Η σύμπτωση μεταξύ ΠΑΣΟΚ και κυβέρνησης της ΝΔ στην ενεργειακή πολιτική - μεταξύ άλλων - αποδεικνύεται εύκολα, εκφράζεται συχνά και έχει διαπιστωθεί σε ορισμένες περιπτώσεις και από τα ίδια τα αρμόδια στελέχη των δύο κομμάτων. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αντιπαραθέσεις τους, μερικές φορές σε υψηλούς τόνους, δεν έχουν να κάνουν με το «τι», αλλά με το «πώς» και ακόμη πιο συχνά κυρίως με το ...«από ποιον». Στο νέο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, που ψηφίστηκε ομόφωνα από το Συνέδριό του πριν από λίγες μέρες, οι θέσεις για την ενέργεια κινούνται στην ίδια λογική, ενώ αντανακλούν σε επιμέρους ζητήματα την «αγωνία» διαφοροποίησης, χωρίς να το κατορθώνουν. Βρίθουν δε και από «πονηρές» διατυπώσεις που εύκολα μπορούν μελλοντικά να ερμηνευτούν κατά το δοκούν.

Ενα τέτοιο παράδειγμα αφορά στη ΔΕΗ ΑΕ, για την οποία αναφέρεται: «Η ΔΕΗ παραμένει υπό δημόσιο έλεγχο». Μια γενικόλογη διατύπωση που επίτηδες δεν απαντά σε εύλογες απορίες για το τι ακριβώς σημαίνει. Για το αν θα παραμείνει η ΔΕΗ κατά 51% στο δημόσιο, όπως σήμερα. Για το αν θα μειώσει το δημόσιο τη συμμετοχή του στο μετοχικό κεφάλαιο, διατηρώντας όμως τον έλεγχο του μάνατζμεντ, διορίζοντας τις διοικήσεις. Για το αν θα χάσει και την πλειοψηφία των μετοχών και το μάνατζμεντ, αλλά θα διατηρήσει τη δυνατότητα άσκησης βέτο σε αποφάσεις, ή τον καθορισμό των τιμολογίων, οπότε κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι διατηρεί κατά κάποιο τρόπο το «δημόσιο έλεγχο». Πρόκειται ξεκάθαρα για μια «βολική» διατύπωση που επιτρέπει πολλαπλές αναγνώσεις, για να μην μπορεί να κατηγορήσει κανείς το ΠΑΣΟΚ για ανακολουθία, στην περίπτωση που ως κυβέρνηση θα παρέμβει στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της ΔΕΗ.

Σε κάθε περίπτωση, το ΠΑΣΟΚ δεν πρωτοτυπεί. Στο συγκεκριμένο ζήτημα το πρόγραμμα της ΝΔ επισημαίνει επίσης: «Το κράτος διατηρεί τη μετοχική πλειοψηφία στην εταιρεία». Αυτό δεν εμπόδισε τον υπουργό Οικονομίας, Γ. Αλογοσκούφη, να συζητά στις ΗΠΑ με Αμερικανούς επενδυτές για τα πλεονεκτήματα απόκτησης περαιτέρω μετοχικού ποσοστού στη ΔΕΗ, είτε να αφήνει να εννοηθεί ότι στην επόμενη κυβερνητική τετραετία της ΝΔ, μάλλον θα επανεξεταστεί το ζήτημα του 51%. Οπως και να έχει, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ αποφεύγουν - και ξέρουν πολύ καλά γιατί το κάνουν - να αναφερθούν στην ουσία του θέματος: Οτι η έννοια του δημόσιου ελέγχου αποδυναμώνεται και ευτελίζεται όταν η ΔΕΗ ΑΕ, εισηγμένη στο χρηματιστήριο και πολυμετοχική, λειτουργεί με αυστηρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, προς χάριν του ιδιωτικού συμφέροντος, ως ένας ακόμη παίκτης στην «απελευθερωμένη» αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, υποταγμένη στους κανόνες της διαρκούς αύξησης των κερδών.

