουργήθηκαν νέες λουτροπόλεις.

Τα θεραπευτήρια και τα σανατόρια βρίσκονταν σε κάθε περιοχή της ΕΣΣΔ: στην Κριμαία, στον Καύκασο, στην Αμπχαζία, στη Σιβηρία, στο Καζαχστάν, στο Τουρκμενιστάν, στις Βαλτικές Χώρες κ.ά. Στη Σοβιετική Ενωση είχε συγκεντρωθεί το πιο ευρύ δίκτυο δημόσιων παραθεριστικών ιδρυμάτων στον κόσμο. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι τη δεκαετία του '80 (στην αρχή της περεστρόικα) στην ΕΣΣΔ υπήρχαν ήδη πάνω από 14.000 κέντρα αναζωογόνησης που δέχονταν 45 εκατ. αδειούχους. Πολλά σανατόρια είχαν μετατραπεί σε μεγάλα εξειδικευμένα θεραπευτικά ιδρύματα πρόληψης διάφορων νοσημάτων.

Παραθεριστικό κέντρο στη Μαύρη Θάλασσα
Παραθεριστικό κέντρο στη Μαύρη Θάλασσα
Το συνταγματικό δικαίωμα του κάθε ανθρώπου για ετήσιες διακοπές η σοβιετική εξουσία το επιβεβαίωνε στην πράξη. Η άδεια για διακοπές όχι απλά ήταν κατοχυρωμένη από το νόμο, αλλά υπήρχε φροντίδα για τον προγραμματισμό και την καλύτερη αξιοποίησή της από τις λαϊκές επιχειρήσεις και τα συνδικάτα, που ήταν οι κεντρικοί πυλώνες της οργάνωσης των διακοπών. Δεν υπήρχε περίπτωση η εργοδοσία να εμποδίσει την άδεια, που ήταν κατοχυρωμένη, ούτε βέβαια υπήρχε ο κίνδυνος να φύγεις για διακοπές και όταν γυρίσεις να βρεις την επιχείρησή σου κλειστή! Στην ΕΣΣΔ δεν υπήρχε ανεργία, ούτε καπιταλιστικές κρίσεις κι απολύσεις.

Τα εισιτήρια για τα σανατόρια διανέμονταν από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι υποδείξεις για επιπρόσθετη θεραπευτική αγωγή γινόταν από τα θεραπευτικά και τα προληπτικά υγειονομικά ιδρύματα. Πάνω από τα 50% των εισιτηρίων για τουριστικά θέρετρα που δίνονταν σε εργάτες και υπαλλήλους ήταν είτε δωρεάν, είτε με προπληρωμένο το 30% του κόστους τους, αφού καλύπτονταν από τον προϋπολογισμό των υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης ή υγειονομικής περίθαλψης της ΕΣΣΔ. Υπολογίζεται ότι στις μέρες των διακοπών ξόδευαν μόλις το 20 με 25% ενός μηνιάτικου τις δεκαετίες '70 και '80, αφού οι λέξεις «ακρίβεια» κι «αισχροκέρδεια» ήταν άγνωστες στο σοσιαλισμό! Τα τρόφιμα ήταν πάμφθηνα, όπως και τα εισιτήρια για τον κινηματογράφο και το θέατρο, η βενζίνη για την ατομική μετακίνηση ή τα μεταφορικά έξοδα με τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η διάρκεια των διακοπών των εργαζομένων έφτανε έως τις 24 εργάσιμες μέρες (δηλαδή μαζί με τις αργίες ένα μήνα). Ακόμα, εκτός από τις κανονικές μέρες της κανονικής ετήσιας άδειας, στην ΕΣΣΔ δίνονταν επιπλέον μέρες άδειας σε ειδικές κατηγορίες πληθυσμού, όπως σε νέους εργαζόμενους κάτω των 19, σε αναπήρους, σε εργαζόμενους σε ανθυγιεινές εργασίες, σε εργαζόμενους που εργάζονταν σε απομακρυσμένες περιοχές του βορρά και σε άλλους, φτάνοντας έως και τις 48 εργάσιμες μέρες.

