Με θέμα τα Ελληνοτουρκικά και τις εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ συνεδρίασε χτες το λεγόμενο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΞ, η συνεδρίαση «διεξήχθη σε πνεύμα επιδίωξης εθνικής συνεννόησης, ενόψει, μεταξύ άλλων, της ανάγκης εξειδίκευσης των μέτρων που αποφάσισε να ληφθούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ».

Επίσης, ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Κατρούγκαλος αναφέρθηκε στις κινήσεις της κυβέρνησης τους τελευταίους μήνες «τόσο σε επίπεδο ΕΕ (...) αλλά και σε διμερές επίπεδο με τις ΗΠΑ», υποστηρίζοντας ότι αποτέλεσμά τους ήταν «η συμπερίληψη του θέματος στην αμερικανοτουρκική ατζέντα, καθώς και η πρόσφατη κρίσιμη απόφαση της ΕΕ για τη λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας», η ένταξη δηλαδή των Ελληνοτουρκικών στη δίνη του συνολικότερου παζαριού και των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών ΗΠΑ - ΕΕ με την Τουρκία, που ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για την ασφάλεια των λαών και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

Ο εκπρόσωπος της ΝΔ Γ. Κουμουτσάκος με δήλωσή του στο ΑΠΕ χαρακτήρισε το χτεσινό ΕΣΕΠ «ως προς την ουσία του πάρα πολύ φτωχό». Οπως είπε, έθεσε το ερώτημα «αν, βάσει των πληροφοριών και των εκτιμήσεων του ΥΠΕΞ, πράγματι η ΕΕ είναι διατεθειμένη και θα το κάνει, αν χρειαστεί, να αποφασίσει την εφαρμογή μέτρων. Αν δηλαδή η εσωτερική ισορροπία δυνάμεων, αλλά και η πολιτική βούληση μεταξύ των εταίρων, είναι τέτοια που, αν χρειαστεί, να προχωρήσουν αυτά τα μέτρα». Ως απάντηση πήρε την «εκτίμηση» του υπουργού «ότι υπάρχει βούληση, αν φτάσουμε σε ένα τέτοιο σημείο, να ληφθεί απόφαση εφαρμογής μέτρων, αντίμετρων ή κυρώσεων στην Τουρκία». «Δεν προσδιορίσαμε τη φύση τους, απλώς συμφωνήσαμε ότι είναι ευρέως φάσματος μέτρα», συνέχισε. Βάζοντας δε την «πινελιά» της ΝΔ στην επιχείρηση εφησυχασμού, πρόσθεσε πως «εκτιμούμε και θέλουμε να πιστεύουμε ότι η Τουρκία δεν θα περάσει το κατώφλι της λογικής. Κάτι τέτοιο θα ήταν απολύτως αρνητικό, πρωτίστως για την ίδια».

Εκ μέρους του ΚΙΝΑΛ, ο Ανδ. Λοβέρδος σε γραπτή δήλωσή του σημείωσε πως «η κυβέρνηση γνώριζε και μας είχε ενημερώσει από το 2018 ότι επίκειτο τουρκική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ. Τον Απρίλιο του 2019 μας ενημέρωσε, μετά από ερώτησή μας, πως ισχύει η απειλή και πως πράττει τα δέοντα για να την αντιμετωπίσει. Σήμερα ο υπουργός, μετά τη γεώτρηση, μας είπε πως η κυβέρνηση μελετά μέτρα αντιμετώπισης», κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι επί επτά μήνες «δεν μελέτησε τα ενδεχόμενα μέτρα».

Στο μεταξύ, χτες, στο πλαίσιο απολογισμού των «δράσεών» της στο υπουργείο, όπου και παρουσίασε τη συμφωνία των Πρεσπών ως την «κορωνίδα» των υπηρεσιών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στον ευρωατλαντικό άξονα, η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών Σία Αναγνωστοπούλου, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, δεν απέκλεισε προσφυγή της Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τονίζοντας ωστόσο ότι εκεί προσφεύγει κανείς μόνο όταν υπάρχουν «γκρίζα» θέματα, και ότι για την Ελλάδα - πλην της υφαλοκρηπίδας - δεν υπάρχουν τέτοια.

Επίσης χτες, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ο Ελληνας υπουργός Ευ. Αποστολάκης συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Χουλούσι Ακάρ.

Οπως δήλωσε κατόπιν: «Συζητήσαμε διάφορα θέματα όπως κάνουμε συχνότατα, καθώς είναι γνωστό ότι έχουμε ένα ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας. Του έθεσα βέβαια τις απόψεις μας, όπως και εκείνος τις δικές τους. Του εξέφρασα τις αντιρρήσεις μας για τις κινήσεις τους στο Αιγαίο και στην ΑΟΖ της Κύπρου. Επανέλαβα ότι εμείς επιζητούμε την ειρήνη και την ασφάλεια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε από την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων».

Σε ό,τι αφορά τα ΜΟΕ που «τρέχουν» υπό αμερικανική «ομπρέλα», σημείωσε ότι στόχος είναι η αποφυγή της έντασης και πως «κακώς έγινε φασαρία», προσθέτοντας ότι «είναι πάντα προτιμότερο να συζητάς και να έχεις ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας».