Το ΠΑΣΟΚ υπερθεματίζει σε αυτό ακριβώς, προσθέτοντας για τη ΔΕΗ: «Διατηρεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο της στις νέες συνθήκες απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας, αποκτά μάνατζμεντ υψηλού επιπέδου, εξυγιαίνει τα οικονομικά και τη δομή του κόστους της, βελτιώνει ποιοτικά και κάνει ανταγωνιστικές τις υπηρεσίες της, εκμεταλλεύεται αποδοτικά την ακίνητη περιουσία, οικοδομεί στρατηγικές συμμαχίες για την επέκτασή της στις γειτονικές χώρες με εξαγορές ορυχείων, μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και συμμετοχή σε μεγάλα ενεργειακά έργα». Είναι αυτό ακριβώς που κάνει η ΔΕΗ ΑΕ αυτή την περίοδο και πλήθος δηλώσεων κυβερνητικών στελεχών το επιβεβαιώνουν, το επιδοκιμάζουν και το προσδιορίζουν με τις ίδιες ακριβώς λέξεις. Οσο για το μάνατζμεντ, στις 20 του Απρίλη 2007, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Θ. Ρουσόπουλος, δήλωνε για τον νέο πρόεδρο Τ. Αθανασόπουλο: «Θεωρείται ένας μάνατζερ διεθνούς ακτινοβολίας, πολύ σημαντικός, αποδεκτός». Και δεν έχει άδικο, τόσο, που θα μπορούσε να τον είχε επιλέξει και το ΠΑΣΟΚ...

Η ΔΕΗ παραμένει, εκ των πραγμάτων, κυρίαρχη στην «απελευθερωμένη» αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ανεξάρτητα και από τη θέληση του ΠΑΣΟΚ ή της ΝΔ, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα ακόμη και, υπ' αυτή την έννοια, η αντιμετώπισή της αντανακλά σε σημαντικό βαθμό τη συνολική πολιτική στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, η πολιτική σύμπτωση του δικομματισμού είναι πολύ βαθύτερη και διευρυμένη, αφορά σε όλους τους ενεργειακούς τομείς. Βασική αιτία γι' αυτό είναι η ένθερμη αποδοχή από τα δύο κόμματα της πολιτικής της ΕΕ για την ενέργεια, η οποία τελευταία συνοψίζεται στο σχετικό σχέδιο της Κομισιόν και στις θέσεις για τις «κλιματικές αλλαγές». Με βάση αυτή την πολιτική πορεύτηκε το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση, καταρτίζοντας τους πρώτους και βασικούς νόμους της «απελευθέρωσης» της αγοράς ενέργειας, μετατρέποντας τη ΔΕΗ σε Ανώνυμη Εταιρεία, διασπώντας την, κλπ. Στη βάση αυτής της πολιτικής και των επικαιροποιήσεών της, λαμβάνει μέτρα και νομοθετεί η κυβέρνηση της ΝΔ.

Ετσι, όταν το ΠΑΣΟΚ αναφέρει στο νέο του πρόγραμμα «Εκπλήρωση και υπέρβαση των ποσοτικών στόχων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο των Κοινοτικών μας δεσμεύσεων», αναφερόμενο στη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, «σκοντάφτει» στη δήλωση του υπουργού Ανάπτυξης, Δ. Σιούφα, στις 13 του Απρίλη ότι «η Ελλάδα στηρίζει τη Νέα Ενεργειακή Στρατηγική για την Ευρώπη που έχει αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και θα επιτύχει πολύ νωρίτερα από το 2020 τους προβλεπόμενους στόχους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και τα βιοκαύσιμα».