Εκατομμύρια σοβιετικοί πολίτες πήγαιναν διακοπές στα σανατόρια, στα θεραπευτήρια, στα θέρετρα, σε τουριστικά ταξίδια. Με βάση τους υπολογισμούς του σοβιετικού κράτους ο εργαζόμενος, που είχε ξεκουραστεί όχι μόνον δούλευε με διπλάσια ενέργεια, αλλά και αρρώσταινε σχεδόν 3 φορές λιγότερο από όσους προτιμούσαν να μην πάνε διακοπές.

Ειδική μέριμνα υπήρχε για παιδιά, νέους και φοιτητές

Στη ΕΣΣΔ λειτουργούσαν έως και 40 χιλιάδες παιδικές κατασκηνώσεις, όπου κάθε χρόνο ξεκουράζονταν δωρεάν ή με πολύ χαμηλό κόστος περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά. Υπήρχαν διάφορες κατασκηνώσεις: αθλητικές, τουριστικές, στρατιωτικές, κατασκηνώσεις για άρρωστα παιδιά κ.ά. Η μεγαλύτερη Πανενωσιακή κατασκήνωση πιονέρων ήταν το «Αρτέκ», ενώ η Πανρωσική κατασκήνωση πιονέρων «Ορλιόνοκ» λειτουργούσε ολόκληρο το χρόνο και εκεί μπορούσαν να πάνε παιδιά από την όλη Σοβιετική Ενωση.

Ειδική μέριμνα υπήρχε από την Κομσομόλ για τους φοιτητές, που είχαν τις δικές τους κατασκηνώσεις, ενώ πολλοί φοιτητές επέλεγαν ένα μέρος των διακοπών τους να το περάσουν δουλεύοντας σε φοιτητικές εργασιακές ομάδες, που επισκέπτονταν διάφορες περιοχές της ΕΣΣΔ, αναλαμβάνοντας την οικοδόμηση διάφορων έργων. Υπολογίζεται πως κάθε καλοκαίρι περίπου 800 χιλιάδες φοιτητές συνδύαζαν με αυτόν τον τρόπο τη δουλειά και τη γνωριμία με άλλους τόπους και τη ζωή στις φοιτητικές εργασιακές κολεκτίβες. Συνολικά, την περίοδο 1965-1991 σχεδόν 13 εκατομμύρια φοιτητές συμμετείχαν στις εργασιακές κολεκτίβες.

Τα κοντά «ποδάρια» του αντικομμουνισμού

Σήμερα, ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υποστηρικτών του καπιταλιστικού καθεστώτος είναι πως τώρα μπορεί κανείς να ταξιδεύει στο εξωτερικό ελεύθερα, ενώ τότε (επί ΕΣΣΔ) υπήρχε το «σιδηρούν παραπέτασμα» και δήθεν κανείς δεν μπορούσε να πηγαίνει ταξίδια στο εξωτερικό. Ομως στην πραγματικότητα (σύμφωνα με τα στοιχεία) πλατιά στρώματα σοβιετικών πολιτών επισκέπτονταν, την περίοδο των διακοπών τους, τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Κούβα, Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και άλλες).

Η Κομσομόλ έστελνε μαθητές και φοιτητές στις κατασκηνώσεις νεολαίας σε άλλες σοσιαλιστικές χώρες σχεδόν δωρεάν. Οι ειδικευόμενοι εργαζόμενοι πήγαιναν σε διάφορες χώρες για να πάρουν μέρος στην οικοδόμηση των επιχειρήσεων, των ηλεκτρικών σταθμών, των πολυκατοικιών, που συνδυάζονταν με εκδρομές και τουρισμό.