Συνέχισε λέγοντας ότι «αυτές οι ομάδες (σ.σ. οι αντιπροσωπείες των δύο μερών) συζήτησαν σε θετικό κλίμα και έχουν καταλήξει σε μια σειρά δράσεων για το 2019 και το 2020, στο πλαίσιο των ήδη συμφωνηθέντων ΜΟΕ. Καλό είναι στο μέλλον και οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν στην υλοποίηση αυτών των δράσεων». Συμπλήρωσε πάντως πως «η συμφωνία αυτή είναι δουλειά της καινούριας κυβέρνησης που θα προκύψει μετά τις εκλογές, καθώς εγώ τώρα δεν μπορώ να δεσμευθώ».

Υποστήριξε ακόμα ότι με τον Τούρκο ομόλογό του έχουν θέσει «ένα καλό πλαίσιο πάνω στο οποίο μπορεί να οικοδομηθεί περισσότερο το αίσθημα της ασφάλειας. Δεν έχουμε λύσει κάποιο πρόβλημα, βέβαια, αλλά είναι ένα πολύ καλό υπόστρωμα για να χτίσουμε μια σχέση στην οποία δεν θα προκύπτουν αδικαιολόγητες εντάσεις».

Από την πλευρά του ο Ακάρ φέρεται να είπε ότι τα διμερή «προβλήματα» πρέπει να επιλυθούν σε ένα πλαίσιο «καλής γειτονίας» και να αποφεύγονται «προκλητικές δηλώσεις και συμπεριφορές», όπως τις εννοεί βέβαια η τουρκική αστική τάξη.

Την ώρα που Αποστολάκης και Ακαρ συναντιούνταν στις Βρυξέλλες, στο Αιγαίο 6 τουρκικά «F-16», τα 4 οπλισμένα, και 2 κατασκοπευτικά «CN-235» προχωρούσαν σε 39 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, σε υπόμνηση των πάγιων επιδιώξεων της τουρκικής αστικής τάξης την ευρύτερη περιοχή.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο διεργασιών, χτες ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, συναντήθηκε με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη. «Είχαμε μια ιδιαιτέρως καλή και επίκαιρη συζήτηση για το ισχυρό αμερικανικό ενδιαφέρον, σε σεβασμό με την εθνική κυριαρχία και το διεθνές Δίκαιο, στην Ανατολική Μεσόγειο», έγραψε αργότερα ο πρέσβης στο λογαριασμό του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το γραφείο του Κ. Σημίτη, η συνάντηση έγινε με πρωτοβουλία του Πάιατ και με αφορμή την πρόσφατη αρθρογραφία του για τις εξελίξεις που διαμορφώνονται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Θυμίζουμε πως ο πρώην πρωθυπουργός σε πρόσφατο άρθρο του έκανε λόγο για κίνδυνο «νέων Ιμίων», υποστηρίζοντας ότι «η τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων μετά τις εκλογές είναι αναγκαία. Ο κίνδυνος επεισοδίων με αρνητικές επιπτώσεις θα είναι υπαρκτός, εάν δεν προσπαθήσουμε να βρούμε λύσεις, όχι πάντα ευχάριστες ίσως, αλλά που κατοχυρώνουν την ειρήνη στην περιοχή. Σε μια τέτοια προσπάθεια η Ελλάδα θα έχει, πιστεύω, τη συμπαράσταση τόσο της ΕΕ όσο και των ΗΠΑ».

Η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας ενέκρινε το νομοσχέδιο για «την εταιρική σχέση στην ασφάλεια και την ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου 2019» (ΕastMed Act) που στηρίζουν εξίσου Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, επιβεβαιώνοντας ότι οι ΗΠΑ εστιάζουν στη συγκεκριμένη περιφέρεια για να υπερασπιστούν ευρύτερα γεωπολιτικά συμφέροντα και σχέδιά τους.

Το νομοσχέδιο προτάσσει με πολύ συγκεκριμένα μέτρα την ενίσχυση της στρατιωτικής και ενεργειακής συνεργασίας των ΗΠΑ με Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρο, χώρες που αναγορεύουν σε κρίσιμους στρατηγικούς τους εταίρους, για την «αντιμετώπιση» αντίπαλων κέντρων όπως η Ρωσία και η Κίνα.

Σε δηλώσεις του ο γερουσιαστής των Δημοκρατικών Ρόμπερτ Μενέντεζ (πρωτεργάτης στην προώθηση του ν/σ) δήλωσε ενθουσιασμένος για την ισχυρή δικομματική στήριξη που έχει το νομοσχέδιο, τονίζοντας ότι «χρειαζόμαστε μια νέα στρατηγική που θα αντικατοπτρίζει τα αμοιβαία συμφέροντά μας (Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων). Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή που έχει κεντρική σημασία για τη χώρα μας και γι' αυτό πρέπει να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στον τρόπο με τον οποίο διαθέτουμε τη διπλωματική μας ενέργεια, τη δέσμευση και τους πόρους...».