Το ΠΑΣΟΚ επαναλαμβάνει τη θέση του για «αναβάθμιση της χώρας μας σε ισχυρό ενεργειακό κόμβο», ευχόμενο «διατήρηση χαμηλών τιμών στην ενέργεια για καταναλωτές και επιχειρήσεις». Πρόκειται για μια ακόμη «εκ του πονηρού» σύνδεση που ενισχύει μια αστήριχτη άποψη, ότι αν περνάει η ενέργεια από την Ελλάδα, ακόμη και αν δεν την παράγει η ίδια, οι τιμές θα είναι χαμηλές. Ωστόσο, σε καθεστώς «απελευθερωμένης» αγοράς τους όρους τους θέτουν οι επιχειρηματίες, τα «διόδια» διέλευσης είναι μηδαμινά και στο βαθμό που απαιτούν και κατορθώνουν οι επενδύσεις «τους» να επιδοτούνται αδρά με δημόσιο χρήμα δεν προκύπτει κανένας προφανής λόγος να θέλουν να επιστρέψουν κάποιο τμήμα του με τη μορφή «χαμηλών τιμών». Αυτό δεν εμποδίζει και την κυβέρνηση να δηλώνει ότι ένα από τα οφέλη της ενοποιημένης αγοράς ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης θα είναι «οι καλύτερες τιμές για όλους τους καταναλωτές» (Δ. Σιούφας, 3.6.2004). Οσο για τον «ενεργειακό κόμβο», η κυβέρνηση της ΝΔ αξιώνει ήδη τα πολιτικά εύσημα για την επίτευξή του μετά τις συμφωνίες για τους αγωγούς Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και εκείνου του φυσικού αερίου που συνδέει την Ελλάδα με Τουρκία και Ιταλία.

Στις 25 του Απρίλη στη Βουλή, όταν κυρώθηκε από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ η συμφωνία για τον αγωγό Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, η κυβέρνηση αναγνώρισε και τη συμβολή των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση εκτίμησε τη συμβολή του υπουργού Ανάπτυξης στην επίτευξη της συμφωνίας.

Στις θέσεις του ΠΑΣΟΚ αναφέρεται και η «εξάλειψη του ελλείμματος ανταγωνισμού, των εναρμονισμένων πρακτικών της νοθείας και λαθρεμπορίας στην αγορά πετρελαιοειδών». Πολλά μπορούν να ειπωθούν για τη ...συνεισφορά των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ στο θέμα, αλλά στο ζήτημα της διαφοροποίησης των θέσεών του από αυτές της κυβέρνησης ενδεικτική είναι η αναφορά του Δ. Σιούφα στις 7.5.2004 για την αγορά πετρελαιοειδών: «Η καταπολέμηση της νοθείας, του λαθρεμπορίου, αλλά και των εναρμονισμένων πρακτικών που έχουν παρατηρηθεί σε διάφορους νομούς της χώρας, είναι επιτακτική υποχρέωση της πολιτείας». Εξάλλου, το ΠΑΣΟΚ προτείνει αυτό που κάνει πράξη η κυβέρνηση: Τη δημιουργία αποθηκών καυσίμων για εισαγωγές προκειμένου να «σπάσει» ο μονοπωλιακός χαρακτήρας των εγχώριων διυλιστηρίων.

Ανάλογες ταυτίσεις διαπιστώνονται και σε άλλες βασικές θέσεις για την ενέργεια. Στην επέκταση χρήσης του φυσικού αερίου (αλλά με μεγαλύτερα κίνητρα), για το άνοιγμα στον «ανταγωνισμό» της εγχώριας αγοράς (βλέπε εισαγωγή της ΔΕΠΑ στο Χρηματιστήριο), για τη μακρόχρονη ενεργειακή στρατηγική. Βάση όλων των θέσεων είναι το δεδομένο του επιχειρηματικού ελέγχου στον τομέα της ενέργειας, με το θεσμικό έλεγχο από την πλευρά του κράτους να λειτουργεί υποστηρικτικά και προς ωφέλεια του ...«υγιούς» ανταγωνισμού.