Από τα τέλη της δεκαετίας του '60 οι τουριστικές σχέσεις της ΕΣΣΔ διευρύνονταν σημαντικά εξαιτίας της μεγάλης ανάπτυξης της παγκόσμιας τουριστικής κίνησης και του ενδιαφέροντος που εκδήλωνε ο κόσμος να γνωρίσει τη Σοβιετική Ενωση. Π.χ. το 1975 επισκέφτηκαν την ΕΣΣΔ 3,7 εκατομμύρια ξένοι πολίτες, ενώ 2,5 περίπου εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες ταξίδεψαν στο εξωτερικό. Βεβαίως, επί ΕΣΣΔ υπήρχαν περιορισμοί για επισκέψεις στις καπιταλιστικές χώρες, που επιβάλλονταν από τη σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στα δύο παγκόσμια κοινωνικο-πολιτικά συστήματα, ενώ και στον τομέα του τουρισμού εμφανίζονταν αρνητικά φαινόμενα, που σχετίζονταν με τις αλλαγές που έγιναν στη σοβιετική οικονομία μετά τις μεταρρυθμίσεις του 1965, επαναφέροντας στη διεύθυνση και στο σχεδιασμό της οικονομίας «εργαλεία» του καπιταλισμού, όπως η έννοια του κέρδους. Αυτά, όμως, σε καμία περίπτωση δεν μειώνουν τη μεγάλη κατάκτηση που είχε πετύχει το σοσιαλιστικό σύστημα για τους εργαζόμενους: Οι διακοπές τους να είναι υλοποιήσιμο δικαίωμα των εργαζομένων, κι όχι προνόμιο για τους λίγους!

Αλήθεια, όμως, ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα στην καπιταλιστική Ρωσία σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα; Παρ' όλο που το σημερινό αστικό Σύνταγμα της Ρωσίας διακηρύσσει την ελευθερία της μετακίνησης και ο οποιοσδήποτε θεωρητικά μπορεί να θεωρήσει το διαβατήριό του, η κατάσταση του τουρισμού και των διακοπών στη σημερινή Ρωσία κάθε άλλο παρά είναι προς όφελος των εργαζομένων. Κι αυτό γιατί στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία ο μισός πληθυσμός βρίσκεται είτε κάτω από τα όρια της φτώχειας, είτε λίγο πάνω από αυτά. Ετσι, είναι φανερό, πως η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων δεν έχει δυνατότητες όχι μόνο να πάνε ταξίδια στο εξωτερικό, αλλά ούτε και να κάνουν καλοκαιρινές διακοπές, για παράδειγμα στη Μαύρη θάλασσα, που στα χρόνια του σοσιαλισμού μπορούσαν να πραγματοποιήσουν κάθε χρόνο. Σήμερα ελεύθερα μπορούν να ταξιδεύουν μόνον οι μεγάλοι επιχειρηματίες, και κάποια μεσαία μικροαστικά στρώματα, ενώ οι εργαζόμενοι, που κάποτε πήγαιναν διακοπές στα θεραπευτήρια και στα σανατόρια, με το σημερινό μίζερο μισθό, αναγκάζονται να «ξεκουράζονται» δουλεύοντας στα εξοχικά σπίτια τους, που κι αυτά τα έχουν από τη σοσιαλιστική περίοδο, είτε να μένουν στα σπίτια τους. Ενώ για τα εκατομμύρια των Ρώσων ανέργων ως «δώρο» δεν φαντάζουν οι διακοπές αλλά μια θέση εργασίας!

Είναι χαρακτηριστικό πως σήμερα, με βάση δημοσκόπηση που δημοσίευσε η ρωσική εφημερίδα «Τριμπούνα», το 5% των Ρώσων θα ταξιδεύσει στο εξωτερικό για διακοπές, το 2% θα επισκεφτεί την Κριμαία, το 38% θα ξεκουραστεί στο εξοχικό του ή δουλεύοντας στο προσωπικό χωράφι και η μεγάλη πλειοψηφία, το 55% θα «ξεκουραστεί» στο σπίτι του, κυρίως ως αποτέλεσμα της οικονομικής του αδυναμίας να κάνει κάπου αλλού διακοπές!

Σήμερα, όλο και περισσότεροι Ρώσοι εργαζόμενοι νοσταλγούν τη ζωή, τα γενικότερα δικαιώματα και το δικαίωμα για διακοπές που είχαν στη σοβιετική εποχή.


Ι.Π.