Το αμέσως επόμενο διάστημα, το ν/σ θα συζητηθεί και στην Ολομέλεια, ενώ αντίστοιχη ρύθμιση προωθείται και στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αναβαθμίσουν το ρόλο τους στη ΝΑ Μεσόγειο, σε μια περίοδο που η σχέση τους με την Τουρκία περιπλέκεται διαρκώς, όπως βεβαιώνουν και οι συνεχιζόμενες «τριβές» Ουάσιγκτον - Αγκυρας για την τουρκική αγορά των ρωσικών πυραύλων «S-400».

Στο περιθώριο της συνάντησης των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ, ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Χ. Ακάρ συζήτησε για το θέμα με τον (νέο) προσωρινό Αμερικανό ομόλογό του Μαρκ Εσπερ. Σύμφωνα με αξιωματούχο του Πενταγώνου, ο Εσπερ «ήταν πολύ κατηγορηματικός ότι η Τουρκία δεν θα έχει και τους (ρωσικούς) "S-400" και τα (αμερικανικά αεροσκάφη στην παραγωγή των οποίων συμμετείχαν μέχρι πρόσφατα και οι Τούρκοι) "F-35". Και, αν δεχθεί τους "S-400", θα πρέπει να δεχθεί και τις συνέπειες όχι μόνο στο πρόγραμμα του "F-35", αλλά και στην οικονομική κατάστασή της».

Πάντως, χτες, ο γενικός διευθυντής της ρωσικής εταιρείας «Rosoboronexport» Αλεξάντερ Μιχέεφ δήλωσε ότι τον επόμενο μήνα θα ξεκινήσει η αποστολή των πρώτων συστοιχιών των «S-400» που είναι έτοιμο κατά 99%.

Στην Αγκυρα, τόσο ο Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν όσο και ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου επανέλαβαν ότι η αγορά των «S-400» είναι «τελειωμένη υπόθεση», ενώ δηλώσεις έκανε και ο ηγέτης του εθνικιστικού ΜΗΡ Ντεβλέτ Μπαχτσελί, που συνεργάζεται με το κυβερνών ΑΚΡ. «Αρέσει, δεν αρέσει στις ΗΠΑ, η αγορά των "S-400" έχει γίνει (για μας) υπαρξιακό ζήτημα», είπε, χαρακτηρίζοντας «προσβολή» το ότι «οι ΗΠΑ απειλούν τη χώρα μας» και καταλήγοντας: «Η Τουρκία βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Είτε θα υποκύψουμε σε αυτές τις απειλές, θα χάσουμε την τιμή μας ή θα πάρουμε τους "S-400" και θα τους αναπτύξουμε στα σημεία της πατρίδας μας που έχουν καθοριστεί».

Την ίδια στιγμή, ήταν η σειρά του εκπροσώπου Τύπου του ΑΚΡ Ομέρ Τσελίκ να διαμαρτυρηθεί επειδή η Ελλάδα «δεν κάνει κανέναν διαμοιρασμό» και «επιθυμεί μονομερώς μαζί με τους Ελληνοκύπριους να κατάσχουν τους υδρογονάνθρακες». Συστήνοντας στην ελληνική πλευρά να ...χρησιμοποιεί «μια γλώσσα που να δείχνει σεβασμό στον Πρόεδρό μας», επέκρινε την Αθήνα ότι συμμετέχει σε μια προσπάθεια «να φέρουν την Τουρκία και την ΕΕ σε αντιπαράθεση», ενώ επέκρινε και τις Βρυξέλλες ότι αφού έκαναν λάθος να αναγνωρίσουν την «ελληνοκυπριακή πλευρά», τώρα μένουν σιωπηλές «απέναντι σε προσπάθειες εκμετάλλευσης των θεσμών της ΕΕ». Είπε ακόμη ότι «ο Ελληνας πρωθυπουργός προσπαθεί να απειλήσει την Τουρκία μέσω της ΕΕ. Αυτό πλέον είναι μια στάση με την οποία έχει ξεπεράσει τα όρια και δεν μπορεί να γίνει ανεκτή με κανέναν τρόπο».

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της τουρκικής κυβέρνησης απόφαση για τη συνεργασία Τουρκίας - ψευδοκράτους και για τις έρευνες εντοπισμού πετρελαίου, σεισμογραφικών ερευνών, γεωτρήσεων για εξόρυξη πετρελαίου, αλλά και εργασιών τοποθέτησης καλωδίων και σωλήνων στον πυθμένα της θάλασσας, υδρογραφικών και ωκεανογραφικών ερευνών που διεξάγουν τρίτες χώρες «χωρίς άδεια». Η «συμφωνία» προβλέπει στήριξη της Αγκυρας στα Κατεχόμενα και με την τουρκική ακτοφυλακή. Ακόμα, σύμφωνα με την ίδια πηγή οι δυο «χώρες» θα συνεργαστούν στην παρακολούθηση εναέριων και θαλάσσιων μέσων που παραβιάζουν την «εθνική νομοθεσία» (τους) και το διεθνές δίκαιο, στην καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας, σε δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης κ.τ.λ.