20 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ» ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
«Ανεξαρτησία» μέχρις ασυδοσίας για το κεφάλαιο

Πριν λίγες μέρες, και συγκεκριμένα στις 12 του Ιούνη, η Ρωσία γιόρτασε τη «Μέρα της Ανεξαρτησίας», που καθιερώθηκε επειδή εκείνη τη μέρα στα 1990 το Α΄ Συνέδριο των Λαϊκών Βουλευτών της Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ρωσίας υιοθέτησε τη λεγόμενη «Διακήρυξη της κρατικής κυριαρχίας της Ρωσίας». Εκείνη την εποχή η διάβρωση του συστήματος των σοβιέτ είχε προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό που αυτό έμοιαζε με ένα αστικό Κοινοβούλιο. Η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Οχι τυχαία όλοι (!) οι κομμουνιστές βουλευτές ψήφισαν υπέρ της συγκεκριμένης διακήρυξης. Ενα χρόνο αργότερα, στις 12 του Ιούνη 1991, ο Μπορίς Γιέλτσιν εκλέχτηκε πρώτος Πρόεδρος της Ρωσίας και στις 12 του Ιούνη 1992 με διάταγμά του όρισε αυτή τη μέρα ως «Μέρα της Ανεξαρτησίας» της Ρωσίας. Φέτος η Ρωσία των Μεντβέντιεφ - Πούτιν γιόρτασε τα 20χρονα από την «ανεξαρτησία» της.

Ωστόσο, το ερώτημα εδώ και 20 χρόνια παραμένει το ίδιο: Από ποιον έγινε ανεξάρτητη η Ρωσία;

Ανεξάρτητη η κοινωνική αδικία

Αν κάποιος δικαιούται να πανηγυρίζει γι' αυτήν τη μέρα, αυτός δεν είναι άλλος από τις δυνάμεις του λεγόμενου «σκιώδους κεφαλαίου». Που σταδιακά εμφανίστηκε στην ΕΣΣΔ (και στη Ρωσία) τη δεκαετία του 1980, ως αποτέλεσμα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που έγιναν στην ΕΣΣΔ το 1958 στον αγροτικό τομέα και το 1965 στη βιομηχανία. Επρόκειτο για αποτέλεσμα όχι μόνο πλουτισμού από το επιχειρησιακό κέρδος, που εξαιτίας εκείνων των μεταρρυθμίσεων μπορούσαν να διαχειρίζονται στελέχη του κρατικού και κομματικού μηχανισμού, αλλά και της «μαύρης» αγοράς, εγκληματικών πράξεων σφετερισμού του κοινωνικού προϊόντος. Αυτό το «σκιώδες κεφάλαιο» επιδίωκε τη νόμιμη λειτουργία του ως κεφαλαίου στην παραγωγή, δηλαδή την ιδιωτικοποίηση των μέσων παραγωγής, την παλινόρθωση του καπιταλισμού κι αποτέλεσε την κινητήρια κοινωνική δύναμη της αντεπανάστασης, αξιοποιώντας τον κρατικό και κομματικό μηχανισμό. Χρησιμοποιώντας ως όχημα τη λεγόμενη «περεστρόικα» τα κατάφεραν να παλινορθώσουν στη Ρωσία το σύστημα της κοινωνικής αδικίας! Αυτή, η τελευταία, είναι πραγματικά που μπορεί να νιώθει «ανεξάρτητη», κυριολεκτικά ασύδοτη στις σημερινές συνθήκες, όπου η συντριπτική πλειοψηφία το λαού ζει στην ανέχεια, αλλά μια χούφτα καπιταλιστές λυμαίνονται τον τεράστιο φυσικό πλούτο και εκμεταλλεύονται την εργατική δύναμη εκατομμυρίων!

Η «ανεξαρτησία» μιας χούφτας δισεκατομμυριούχων

«Ανετα» κι «ανεξάρτητα» μπορούν να νιώθουν οι 77 δισεκατομμυριούχοι της Ρωσίας, η περιουσία των οποίων μέσα σ' ένα χρόνο (και σε συνθήκες παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης) αυξήθηκε από τα 75,9 στα 139,9 δισεκατομμύρια δολάρια.

Πράγματι, είναι αυτοί που νιώθουν την πλήρη ελευθερία, που τους εξασφαλίζει η οικονομική τους θέση και η εδραίωση της αστικής εξουσίας, η οποία υπερασπίζεται τα συμφέροντά τους.

Η «σκλαβιά» των εκατοντάδων εκατομμυρίων εργαζομένων

Την ίδια ώρα αυτή η «ανεξαρτησία» σήμαινε για τους εργαζόμενους της Ρωσίας και των άλλων πρώην Δημοκρατιών της ΕΣΣΔ τη σκλαβιά στη μισθωτή εργασία. Ως αποτέλεσμα:

Η εργασία από δικαίωμα κι υποχρέωση του εργαζόμενου ανθρώπου έγινε αντικείμενο κερδοφορίας για την εργοδοσία. Σήμερα εκατομμύρια Ρώσοι εργαζόμενοι γεύονται το τι σημαίνει η λέξη που άκουγαν πριν 20 χρόνια και δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν το νόημά της: Ανεργία!

Εκεί που κανείς δεν μπορούσε να τους διώξει από τη δουλειά, βίωσαν το τι σημαίνει η λέξη απόλυση!

Μέσα σε 2 δεκαετίες η δωρεάν Υγεία (από την εξέταση έως την πιο δύσκολη εγχείρηση) έγινε παρελθόν! Η Υγεία έγινε ένα ακόμη εμπόρευμα, από το οποίο κερδοσκοπεί το μεγάλο κεφάλαιο.

Η δωρεάν δημόσια Παιδεία, που ξεκινούσε από ένα ευρύτατο δίκτυο προσχολικής αγωγής, συνέχιζε με το υποχρεωτικό σχολείο και τη δωρεάν Ανώτατη ή επαγγελματική μόρφωση, με πτυχία που είχαν 100% επαγγελματικό αντίκρισμα, καταργήθηκε! Οι επιχειρηματίες κι εδώ ένιωσαν «ανεξάρτητοι» να εκμεταλλευτούν τους γονείς και τη νεολαία, κάνοντας τη μόρφωση εμπόρευμα, όπως στον υπόλοιπο «πολιτισμένο» καπιταλιστικό κόσμο.

Η φθηνή λαϊκή κατοικία, πρόσβαση στην οποία είχε κάθε άνθρωπος άνω των 18 χρόνων, μέσα από ένα τεράστιο κρατικό πρόγραμμα λαϊκής στέγης, έδωσε τη θέση της στους εργολάβους και στα τραπεζικά στεγαστικά δάνεια.

Μια σειρά άλλες υπηρεσίες, που είχαν οι εργαζόμενοι επί ΕΣΣΔ δωρεάν, είτε με ελάχιστο αντίτιμο, όπως, ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, συγκοινωνίες, διακοπές, φθηνά τρόφιμα, είδη ενδυμασίας, σχολικά, κ.ά., έγιναν αντικείμενο παραπέρα εκμετάλλευσης και ξεζουμίσματος των εργαζομένων και κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Συμμετοχή στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς

Την ίδια ώρα το ρωσικό κεφάλαιο, ενισχυμένο από την εκμετάλλευση των πλούσιων φυσικών πόρων της χώρας, αλλά και του υψηλά μορφωμένου κι ειδικευμένου εργατικού δυναμικού της, διεκδικεί έναν πιο αναβαθμισμένο ρόλο στο διεθνές προσκήνιο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος. Πότε «κοντράρει» και πότε «συμμαχεί» με άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, για να εξασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα στον έλεγχο των φυσικών πόρων, των δρόμων μεταφοράς τους, αλλά και για τον έλεγχο νέων μεριδίων στις διεθνείς αγορές.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση οξύνεται η αντιπαράθεσή του με άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί το νέο «πατριωτισμό», υπέρ της αστικής Ρωσίας, που καλλιεργεί στη χώρα.

Είκοσι χρόνια οι εργαζόμενοι της Ρωσίας πρέπει να απαντήσουν στο ίδιο βασανιστικό ερώτημα: «Ανεξαρτησία από ποιον και προς όφελος ποιων;».


Ε. Β.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